مناوله (علم الحدیث)

این قسم از طرق تحمل حدیث نوعا با اجازه توام است، مثل اين شیخ كه كتاب خود را به شاگرد داده و به وى اجازه نقل آن را دهد يا تلميذ، رواياتى كه از شیخ سماع‌ نموده به نظر وی برساند و شيخ به وى اجازه نقل آن را دهد. اين قسم (مناوله) را «عرض‌» هم گفته‌ اند.

در مناوله ممكن است‌ شيخ، فقط اصل يا كتابى را كه خود سماع‌ نموده به شاگرد دهد، بدون اين كه صريحاً به وى اجازه نقل آن را داده باشد.

مستند مناوله، روايتى است كه بخارى نقل نموده است كه رسول‌ خدا صلی الله علیه و آله به امير سريه‌ اى، مكتوبى داد و فرمود: هنگامى كه به فلان محل‌ رسيدى باز نموده بخوان، وى چنين نمود.

در نقل از شيخ به عنوان مناوله، بعضى استعمال لفظ حدثنا واخبرنا را جايز دانسته ‌اند ولى بهتر آن است كه بگويد: حدثنا يا اخبرنا اجازه يا مناولة.

قسم ديگرى براى مناوله نوشته‌ اند و آن نقل از كتاب حديث استاد است‌. بدون داشتن اجازه از وى ولى اين قسم نزد بسيارى از محدثين، صلاحيت ‌براى نقل ندارد البته نقل از شيخ به لفظ حدثنى يا اخبرنى، والا نقل از كتب مصحح حديث كه تصحيح شده باشد، بدون مانع است.

منابع

• درایه الحدیث، کاظم مدیر شانه چی، ص 126 و 127، بازیابی: 7اردیبهشت1392.