قدرت‌الله وجدانی فخر سرابی

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«آيت‌الله قدرت‌الله وجدانى فخرسرابى» (1311-1375 ش)، از مجتهدین و مدرسين نامدار حوزه علميه قم در دوران معاصر و از شاگردان امام خمینی و شیخ عبدالنبی اراکی بود. او يكى از مدرسين موفق و مبرّز سطوح عاليه در چهل سال اخير عمر بابركت خويش در حوزه قم بود.

Wejdani.jpg
نام کامل قدرت‌الله وجدانی فخرسرابى
زادروز 1311 شمسی
زادگاه آذربایجان شرقی - سراب
وفات 27 مرداد 1375 شمسى
مدفن قم، حرم حضرت معصومه علیهاالسلام

Line.png

اساتید

آیت الله بروجردی، ‌‌امام خمینی، علامه طباطبایی، شیخ عبدالنبی اراکی،...


آثار

الجواهر الفخريه فى شرح اللمعة و الروضة البهيه، وظائف المكلّفين، آداب معاشرت در اسلام، كار و كوشش از نظر اسلام،...


ولادت

قدرت‌اللّه وجدانی فخرسرابی فرزند سیف‌الله در سال 1311 هجرى شمسى در روستای ديزج خليل علیا، شهرستان سراب (يكى از شهرهاى آذربايجان شرقى) به دنیا آمد.

تحصیلات و اساتید

قدرت‌اللّه وجدانی در دوران جوانی به منطقه «اسب فروشان» رفت و در نزد مرحوم آقا شيخ عبدالعلى و شيخ يوسف ادبيات عرب را آموخت و سپس براى تكميل و ادامه تحصيل به شهر سراب عزيمت كرد و در آنجا به حلقه درس حجج الاسلام شيخ عبدالله حقى و شيخ حسين محدثى پيوست. وی بعد از طى مراحل مقدماتى به تبریز سفر كرده و از اساتيد نامدار حوزه علميه تبريز بهره برد و سطح مقدماتى را در همين حوزه به پايان برد. پس از آن عازم شهر قم گرديد و در محفل درس اساتيد معظم حوزه قم همچون آيت الله نجفى مرعشى، شهید صدوقی و مجاهدى تبريزى سطوح عاليه فقه و اصول را فراگرفت.

علاقه سرشار او به علم معقول، وى را به آموختن شرح منظومه ملا هادى سبزوارى و كتاب اسفار مرحوم صدرالمتألهين شيرازى واداشته و او را به محضر اساتيد فن همچون امام خمينى و علامه طباطبايى كشانيد.

آیت الله فخر سرابی پس از فراگيرى علوم مختلف حوزوى در سطوح عاليه، به حلقه درس خارج آيت الله سید محمد حجت کوه کمری (بنيانگذار مدرسه حجتيه) راه يافت و در کنار آن از درس خارج فقه و اصول در محضر آیت الله بروجردی، شيخ عبدالنبى عراقى (اراکی) (پدر همسر ایشان)، امام خمينى، محقق داماد، محمدعلی اراکی و ديگر بزرگان حوزه علميه قم بهره برد و در نهایت موفق به اخذ درجه اجتهاد از اساتيد و بزرگان عصر خويش گرديد كه از جمله آن‌ها مى توان به اجازه اجتهاد از حضرات آيات: حاج شيخ عبدالنبى عراقى، مرعشى نجفى، سید ابوالقاسم کاشانی و تعدادى ديگر از علماى بزرگ اشاره كرد. استاد وجدانى علاوه بر اخذ درجه اجتهاد از علماى بزرگ عصر خويش، اجازه روايتى و امور حسبيه را از شيخ عبدالنبى عراقى، آيت الله گلپايگانى، آيت الله مرعشى نجفى، آيت الله حكيم، آيت الله اراكى و آیت الله خوئی داشته است.

تدريس و تبليغ

از مهمترين عواملى كه سبب شهرت آيت الله وجدانى شد سمت استادى او در حوزه علميه قم مى باشد، او يكى از مدرسين موفق و مبرز سطوح عاليه در چهل سال اخير عمر بابركت خويش در حوزه علميه قم بود. هزاران نفر از فضلاى حوزه علميه قم را با فقه جعفرى و معارف نورانى ائمه اطهار علیهم‌السلام آشنا كرد. شيوه برخورد وى با شاگردانش زبانزد حوزويان است و رابطه اى كه با دانش اندوزان حلقه درسش برقرار مى كرد، ستودنى و قابل تحسين است. برادر محترم ايشان در اين مورد مى گويد: «من دو امتياز خاص از برادرم سراغ دارم: یکی علاقه مندى شديد به دستگاه حضرت امام حسين علیه‌السلام؛ و دیگری اشتياق بيش از حد به شاگردان خويش تا آنجائى كه طلبه ها را مانند فرزندانش دوست داشت».

