ملا علی علیاری تبریزی: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | '''حاج ملا على بن علیارى تبریزی''' (1236-1327ق)، نخستین شخصیت معروف علمى خاندان علیارى است که صاحب «[[ریحانة الادب (کتاب)|ریحانة الادب]]»، ایشان را از اکابر علماى طراز اول قرن چهاردهم هجرى و [[فقیه]]، [[اصول فقه|اصولى]]، [[محدث]]، [[علم رجال|رجالى]]، طبیب، نجومى، ریاضى‌دان، حکیم، متکلم، ادیب، شاعر و در یک جمله، جامع معقول و منقول و فروع و اصول مى‌خواند. | |
| − | + | == ولادت == | |
| + | ملا على علیارى فرزند عبدالله در پنجم [[ماه رمضان]] 1236 ق در قریه «سردرود» (دو فرسخی [[تبریز]]) متولد شد و همانجا نشو و نما یافت و بعدها در زادگاه و املاک نیاکانش قریه «علیار» اقامت گزید. | ||
| + | |||
| + | == تحصیل و اساتید == | ||
| + | ملا على علیارى پس از گذراندن دوران تحصیل مکتب‌خانه‌ای، وارد [[حوزه علميه|حوزه علمیه]] تبریز شد و به فراگیرى [[ادبیات عرب|ادبیات]]، [[منطق]]، [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[قرآن]]، [[حدیث]] و سائر علوم مرسوم پرداخت. | ||
| + | |||
| + | وی در [[نجف]] اشرف از محضر آیات عظام [[شیخ مرتضی انصاری|شیخ مرتضى انصارى]]، [[میرزا محمدحسن شیرازی|میرزاى شیرازى]]، [[سید حسین کوه کمره ای|سید حسین کوه‌کمرى]]، شیخ رازى آل یاسین و شیخ مهدى فتونى بهره مند شد و موفق به اخذ اجازه [[اجتهاد]] گردید. | ||
| + | |||
| + | == تدریس و شاگردان == | ||
| + | علامه علیارى پس‌ازآنکه به مرتبه اجتهاد رسید و اجازه‌نامه‌های کتبى از [[فقیه|فقها]] و اساتیدش گرفت، در حدود سال 1287ق، به آذربایجان برگشت و تا آخر عمر در [[تبریز]] اقامت گزید و به تدریس، تحقیق، تألیف و حل‌ّ و فصل امور شرعى مردم مشغول شد. وى علاوه بر درس‌هاى معمول حوزه، [[ریاضی|ریاضیات]] و «[[قانون (کتاب)|قانون]]» [[ابن سینا|ابن‌سینا]] را نیز تدریس مى‌نمود. | ||
| + | |||
| + | علییاری تبریزی با تدریس علوم و [[تهذیب نفس|تهذیب]] نفوس، به تربیت طالبان علم و معنویت همت گماشت و شاگردان بسیارى را تقدیم تاریخ [[شیعه|تشیع]] کرد. مشهورترین شاگردان وى عبارت بودند از: | ||
| + | |||
| + | * آیت‌الله میرزا حسن مجتهد تبریزى (متوفاى 1337ق): از فقهاى بزرگ عصر [[مشروطیت|مشروطه]] در تبریز بود. | ||
| + | * شیخ محمدحسن سردرودى: داراى تألیفاتى بود، ازجمله: کتابى در موضوع زندگى [[حضرت علی اکبر علیه السلام|حضرت علی‌اکبر]] (علیه‌السلام) و رساله‌ای خطى در موضوع زندگى استادش محقق علیارى که در سال 1333ق تألیف کرده است. | ||
| + | * میرزا جعفر تبریزى نوجه دهى. | ||
| + | * میرزا حسن علیارى (فرزند محقق علیارى). | ||
| + | * میرزا جعفر تبریزى: [[فقیه]]، ادیب و مفسّر [[قرآن]]. وى برادر کوچک حاج رضا صرّاف تبریزى شاعر [[اهل البیت|اهل‌بیت]] (علیهم‌السلام) و [[غزل|غزل]]<nowiki/>سرای بزرگ آذربایجان بود. | ||
| + | * سید شمس‌الدین حسینى مرعشى: پدر آیت‌الله [[سید شهاب الدین مرعشی نجفی|سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى]]. | ||
