آیه 18 سوره زمر
<<17 | آیه 18 سوره زمر | 19>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
آن بندگانی که سخن بشنوند و به نیکوتر آن عمل کنند، آنان هستند که خدا آنها را (به لطف خاص خود) هدایت فرموده و هم آنان به حقیقت خردمندان عالمند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«الْقَوْلَ»: مراد هر گونه سخن و گفتاری است. چرا که این آیه بیانگر آزاداندیشی مسلمانان و انتخابگری ایشان در مسائل مختلف است. به مؤمنان اجازه میدهد سخنان دیگران را مطالعه و بررسی کنند و اهل تحقیق باشند.
نزول
شأن نزول آیات 17 و 18:
جویبر از جابر بن عبدالله نقل نماید که وقتى که آیه 44 سوره حجر «لَها سَبْعَةُ أَبْوابٍ» درباره دوزخ نازل گردید. مردى از انصار نزد رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم آمد و گفت: یا رسول الله من هفت مملوک و برده دارم و براى هر بابى از جهنم و رهائى از آن یکى از آنها را آزاد میسازم سپس آیه «فَبَشِّرْ عِبادِ، الَّذِینَ یسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ» نازل شد.[۱]
زید بن اسلم گوید: آیه 17 درباره سه نفر نازل شده که در جاهلیت لا اله الّا اللّه مى گفتند: اینان عبارت بودند از زید بن عمرو بن نفیل و ابوذر غفارى و سلمان فارسى.[۲]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
الَّذِينَ يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ وَ أُولئِكَ هُمْ أُولُوا الْأَلْبابِ «18»
آنان كه سخن را با دقّت مىشنوند و بهترين آن را پيروى مىكنند، آنانند كه خداوند هدايتشان نموده و آنانند همان خردمندان.
نکته ها
«طاغوت» به كسى گفته مىشود كه اهل طغيان و تجاوز باشد. «اجتناب» يعنى چيزى را در يك جانب و خود را در جانب ديگر قرار دادن. مراد از انابه به سوى خدا و اجتناب از طاغوت، همان است كه در آية الكرسى مىخوانيم: «فَمَنْ يَكْفُرْ بِالطَّاغُوتِ وَ يُؤْمِنْ بِاللَّهِ» «1»
مراد از عبادت طاغوت، اطاعت از ستمگران و طاغيان است. زيرا در حديثى در تفسير مجمعالبيان مىخوانيم: «من اطاع جبارا فقد عبده» اطاعت از ستمگر، پرستش اوست.
در آيه 18 مىفرمايد: بشارت ده به كسانى كه از احسن پيروى مىكنند و در جاى ديگر سخنِ احسن را دعوت به خدا مىداند، «أَحْسَنُ قَوْلًا مِمَّنْ دَعا إِلَى اللَّهِ» «2» و بهترين
«1». بقره، 256.
«2». فصّلت، 33.
جلد 8 - صفحه 156
دعوتكننده را رسول خدا مىداند. «أَدْعُوا إِلَى اللَّهِ عَلى بَصِيرَةٍ» «1» بنابراين بايد از احسن گفتهها پيروى كرد كه دعوت به خداست و بهترين دعوت به خدا، دعوت پيامبر اوست، پس پيروى از احسن، يعنى پيروى از وحى ودعوتهاى رسول خدا صلى الله عليه و آله.
پیام ها
1- از اوصاف مؤمنان و بندگان خالص خدا پرهيز از طاغوتهاست. اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ ... فَبَشِّرْ عِبادِ
2- اجتناب از طاغوت، مقدّمه توجّه به خداست. «اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ- أَنابُوا إِلَى اللَّهِ»
3- شرط توبه، دورى از طاغوت است واطاعت از طاغوت مانع انابه و توبه است.
«اجْتَنَبُوا الطَّاغُوتَ- أَنابُوا إِلَى اللَّهِ»
4- بركات انتخاب احسن نامحدود است. (كلمه «بشر» مطلق است تا شامل انواع بشارت بشود).
5- كسانى حقّ شنيدن هر سخنى را دارند كه به كلام توجّه كنند و دچار شخصيّتزدگى گوينده نشوند. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ»
6- انسان بايد تحمّل شنيدن سخنان ديگران را داشته باشد و داراى سعه صدر باشد. يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ ...
7- اسلام از طرح شدن سخنان ديگران دلهرهاى ندارد. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ»
8- عقل، حجّت باطنى است و تقليد كوركورانه ممنوع است. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»
9- انتخاب احسن مورد توجّه قرآن است. «فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»
10- كسانى حقّ شنيدن هر سخنى را دارند كه از نظر علمى و منطقى قدرت
«1». يوسف، 108.
جلد 8 - صفحه 157
تشخيص احسن را داشته باشند. يَسْتَمِعُونَ ... فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ
11- سخنى كه حُسن و خوبى ندارد، شايسته استماع و شنيدن نيست. «يَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»
12- به خوب بودن قانع نباشيم، بهتر بودن را دنبال كنيم. «فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ»
13- انتخاب احسن بدون توفيق الهى ممكن نيست. «أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ»
14- هدايت الهى را تنها كسانى دريافت مىكنند كه براى دست يابى به حقيقت وقت بگذارند و سخنان را گوش دهند. «أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ»
15- كسانى كه چشم و گوش بسته مكتبى را مىپذيرند، در حقيقت عاقل نيستند.
«أُولُوا الْأَلْبابِ»
16- تنها راه مطمئن انتخاب آگاهانه است. فَيَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ ... أُولئِكَ الَّذِينَ هَداهُمُ اللَّهُ
پانویس
- پرش به بالا ↑ لباب النقول فی اسباب النزول.
- پرش به بالا ↑ تفسیر ابن ابى حاتم.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.