آیه 128 سوره شعراء: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{قرآن در قاب|أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ|سوره=26|آیه =128}} {{مش...» ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (←تفسیر آیه) |
||
| سطر ۵۳: | سطر ۵۳: | ||
(هود به مردم گفت:) آيا بر هر تپه‌اى بنا وقصرى بلند از روى هوا و هوس مى‌سازيد؟ و كاخ‌هاى استوار مى‌گيريد، به اميد آنكه جاودانه بمانيد؟ و هرگاه كسى را كيفر مى‌دهيد، همچون زورگويان كيفر مى‌دهيد؟ | (هود به مردم گفت:) آيا بر هر تپه‌اى بنا وقصرى بلند از روى هوا و هوس مى‌سازيد؟ و كاخ‌هاى استوار مى‌گيريد، به اميد آنكه جاودانه بمانيد؟ و هرگاه كسى را كيفر مى‌دهيد، همچون زورگويان كيفر مى‌دهيد؟ | ||
| + | |||
| + | فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ «131» | ||
| + | |||
| + | پس، از خداوند پروا كنيد و مرا فرمان بريد. | ||
| + | |||
| + | ===نکته ها=== | ||
| + | |||
| + | «رِيعٍ» به معناى دامنه‌ى كوه و تپه است. «مَصانِعَ» دژ و قصر محكم و بلند را گويند. و كلمه‌ى «بطش» به معناى گرفتن با قهر و غلبه و قدرت است. | ||
| + | |||
| + | در اين آيات، قرآن از اصل ساختمان سازى در دامنه‌ى كوه و ساختن دژ و داشتن قدرت | ||
| + | |||
| + | جلد 6 - صفحه 349 | ||
| + | |||
| + | انتقاد نمى‌كند. آنچه مورد انتقاد است، هدف‌هاى نامقدّس، «تَعْبَثُونَ» و خيال‌هاى واهى، «لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ» و تجاوز از اعتدال است. «جَبَّارِينَ» | ||
| + | |||
| + | در روايات مى‌خوانيم: يكى از ياران رسول اكرم صلى الله عليه و آله بر بام خانه‌اش قبّه‌اى ساخته بود. | ||
| + | |||
| + | حضرت از ديدن آن ناراحت شد. صاحب خانه چون چنين ديد، قبّه را خراب كرد. رسول خدا بار ديگر كه قبّه را نديد، پرسيد: قبّه چه شد؟ گفتند: همين كه صاحبش ديد شما ناراضى هستيد آن را خراب كرد. پيامبر فرمود: «ان كل بناء وبال على صاحبه الا ما لا بد منه» هر ساختمانى كه مورد نياز نباشد، در قيامت وبال صاحبش خواهد بود. «1» | ||
| + | |||
| + | ===پیام ها=== | ||
| + | |||
| + | 1- سابقه‌ى بناهاى بلند به زمان هود مى‌رسد. «أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً» | ||
| + | |||
| + | 2- حرص، انسان را رها نمى‌كند. «بِكُلِّ رِيعٍ» | ||
| + | |||
| + | 3- آنچه در چشم دنياپرستان جلوه دارد، در نظر اولياى خدا خوار است و مردم را به خاطر آن سرزنش مى‌كنند. أَ تَبْنُونَ ... تَعْبَثُونَ | ||
| + | |||
| + | 4- تمدن و رفاه كاذب، عامل غرور و مانع حقّ پذيرى است. «أَ تَبْنُونَ» | ||
| + | |||
| + | 5- شروع كار انبيا با انتقاد از وضع نابسامان موجود و بيدار كردن وجدان‌ها از طريق سؤال است. أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ ... | ||
| + | |||
| + | 6- كارهاى ستمگران، يا براى مطرح كردن خود است «آيَةً» يا براى بقاى خود «تَخْلُدُونَ» يا استثمار و استعمار مردم است. «جَبَّارِينَ» | ||
| + | |||
| + | 7- در هر كارى بايد هدفى والا داشت. أَ تَبْنُونَ ... تَعْبَثُونَ | ||
| + | |||
| + | 8- ثروت، سرمايه وساختمان‌هاى بلند در دست نااهلان، براى ارضاى هوا و هوس است. «تَعْبَثُونَ» | ||
| + | |||
| + | 9- انتقاد قرآن از روحيّه‌ى كاخ‌نشينى و عيّاشى است، نه اصل ساختمان. «تَعْبَثُونَ» (توليد، ابتكار، هنر و بكارگيرى امكانات و نيروى انسانى و ... بايد در مسير | ||
