الإتحاف بحب الأشراف (کتاب)
 | |
| نویسنده | عبدالله بن محمد شبراوی |
| موضوع | زندگینامه اهل البیت |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| مصحح | س‍ام‍ی ال‍غ‍ریری |
|
| |
کتاب «الإتحاف بِحُبّ الأشراف» تألیف عبدالله بن محمد شبراوی (۱۰۹۲-۱۱۷۲ ق)، فقیه و محدث شافعی مذهب در قرن ۱۲ هجری است. وی در این کتاب، شرح حال خاندان پیامبر اکرم و ائمه معصومین (علیهم‌السلام) را به شیوه‌اى خاص بیان کرده است.
مؤلف
جمال الدین ابومحمد عبدالله بن محمد بن عامر شبراوی (۱۰۹۲-۱۱۷۲ ق) مورخ، محدث، ادیب، فقیه و اصولی شافعی مذهب بود. شبراوی در جامع الازهر تدریس می کرد و مدتی ریاست آن را عهده دار بود. او به درجه ای رسید که موقعیتی نزد حکومت یافت و به همین دلیل، در دوره او اهل علم نیز به موقعیت والایی دست یافتند. وی از دوستداران اهل بیت پیامبر بود و در مقدمه کتاب «الاتحاف» می گوید: از کودکى به خاندان پیامبر عشق و محبت داشتم و علاقه داشتم اخبار آنان را بشنوم.
با آنکه وى در مذهب فقهى پیرو شافعى است، اما مذهب کلامى او روشن نیست، زیرا در کتاب «الاتحاف»، هنگام شرح حال دوازده امام، حضرت على(ع) و امام حسن (ع) را جزو امامان نشمرده و پس از بیان زندگى آن دو مى‌نویسد: اولین نفر از ائمه، حسین بن على(ع)، دومین نفر زید بن حسن بن على، سومى حسن بن حسن بن على و چهارمى على زین‌العابدین(ع) است.
علاوه بر «الإتحاف بحب الأشراف»، آثار دیگر او عبارتند از: شرح الصدر فی غزوة بدر، عنوان البیان و بستان الاذهان، نصائح و حکم، نزهة الابصار فى رقائق الاشعار و دیوان شعر با عنوان: منائح الألطاف فی مدائح الأشراف.
محتواى کتاب
شبراوى ابتدا به بیان احادیثى درباره مقام و منزلت اهل‌بیت و ذریه پیامبر(ص) مى‌پردازد. سپس شرح‌حال امام حسن و امام حسین (علیهما‌السلام) را محور قرار داده و به تفصیل درباره آن دو بزرگوار سخن گفته است. در ادامه، فصلى را به بیان جواز و عدم جواز لعن بر یزید اختصاص داده و با نقل قول گروهى از عالمان اهل‌سنت از کنار آن گذشته و در همان باب، تاریخ کربلا را پى مى‌گیرد. مؤلف به جهت سکونت در قاهره و اهمیت مشهد الرأس و کرامات مقام منسوب به سر مقدس امام حسین(ع)، بابى را به این محل اختصاص داده است.
باب پنجم کتاب درباره بقیه خانواده پیامبر(ص) و ائمه سخن مى‌گوید و مؤلف همه را ذیل یک باب جمع کرده است. او درباره پدر، مادر، همسر و دختر پیامبر(ص)، حسنین(ع)، زید بن حسن، حسن مثنى، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و به ترتیب ائمه شیعه تا امام زمان(عج) سخن گفته است. در این کتاب ذیل بحث از امام دوازدهم با عنوان حجت و به قول شیعه، مهدى منتظر(عج) یاد شده، ولى مؤلف مى‌گوید این نظر شیعه درست نیست و او مهدى نیست. مهدى اگر چه از اهل‌بیت است، ولى عمر طولانى ندارد و بعداً متولد خواهد شد.
مؤلف به ذکر منابع خود مقید نبوده، هر چند در موارد زیادى به منبع یا راوى اشاره کرده است. وى حتى در بخش آخر که سخنانى از معصومین را نقل مى‌کند، منبعى ارائه نمى‌دهد. البته محقق کتاب، س‍ام‍ی ال‍غ‍ریری، مآخذ مؤلف را استخراج کرده و در پاورقى آورده است.
منابع
- ویکی نور
