آیه 65 سوره حج: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{قرآن در قاب|أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي الْأَرْضِ وَا...» ایجاد کرد) |
(←معانی کلمات آیه) |
||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۱: | ||
</tabber> | </tabber> | ||
==معانی کلمات آیه== | ==معانی کلمات آیه== | ||
| − | + | *'''فلك''': كشتى. آن مفرد و جمع به كار مىرود.<ref>تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج7، ص74</ref> | |
== تفسیر آیه == | == تفسیر آیه == | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ آوریل ۲۰۲۰، ساعت ۰۶:۱۳
| <<64 | آیه 65 سوره حج | 66>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
(ای بشر) آیا ندیدی که هر چه در زمین است خدا مسخر شما گردانید و کشتی به فرمان او در دریا سیر می‌کند و آسمان را (دستور) او نگاه می‌دارد که بر زمین نیفتد مگر به اذن او؟ همانا خدا به مردم بسیار رئوف و مهربان است.
آیا ندانسته ای که خدا آنچه را در زمین است و [نیز] کشتی ها را که به فرمان او در دریا روانند، برای شما رام و مسخّر کرده است؟ و آسمان را نگه می دارد که بر زمین نیفتد مگر به اذن او؟ یقیناً خدا به همه مردم رؤوف و مهربان است.
آيا نديده‌اى كه خدا آنچه را در زمين است به نفع شما رام گردانيد، و كشتيها در دريا به فرمان او روانند، و آسمان را نگاه مى‌دارد تا [مبادا] بر زمين فرو افتد، مگر به اذن خودش [باشد]. در حقيقت، خداوند نسبت به مردم سخت رئوف و مهربان است.
آيا نديده‌اى كه خدا هر چه را در روى زمين است مسخّر شما كرده است و كشتيها را كه در دريا به فرمان او مى‌روند؟ و آسمان را نگه داشته كه جز به فرمان او بر زمين نيفتد. زيرا خدا را بر مردم رأفت و مهربانى است.
آیا ندیدی که خداوند آنچه را در زمین است مسخّر شما کرد؛ و (نیز) کشتیهایی را که به فرمان او بر صفحه اقیانوسها حرکت می‌کنند؛ و آسمان [= کرات و سنگهای آسمانی] را نگه می‌دارد، تا جز بفرمان او، بر زمین فرو نیفتند؟ خداوند نسبت به مردم رحیم و مهربان است!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- فلك: كشتى. آن مفرد و جمع به كار مىرود.[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ «65»
آيا نديدى كه خداوند آنچه را در زمين است و نيز كشتى‌هايى كه به امر او در دريا مى‌روند براى شما رام كرده است و آسمان را نگاه داشته تا جز به فرمان او به زمين نيفتد؟ همانا خداوند نسبت به مردم رأفت ورحمت دارد.
جلد 6 - صفحه 66
نکته ها
مراد از تسخير موجودات آن است كه همه در مسير كام‌گيرى و منافع بشر قرار داده شده، مثلا خورشيد مسخر ماست يعنى از او بهره‌مند مى‌شويم.
نام بردن از كشتى در كنار نعمت‌هاى زمينى به خاطر نقش مهم آن است، همين امروز نيز اگر يك روز كشتى‌ها متوقّف شوند، چرخ اقتصاد دنيا فلج مى‌شود.
پیام ها
1- مطالعه‌ى آفرينش، هم ايمان آفرين است و هم عشق آفرين. «أَ لَمْ تَرَ»
2- تسخير جهان هستى، به اراده‌ى خداست. «أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ»
3- انسان مى‌تواند بر زمين و پديده‌هاى آن غالب شود و حقّ مشروع اوست.
«سَخَّرَ لَكُمْ» (انسان شريف‌ترين پديده‌هاى زمين است).
4- سير طبيعت، در مسير اراده‌ى خداوند است. «تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ»
5- آسمان و اجرام آن ساقط شدنى است و خداوند آنها را نگاه داشته است.