| + | * [[سید محمد مولانا|سید محمد مولانا تبریزى]]: از فقها و مجتهدان بزرگ قرن چهاردهم هجرى. | ||
| + | * میرزا فرج‌الله عباچى‌زاده تبریزى: از علما و خطباى معروف تبریز در دوره [[مشروطیت]] و بعد از آن. | ||
| + | |||
| + | == آثار و تألیفات == | ||
| + | تأليفات حاج ملاعلى علیارى در [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] و [[علم رجال|رجال]] معروف است، که خود دلالت بر مراتب علمی و کثرت احاطه فقهی او دارد. | ||
| + | |||
| + | # منتهى الآمال فى تتمیم زبدة المقال، منظومه‌ای در علم رجال و تکمیل کتاب منظوم رجالى «زُبدةُ المقال» سید حسین بروجردى(1238-1284ق) است. | ||
| + | # بهجة الآمال فى شرح زُبدة المقال، بزرگ‌ترین و مشهورترین کتاب نویسنده این اثر در علم رجال است. | ||
| + | # ایضاح الغوامض فى تقسیم الفرایض، در فقه. | ||
| + | # تعلیقه بر «ریاض الأحکام»، در فقه. | ||
| + | # تعلیقه بر «[[الروضة البهیه فی شرح اللمعة الدمشقیه (کتاب)|الروضة البهیّة]]»: در فقه. | ||
| + | # دلائل الأحکام في شرح [[شرایع الاسلام (کتاب)|الشرائع]]: در فقه. | ||
| + | # هدایة الطالبين لعمل المقلدین، ([[رساله]] عملیه توضیح المسائل). | ||
| + | # نهج الإعلان فیما یثبت به دخول رمضان، در تعیین و تشخیص روز اول ماه مبارک [[ماه رمضان|رمضان]]. | ||
| + | # مشکوة الوصول الى علم الأصول. | ||
| + | # مناهج الأحکام فى اصول الفقه، در شرح [[معالم الدین و ملاذ المجتهدین (کتاب)|معالم الاصول]]. | ||
| + | # حاشیه بر «[[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]]» [[میرزای قمی|میرزاى قمى]]، در اصول. | ||
| + | # حاشیه بر معالم الأصول. | ||
| + | # شرح [[زبدة الاصول (کتاب)|زُبدة الأصول]]. | ||
| + | # شرح «[[اشارات و تنبیهات (کتاب)|الإشارات و التنبیهات]]» [[ابن سینا|ابن‌سینا]]: [[فلسفه|فلسفى]]، [[عرفان|عرفانى]]. | ||
| + | # تعلیقه بر «[[اسفار اربعه (کتاب)|أسفار]]» [[ملاصدرا|صدرالمتألهین شیرازى]]. | ||
| + | # تعلیقه بر شوارق الإلهام. | ||
| + | # تقویم تامّ در سیصدوشصت‌وشش ورق، در [[علم نجوم|نجوم]]. | ||
| + | # شرح صحیفه اسطرلاب: نجوم و ستاره‌شناسی. | ||
| + | # تعلیقه بر «تشریح فلک الافلاک»، در نجوم و ستاره‌شناسی. | ||
| + | # منهاج الملّة فى تعیین الوقت و القبله، در نجوم و جغرافیا. | ||
| + | # شرح چغمینى: نجوم و ستاره‌شناسی. | ||
| + | # الوافیه فى شرح لغز الکافیه، تألیف [[شیخ بهایی]]. | ||
| + | # المطرّز فى شرح اقسام اللُغَز، ادبى و فصاحت و [[بلاغت]]. | ||
| + | # ریاض المقاصد: در شرح [[قصیده]] شیخ حسن بن راشد در مدح [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت صاحب‌الزمان]] (عج)، ادبى، [[علم کلام|کلامى]]، تاریخى، [[حدیث|حدیثى]]. این کتاب را در جوانى و قبل از مهاجرت به [[نجف]] اشرف در [[تبریز]] نوشته است. | ||
| + | # شرح المطوّل، ادبى، [[علم معانی|معانى]]، [[علم بیان|بیان]] و بدیع. | ||
