آیه 22 سوره طه
| <<21 | آیه 22 سوره طه | 23>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و دست به زیر بغل خود بر تا دستی بی‌هیچ عیب سپید و رخشان بیرون آید و این معجزه دیگر تو خواهد بود.
و دستت را در گریبانت کن تا بدون هیچ عیبی [چون برص و پیسی] سفید و درخشان بیرون آید، [آن] معجزه ای دیگر است.
و دست خود را به پهلويت ببر، سپيد بى‌گزند برمى‌آيد، [اين] معجزه‌اى ديگر است،
دست خويش در بغل كن، بى‌هيچ عيبى، سفيد بيرون آيد. اين هم آيتى ديگر،
و دستت را به گریبانت ببر، تا سفید و بی‌عیب بیرون آید؛ این نشانه دیگری (از سوی خداوند) است.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
اضمم: ضم: جمع كردن. «الضم: الجمع بين الشيئين فصاعدا».
جناحك: جناح: بال پرنده. طرف شي‌ء را نيز جناح گويند، مراد از آن در آيه «دست» است كه طرف بدن مى باشد.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلى جَناحِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرى «22»
و دستت را به زير بازو وبغل خويش فروبر تا سفيد و بى‌عيب بيرون آيد (كه اين نيز) نشانه و معجزه‌ى ديگرى است.
«1». تفسير فى‌ظلال‌القرآن.
تفسير نور(10جلدى)، ج5، ص: 333
لِنُرِيَكَ مِنْ آياتِنَا الْكُبْرى «23»
تا از نشانه‌هاى بزرگ خويش به تو نشان دهيم.
اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى «24»
(اى موسى! اكنون) به سوى فرعون حركت كن كه او طغيان كرده است.
نکته ها
دوّمين معجزه‌ى حضرت موسى عليه السلام «يد بيضاء» (دست سفيد) بود كه با سه تعبير در قرآن آمده است؛ يكى «اسْلُكْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ» «1» وديگرى «وَ أَدْخِلْ يَدَكَ فِي جَيْبِكَ» «2» و ديگرى آيه‌ى «اضْمُمْ يَدَكَ إِلى جَناحِكَ» كه مى‌توان بين همه‌ى آنها جمع كرد و گفت: دست خود را در گربيان فرو ببر وتا زير بغل ادامه بده.
در تورات، آمده است: سفيدى دست موسى گرفتار مرض برص و پيسى شده بود، «3» ولى در قرآن كلمه‌ى «مِنْ غَيْرِ سُوءٍ» آمده تا بگويد سفيدى دست، نور بود نه مرض و تورات تحريف شده است.
پیام ها
1- دست قدرت الهى باز است و هر لحظه با هر وسيله كه بخواهد مى‌تواند قدرت نمايى كند. «اضْمُمْ يَدَكَ» 2- هر چه تكبّر و لجاجت مخاطب بيشتر باشد، معجزه‌هاى بيشترى ارائه شود.
«آيَةً أُخْرى» (براى فرعون‌ها، چند معجزه لازم است.)
3- كسى كه بنا دارد طاغوت را به حقّ دعوت كند، بايد خودش آثار حقّ را ديده باشد. «لِنُرِيَكَ مِنْ آياتِنَا الْكُبْرى»
4- معجزات انبيا، گوشه‌اى از آيات الهى است. «مِنْ آياتِنَا»
5- اوّلين مأموريت انبيا، مبارزه با طاغوت‌هاست. «اذْهَبْ»
«1». قصص، 32.
«2». نمل، 12.
«3». تورات، سفر خروج، فصل 4، جمله 6؛ تفسير نمونه.
جلد 5 - صفحه 334
6- هميشه نبايد منتظر آمدن مردم بود، گاهى لازم است حتّى پيامبران براى هدايتِ حاكمان حركت كنند. «اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى»
7- براى اصلاح جامعه، بايد به سراغ سرچشمه و ريشه‌ى فتنه و فساد رفت. «اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ»
8- دين از سياست جدا نيست، موسى براى اصلاح حكومت حركت كرد. «اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ»
9- مبارزه با طاغوت يك تكليف الهى است، نه يك نمايش سياسى. «اذْهَبْ»
10- سرچشمه‌ى همه انكارها، طغيان وگردنكشى در مقابل حقّ است. «إِنَّهُ طَغى» طغيان فرعون در ادعاى ربوبيت، ايجاد وحشت، تفرقه و برده‌كشى مردم بود.
11- كسانى مى‌توانند با طاغوت مبارزه كنند كه با ايمان، عبادت و صلابت خود را ساخته باشند. فَاعْبُدْنِي ... أَقِمِ الصَّلاةَ ... فَلا يَصُدَّنَّكَ ... اذْهَبْ إِلى ...
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلى جَناحِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرى «22»
جلد 8 - صفحه 259
وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلى جَناحِكَ: ندا رسيد كه ضمّ كن و با هم آور دست خود را به سوى پهلوى خود، يعنى دست را زير بغل خود كن. تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ: تا بيرون آيد در حالتى كه سفيد باشد و روشن بى‌عيب و علتى و قبحى.
يعنى سفيدى برص نباشد بلكه سفيدى نورانى و درخشندگى خواهد بود. آيَةً أُخْرى: در حالتى كه معجزه ديگر باشد كه به قدرت ما ظاهر گشته. ابن بابويه (رحمه اللّه) به سندهاى خود از حضرت صادق عليه السلام در معنى «تخرج بيضاء من غير سوء» فرمود: من غير برص؛ يعنى سفيدى برص نبود «1». محمد بن مسلم از حضرت باقر عليه السلام فرمود: حضرت موسى شديد السمره (سرخ و سفيد) بود، بيرون آورد دست خود را از جامه خود نورانى شد براى او دنيا «2».
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
وَ ما تِلْكَ بِيَمِينِكَ يا مُوسى «17» قالَ هِيَ عَصايَ أَتَوَكَّؤُا عَلَيْها وَ أَهُشُّ بِها عَلى غَنَمِي وَ لِيَ فِيها مَآرِبُ أُخْرى «18» قالَ أَلْقِها يا مُوسى «19» فَأَلْقاها فَإِذا هِيَ حَيَّةٌ تَسْعى «20» قالَ خُذْها وَ لا تَخَفْ سَنُعِيدُها سِيرَتَهَا الْأُولى «21»
وَ اضْمُمْ يَدَكَ إِلى جَناحِكَ تَخْرُجْ بَيْضاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرى «22» لِنُرِيَكَ مِنْ آياتِنَا الْكُبْرى «23» اذْهَبْ إِلى فِرْعَوْنَ إِنَّهُ طَغى «24» قالَ رَبِّ اشْرَحْ لِي صَدْرِي «25» وَ يَسِّرْ لِي أَمْرِي «26»
وَ احْلُلْ عُقْدَةً مِنْ لِسانِي «27» يَفْقَهُوا قَوْلِي «28» وَ اجْعَلْ لِي وَزِيراً مِنْ أَهْلِي «29» هارُونَ أَخِي (30) اشْدُدْ بِهِ أَزْرِي (31)
وَ أَشْرِكْهُ فِي أَمْرِي (32) كَيْ نُسَبِّحَكَ كَثِيراً (33) وَ نَذْكُرَكَ كَثِيراً (34) إِنَّكَ كُنْتَ بِنا بَصِيراً (35) قالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يا مُوسى (36)
ترجمه
- و چيست اينكه در دست راست تو است اى موسى
گفت آن عصاى من است تكيه ميكنم بر آن و فرو ميريزم برگ درخت را به آن براى گوسفندم و مرا در آن حوائج ديگرى است
گفت بيندازش اى موسى
پس انداخت آنرا پس آنگاه آن مارى بود كه ميشتافت
گفت بگير آنرا و نترس زود باشد كه برگردانيم آنرا بحال اوّلش
و متّصل كن دستت را بزير بازويت بيرون ميآيد سفيد نورانى بدون عيب كه معجزه ديگرى است
تا بنمايانيم بتو از معجزات ما كه بزرگ است
برو بسوى فرعون همانا او طغيان نموده
گفت پروردگار من گشاده گردان براى من سينه‌ام را
و آسان كن براى من كارم را
و بگشاى گره را از زبان من
كه بفهمند گفتار مرا
و قرار ده براى من معاونى از كسانم
هارون برادرم را
قوى ساز باو پشتم را
و شريك كن او را در كار من
تا تسبيح گوئيم تو را بسيار
و ياد كنيم تو را بسيار
همانا تو باشى باحوال ما بينا
گفت بتحقيق داده شدى خواسته‌ات را اى موسى.
تفسير
- خداوند پس از بيان اصول شرائع حقّه در آيات سابقه كه آشنا نمودن خلق است بتوحيد و معاد و ياد خدا در تمام احوال براى حضرت موسى خواست معجزه او را باو ارائه دهد لذا سؤال فرمود كه چيست اينكه در دست تو است و او چون مشتاق بمكالمه با محبوب حقيقى بود و احتمال ميداد مقصود بيان
جلد 3 صفحه 503
فوائد و آثار باشد بمجرد ذكر اسم اكتفا ننمود و عرضه داشت آن عصاى من است تكيه ميكنم بآن در وقت راه رفتن و خسته شدن يا ايستادن بر سر گله گوسفند و ميريزم برگ درختان سبز را بر سر گوسفندانم با آن و حوائج ديگرى هم از من بوسيله آن رفع ميشود مانند آنكه بدوش ميگذارم و خرجينم را بآن مى‌آويزم و اگر بخواهم از چاهى آب بيرون آورم و ريسمان كوتاه باشد بآن متصل ميكنم و اگر درنده‌ئى بخواهد بگوسفندانم حمله كند با آن دفاع ميكنم و از اين قبيل فوائد بسيار دارد خداوند فرمود بينداز آنرا و آنحضرت اطاعت نمود و انداخت ناگاه مار قوى هيكلى شد كه بسرعت حركت ميكرد لذا ترسيد و فرار كرد خدا فرمود بگير آنرا و نترس بزودى بر ميگردانيم آنرا بصورت و سيرت اوّليه خودش و موسى عليه السّلام اطاعت نمود و بحال اوّل برگشت گفته‌اند آن عصا بقدر قامت آنحضرت بود و از شعيب عليه السّلام باو رسيده بود بعد خداوند فرمود دستت را ببر زير بغلت و چون بيرون آورى سفيد نورانى شود بدون عيب پيسى كه مرض بدى است و اين معجزه ديگرى خواهد بود براى تو در مجمع فرموده مراد از غير سوء غير برص است بقول جميع و در طب الائمه از امام باقر عليه السّلام اينمعنى را نقل نموده و قمّى ره از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد بدون علّت است و آنكه حضرت موسى گندم گون شديدى بود و چون دستش را از زير بغلش در آورد دنيا برايش روشن شد و گفته‌اند چون بار ديگر دستش را زير بغلش ميبرد بحال اوّل بر ميگشت و ارائه اين قبيل معجزات بآنحضرت در بدو امر بعثت براى آن بود كه بعضى از آيات بزرگ قدرت و عظمت الهى را مشاهده نمايد و از فرعون و فرعونيان نترسد و در امر دعوت قوى دل و مستظهر بالطاف الهيّه گردد لذا بعدا فرمود با اين دو معجزه برو بجانب فرعون كه او از حدّ خود تجاوز نموده و سركشى و تمرّد و طغيان كرده موسى عليه السّلام عرضه داشت حال كه چنين مأموريت بزرگى بمن عطا فرمودى پروردگارا وسعت صدر و گشايش قلب و سرعت فهم و سهولت امر بمن عنايت فرما تا بتوانم با مشكلات و ناملائماتى كه در اين مقصد مواجه ميشوم سازگار شوم و حلّ و هموار نمايم و در شدائد صبور و بردبار باشم و گره از زبان من بگشاى تا بسهولت بتوانم با فرعون و فرعونيان سخن بگويم و آنها سخن مرا بفهمند و بپذيرند و قمّى ره از امام
جلد 3 صفحه 504
صادق عليه السّلام نقل نموده كه موسى عليه السّلام اوقاتيكه در تحت تربيت فرعون بود يكروز عطسه كرد و گفت الحمد للّه رب العالمين فرعون بدش آمد و لطمه‌اى بصورت آنحضرت زد و گفت اين چه حرفى بود زدى موسى عليه السّلام از جا جست و ريش فرعون را كه دراز بود گرفت و كند و فرعون خيلى دردش آمد و عزم قتل او را نمود پس زنش گفت اين پسر كوچك نميداند چه ميگويد فرعون گفت خير ميداند زنش گفت يك مقدار خرما و قدرى آتش در مقابل خود بگذار اگر آن دو را از يكديگر تميز داد حقّ با شما است فرعون بهمان دستور عمل كرد و بموسى گفت بخور موسى دستش بطرف خرما دراز شد پس جبرئيل دستش را برگرداند بطرف آتش و آنرا در دهان گذارد و زبانش سوخت و فرياد زد و گريه كرد پس آسيه بفرعون گفت نگفتم اين عقل ندارد پس فرعون عفو كرد او را و گفته‌اند لكنت يا كندى زبانش در اثر آن سوختن بود و نيز آنحضرت از خداوند خواست كه هارون برادرش را معاون و وزير و كمك او قرار دهد كه موجب قوّت پشت او باشد و شريك در امر رسالت او گردد تا بيشتر راغب بكمك او شود و گفته‌اند هارون سه سال بزرگتر از حضرت موسى عليه السّلام بود و هيكلش درشت‌تر و رنگش سفيدتر و زبانش گوياتر بود و سه سال زودتر از آنحضرت از دنيا رحلت نمود و در خاتمه حوائج خود عرضه داشت كه هارون در تسبيح و تقديس و دعا و ثناى توهم با من كمك و معاونت خواهد نمود ولى باز اختيار در قبول اين ملتمسات با تو است چون تو از حال ما كاملا آگاهى و بهتر ميدانى كه من محتاج بكمك هستم و هارون كفايت اين مهمّ را مينمايد و خداوند فرمود حوائج تو بر آورده شد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ اضمُم يَدَكَ إِلي جَناحِكَ تَخرُج بَيضاءَ مِن غَيرِ سُوءٍ آيَةً أُخري «22»
و بچسبان و وصل كن دست خود را بپهلوي خود بيرون ميايد دست تو روشن و نور دهنده از غير بدي اينکه آية ديگري و معجزه ديگري است.
(وَ اضمُم يَدَكَ) ضم شي‌ء بشيئي الصاق بديگري است.
(إِلي جَناحِكَ) جناح پهلو است و البته مراد دست راست است و حضرت
جلد 13 - صفحه 21
موسي هم برهنه نبوده و اراده كند که دست راست خود را بپهلوي خود گذارد بايد دست زير لباس كند و بپهلوي چپ گذارد که محل قلب است و لا بد بايد از راه يخه پيراهن که جيبش گويند داخل كند پس اينکه عبارت منطبق ميشود با (قال‌‌به‌وَ أَدخِل يَدَكَ فِي جَيبِك‌َ) نمل آيه 12 غاية الامر مجرد دخول كافي نيست بايد بپهلو هم الصاق كند و وضع نمايد و هم چنين منطبق ميشود (اسلُك يَدَكَ فِي جَيبِك‌َ تَخرُج بَيضاءَ مِن غَيرِ سُوءٍ وَ اضمُم إِلَيك‌َ جَناحَك‌َ) قصص آيه 32 (اشكال) در اينکه جمله اينکه آيه صدق ميكند اگر از روي لباس هم دست گذارد (وَ اضمُم يَدَكَ إِلي جَناحِكَ) و با كلمه (و ادخل و اسلك) تنافي دارد بتنافي عام و خاص و مطلق و مقيد (جواب).
اولا ظاهر جناح پهلو است که بايد دست روي پوست بدن بگذارد چنانچه گفتيم:
و ثانيا بر فرض تفاوت بين آنها بايد حمل عام بر خاص و حمل مطلق بر مقيد نمود.
و ثالثا جمله:
(تَخرُج بَيضاءَ) دليل قطعي و قرينه متصله است زيرا خروج فرع دخول است تا داخل نشود خارج نميشود و بيضاء مقابل سوداء است و بمعني سفيد است و البته سفيد نوراني است که درخشنده باشد که گفتند مثل خورشيد درخشنده‌گي داشت.
(مِن غَيرِ سُوءٍ) سوء بدي و پليدي و زشتي است.
(آيَةً أُخري) معجزه اول عصا و دوم يد بيضاء.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 22)- سپس به دومین معجزه مهم موسی اشاره کرده به او دستور می‌دهد: «و دستت را به گریبانت ببر، تا سفید و بی‌عیب بیرون آید، این نشانه دیگری (از سوی خداوند) است» (وَ اضْمُمْ یَدَکَ إِلی جَناحِکَ تَخْرُجْ بَیْضاءَ مِنْ غَیْرِ سُوءٍ آیَةً أُخْری).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