«يُمْسِكُ»
6- برپائى نظام آفرينش و مصونيّت آن از فروپاشى به حفظ دائمى خداوند نيازمند است. «يُمْسِكُ»
7- قوانين طبيعى، مانع اراده‌ى الهى نيست. «إِلَّا بِإِذْنِهِ»
8- دليل الطاف الهى، رأفت و لطف اوست. «إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ»
رام بودن طبيعت براى انسان، حركت كشتى در دريا و امنيّت زمين از برخورد كرات آسمانى به آن جلوه‌هاى رأفت و رحمت گسترده الهى است. سَخَّرَ لَكُمْ ... تَجْرِي فِي الْبَحْرِ ... يُمْسِكُ السَّماءَ ... لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ
9- همه‌ى مردم مورد لطف خداوند هستند. بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ ...
تفسير نور(10جلدى)، ج6، ص: 67
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ (65)
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ: آيا نديدى و ندانستى، يعنى دانستى كه خداى تعالى مسخر نمود و رام گردانيد براى شما به قدرت كامله و حكمت شامله خود، ما فِي الْأَرْضِ: آنچه در زمين است از حيوانات و غير آن، يعنى معدّ و مهيا فرمود براى شما بر وجه سهولت هر چه به آن منتفع مى‌شويد، وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ: و رام گردانيد براى شما كشتيهائى كه جارى مى‌شوند در دريا، بِأَمْرِهِ: به فرمان او. نزد بعضى مراد به «ما فِي الْأَرْضِ» مراكب است به قرينه مقابله، يعنى آيا نديدى و ندانستى خداوند مسخر گردانيد براى شما چهارپايان را براى سوارى خشكى و كشتيها را براى سير دريائى.
وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ: و آيا ندانسته‌اى كه خداى تعالى نگاه مى‌دارد آسمان را از آنكه بيفتد بر زمين، يا به جهت كراهت آنكه واقع شود بر زمين، إِلَّا بِإِذْنِهِ: مگر به فرمان خدا در آن به اينكه اراده فرمايد ابطال آن را كه قيامت باشد. إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ: بدرستى كه خداى تعالى به مردمان هر آينه بسيار مهربان و بخشاينده است كه آيات و شواهد قدرت وحدانيت و
جلد 9 - صفحه 89
قدرت خود را به مردمان نشان داده و درهاى منافع بر روى آنها گشوده و انواع مضار را از ايشان دفع فرموده.
در اكمال الدين صدوق رضوان اللّه عليه از حضرت پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله بعد از ذكر ائمه اثنى عشر به اسامى آنها فرمود: و هر كه انكار كند ايشان را، يا انكار نمايد يكى از ايشان را، پس بتحقيق مرا انكار نموده؛ به سبب ايشان نگاه دارد خداوند عزّ و جلّ آسمان را از اينكه بيفتد بر زمين مگر به امر او، و به سبب ايشان حفظ فرمايد زمين را از اينكه متزلزل گردد با اهلش. «1»
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ أَنْزَلَ مِنَ السَّماءِ ماءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ (63) لَهُ ما فِي السَّماواتِ وَ ما فِي الْأَرْضِ وَ إِنَّ اللَّهَ لَهُوَ الْغَنِيُّ الْحَمِيدُ (64) أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ وَ الْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ وَ يُمْسِكُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلاَّ بِإِذْنِهِ إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ (65) وَ هُوَ الَّذِي أَحْياكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ إِنَّ الْإِنْسانَ لَكَفُورٌ (66)
ترجمه
- آيا نديدى كه خدا نازل نمود از آسمان آب را پس ميگردد زمين سبز همانا خدا باريك بين آگاه است
مر او را است آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است و همانا خدا هر آينه او است بى‌نياز ستوده
آيا نديدى كه خدا رام كرد از براى شما آنچه را در زمين است و كشتى را كه ميرود در دريا بفرمان او و نگاه ميدارد آسمانرا از آنكه بيفتد بر زمين مگر بدستور او همانا خدا بمردم هر آينه با رأفت و مهربان است
و او است آنكه زنده كرد شما را پس ميميراند شما را پس زنده ميكند شما را همانا انسان هر آينه ناسپاس است.
تفسير
- خداوند براى تقرير و اثبات نعمت و قدرت خود بر بندگان سؤال فرموده كه آيا نديدى كه خداوند باران رحمت بيحساب خود را از آسمان سرازير فرموده تا در بسيط زمين فرش زمرّدين بگستراند و اينكه از صيغه انزل كه ماضى است بتصبح كه مضارع است عدول فرموده براى دلالت بر تجدّد و حدوث خرّمى است در زمانى بعد از زمانى و اخيرا اشاره فرموده بمقام لطف و مرحمت خود نسبت به بندگان و احاطه علميّه بر دقائق و رموز و آگاهى خود از هر امر آشكار و مرموز و مخلوق و مملوك او است بملكيت حقّه حقيقيّه آنچه در آسمانها و زمين است و
جلد 3 صفحه 620
همه آنها بخدا نيازمندند و او از همه بى‌نياز و او است مستوجب حمد و مستحق ثنا در ذات و صفات و افعال و نيز پرستش فرموده براى تقرير از تسخير موجودات ارضيّه از قبيل حيوانات سوارى و باركش و غيرها كه خداوند آنها را رام و ذليل فرموده براى انسان كه از منافع گوناگونشان استفاده و شكر گذارى نمايند و از تسخير كشتيها براى انسان كه بأمر و فرمان الهى در دريا سير ميكنند باراده و اختيار كشتيبان بنابر آنكه و الفلك عطف بما فى الارض شود ولى محتمل است عطف بر اللّه باشد و بنابراين مراد آنستكه آيا نديدى كشتى را كه سير ميكند در دريا بفرمان خدا و كلمه فلك ممكن است مفرد باشد و محتمل است جمع و در صورت افراد هم واحد و جمع در آن يكسان است مانند ساير اسماء اجناس و خداوند حافظ و نگهدار آسمان و موجودات علويّه است از آنكه سقوط نمايند و بيفتند بر زمين مگر آنكه خواسته باشد خدا كه البتّه در آنحال سقوط خواهند نمود و در اكمال از پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم نقل نموده كه بعد از ذكر اسماء شريفه ائمه اثنى عشر فرمود و كسيكه منكر آنها يا يكى از آنها شود منكر من شده بواسطه وجود ايشان نگهميدارد خدا آسمانرا از آنكه بيفتد بر زمين مگر بفرمان او و بوجود ايشان باز ميدارد زمين را از آنكه بيندازد اهلش را و اين براى كمال رأفت و رحمت خداوند است بر بندگان و او آنچنان كسى است كه زنده كرد بدوا مردم را از خاك و خوراك و نطفه مرده و بعدا ميميراند آنها را و باز در آخرت زنده ميكند براى پاداش اعمال ولى آدميزاد بالطّبع كفران نعمت خدا را مينمايد و متمايل بمعصيت و ناسپاسى است با آن كه نعم او ظاهر است ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
أَ لَم تَرَ أَنَّ اللّه‌َ سَخَّرَ لَكُم ما فِي الأَرض‌ِ وَ الفُلك‌َ تَجرِي فِي البَحرِ بِأَمرِه‌ِ وَ يُمسِك‌ُ السَّماءَ أَن تَقَعَ عَلَي الأَرض‌ِ إِلاّ بِإِذنِه‌ِ إِنَّ اللّه‌َ بِالنّاس‌ِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ (65)
آيا نمي‌بيني که خداوند متعال مسخر فرمود از براي شما آنچه در زمين است و كشتيها را که در دريا حركت ميكند بأمر پروردگار، و نگاه‌داري كرده
جلد 13 - صفحه 334
آسمان را که سقوط نكند بر زمين مگر باذن پروردگار بدرستي که خداوند نسبت بأفراد ناس رءوف و مهربان است.
(أَ لَم تَرَ): البته مي‌بيني.
(أَنَّ اللّه‌َ): اينكه خداوند متعال.
(سَخَّرَ لَكُم ما فِي الأَرض‌ِ): از قعر دريا جواهرات بيرون مي‌آوريد و از دل كوه‌ها عقيق و فيروزج و ياقوت و زبرجد و معادن اخراج ميكنيد و تمام حيوانات حتي سباع و درندگان را مسخر ميكنيد، خود حقير ديدم در ميدان شاه خرس را آورده بودند و با انسان كشتي ميگرفت، و در سابق معمول بود در مجالس عزاي أبي عبد اللّه شير را زنجير كرده مي‌آوردند و پاي منبر زنجير از گردن او برميداشتند و چون در يك مجلس يك زني از ترس ضعف كرد و مرد دولت جلوگيري كرد.
آيه شريفه سوره فيل:
«أَ لَم تَرَ كَيف‌َ فَعَل‌َ رَبُّك‌َ بِأَصحاب‌ِ الفِيل‌ِ «الايه» که فيل بآن عظمت را تسخير كرده بودند و براي جنگ آورده بودند و باو تعليم داده بودند، و جميع طيور حتي تسخير جن که در شريعت حرام است و هر چه در زمين است.
(وَ الفُلك‌َ تَجرِي فِي البَحرِ): که خداوند چوب را قرار داده که روي آب بماند و فرو نرود و كشتي از آن ساخته شود و جمع كثيري در آن قرار گيرند و از اينکه طرف دريا بطرف ديگر سير كنند و صادرات و واردات را نقل نمايند.
(بِأَمرِه‌ِ): که بتوسط باد و نار در روي دريا حركت دهد.
(وَ يُمسِك‌ُ السَّماءَ أَن تَقَعَ عَلَي الأَرض‌ِ): اينکه كرات جوّيه در اينکه مراكز خود بدون عمد برقرار که سقوط نكند: «خَلَق‌َ السَّماواتِ بِغَيرِ عَمَدٍ تَرَونَها» لقمان آيه 9.
(إِلّا بِإِذنِه‌ِ) که از علايم قيامت است.
(إِنَّ اللّه‌َ بِالنّاس‌ِ لَرَؤُفٌ رَحِيمٌ): با رأفت و مهرباني و ترحم و تفضل با
جلد 13 - صفحه 335
بندگان رفتار ميفرمايد.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 65)- باز به نمونه دیگری از این قدرت بی‌پایان در زمینه تسخیر موجودات برای انسانها اشاره کرده، می‌فرماید: «آیا ندیدی که خداوند آنچه را در زمین است مسخر شما کرد» (أَ لَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَکُمْ ما فِی الْأَرْضِ). و همه مواهب
ج3، ص231
و امکانات آن را در اختیار شما قرار داد تا هر گونه بخواهید از آن بهره بگیرید.
«و همچنین کشتیها را در حالی که در دریاها به فرمان او به حرکت در می‌آیند» و سینه آبها را می‌شکافند و به سوی مقصدها پیش می‌روند (وَ الْفُلْکَ تَجْرِی فِی الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ).
از این گذشته «خداوند آسمان را در جای خود نگه می‌دارد تا بر زمین جز به فرمان او فرود نیفتد» (وَ یُمْسِکُ السَّماءَ أَنْ تَقَعَ عَلَی الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ).
لذا در پایان آیه اضافه می‌کند: «خداوند نسبت به مردم مهربان و رحیم است» (إِنَّ اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَؤُفٌ رَحِیمٌ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج7، ص74
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
