سید محمدسعید حکیم: تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
− | '''آیتالله سید محمدسعید طباطبایی حکیم''' (۱۳۵۴-۱۴۴۳ ق) | + | '''آیتالله سید محمدسعید طباطبایی حکیم''' (۱۳۵۴-۱۴۴۳ ق) از فقها و مراجع تقلید [[شیعه]] در [[عراق]] و از شاگردان [[سید محسن حکیم]] و [[شیخ حسین حلی]] بود. آیتالله حکیم پس از وفات آیتالله [[سید ابوالقاسم خویی]] به [[مرجعیت]] رسید. وی آثار متعددی در [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] از جمله «المحكم فى اصول الفقه» و «مصباح المنهاج» تألیف نمود. |
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
سطر ۱۲: | سطر ۱۲: | ||
|وفات = ۲۵ محرم ۱۴۴۳ قمری | |وفات = ۲۵ محرم ۱۴۴۳ قمری | ||
− | |مدفن = نجف | + | |مدفن = نجف |
− | |اساتید = [[سید محسن حکیم]]، | + | |اساتید = [[سید محسن حکیم]]، [[سید حسن بجنوردی]]، [[شیخ حسین حلی]]، [[سید ابوالقاسم خویی]]،... |
− | |شاگردان = | + | |شاگردان = سید عبدالرزاق حکیم، شیخ باقر ایروانی، شيخ على كورانى، حسين فرج عمران قطيفى،... |
− | |آثار =المحکم فی اصول الفقه، الکافی فی اصول الفقه، مصباح المنهاج، ... | + | |آثار =المحکم فی اصول الفقه، الکافی فی اصول الفقه، مصباح المنهاج، تهذيب علم الاصول، حاشيه بر کفایة الاصول، حاشيه بر مكاسب،... |
}} | }} | ||
==ولادت و خاندان== | ==ولادت و خاندان== | ||
− | سید محمدسعید طباطبایی حکیم، در سال ۱۳۵۴ق، برابر با | + | سید محمدسعید طباطبایی حکیم، در سال ۱۳۵۴ق، (برابر با ۱۳۱۴ش)، در شهر [[نجف]] به دنیا آمد.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> پدرش سید محمدعلی از استادان سطوح عالی [[حوزه علميه|حوزه علمیه]] نجف و مادرش دختر آیتالله [[سید محسن حکیم]] بود.<ref>سجاد، اسوه فقاهت و پابداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۶.</ref> |
==تحصیل و استادان== | ==تحصیل و استادان== | ||
− | سید محمدسعید حکیم در ده سالگی، دروس حوزوی را نزد پدرش آغاز کرد و تا پایان دوره سطح حوزه، از وی آموخت.<ref>سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۹و۲۰.</ref> پس از آن، دروس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را نزد عالمان بزرگی چون [[سید محسن حکیم]]، [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[شیخ حسین حلی]] و | + | سید محمدسعید حکیم در ده سالگی، دروس حوزوی را نزد پدرش آغاز کرد و تا پایان دوره سطح حوزه، از وی آموخت.<ref>سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۹و۲۰.</ref> پس از آن، دروس خارج [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]] را نزد عالمان بزرگی چون [[سید محسن حکیم]]، [[سید ابوالقاسم خویی]]، [[شیخ حسین حلی]]، [[محمدحسین غروی اصفهانی|شیخ محمدحسین غروی اصفهانی]] و [[سید محمد حسن بجنوردی|سید محمدحسن بجنوردی]] فرا گرفت.<ref>سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۹و۲۰.</ref> |
==تدریس و شاگردان== | ==تدریس و شاگردان== | ||
سطر ۳۲: | سطر ۳۲: | ||
*حسین فرج عمران قطیفی، که از استادان درس خارج فقه و اصول در حجاز است. | *حسین فرج عمران قطیفی، که از استادان درس خارج فقه و اصول در حجاز است. | ||