| + | # تعلیقه بر «الرعایة فى علم الدرایه» [[شهید ثانی|شهید ثانى]]، در علم [[درایة الحدیث]]. | ||
| + | # شرح دعاى سمات، در موضوع حدیثى، اخلاقى، عرفانى. | ||
| + | # تعلیقه بر «[[قانون (کتاب)|قانون]]» [[ابن سینا|ابن‌سینا]]. | ||
| + | # شرح انوار ملکوت، در شرح یاقوت نوبختى. | ||
| + | # رسالة فى الجفر، در موضوع علوم غریبه. | ||
| + | # رسالة فى الرّمل، در موضوع علوم غریبه. | ||
| + | # شرح قصیده تائیه «[[قصیده مدارس آیات|مدارس آیات]]» [[دعبل خزاعی|دعبل خزاعى]]. | ||
| + | |||
| + | == وفات == | ||
| + | حاج ملاعلى علیارى پس از عمری طولانی در راه خدمت به اسلام و تدريس فقها، در روز پنجشنبه چهارم رجب 1327 قمری در تبریز وفات یافت. پیکرش به نجف اشرف منتقل و در «وادی‌السلام» به خاک سپرده شد. | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | سايت شعائر | + | |
| + | * ویکی نور. | ||
| + | * سايت شعائر. | ||
| + | |||
[[رده:علمای قرن چهاردهم]] | [[رده:علمای قرن چهاردهم]] | ||
نسخهٔ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۰۴
حاج ملا على بن علیارى تبریزی (1236-1327ق)، نخستین شخصیت معروف علمى خاندان علیارى است که صاحب «ریحانة الادب»، ایشان را از اکابر علماى طراز اول قرن چهاردهم هجرى و فقیه، اصولى، محدث، رجالى، طبیب، نجومى، ریاضى‌دان، حکیم، متکلم، ادیب، شاعر و در یک جمله، جامع معقول و منقول و فروع و اصول مى‌خواند.
ولادت
ملا على علیارى فرزند عبدالله در پنجم ماه رمضان 1236 ق در قریه «سردرود» (دو فرسخی تبریز) متولد شد و همانجا نشو و نما یافت و بعدها در زادگاه و املاک نیاکانش قریه «علیار» اقامت گزید.
تحصیل و اساتید
ملا على علیارى پس از گذراندن دوران تحصیل مکتب‌خانه‌ای، وارد حوزه علمیه تبریز شد و به فراگیرى ادبیات، منطق، فقه، اصول، قرآن، حدیث و سائر علوم مرسوم پرداخت.
وی در نجف اشرف از محضر آیات عظام شیخ مرتضى انصارى، میرزاى شیرازى، سید حسین کوه‌کمرى، شیخ رازى آل یاسین و شیخ مهدى فتونى بهره مند شد و موفق به اخذ اجازه اجتهاد گردید.
تدریس و شاگردان
علامه علیارى پس‌ازآنکه به مرتبه اجتهاد رسید و اجازه‌نامه‌های کتبى از فقها و اساتیدش گرفت، در حدود سال 1287ق، به آذربایجان برگشت و تا آخر عمر در تبریز اقامت گزید و به تدریس، تحقیق، تألیف و حل‌ّ و فصل امور شرعى مردم مشغول شد. وى علاوه بر درس‌هاى معمول حوزه، ریاضیات و «قانون» ابن‌سینا را نیز تدریس مى‌نمود.
علییاری تبریزی با تدریس علوم و تهذیب نفوس، به تربیت طالبان علم و معنویت همت گماشت و شاگردان بسیارى را تقدیم تاریخ تشیع کرد. مشهورترین شاگردان وى عبارت بودند از:
- آیت‌الله میرزا حسن مجتهد تبریزى (متوفاى 1337ق): از فقهاى بزرگ عصر مشروطه در تبریز بود.
- شیخ محمدحسن سردرودى: داراى تألیفاتى بود، ازجمله: کتابى در موضوع زندگى حضرت علی‌اکبر (علیه‌السلام) و رساله‌ای خطى در موضوع زندگى استادش محقق علیارى که در سال 1333ق تألیف کرده است.
- میرزا جعفر تبریزى نوجه دهى.
