ورام بن ابی فراس
فقیه و محدث امامی قرن ششم و آغاز قرن هفتم.
زندگینامه وَرّام بن ابی فراس حلّی
شیخ ابوالحسین ورّام بن ابی فراس بن حمدان مالکی نخعی در حلّه، که تا چند قرن پس از وی مرکز تشیع و فقاهت بود، به دنیا آمد. از تاریخ ولادت وی اطلاعی در دست نیست. بسیاری از شرح حال نویسان او را عرب نژاد و از نسل مالک اشتر، صحابی حضرت امام علی علیه السلام، دانسته اند.[۱] ولی بنا به تحقیقات مصطفی جواد[۲]، نیاکان وی از موَالیانِ کُردِ بنی اشتر بودند که در سال 66 همراه مختار ثقفی قیام کردند. ورّام از خاندانی بلندپایه بود که برخی از امیران از آن برخاسته بودند.[۳] او نیز به امیریِ لشکر رسید ولی پس از چندی از همه مناصب خود دست کشید و راه زهد و عبادت و درس و بحث را در پیش گرفت.[۴] وی در دوم محرم 605 در حلّه وفات یافت.[۵] پیکرش را به نجف منتقل کردند و در حرم حضرت علی علیه السلام به خاک سپردند.
اساتید
سدیدالدین محمودبن علی حِمصی[۶] و از مشایخ روایی وی، محمد بن محمد بن هارون معروف به ابن کمال بودند.[۷] او همچنین از علی بن ابراهیم عُرَیْضی علوی حسینی روایت کرد و در تنبیه الخواطر[۸] به نام او تصریح کرده است.
ابوعبداللّه محمدبن جعفر مشهدی، صاحب المزار، از ورّام روایت کرده[۹] و شهید ثانی نیز به واسطة او از ورّام روایت نموده است.[۱۰] از آثار ورّام، جز تنبیه الخواطر، کتابی را با عنوان مسئلة فی المواسعة والمضایقة نام برده اند.[۱۱]
شیخ منتجب الدین رازی در الفهرست (همان جا) از او با عنوان امیر زاهد و فقیه یاد کرده و نوشته که او را در حلّه دیده است. ابن طاووس در برخی آثار خود، همچون الامان من اخطار الاسفار والازمان (ص 103)، تصریح کرده که ورّام جد مادری اوست.
وی نوشته است که جدش تأثیر بسیاری در زندگی علمی وی داشته (رجوع کنید به 1370، ص 109) و از کسانی بوده که رفتارشان سرمشق دیگران است (رجوع کنید به همو، 1377 ش، ص 156). ابن طاووس همچنین از ارادت ورّام به اهل بیت پیامبر اسلام علیهم السلام سخن گفته است.
پانویس
- ↑ برای نمونه رجوع کنید به منتجب الدین رازی، ص 128 ـ 129؛ شیخ حر عاملی، قسم 2، ص 338؛ محسن امین، ج 4، ص 621.
- ↑ صفحه 84 ـ 121.
- ↑ حسن امین، ج 1، ص 249.
- ↑ ابن حجر عسقلانی، ج 6، ص 218؛ حسن امین، همان جا.
- ↑ ابن اثیر، ج 12، ص 282.
- ↑ منتجب الدین رازی، ص 129؛ حر عاملی، همانجا؛ افندی اصفهانی، ج 5، ص 282.
- ↑ افندی اصفهانی، همان جا.
- ↑ ورّام، ج 2، ص 303.
- ↑ محسن امین، ج 9، ص 202.
- ↑ حر عاملی، همانجا؛ قس افندی اصفهانی، ج 5، ص 283 ـ 284.
- ↑ رجوع کنید به آقا بزرگ تهرانی، ج 20، ص 395.
منابع
- آقا بزرگ تهرانی؛ ابن اثیر؛ ابن حجر عسقلانی، لسان المیزان، حیدرآباد دکن 1329 ـ 1331، چاپ افست بیروت 1390/1971.
- ابن طاووس، الامان من اخطار الاسفار والازمان، قم 1409.
- همو، فلاح السائل و نجاح المسائل فی عمل الیوم واللیلة، چاپ غلامحسین مجیدی، قم 1377 ش.
- همو، کشف المحجة لثمرة المهجة، نجف 1370/ 1951.
- عبدالله بن عیسی افندی اصفهانی، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، چاپ احمد حسینی، قم 1401.
- حسن امین، مستدرکات اعیان الشیعة، بیروت 1408 ـ 1416 / 1987 ـ 1996.
- محسن امین، اعیان الشیعه، چاپ حسن امین، بیروت 1403 / 1983.
- مصطفی جواد، «جاوان القبیلة الکردیة المنسیة و مشاهیر الجاوانیین»، مجلة المجمع العلمی العراقی، ج 4، ش 1 (1375 / 1956).
- محمدبن حسن حر عاملی، آمل الامل، چاپ احمد حسینی، قسم 2، قم 1362 ش.
- زرکلی.
- اتان کولبرگ، کتابخانة ابن طاووس و احوال و آثار او، ترجمه علی قرائی و رسول جعفریان، قم 1371 ش.
- مجلسی.
- علی بن عبیدالله منتجب الدین رازی، الفهرست، چاپ جلال الدین محدث ارموی، قم 1366 ش.
- حسین بن محمدتقی نوری، مستدرک الوسائل، چاپ سنگی تهران 1318 ـ 1321، چاپ افست تهران 1382 ـ 1383.
- مسعودبن عیسی ورّام، تنبیه الخواطر و نزهة النواظر المعروف بمجموعة ورّام، چاپ علی اصغر حامد، تهران 1376.
پيوندها