| + | |||
| + | «1». تفسير الميزان و مجمع‌البيان. | ||
| + | |||
| + | جلد 6 - صفحه 350 | ||
| + | |||
| + | نياز واقعى باشد، نه بيهوده) | ||
| + | |||
| + | 10- قصرها وكاخ‌ها، زندگى را جاودانه نمى‌كنند. «تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ» | ||
| + | |||
| + | 11- آفات ساختمان، چهار چيز است: | ||
| + | |||
| + | الف: حرص و اسراف. «بِكُلِّ رِيعٍ» | ||
| + | |||
| + | ب: تفاخر و خودنمايى. «آيَةً» | ||
| + | |||
| + | ج: بُلهوسى. «تَعْبَثُونَ» | ||
| + | |||
| + | د: دنيا گرايى و غفلت. «لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ» | ||
| + | |||
| + | 12- قوانين كيفرى بايد عادلانه باشد. (قرآن از كيفرهاى ظالمانه انتقاد مى‌كند) «بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ» | ||
| + | |||
| + | 13- ديندارى، محور و رهبر و الگو لازم دارد. «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ» | ||
| + | |||
| + | 14- ديندارى، هم پرواى قلبى است و هم اطاعت عملى. «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ» | ||
| + | |||
| + | 15- بى‌تقوايى عامل همه‌ى مفاسد است. حضرت هود پس از انتقاد از فكر و عمل كافران فرمود: فَاتَّقُوا اللَّهَ ... | ||
}} | }} | ||
نسخهٔ ۱۶ مهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۰۷:۱۲
| <<127 | آیه 128 سوره شعراء | 129>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
آیا بنا می‌کنید به هر سرزمین مرتفع عمارت و کاخ برای آنکه به بازی عالم سرگرم شوید (و از یاد خدا غافل مانید).
آیا شما بر روی هر مکان بلندی به بیهوده کاری و بدون نیاز، برجی عظیم و برافراشته بنا می کنید؟
آيا بر هر تپه‌اى بنايى مى‌سازيد كه [در آن] دست به بيهوده‌كارى زنيد؟
آيا بر فراز هر بلندى به بيهودگى برجى برمى‌آوريد؟
آیا شما بر هر مکان مرتفعی نشانه‌ای از روی هوا و هوس می‌سازید؟!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
«رِیعٍ»: مکان مرتفع. بلندی. «آیَةً»: نشانه. مراد کاخ بلند و سر به فلک کشیده است. «تَعْبَثُونَ»: کارهای بیهوده. و خوشگذرانی می‌کنید. جمله حال است برای ضمیر (و) در فعل (تَبْنُونَ).
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ «128» وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ «129» وَ إِذا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ «130»
(هود به مردم گفت:) آيا بر هر تپه‌اى بنا وقصرى بلند از روى هوا و هوس مى‌سازيد؟ و كاخ‌هاى استوار مى‌گيريد، به اميد آنكه جاودانه بمانيد؟ و هرگاه كسى را كيفر مى‌دهيد، همچون زورگويان كيفر مى‌دهيد؟
فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ «131»
پس، از خداوند پروا كنيد و مرا فرمان بريد.
نکته ها
«رِيعٍ» به معناى دامنه‌ى كوه و تپه است. «مَصانِعَ» دژ و قصر محكم و بلند را گويند. و كلمه‌ى «بطش» به معناى گرفتن با قهر و غلبه و قدرت است.
در اين آيات، قرآن از اصل ساختمان سازى در دامنه‌ى كوه و ساختن دژ و داشتن قدرت
جلد 6 - صفحه 349
انتقاد نمى‌كند. آنچه مورد انتقاد است، هدف‌هاى نامقدّس، «تَعْبَثُونَ» و خيال‌هاى واهى، «لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ» و تجاوز از اعتدال است. «جَبَّارِينَ»
در روايات مى‌خوانيم: يكى از ياران رسول اكرم صلى الله عليه و آله بر بام خانه‌اش قبّه‌اى ساخته بود.