*سید عبدالرزاق حکیم، برادر سید محمدسعید حکیم و از استادان درس خارج فقه و اصول در حوزهٔ نجف که در سال ۱۴۱۳ق، پس از آزادی از زندان صدام، درگذشت. | *سید عبدالرزاق حکیم، برادر سید محمدسعید حکیم و از استادان درس خارج فقه و اصول در حوزهٔ نجف که در سال ۱۴۱۳ق، پس از آزادی از زندان صدام، درگذشت. | ||
− | *باقر ایروانی، از اساتید حوزه علمیه نجف از استادان درس خارج فقه و اصول و نویسندهٔ برخی کتب درسی حوزههای علمیه در قم و نجف. | + | *شیخ باقر ایروانی، از اساتید حوزه علمیه نجف از استادان درس خارج فقه و اصول و نویسندهٔ برخی کتب درسی حوزههای علمیه در قم و نجف. |
*شيخ على كورانى، از فضلاى حوزه علميه. | *شيخ على كورانى، از فضلاى حوزه علميه. | ||
*عبدالحسين آل صادق عاملى، از علماى استان نبطيّه در جنوب [[لبنان]]. | *عبدالحسين آل صادق عاملى، از علماى استان نبطيّه در جنوب [[لبنان]]. | ||
==آثار و تألیفات== | ==آثار و تألیفات== | ||
− | از سید محمدسعید حکیم ۲۴ عنوان کتاب در بیش از چهل جلد در موضوعاتی چون [[اصول فقه|اصول]]، [[فقه]]، [[مسائل مستحدثه|مسائل مستحدثه]] و برخی موضوعات اجتماعی، به چاپ رسیده است. | + | از سید محمدسعید حکیم ۲۴ عنوان کتاب در بیش از چهل جلد در موضوعاتی چون [[اصول فقه|اصول]]، [[فقه]]، [[مسائل مستحدثه|مسائل مستحدثه]] و برخی موضوعات اجتماعی، به چاپ رسیده است. برخی از آثار او به زبانهای دیگر ترجمه شده است.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> |
فهرست آثار ایشان به این قرار است: | فهرست آثار ایشان به این قرار است: | ||
− | [[پرونده:Mohkam.jpg|left|thumb|المحكم فى اصول الفقه - | + | [[پرونده:Mohkam.jpg|left|thumb|المحكم فى اصول الفقه - از آثار آیتالله الحكيم]] |
− | + | # المحكم فى اصول الفقه، در زمینه علم اصول فقه که در ۶ جلد به چاپ رسیده است. | |
− | + | # مصباح المنهاج، دوره فقهى كه شرحى بر فقه استدلالى «[[منهاج الصالحین (کتاب)|منهاج الصالحين]]» مرحوم [[سید محسن حکیم]] است. | |
− | + | # رساله عمليه، که در سه جلد بنام «منهاج الصالحين» عرضه شده است. | |
− | + | # مناسك حج و عمره. | |
− | + | # حاشيه اى جامع بر كتاب «[[کفایة الاصول (کتاب)|كفاية الاصول]]» مرحوم [[آخوند خراسانى]] در سه جلد. | |
− | + | # حاشيه اى جامع بر كتاب اصولى «[[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]» مرحوم [[شيخ انصارى]]. | |
− | + | # حاشيه اى جامع بر كتاب فقهى «[[مکاسب (کتاب)|مكاسب]]» مرحوم شيخ انصارى. | |
− | + | # تهذيب علم الاصول، كه در اين مجموعه به مهمترين و محورى ترين مباحث علم اصول پرداخته شده است. | |
− | + | # جزوه اى بنام «المرشد المغترب» در پاسخ به نامه هاى مكرّر و در خواستهاى متعدد، پيامى به همه مسلمانان بويژه [[شيعيان]] كه به اجبار هجرت كرده اند و در ديار غرب مكسن و ماوا گزيده اند همراه با مسائل ويژه مورد نياز آنها. | |
− | + | # جزوه اى بنام «نامه اى پدرانه» كه اين بار هم در پاسخ به نامه هاى برخى از فضلا و طلاب درخواست مكرر همراه با پاسخ هاى استفتائات گوناگون درباره مسائل ضرورى و مورد نياز آنها ارسال كرده اند. در اين پيام گذشته از گوشزد نمودن مسائل اخلاقى و اعتقادی، به شيوه هاى تبليغ معيارهاى موفقيّت و رفتار مبلغان و تكيه انديشمندان در سخن گفتن به مصادر و منابع تاريخ پرداختن به سيره [[ائمه اطهار]] (عليهم السلام) و نقش جاودانه آنها در تاريخ اسلامى و بزرگداشت خاطره هاى مصيبت بار و شهادت آنها و زنده نگه داشتن مشعل فروزان مبارزه و جهاد در برابر ستم استبداد بگونه اى زيبا با نثرى شيوا و كلامى عارفانه و صميميتى خاضعانه پرداخته اند. | |
