حاتم اصم بلخی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | |||
{{متوسط}} | {{متوسط}} | ||
| − | + | '''ابوعبدالرحمان حاتم اصم بلخی''' (م، ۲۳۷ ق)، از [[عرفان|عرفا]] و [[محدث|محدثین]] [[حنفی]] مذهب [[خراسان]] و شاگرد شقیق بلخى و استاد احمد بن خضرویه بود. به حاتم از این جهت «أصَم» مى‌گفتند که خواست ناشایستِ فردى را بپوشاند، خود را «کَر» وانمود کرد. | |
| − | + | حاتم [[حدیث|احادیثی]] را از قول شقیق بلخی، شداد بن حکیم، رجاء بن مقدام، سعید بن عبداللّه ماهیانی، ابوعلی سقاء و ابوعثمان صوفی روایت می‌کرده است. افرادی نیز از جمله ابوعبداللّه خوّاص، ابوجعفر هروی، عبداللّه بن سهل رازی، احمد بن خضرویه، محمد بن فارِس و محمد بن حسین اَزدی، حدیث از او شنیده و روایت کرده اند. | |
| − | + | چون واعظى [[حکمت|حکمت]]<nowiki/>گوى بود، [[ابوبکر وراق|ابوبکر ورّاق]] او را «[[لقمان]] امت» خوانده؛<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغدادی، ج۹، ص۱۵۳.</ref> و جنید بغدادی او را، به سبب صدق و [[اخلاص]] بی نظیرش، «صِدّیق زمانه» لقب داده است.<ref>علی بن عثمان هجویری، کشف المحجوب، ج۱، ص۱۷۵.</ref> محور اصلی اقوال حاتم، [[توکل]]، [[زهد]]، اخلاص، ریاضت و کناره گیری از خلق است.<ref>ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، ج۸، ص۷۷.</ref> داستانهای بسیاری در شرح حال وی نقل شده که همه حاکی از نوعی توکل افراطی و مخالفت با هرگونه خواست و اراده انسانی در برآوردن حوایج طبیعی است.<ref>عبدالکریم بن هوازن قشیری، الرسالةالقشیریة، ج۱، ص۲۶۲.</ref> از آن جمله است داستان توکل او در خصوص نفقه و [[رزق|روزی]]، که [[سنائی|سنایی]] نیز آن را به نظم درآورده‌است. | |
| + | گفته اند که وی در [[بغداد]] با [[احمد بن حنبل]] دیدار کرد و در مباحثات و مجادلاتی که باهم داشتند، ابن حنبل از قدرت حاتم اصم در اسکات خصم و از عقل و درایت وی متعجب شد و او را مدح و تمجید نمود.<ref>ابونعیم اصفهانی، حلیةالاولیاء و طبقات الأصفیاء، ج۸، ص۸۲.</ref> | ||
| + | |||
| + | از حاتم اصم بلخی دو کتاب «ثمانی مسائل» و «الفوائد و الحکایات و الاخبار» باقی مانده‌است. | ||
| + | |||
| + | حاتم اصم در ۲۳۷ قمری، در عصر [[متوکل|متوکل عباسی]]، در واشَجَرْد [[ماوراءالنهر]] و اطراف ترمذ درگذشت. | ||
| + | == پانویس == | ||
| + | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | + | *[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، برگرفته از مقاله "حاتم اصم". | |
*[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج۲، ص۲۲۷. | *[[انجمن مفاخر فرهنگی]]، [[اثرآفرینان]]، ج۲، ص۲۲۷. | ||
| − | |||
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
|سنجش=شده | |سنجش=شده | ||
| سطر ۲۵: | سطر ۳۰: | ||
|رده= دارد | |رده= دارد | ||
}} | }} | ||
| − | |||
[[رده:عارفان]] | [[رده:عارفان]] | ||
[[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۲۷
ابوعبدالرحمان حاتم اصم بلخی (م، ۲۳۷ ق)، از عرفا و محدثین حنفی مذهب خراسان و شاگرد شقیق بلخى و استاد احمد بن خضرویه بود. به حاتم از این جهت «أصَم» مى‌گفتند که خواست ناشایستِ فردى را بپوشاند، خود را «کَر» وانمود کرد.
حاتم احادیثی را از قول شقیق بلخی، شداد بن حکیم، رجاء بن مقدام، سعید بن عبداللّه ماهیانی، ابوعلی سقاء و ابوعثمان صوفی روایت می‌کرده است. افرادی نیز از جمله ابوعبداللّه خوّاص، ابوجعفر هروی، عبداللّه بن سهل رازی، احمد بن خضرویه، محمد بن فارِس و محمد بن حسین اَزدی، حدیث از او شنیده و روایت کرده اند.
چون واعظى حکمت‌گوى بود، ابوبکر ورّاق او را «لقمان امت» خوانده؛[۱] و جنید بغدادی او را، به سبب صدق و اخلاص بی نظیرش، «صِدّیق زمانه» لقب داده است.[۲] محور اصلی اقوال حاتم، توکل، زهد، اخلاص، ریاضت و کناره گیری از خلق است.[۳] داستانهای بسیاری در شرح حال وی نقل شده که همه حاکی از نوعی توکل افراطی و مخالفت با هرگونه خواست و اراده انسانی در برآوردن حوایج طبیعی است.[۴] از آن جمله است داستان توکل او در خصوص نفقه و روزی، که سنایی نیز آن را به نظم درآورده‌است.
گفته اند که وی در بغداد با احمد بن حنبل دیدار کرد و در مباحثات و مجادلاتی که باهم داشتند، ابن حنبل از قدرت حاتم اصم در اسکات خصم و از عقل و درایت وی متعجب شد و او را مدح و تمجید نمود.[۵]
از حاتم اصم بلخی دو کتاب «ثمانی مسائل» و «الفوائد و الحکایات و الاخبار» باقی مانده‌است.
حاتم اصم در ۲۳۷ قمری، در عصر متوکل عباسی، در واشَجَرْد ماوراءالنهر و اطراف ترمذ درگذشت.
پانویس
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، برگرفته از مقاله "حاتم اصم".
- انجمن مفاخر فرهنگی، اثرآفرینان، ج۲، ص۲۲۷.