حضرت از ديدن آن ناراحت شد. صاحب خانه چون چنين ديد، قبّه را خراب كرد. رسول خدا بار ديگر كه قبّه را نديد، پرسيد: قبّه چه شد؟ گفتند: همين كه صاحبش ديد شما ناراضى هستيد آن را خراب كرد. پيامبر فرمود: «ان كل بناء وبال على صاحبه الا ما لا بد منه» هر ساختمانى كه مورد نياز نباشد، در قيامت وبال صاحبش خواهد بود. «1»
پیام ها
1- سابقه‌ى بناهاى بلند به زمان هود مى‌رسد. «أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً»
2- حرص، انسان را رها نمى‌كند. «بِكُلِّ رِيعٍ»
3- آنچه در چشم دنياپرستان جلوه دارد، در نظر اولياى خدا خوار است و مردم را به خاطر آن سرزنش مى‌كنند. أَ تَبْنُونَ ... تَعْبَثُونَ
4- تمدن و رفاه كاذب، عامل غرور و مانع حقّ پذيرى است. «أَ تَبْنُونَ»
5- شروع كار انبيا با انتقاد از وضع نابسامان موجود و بيدار كردن وجدان‌ها از طريق سؤال است. أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ ...
6- كارهاى ستمگران، يا براى مطرح كردن خود است «آيَةً» يا براى بقاى خود «تَخْلُدُونَ» يا استثمار و استعمار مردم است. «جَبَّارِينَ»
7- در هر كارى بايد هدفى والا داشت. أَ تَبْنُونَ ... تَعْبَثُونَ
8- ثروت، سرمايه وساختمان‌هاى بلند در دست نااهلان، براى ارضاى هوا و هوس است. «تَعْبَثُونَ»
9- انتقاد قرآن از روحيّه‌ى كاخ‌نشينى و عيّاشى است، نه اصل ساختمان. «تَعْبَثُونَ» (توليد، ابتكار، هنر و بكارگيرى امكانات و نيروى انسانى و ... بايد در مسير
«1». تفسير الميزان و مجمع‌البيان.
جلد 6 - صفحه 350
نياز واقعى باشد، نه بيهوده)
10- قصرها وكاخ‌ها، زندگى را جاودانه نمى‌كنند. «تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ»
11- آفات ساختمان، چهار چيز است:
الف: حرص و اسراف. «بِكُلِّ رِيعٍ»
ب: تفاخر و خودنمايى. «آيَةً»
ج: بُلهوسى. «تَعْبَثُونَ»
د: دنيا گرايى و غفلت. «لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ»
12- قوانين كيفرى بايد عادلانه باشد. (قرآن از كيفرهاى ظالمانه انتقاد مى‌كند) «بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ»
13- ديندارى، محور و رهبر و الگو لازم دارد. «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ»
14- ديندارى، هم پرواى قلبى است و هم اطاعت عملى. «فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ»
15- بى‌تقوايى عامل همه‌ى مفاسد است. حضرت هود پس از انتقاد از فكر و عمل كافران فرمود: فَاتَّقُوا اللَّهَ ...
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ (128)
چون قوم هود عليه السّلام به لهو و لعب مشغول و به هرزگى اوقات مى‌گذرانيدند، لذا حضرت هود انكار اين معنى را فرمود:
أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ: آيا بنا مى‌كنيد به هر موضع بلند، آيَةً تَعْبَثُونَ: علامتى براى تماشاى آينده و رونده بازى مى‌كنيد به بنيان آن بدون آنكه شما را به آن بناها احتياج باشد و سكنى كنيد. نزد بعضى سر راهها بناهاى بلند و ميلهاى مرتفع به عبث و بيهوده بنا مى‌كردند كه هيچ احتياجى به آنها نبود. «2»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
كَذَّبَتْ عادٌ الْمُرْسَلِينَ (123) إِذْ قالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَ لا تَتَّقُونَ (124) إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (125) فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ (126) وَ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِنْ أَجْرِيَ إِلاَّ عَلى رَبِّ الْعالَمِينَ (127)