− | + | # الاحكام الفقهيه، كه مختصرى از مسائل و [[رساله]] عمليه ايشان است، و با عنوان «احكام فقهى» به فارسى ترجمه و چاپ شده است. | |
− | + | # فقه استنساخ البشرى، مسائلى كه در خصوص شبيه سازى از ژن انسان و مسائلى هم راجع به تلقيح سؤال كرده اند و بطور تفصيل و روشن جواب داده شده است. | |
− | + | # فقه القضاء، سؤالاتي است كه از مراكز قضا سؤال نموده و از معظم له جواب وافى و استدلالى داده اند. | |
− | + | # فقه الكومپيوتر، در جواب سوال هایی كه راجع به كامپيوتر و اينترنت سؤال شده است. | |
− | + | # الفتاوى، سؤالاتي است كه راجع به بيشتر ابواب فقه (نوعا مسائل مستحدثه) استفتاء شده است و معظم له بطور شايسته و مستدل جواب داده اند. | |
− | + | # الاصوليه و الاخباريه، سؤالاتی است كه درباره فرق ميان اصولى و [[اخباریان|اخبارى]] استفتاء نموده اند و ایشان جواب داده اند. | |
− | + | # المرجعية الدينية. | |
− | + | # رساله توجيهيه، که راهنماى حجاج مى باشد. | |
− | + | # الكافى فى اصول الفقه، در خصوص اصول فقه مستدل و متيقن در سه جلد. | |
− | + | # فى رحاب العقيده، راجع به مسائل [[امامت]] سؤالاتى را كه يكى از علماء [[اردن]] نموده است و معظم له بطور واضح و مستدل جواب داده اند كه در سه جلد چاپ شده است.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> | |
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
− | |||
==فعالیتهای اجتماعی== | ==فعالیتهای اجتماعی== | ||
− | سید محمدسعید حکیم از عالمانی است که در دوران صدام حسین با قانون منع پیادهروی برای | + | سید محمدسعید حکیم از عالمانی است که در دوران صدام حسین با قانون منع پیادهروی برای [[زیارت امام حسین]](علیه السلام) به مقابله برخاست و به همین دلیل تحت تعقیب بود.<ref>سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۴۶.</ref> همچنین به جهت امتناع خاندان صدر از حضور در کنفرانس مردمی اسلامی که به دستور صدام تشکیل شده بود، همراه با ۸۰ نفر از خاندان حکیم دستگیر و به مدت ۸ سال زندانی شد.<ref>سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۵۲ و ۵۳.</ref> |
− | [[پرونده:محمدسعید (3).jpg|left|thumb| | + | [[پرونده:محمدسعید (3).jpg|left|thumb|آیتالله العظمی حکیم در پیادهروی اربعین|200px]] |
− | [[مرجعیت|مرجعیت تقلید]] سید محمدسعید حکیم پس از آن آغاز شد که [[سید ابوالقاسم خویی]] درگذشت. هماکنون دفترهای نمایندگی او در شهرهای [[نجف]]، [[قم]]، [[دمشق]] و بیروت فعالیت میکنند و پاسخگوی سؤالهای مقلدان وی هستند.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> | + | [[مرجعیت|مرجعیت تقلید]] سید محمدسعید حکیم پس از آن آغاز شد که آیت الله [[سید ابوالقاسم خویی]] درگذشت. هماکنون دفترهای نمایندگی او در شهرهای [[نجف]]، [[قم]]، [[دمشق]] و بیروت فعالیت میکنند و پاسخگوی سؤالهای مقلدان وی هستند.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> |