- میرزا حسن علیارى (فرزند محقق علیارى).
- میرزا جعفر تبریزى: فقیه، ادیب و مفسّر قرآن. وى برادر کوچک حاج رضا صرّاف تبریزى شاعر اهل‌بیت (علیهم‌السلام) و غزل‌سرای بزرگ آذربایجان بود.
- سید شمس‌الدین حسینى مرعشى: پدر آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشى نجفى.
- سید محمد مولانا تبریزى: از فقها و مجتهدان بزرگ قرن چهاردهم هجرى.
- میرزا فرج‌الله عباچى‌زاده تبریزى: از علما و خطباى معروف تبریز در دوره مشروطیت و بعد از آن.
آثار و تألیفات
تأليفات حاج ملاعلى علیارى در فقه و اصول و رجال معروف است، که خود دلالت بر مراتب علمی و کثرت احاطه فقهی او دارد.
- منتهى الآمال فى تتمیم زبدة المقال، منظومه‌ای در علم رجال و تکمیل کتاب منظوم رجالى «زُبدةُ المقال» سید حسین بروجردى(1238-1284ق) است.
- بهجة الآمال فى شرح زُبدة المقال، بزرگ‌ترین و مشهورترین کتاب نویسنده این اثر در علم رجال است.
- ایضاح الغوامض فى تقسیم الفرایض، در فقه.
- تعلیقه بر «ریاض الأحکام»، در فقه.
- تعلیقه بر «الروضة البهیّة»: در فقه.
- دلائل الأحکام في شرح الشرائع: در فقه.
- هدایة الطالبين لعمل المقلدین، (رساله عملیه توضیح المسائل).
- نهج الإعلان فیما یثبت به دخول رمضان، در تعیین و تشخیص روز اول ماه مبارک رمضان.
- مشکوة الوصول الى علم الأصول.
- مناهج الأحکام فى اصول الفقه، در شرح معالم الاصول.
- حاشیه بر «قوانین» میرزاى قمى، در اصول.
- حاشیه بر معالم الأصول.
- شرح زُبدة الأصول.
- شرح «الإشارات و التنبیهات» ابن‌سینا: فلسفى، عرفانى.
- تعلیقه بر «أسفار» صدرالمتألهین شیرازى.
- تعلیقه بر شوارق الإلهام.
- تقویم تامّ در سیصدوشصت‌وشش ورق، در نجوم.
- شرح صحیفه اسطرلاب: نجوم و ستاره‌شناسی.
- تعلیقه بر «تشریح فلک الافلاک»، در نجوم و ستاره‌شناسی.
- منهاج الملّة فى تعیین الوقت و القبله، در نجوم و جغرافیا.
- شرح چغمینى: نجوم و ستاره‌شناسی.
- الوافیه فى شرح لغز الکافیه، تألیف شیخ بهایی.
- المطرّز فى شرح اقسام اللُغَز، ادبى و فصاحت و بلاغت.
- ریاض المقاصد: در شرح قصیده شیخ حسن بن راشد در مدح حضرت صاحب‌الزمان (عج)، ادبى، کلامى، تاریخى، حدیثى. این کتاب را در جوانى و قبل از مهاجرت به نجف اشرف در تبریز نوشته است.
- شرح المطوّل، ادبى، معانى، بیان و بدیع.
- تعلیقه بر «الرعایة فى علم الدرایه» شهید ثانى، در علم درایة الحدیث.
- شرح دعاى سمات، در موضوع حدیثى، اخلاقى، عرفانى.
- تعلیقه بر «قانون» ابن‌سینا.
- شرح انوار ملکوت، در شرح یاقوت نوبختى.
- رسالة فى الجفر، در موضوع علوم غریبه.
- رسالة فى الرّمل، در موضوع علوم غریبه.
- شرح قصیده تائیه «مدارس آیات» دعبل خزاعى.
وفات
حاج ملاعلى علیارى پس از عمری طولانی در راه خدمت به اسلام و تدريس فقها، در روز پنجشنبه چهارم رجب 1327 قمری در تبریز وفات یافت. پیکرش به نجف اشرف منتقل و در «وادی‌السلام» به خاک سپرده شد.
منابع
- ویکی نور.
- سايت شعائر.