جلسه درس وى يكى از پررونق ترين و بانشاط‌ترين جلسات درسى حوزه بود، آن چنان كه امروزه صدها نفر از طلاب حوزه خاطره تدريس وى را در گنجينه حافظه خويش دارند و صداى گرم و روح نوازش را در مسجد اعظم قم و حسينيه آيت الله العظمى مرعشى به ياد مى آورند.

رمز موفقيت اين استاد فاضل را در كرسى تدريس، مى توان در شيوائى بيان و حسن معاشرت با مخاطبين خويش دانست، زيرا هميشه با روئى گشاده و كلامى دلنشين و تبسمى شيرين با مستمعين و مخاطبينش برخورد مى كرد و با گفتار و رفتار قابل تحسين خويش به ديگران درس ديندارى و اخلاق مى آموخت. او به شاگردانش ارزش خاصى قائل بود و اشكالات و پرسش‌هاى آنان را به دقت گوش مى كرد و پاسخ مى گفت و مشكلترين مسائل و نكات درس را با بيانى روان و سبكى شيرين به شاگردان القاء مى كرد.

استاد وجدانى در كنار آموزش و تعليم علمى شاگردان، از راهنمائى هاى معنوى و تبيين مسائل اخلاقى فروگذارى نمى كرد و در راه تهذيب آنان سعى مى نمود و در موردى كه يكى از افراد را ارشاد كرده بود مى فرمود: «خدا مرا نيامرزد اگر در اين عمل غرض شخصى داشته باشم، فقط احساس وظيفه شرعى مرا وادار به اين عمل مى كند».

آيت الله وجدانى علاوه بر تدريس و آموزش عموم طلاب، در آموختن معارف زلال قرآن و اهل بيت علیهم‌السلام به تشنگان علوم آل محمد صلی الله علیه وآله جديت تام داشت و تا آخرين روزهاى عمر بابركت خويش از تبليغ دين مبين اسلام به ويژه ذكر مصيبت حضرت ابا عبدالله علیه‌السلام دست برنداشت. او به عنوان يك مبلغ راستين عالم تشيع، بارها در داخل و خارج كشور به مهاجرت پرداخت و از فرصت‌هاى بدست آمده در اين زمينه كمال استفاده را مى برد، وى در داخل كشور به نقاط مختلف ميهن سفر كرده و در خارج نیز به كشورهاى تركيه، آلمان، هلند و بلژيک رفت و پيام حياتبخش قرآن را به گوش اهالى آن مناطق رسانيد.

آثار و تأليفات

استاد وجدانى افزون بر پاسدارى از سنگر تدريس و تبليغ كه با بيان شيوا و منطق گوياى خويش انجام مى داد، در طول عمر پربارش آثار متعددى را به رشته تأليف درآورده و ثمره سال‌ها رنج و تلاش خويش را در قالب كتاب‌هاى مفيد و ارزشمند به شيفتگان و علاقمندان عرضه كرده است، كه برخى از آنها عبارتند از:

الجواهر الفخريه فى شرح اللمعة و الروضة البهيه - از آثار آیت‌الله وجدانى فخرسرابى
  • 1. الجواهر الفخريه فى شرح اللمعة و الروضة البهيه: اين كتاب كه نتيجه سال‌ها تحقيق و تدريس كتاب ارزشمند شرح لمعه مى باشد به سبكى روان مشكلات كتاب شرح لمعه را در شانزده جلد توضيح داده است.
  • 6. انوار منطقيه؛
  • 7. اجتهاد در اسلام؛
  • 8. توضيح المسائل؛
  • 9. آداب معاشرت در اسلام و راهنماى انس و مودت؛
  • 10. كار و كوشش از نظر اسلام؛ اين كتاب انواع كسب‌ها و مشاغل حلال و حرام را بيان كرده و درآمدهاى مشروع و غيرمشروع را توضيح داده و به اهميت كار و كارگر اشاره نموده و آراء و نظريات فقها را در اين زمينه نقل كرده است.