او همچنین با اعزام مبلغانی به نواحی مختلف کشور [[عراق]]، خصوصاً جنوب این کشور، اقداماتی را برای رفع مشکلات عشایر و روستانشینان انجام داد. فعالیتهای مشابهی هم در کشورهای [[ایران]]، هند و [[پاکستان]] داشت.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> | او همچنین با اعزام مبلغانی به نواحی مختلف کشور [[عراق]]، خصوصاً جنوب این کشور، اقداماتی را برای رفع مشکلات عشایر و روستانشینان انجام داد. فعالیتهای مشابهی هم در کشورهای [[ایران]]، هند و [[پاکستان]] داشت.<ref>[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 «گوهر تابان»]، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.</ref> | ||
سطر ۹۸: | سطر ۷۵: | ||
==وفات== | ==وفات== | ||
− | سید محمدسعید حکیم در | + | مرحوم سید محمدسعید حکیم در ۲۵ [[ماه محرم|محرم]] ۱۴۴۳ قمری (۱۲ شهریور ۱۴۰۰ ش)، در [[نجف]] اشرف درگذشت.<ref>[http://fa.abna.cc/9MJp «آیتالله سید محمد سعید حکیم درگذشت»]، خبرگزاری ابنا.</ref> پیکر ایشان پس از مراسم [[تشییع]] در [[کربلا]] و نجف و اقامه [[نماز میت|نماز]] به امامت برادر ایشان [[سید محمد تقی حکیم|سید محمدتقی حکیم]]، در مقبره آیتالله [[سید محسن حکیم]] نزدیک [[حرم امیرالمؤمنین علیه السلام|حرم مطهر علوی]] به خاک سپرده شد. |
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
− | + | *اسوهٔ فقاهت و پایداری، محمدحسین سجاد، دارالهلال، ۱۴۲۸ق. | |
− | * | + | *[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 گوهر تابان، نگرشی کوتاه بر زندگی آیت الله سید محمد سعید حکیم]، سایت آیتالله سید محمدسعید طباطبایی حکیم، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷ش. |
− | *[http://www.alhakeem.com/fa/page/4 | + | *[https://af.shafaqna.com/FA/41540 ناگفتههایی از زندگی خانوادگی و مبارزاتی آیت الله سید محمد سعید حکیم]، سایت شفقنا، زمان بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷ش. |
− | *[https://af.shafaqna.com/FA/41540 | + | *[https://fa.shafaqna.com/news/570693/ مجازات افراد مرتد از اسلام وظیفۀ ما نیست؛ فتوای حضرت آیتالله حکیم]، سایت شفقنا، زمان انتشار: ۲۹ اردیبهشت، ۱۳۹۷ش. |
− | *[https://fa.shafaqna.com/news/570693/ | ||
− | |||
− | |||
==آرشیو عکس و تصویر== | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
− | |||
<gallery mode="packed" heights="170"> | <gallery mode="packed" heights="170"> | ||
محمدسعید (1).jpg|سید محمدسعید طباطبایی حکیم در زندان ابوغریب | محمدسعید (1).jpg|سید محمدسعید طباطبایی حکیم در زندان ابوغریب | ||
سطر ۱۱۹: | سطر ۹۲: | ||
محمدسعید (6).jpg|تشییع پیکر سید محمدسعید طباطبایی حکیم در [[نجف]] | محمدسعید (6).jpg|تشییع پیکر سید محمدسعید طباطبایی حکیم در [[نجف]] | ||
</gallery> | </gallery> | ||
− | |||
[[رده:علمای معاصر|حکیم،سید محمدسعید]] | [[رده:علمای معاصر|حکیم،سید محمدسعید]] | ||
[[رده:مراجع تقلید]] | [[رده:مراجع تقلید]] | ||
[[رده:فقیهان]] | [[رده:فقیهان]] | ||
[[رده:مجتهدین]] | [[رده:مجتهدین]] | ||
− | |||
− |
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۷:۳۴
آیتالله سید محمدسعید طباطبایی حکیم (۱۳۵۴-۱۴۴۳ ق) از فقها و مراجع تقلید شیعه در عراق و از شاگردان سید محسن حکیم و شیخ حسین حلی بود. آیتالله حکیم پس از وفات آیتالله سید ابوالقاسم خویی به مرجعیت رسید. وی آثار متعددی در فقه و اصول از جمله «المحكم فى اصول الفقه» و «مصباح المنهاج» تألیف نمود.
