غزوه دومة الجندل
رسول گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) غزوه‌ای در سال پنجم هجرت در منطقه دومة الجندل براى خنثى کردن نقشه‌‌هاى تهاجمى مشرکان این منطقه انجام داد. اما به علت رعب و وحشت آنان از آمدن لشکر اسلام، اموال خود را به جای گذاشته و فرار کردند، از این رو غنایم زیادی نصیب مسلمانان شد.
منطقه دومة الجندل
«دومة الجندل» نام جایی بوده در سر راه عراق و شام و نزدیکی مرزهای روم شرقی در آن زمان، که گروهی از اعراب بادیه نشین در آن جا سکونت داشتند و فاصله اش تا مدینه پانزده روز بوده است. وقتی تعداد فرزندان حضرت اسماعیل علیه السلام در تهامه زیاد شد، دوماء پسر حضرت اسماعیل به آن منطقه آمد و در آنجا اقامت کرد و قلعه ای بنیان نهاد که بعدها به اسم «دومة الجندل» خوانده شد.
دوماءالجندل شهری نزدیک تبوک و امروزه آن را جوف می نامند و امر حکمیت بین ابوموسی اشعری و عمرو بن عاص بدانجا بود. و گفته شده موضعی یا شهری است، نزدیک تبوک و در آن حصنی است محکم.[۱]
هدف از این غزوه و نتایج آن
در "دومة الجندل"، گروهى از مشرکان تجمع کرده و بازرگانان مسلمان و غیرمسلمان را غارت و آزار و اذیت مى‌کردند و علاوه بر آن، خطر بالقوه‌اى براى حکومت اسلامى به حساب آمده و آن را در معرض تهدید جدى قرار مى‌دادند. چنانکه به رسول خدا صلی الله علیه و آله خبر رسید که اعراب مزبور در صدد حمله به مدینه و جنگ با مسلمانان هستند و بدین منظور لشکری تهیه کرده اند.
پیامبر صلی الله علیه و آله از توطئه آنان باخبر شد و براى براى خنثى کردن نقشه هاى تهاجمى آنان و کوتاه کردن دست ستمگران و مردم آزاران و همچنین براى کوتاه کردن سیطره عوامل روم در منطقه عربستان، تصمیم به حرکت جهادى گرفت.
آن حضرت پنج روز مانده به پایان ماه ربیع الاول سال پنجم قمرى، به همراه هزار رزمنده مسلمان از مدینه خارج شد و به سوى دومة الجندل حرکت نمود و "سباع بن عرفطه غفارى" را جانشین خود در مدینه نمود. آن حضرت دستور داد که شب‌ها راهپیمایى نموده و روزها پنهان بمانند تا دشمن از حرکت آنان باخبر نگردد.
پیامبر صلی الله علیه و آله در این حرکت جهادى از راهنمایى مردى از طایفه "بنى عُذره" که در کار خود بسیار زبردست و توانا بود، بهره جست. پس از چندین شب راهپیمایى به نزدیکى دومة الجندل رسیدند و در آغاز به گله هاى شتر و گوسفند آنان برخورد کرده و آن ها را به غنیمت گرفتند. از اهالى آن منطقه هر کسى سپاه اسلام را مى دید، مى گریخت و خبر هجوم مسلمانان را به اهالى دومة الجندل مى داد.
ساکنان این محل با شنیدن هجوم مسلمانان، یکباره از شهر بیرون رفته و در اطراف آن پراکنده شدند. هنگامى که پیامبر صلی الله علیه و آله و مسلمانان مبارز وارد دومة الجندل شدند، آن را خالى از سکنه یافتند. پیامبر صلی الله علیه و آله چند روز در آنجا ماند و دسته‌هایى از رزمندگان را به اطراف فرستاد تا به دشمنان دسترسى پیدا کنند. ولى سپاه اسلام به هیچ نیرویى از دشمن دست نیافت، مگر مردى از آنان را که بازمانده بود. از وى پرسیدند: اهالى دومة الجندل کجا رفتند؟ پاسخ داد: آنان با شنیدن هجوم شما به این مکان، به طور گروهى از این جا گریختند تا از آسیب هاى شما در امان باشند.
پیامبر صلی الله علیه و آله به این مرد بازمانده، دین اسلام را عرضه کرد و او مسلمان شد. بدین ترتیب بدون این که هیچ درگیرى میان طرفین واقع شود، سپاه اسلام در بیستم ربیع الثانی به مدینه بازگشت.[۲]
پانویس
منابع
- هاشم رسولی محلاتی، زندگانی حضرت محمد صلی الله علیه و آله.
- سید تقى واردى، روزشمار تاریخ اسلام، جلد سوم، ماه ربیع الاول.
- لغتنامه دهخدا، ذیل واژه "دومة الجندل"، در دسترس در واژه یاب، بازیابی: ۱۷ فروردین ۱۳۹۳.
- "دومة الجندل"، دانشنامه رشد.
| غزوات پیامبر اکرم (ص) | ||||||
| 2 هجری | غزوه ودّان * غزوه بواط * غزوه عشيره * غزوه كدر * غزوه بنى قينقاع * غزوه سويق | |||||
| 3 هجری | غزوه بدر * غزوه غطفان * غزوه احد * غزوه حمراء الأسد | |||||
| 4 هجری | غزوه بنى نضير * غزوه ذات الرقاع * غزوه بدر الموعد | |||||
| 5 هجری | غزوه دومة الجندل * غزوه خندق یا احزاب * غزوه بنى قريظه | |||||
| 6 هجری | غزوه بنى لحيان * غزوه ذى قرد * غزوه بنى مصطلق * غزوه حديبيه | |||||
| 7 هجری | غزوه خيبر | |||||
| 8 هجری | غزوه فتح مكه * غزوه حنين * غزوه طائف | |||||
| 9 هجری | غزوه تبوك | |||||