همگام با انقلاب و رهبرى

اين عالم فرزانه به انقلاب اسلامى و رهبرى آن علاقه‌مند بود و در راه پيشرفت آن سعى و تلاش مى كرد و قبل از انقلاب در مبارزات مردم مسلمان ايران و روحانيت معظم به رهبرى حضرت امام خمينى شركت مى كرد. وى همچنان بعد از پيروزى انقلاب در تأييد نظام جمهورى اسلامى و اجراى فرامين امام خمينى نقش خويش را ايفاء نموده و از هيچ كوششى دريغ نمى كرد. وى اولين كسى است كه نماز جمعه را در شهرستان شبستر برگزار كرد.

در روزهاى دفاع مقدس بارها درس را تعطيل كرده به جبهه هاى جنگ عازم شد و با حضور معنوى خويش روحيه رزمندگان اسلام را تقويت كرد و در كنار آنان قرار گرفت.

استاد وجدانى در جلسات متعدد و راهپيمائى ها كه در رابطه با انقلاب اسلامى تشكيل مى شد، شركت فعال داشت. او بعد از رحلت امام خمينى، همچنان در كنار رهبر معظم انقلاب حضرت آيت الله خامنه اى قرار گرفته و با تمام توان آن بزرگوار را حمايت مى كرد.

آقاى عبدالهادى فرزند آن مرحوم مى گويد: «در روزهاى آخر عمر شريفش كه در بيمارستان خاتم الانبياء صلی الله علیه وآله بسترى بود، رو به من كرده و فرمود: هادى! كسانى كه با اين انقلاب مخالفت مى كنند يا جاهلند يا مغرض».

ويژگی‌هاى اخلاقى

زهد و ساده‌زيستى:

از ويژگي‌هاى اخلاقى آیت الله فخر سرابی مى توان به زهد و ساده زيستى ايشان اشاره كرد، چنانكه فرزند ارشد ايشان اظهار مى دارد يگانه منزل مسكونى اش را وقف حضرت سيدالشهداء علیه‌السلام نمود. وی با اين كه شخصيت شناخته شده اى بود، ولى كوچكترين خريدهاى منزل را شخصاً انجام مى داد و به كسى در اين مورد زحمت نمى داد. در امانت داری و حفظ سهم امام علیه‌السلام جديت تام داشت و در نگهدارى سهم امام احتياط مى كرد.

علاقه به اهل‌بيت علیهم‌السلام:

ايشان بر اساس علاقه خاصى كه به ائمه اطهار علیهم‌السلام داشتند در فرصت‌هاى مناسب آن را ابراز مى كردند. وى در مناسبت‌هاى مختلف به ذكر مصيبت امام حسين علیه‌السلام مى پرداخت و با صداى بلند گريه مى كرد. در هر سال ايام شهادت امام کاظم علیه‌السلام در 25 رجب در منزل خويش روضه بپا مى كرد، شاگردان و اطرافيانش را براى توسل به ائمه اطهار علیهم‌السلام توصيه مى كرد. استاد بر اساس علاقه خاصى كه به حضرت ولى عصر علیه‌السلام داشتند روزهاى جمعه به جمكران مى رفتند و با آن حضرت نجوى مى كردند.

شب‌هاى جمعه به حرم مطهر حضرت معصومه علیهاالسلام مشرف و در بالاى سر آن حضرت با حالت خوش عرفانى مشغول راز و نياز مى شد و به اين برنامه اهتمام خاصى داشت تا آنجا كه فرزند ايشان مى گويد: در يك شب جمعه، ايشان متوجه شده بود كه طلبه ها در حرم كم هستند! براى همين در قبل از شروع درس اين موضوع را مطرح كرده و به شاگردان توصيه كرده بود كه حتماً شب‌هاى جمعه تشرّف به حرم را فراموش نكنند. همان هفته حضرت فاطمه سلام الله علیها را در عالم خواب مشاهده كرده بود كه حضرت با حالتى خوشحال و با لحنى تشكرآميز مى فرمايد: «آقاى وجدانى! اين هفته درد پهلويم آرامتر بود».

وفات

مرحوم آيت‌الله وجدانى فخرسرابى بعد از سال‌ها تلاش در راه ترويج دين و احكام نورانى اسلام و تعليم و آموزش هزاران طلبه فاضل و دانشمند در حوزه علميه قم، سرانجام در سحرگاه روز شنبه اول ربيع الثانى 1417 قمرى (27 مرداد 1375 شمسى) و در سن 64 سالگى در شهر مقدس قم به ديدار حق شتافت. پیکر اين استاد فرزانه پس از تشييع باشكوه و اقامه نماز توسط آيت الله مشكينى، در حرم مطهر حضرت معصومه علیهاالسلام به خاک سپرده شد.

منابع

آرشیو عکس و تصویر