علی بن حسن زواره ای
علی بن حسن زواره‌ای از دانشمندان به نام قرن دهم هجری است که در عهد شاه اسماعیل صفوی و فرزندش شاه طهماسب می‌زیست.[۱] غالب ارباب تحقیق، مقام علمی زواره‌ای را ستوده‌اند و وی را از دانشمندان نامی قرن دهم هجری یاد کرده‌اند. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود به اصفهان و کاشان رفته و پس از تلمذ نزد اساتید حوزه علمیه این دو شهر، برای تکمیل تحصیلات خود رهسپار هرات گردیده است.[۲]
اساتید و شاگردان
وی از شاگردان محقق کرکی و سید غیاث‌الدین جمشید زواری و سید امیر عبدالوهاب بن علی حسینی استرآبادی می‌باشد؛ که هر سه شخص از مشاهیر آغاز عهد صفوی بشمار می‌آیند.[۳]
طبق آنچه روضات از ریاض نقل می‌کند، او فاضل، عالم، مفسر، فقیه و محدث معروف است و از بزرگان شاگردان سید غیاث‌الدین جمشید زوارى مفسر و شیخ علی بن عبدالعالى است و در تصانیف خویش به تصوف مایل است و از کتاب لوامع او چنان استفاده می‌شود که از سید امیر عبدالوهاب حسینی استرآبادى روایت دارد و مولى فتح‌الله کاشانى صاحب تفسیر منهج الصادقین و غیر آن شاگرد او بوده است.
آثار و تألیفات
با به قدرت رسیدن شاه طهماسب صفوی و علاقه وافر وی در نشر و تقویت مذهب شیعه، زواره‌ای به دستور این پادشاه در مقابل کتب معروف اهل سنت به ترجمه و تألیف کتب شیعی اهتمام می‌ورزد. از این رو بیشتر آثار او ترجمه کتب علمای قبل است:
- ترجمة الخواص (تفسیر فارسى معروف به تفسیر زوارى)؛
- شرح نهج البلاغة به زبان فارسى، معروف به روضة الأبرار؛
- ترجمه کشف الغمة، به نام المناقب؛
- ترجمه مکارم الأخلاق، به نام مکارم الکرام؛
- ترجمه عدة الداعی ابن فهد، به نام مفتاح النجاح؛
- ترجمه احتجاج طبرسی، کشف الاحتجاج؛
- ترجمه وسیلة النجاة؛
- ترجمه اعتقادات شیخ صدوق؛
- کتاب مجمع الهدى؛
- کتاب تحفة الدعوات، در اعمال سال؛
- کتاب لوامع الأنوار إلى معرفة الأئمة الأطهار، به فارسى؛
- ترجمه تفسیر امام حسن عسکرى(ع)؛
- رساله مرآت الصفا به فارسى؛[۴]
- چهل حدیث، ترجمه «الأربعون» اثر شهید اول؛
- ترجمه فارسی آداب السفر، از تألیفات سید بن طاووس؛
- ترجمه فارسی مناقب ابن شهرآشوب؛
- ترجمة الجعفریة، ترجمه فارسی کتاب جعفریه؛
- طراوة اللطائف فی ترجمة کتاب الطرائف (کتاب الطرائف فی مذاهب الطوائف، اثر سید علی بن طاووس حلی در موضوع امامت و احتجاج با اهل سنت است)؛
- حلیة الموحدین (ترجمه کتاب روضة الواعظین منسوب به ابوالمفاخر محمد بن نعمان شیبانی، معروف به شیخ مفید است)؛
- خلاصة الروضة (خلاصه روضة الشهداء، تألیف حسین بن علی کاشفی است)؛
- عمدة المطالب (ترجمه فارسی کتاب مناقب یا مطالب السئول، تألیف کمال‌الدین محمد بن طلحه شافعی است)؛
- نشر الأمان فی الأمصار و الأوطان (ترجمه کتاب أمان الأخطار، تألیف سید رضی‌الدین علی بن طاووس است).[۵]
پانویس
- ↑ زوارى به فتح زاء نسبت است به زواره و چند جاى به این نام است: یکی از آنها دهی است نزدیک اردستان و دیگری قصبه‌ای معروف از نواحی اصفهان، میان اصفهان و یزد.
- ↑ مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، ص۲۵
- ↑ همان، ص۲۶
- ↑ ر.ک: شعرانی، ابوالحسن، مقدمه ص۱۵-۱۳ و مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، ص۳۰ تا ۳۲
- ↑ ر.ک: مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، ص۳۱ و ۳۲
منابع مقاله
- شعرانی، ابوالحسن، مقدمه کتاب کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ترجمه زواری)، انتشارات اسلامیه، تهران، چاپ سوم، ۱۳۸۲ش.
- مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، «معرفی ترجمه و شرح نهج البلاغة اثر علی بن حسن زواره‌ای (مفسر قرن دهم هجری) همراه با شرح حال و دیگر آثار نویسنده»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زمستان ۱۳۸۴، شماره ۱۷۶.
منبع
ویکی نور
