منتهى المقال (کتاب)
محتویات
مؤلف
محمد بن اسماعیل بن عبدالجبار بن سعدالدین مازندرانى حائرى، معروف به ابوعلى.(م 1216 ق)[۱]
زندگینامه و اظهارنظرها
وى یكى از اندیشمندان نام آور و از مدافعان مكتب تشیع بود و براى تحصیل معارف دینى هجرتهاى پى در پى نمود. این دانشمند معروف شیعه در زمانى حساس، یعنى در زمان ظهور اخباریان زندگى مى كرد.
بدین جهت، ایشان نیز مثل دیگر طرفداران علماى اصولى كمر به دفاع از آنان بست و اولین كتاب خود را به نام عقداللائى البهیثة فى الرّدّ على الطائفة در رد اخباریان نگاشت و مقصود او از این نام، اخباریان بود. وى این كتاب را ده سال قبل از كتاب منتهى المقال نوشت. به همین دلیل است كه علماى شیعه هر یك به نحوى از ایشان تمجید كرده اند.
استادان
وحید بهبهانى، سید على بن محمد بن على طباطبائى (صاحب ریاض المسائل)، سید محسن بن سید حسن بن مرتضى كاظمى اعرجى، علامه سید مهدى بحرالعلوم و...
تألیفات
منتهى المقال، ترجمه رساله مناسك حج، ترجمه رسالة الوسطى، رساله در واجبات، زهرالریاض و...
معرفى اجمالى كتاب
این كتاب داراى مقدمه، اصل و خاتمه مى باشد. در مقدمه پنج مقدمه فرعى ذكر مى شود:
- تاریخ موالید معصومان علیه السلام
- ذكر عده اى كه امام زمان علیه السلام را دیده اند یا بر معجزات آن حضرت آگاهى شده كرده اند.
- در كنیه هاى حضرات معصوم علیهم السلام
- بیان اسامى افرادى كه در صورت اطلاق (بدون قید) اشتباه مى شودند.
- در فوائد مترتب بر علم رجال و درایه
مؤلف در كتاب را بر اساس حروف الفبا سامان داده و اقوال عالمان چون: میرزا محمد استرآبادى و علامه وحید بهبهانى اول را نقل كرده و بعد نظر خود را بیان داشته و سپس حدود پنج فائده را ذكر كرده است.
شروح و تعلیقات
رجال ابوعلى از شاگرداش درویش على حائرى؛ اكمال منتهى المقال از شیخ محمدعلى بن قاسم الحائرى از شاگردان صاحب فصول.
وضعیت نشر
این كتاب به كوشش مؤسسة آل البیت علیهم السلام در قم انتشار یافته است.
پانویس
منابع
محمدرضا ضمیری، کتابشناسی تفصیلی مذاهب اسلامی.