أَ تَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ (128) وَ تَتَّخِذُونَ مَصانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ (129) وَ إِذا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ (130) فَاتَّقُوا اللَّهَ وَ أَطِيعُونِ (131) وَ اتَّقُوا الَّذِي أَمَدَّكُمْ بِما تَعْلَمُونَ (132)
أَمَدَّكُمْ بِأَنْعامٍ وَ بَنِينَ (133) وَ جَنَّاتٍ وَ عُيُونٍ (134) إِنِّي أَخافُ عَلَيْكُمْ عَذابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ (135) قالُوا سَواءٌ عَلَيْنا أَ وَعَظْتَ أَمْ لَمْ تَكُنْ مِنَ الْواعِظِينَ (136) إِنْ هذا إِلاَّ خُلُقُ الْأَوَّلِينَ (137)
وَ ما نَحْنُ بِمُعَذَّبِينَ (138) فَكَذَّبُوهُ فَأَهْلَكْناهُمْ إِنَّ فِي ذلِكَ لَآيَةً وَ ما كانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ (139) وَ إِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ (140)
ترجمه
تكذيب كردند عاد فرستادگان را
هنگاميكه گفت بآنها برادرشان هود آيا نمى‌پرهيزيد
همانا من براى شما پيمبرى امينم
پس بترسيد از خدا و فرمان بريد مرا
و نميخواهم از شما بر آن هيچ مزدى نيست مزد من مگر بر پروردگار جهانيان
آيا بنا ميكنيد بهر جاى بلند علامتى كه بازى كنيد
و فرا ميگيريد قصرهاى محكم را شايد كه جاويد بمانيد
و چون حمله ميكنيد حمله ميكنيد ستمكاران
پس بترسيد از خدا و اطاعت كنيد از من
و بترسيد از آنكه مدد نمود شما را بآنچه ميدانيد
مدد نمود شما را بچهارپايان و پسران
و بوستانها و چشمه‌ها
همانا من ميترسم بر شما از عذاب روزى بزرگ
گفتند يكسان است بر ما پند دهى يا نباشى از پند دهندگان نيست
اين مگر عادت پيشينيان
و نباشيم ما عذاب كرده شدگان
پس تكذيب كردند او را پس هلاك كرديمشان همانا در اين هر آينه آيتى است و نباشند
جلد 4 صفحه 119
بيشترشان مؤمنان
و همانا پروردگار تو او است تواناى مهربان.
تفسير
قبيله عاد كه بنام سر سلسله خودشان معروف شده بودند پيغمبران را تكذيب نمودند وقتى كه حضرت هود كه از همان قبيله بود و برادر خوانده شده بآنها گفت آيا از خدا نميترسيد بتقريبى كه در بدو قصّه حضرت نوح گذشت همانا من پيغمبر خدايم براى شما و مشهور بامانت و درستى نزد شما و خيانت در وحى الهى نمى‌كنم پس از خدا بترسيد و اطاعت كنيد مرا كه اطاعت من اطاعت خدا است و مزدى هم بر اداء رسالت از شما نمى‌خواهم دستمزد من با خدا است و او بنحو او فى و اكمل خواهد داد و از چند چيز آنها را نهى فرمود بطور سؤال كه آيا در هر مكان مرتفعى برجى بنا ميكنيد براى تماشا و لهو و لعب و استهزاء عابرين و اطلاع بر نواميس مردم و بعضى آيه را بمعناى علم و نشانه راه گرفته‌اند و عبث بودن آنرا باستغناء از آن و اهتداء بنجوم و ستاره‌ها دانسته‌اند و ظاهرا عبث نباشد چون اهتداء بآن اسهل است و اختيار ميكنيد براى خودتان قصور و ساختمانهاى محكم را باميد آنكه در دنيا مخلّد و جاويد خواهيد بود و چون دست بشمشير و تازيانه ميكنيد براى حمله بكسى اين كار را بدون ملاحظه و فكر در عاقبت آن و بدون قصد تأديب و تربيت و مجوّز شرعى و عرفى جابرانه انجام ميدهيد و اين اعمال و اين ابنيه باين اغراض و آمال مرضى خدا نيست پس بترسيد از خدا و اطاعت كنيد مرا در ترك اين امور از پيغمبر صلى اللّه عليه و اله و سلّم روايت شده كه هر بنائيكه بنا شود وبال است براى صاحبش روز قيامت مگر بمقدار ضرورت و احتياج مبرم و فرمود منكه ميگويم از خدا بترسيد براى آنستكه خداوند ولىّ نعمت شما است و شكر نعمت بطاعت است كه موجب مزيد نعمت ميگردد و كفرانش بمعصيت است كه موجب قطع آن خواهد بود و شما ميدانيد نعمتهائى را كه خداوند براى كمك شما در زندگى مرتّبا انعام و امداد بشما فرموده از قبيل شتر و گاو و گوسفند و پسران كار آمد و باغها و چشمه‌ها كه امور شما بوسيله آنها اداره ميشود و باز اگر شما بعقايد و اعمال سابقه خودتان ادامه دهيد من ميترسم بر شما از عذاب خدا در روزى كه بزرگ است گرفتارى آنروز در دنيا يا آخرت
جلد 4 صفحه 120
و آنها با كمال بى‌شر مى‌گفتند ما از اعمال خودمان دست برنميداريم بحال ما تفاوتى ندارد وعظ كنى براى ما يا نكنى اين خلق و دأب و عادت كه ما داريم همان رويّه و عادت و خلق پيشينيان ما است و ما دست از مسلك آباء و اجدادمان برنمى‌داريم و هيچوقت بر ما عذاب نازل نشده و نخواهد شد و بعضى خلق بفتح خاء قرائت نموده‌اند يعنى اين سخنان تو نيست مگر دروغ مدّعيان نبوّت كه پيش از اينها آمدند و گفتند و در هر حال آنها تكذيب كردند پيغمبر خدا را و مستحق عذاب شدند و خداوند آنها را بباد تند سختى هلاك فرمود كه شرح آن در سور سابقه گذشت و در لاحقه بيايد انشاء اللّه تعالى و اخيرا خداوند چند جمله را كه در ذيل احوال انبياء سابق الذّكر براى تسليت خاطر پيغمبر خاتم و تذكّر و تنبّه خلق ذكر فرموده بود و بيان شد براى تأكيد و تقرير و تعقّب هر قصّه‌ئى بغرض مطلوب و توسّل بهر وسيله‌ئى براى هدف منظور تكرار فرموده است و مفاد آن تفاوتى ندارد.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ تَبنُون‌َ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعبَثُون‌َ (128)
آيا بناء ميكنيد در هر مكان مرتفعي آيه و علامتي که بازي و عبث كاري ميكنيد.
که گفتند مكانهاي مرتفعي، بناهاي عالي بناء مي‌كردند براي اعيانيت و بزبان ما مشديگري و اظهار بزرگي و كبر و نخوت و مفاسد ديگر. اي كاش مي‌آمدند و عصر حاضر ما را، مشاهده مي‌كردند که چندين طبقه عمارت سازي ميشود و در چه مكانهاي مرتفعي.
دارد در خبر که يكي از انصار بناي مرتفعي بنا كرده بود، حضرت رسالت چون مشاهده فرمود، حال غضبي و اعراضي از او ظاهر شد و چون آن انصاري مطلع شد که حضرت از او اعراض
جلد 14 - صفحه 67
فرمود بكلي بنا را منهدم كرد، سپس حضرت فرمود
«ان لكل بناء يبني و بال علي صاحبه يوم القيامة الا ما لا بد منه»
و اينکه موضوع نه اختصاص به بناء داشته باشد، كليه امور دنيوي از مال و منال و ثروت و سائر لذائذ دنيوي بمقدار احتياج، آنهم از طريق حلال مانعي ندارد و ما زاد آن اسباب و بال ميشود در آخرت. انسان بايد در امور دنيا باندازه رفع حاجت كوشش كند و بقيه عمر خود را صرف آخرت نمايد نه اينكه آخرت را بكلي فراموش كند و تمام هم خود را صرف دنيا كند و با هزار حسرت بگذارد و برود و فردا مورد باز پرسي شود و به بيان ديگري اسراف و تبذير در شريعت مطهره حرام است و از كبائر است. اسراف زياده روي است و تبذير مصرف بيجا است.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 128)- قرآن در این بخش از سر گذشت هود و قوم عاد بر چهار قسمت
ج3، ص386
تکیه کرده است: نخست محتوای دعوت هود که در ضمن آیات گذشته خواندیم.
سپس به انتقاد از کژیها و اعمال نادرست آنها پرداخته و سه موضوع را به آنها یاد آوری می‌کند، می‌گوید: «آیا شما بر هر مکان مرتفعی نشانه‌ای از روی هوی و هوس می‌سازید»؟! (أَ تَبْنُونَ بِکُلِّ رِیعٍ آیَةً تَعْبَثُونَ).
این قوم متمکن و ثروتمند برای خود نمایی و تفاخر بر دیگران بناهایی بر نقاط مرتفع کوهها و تپه‌ها، (همچون برج و مانند آن) می‌ساختند که هیچ هدف صحیحی برای آن نبود جز این که توجه دیگران را به آن جلب کنند و قدرت و نیروی خود را به رخ سایرین بکشند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
