شرایع الاسلام (کتاب)

شرایع الاسلام کتابی است از محقق حلی (م۶۷۶ ق)، در موضوع فقه که از زمان تألیف منبع درسی حوزه های علمیه در فقه بوده است. به جهت اهمیت و شهرت این کتاب محقق حلی به صاحب شرایع معروف است.

نام کامل کتاب

نام کامل این کتاب شرائع الاسلام فى مسائل الحلال والحرام است.

مؤلف

جعفر بن حسن بن یحیى بن حسن بن سعید هُذلى نجم الدین ابوالقاسم حلى، مشهور به محقق حلى (م 676 ق) یكى از بزرگ ترین علماى اسلام و مكتب تشیع در طول تاریخ است. علامه حلى که خود شاگرد اوست درباره او مى گوید: «او افضل اهل عصرش در فقه بود»

از آثار دیگر او می توان مختصر النافع، المعتبر فى شرح المختصر، نكت النهایه، المعارج فى اصول الفقه، نهایة الاصول الى المعرفة الاصول، رسالة التیاسر فى القبلة، اللُّهنة فى المنطق را نام برد.

محتوا و ساختار کتاب

شرایع الاسلام حاوى دوازده هزار مسئله از مسائل حلال و حرام و شامل كلیه ابواب فقهى است. شرائع فقه را به چهار بخش کلی به ترتیب زیر تقسیم نموده است:

بخش عبادات شامل ۱۰ کتاب طهارت، صلاة، زکات، خمس، صوم، اعتکاف، حج، عمره، جهاد، امر به معروف و نهی از منکر است.

بخش عقود شامل ۱۵ کتاب تجارت، رهن، ضمان، صلح، مضاربه، مزارعه و مساقاة، ودیعه، عاریه، اجاره، وکالت، وقف، صدقات، هبات، سبق و رمایه، وصایا و نکاح است. کتاب‌های مفلس، حجر، شرکت، سکنی و حبس نیز در این بخش آورده شده‌است.

بخش ایقاعات از ۱۱ کتاب طلاق، خلع و مبارات، ظهار، ایلاء، لعان، عتق، تدبیر و مکاتبه و استیلاء، اقرار، جعاله، أیمان و نذر تشکیل شده است.

بخش احکام شامل ۱۲ کتاب صید، ذباحه، اطعمه و اشربه، غصب، شفعه، احیای موات، فرایض، قضا، شهادات، حدود و تعزیرات، قصاص و دیات است.

اهمیت کتاب شرایع

کتاب شرایع در میان کتابهای فقهی شیعه از شهرت و درخشندگی خاصی برخوردار است. این کتاب یکی از برترین، ارزنده ترین و جامعترین کتابهای فقهی امامیه است که از بدو تالیف تاکنون هماره محور تدریس و تحصیل و عنوان درس خارج استدلالی اساطین حوزه های علمیه بوده و از زمان مؤلف تا این هنگام بارها و بارها بر آن حاشیه، تعلیقه، شرح و ترجمه به زبانهای گوناگون نوشته شده است.ااین کتاب مرجع بیشتر فقها و مراجع مى باشد.

شروح و تعلیقات شرایع

• مسالك الأفهام از شهید ثانى؛
• جواهرالكلام از شیخ محمدحسن نجفى؛
• موارد الانام از شیخ عباس بن على كاشف الغطاء.

وضعیت نشر

این كتاب به كوشش انتشارات استقلال در تهران، به سال 1409 ق چاپ و منتشر شده است.

پانویس

فقه
کلیات:	تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی
منابع:	عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ...
↓ رده ها ↓
فقه:	فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه
اصول فقه:	اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه
احکام:	احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام