کمال الدین و تمام النعمه (کتاب)

« كمال الدين و تمام النعمة»، معروف به اكمال الدين صدوق، تأليف شيخ صدوق( ره)، به زبان عربى و در موضوع غيبت و ظهور امام زمان( عج) است.

مؤلف

شیخ صدوق ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (م 381 ق).

معرفی اجمالی كتاب

موضوع كتاب، غیبت و ظهور امام زمان عجل الله تعالی و فرجه شریف است. شیخ صدوق در این كتاب نمونه های فراوانی از غیبت پیامبران الهی را آورده و به بررسی كامل امامت حضرت مهدی علیه السلام، تولد ایشان، روایات پیامبر اسلام و ائمه اطهار علیهم السلام، درباره ظهور آن حضرت، كسانی كه به خدمت آن حضرت رسیده اند و شرایط دوران ظهور ایشان پرداخته است.

شیخ صدوق انگیزه خود را از نگارش این كتاب این گونه بیان می فرماید: «بعد از سفر به مشهد مقدس و زیارت علی بن موسی الرضا علیه السلام به نیشابور رفتم. در آن جا شیعیانی كه به دیدن من می آمدند، شبهاتی را درباره امام زمان علیه السلام مطرح كردند كه من هم سعی فراوانی در حل آن شبهات نمودم؛ تا آن كه به قم آمدم. در آن جا نیز شیخ نجم الدین ابوسعید محمد بن حسن بن محمد بن احمد بن علی بن صلت قمی به دیدارم آمد. او نیز از من درخواست نگارش كتابی در این باره داشت و من هم به ایشان وعده اجابت دادم؛ تا آن كه شبی امام زمان علیه السلام را در خواب دیدم. آن حضرت به من فرمود: چرا كتابی درباره غیبت نمی نویسی تا خداوند به وسیله آن حوائجت را برآورده سازد؟ عرض كردم: ای فرزند رسول خدا! من در این باره چند كتاب نوشته ام. آن حضرت فرمود: اینك كتابی بنویس و در آن به غیبت های پیامبران الهی اشاره كن. پس از آن از خواب بیدار شدم و بر آن شدم تا این كتاب را به نگارش درآورم».

این كتاب از قدیمی ترین و معتبرترین منابع روایی شیعه درباره امام زمان علیه السلام می باشد. شیخ صدوق در این كتاب بسیاری از مباحث اعتقادی شیعه را درباره آن حضرت فرموده است.

موضوعات مورد بحث در این كتاب عبارت اند از:

1. آفرینش حجت خدا قبل از آفرینش دیگر انسان ها بوده است.
2. فقط خداوند حق انتخاب خلیفه و جانشین خود را دارد.
3. اثبات غیبت و حكمت آن
4. جواب های ابن قبه
5. غیبت حضرت نوح، حضرت صالح، حضرت ابراهیم و حضرت یوسف علیهم السلام
6. روایات اهل بیت علیهم السلام درباره غیبت
7. كسانی كه امام زمان عجل الله تعالی و فرجه شریف را مشاهده كرده اند.
8. نامه های آن حضرت
9. علامات ظهور
10. ثواب انتظار و موضوعات فراوان و جالب دیگر

نسخه‌ شناسى‌

1. نسخه خطى كتاب‌خانه مركزى دانشگاه كه در تاريخ 1060 ق با خط نسخ خوب نوشته شده است و تصحيح و مقابله شده است.

2. نسخه خطى مصحح ديگر كه در تاريخ 1077 ق به امضاى أبو طالب الحسينى، نوشته شده است و با دقت، تصحيح و مقابله شده است. اين نسخه، در كتاب‌خانه آية الله، سيد شهاب الدين مرعشى نگه‌دارى مى‌شود. كتابت اين نسخه، در سال 1081 ق، پايان يافته است.

3. نسخه خطى كه در تاريخ 1051 ق، نوشته شده است و در كتاب‌خانه شخصى ثقة الاسلام، آقاى سيد محمّد على صدر الحفاظ، آستانه مقدس حضرت عبد العظيم( ع) موجود است.

وضعیت نشر

این كتاب، به زبان عربی در دو جلد با تحقیق استاد علی اکبر غفاری توسط انتشارات دارالكتب الاسلامیه قم در سال 1395 ه.ق چاپ شده است.

منابع

• محمدرضا ضميري، کتابشناسي تفصيلي مذاهب اسلامي، صفحه 270-271.
• مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، نرم افزار جامع الحادیث 3 [لوح فشرده]، بخش کتابشناسی.

پيوندها

• کتاب كمال الدین و تمام النعمة