نام کامل | سید محمدسعید طباطبایی حکیم |
زادروز | ۱۳۵۴ قمری |
زادگاه | نجف |
وفات | ۲۵ محرم ۱۴۴۳ قمری |
مدفن | نجف |
اساتید |
سید محسن حکیم، سید حسن بجنوردی، شیخ حسین حلی، سید ابوالقاسم خویی،... |
شاگردان |
سید عبدالرزاق حکیم، شیخ باقر ایروانی، شيخ على كورانى، حسين فرج عمران قطيفى،... |
آثار |
المحکم فی اصول الفقه، الکافی فی اصول الفقه، مصباح المنهاج، تهذيب علم الاصول، حاشيه بر کفایة الاصول، حاشيه بر مكاسب،... |
محتویات
ولادت و خاندان
سید محمدسعید طباطبایی حکیم، در سال ۱۳۵۴ق، (برابر با ۱۳۱۴ش)، در شهر نجف به دنیا آمد.[۱] پدرش سید محمدعلی از استادان سطوح عالی حوزه علمیه نجف و مادرش دختر آیتالله سید محسن حکیم بود.[۲]
تحصیل و استادان
سید محمدسعید حکیم در ده سالگی، دروس حوزوی را نزد پدرش آغاز کرد و تا پایان دوره سطح حوزه، از وی آموخت.[۳] پس از آن، دروس خارج فقه و اصول را نزد عالمان بزرگی چون سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خویی، شیخ حسین حلی، شیخ محمدحسین غروی اصفهانی و سید محمدحسن بجنوردی فرا گرفت.[۴]
تدریس و شاگردان
محمدسعید حکیم از ۳۲ سالگی، تدریس دروس خارج فقه و اصول را آغاز کرد. او همچنین تفسیر قرآن و اخلاق تدریس میکرد.[۵] او شاگردان بسیاری تربیت کرد که در قم، نجف و حجاز فعالیت دارند؛[۶] از جمله:
- حسین فرج عمران قطیفی، که از استادان درس خارج فقه و اصول در حجاز است.
- سید عبدالرزاق حکیم، برادر سید محمدسعید حکیم و از استادان درس خارج فقه و اصول در حوزهٔ نجف که در سال ۱۴۱۳ق، پس از آزادی از زندان صدام، درگذشت.
- شیخ باقر ایروانی، از اساتید حوزه علمیه نجف از استادان درس خارج فقه و اصول و نویسندهٔ برخی کتب درسی حوزههای علمیه در قم و نجف.
- شيخ على كورانى، از فضلاى حوزه علميه.
- عبدالحسين آل صادق عاملى، از علماى استان نبطيّه در جنوب لبنان.
آثار و تألیفات
از سید محمدسعید حکیم ۲۴ عنوان کتاب در بیش از چهل جلد در موضوعاتی چون اصول، فقه، مسائل مستحدثه و برخی موضوعات اجتماعی، به چاپ رسیده است. برخی از آثار او به زبانهای دیگر ترجمه شده است.[۷]
فهرست آثار ایشان به این قرار است:
- المحكم فى اصول الفقه، در زمینه علم اصول فقه که در ۶ جلد به چاپ رسیده است.
- مصباح المنهاج، دوره فقهى كه شرحى بر فقه استدلالى «منهاج الصالحين» مرحوم سید محسن حکیم است.
- رساله عمليه، که در سه جلد بنام «منهاج الصالحين» عرضه شده است.
- مناسك حج و عمره.
- حاشيه اى جامع بر كتاب «كفاية الاصول» مرحوم آخوند خراسانى در سه جلد.
- حاشيه اى جامع بر كتاب اصولى «رسائل» مرحوم شيخ انصارى.
- حاشيه اى جامع بر كتاب فقهى «مكاسب» مرحوم شيخ انصارى.
- تهذيب علم الاصول، كه در اين مجموعه به مهمترين و محورى ترين مباحث علم اصول پرداخته شده است.
- جزوه اى بنام «المرشد المغترب» در پاسخ به نامه هاى مكرّر و در خواستهاى متعدد، پيامى به همه مسلمانان بويژه شيعيان كه به اجبار هجرت كرده اند و در ديار غرب مكسن و ماوا گزيده اند همراه با مسائل ويژه مورد نياز آنها.
- جزوه اى بنام «نامه اى پدرانه» كه اين بار هم در پاسخ به نامه هاى برخى از فضلا و طلاب درخواست مكرر همراه با پاسخ هاى استفتائات گوناگون درباره مسائل ضرورى و مورد نياز آنها ارسال كرده اند. در اين پيام گذشته از گوشزد نمودن مسائل اخلاقى و اعتقادی، به شيوه هاى تبليغ معيارهاى موفقيّت و رفتار مبلغان و تكيه انديشمندان در سخن گفتن به مصادر و منابع تاريخ پرداختن به سيره ائمه اطهار (عليهم السلام) و نقش جاودانه آنها در تاريخ اسلامى و بزرگداشت خاطره هاى مصيبت بار و شهادت آنها و زنده نگه داشتن مشعل فروزان مبارزه و جهاد در برابر ستم استبداد بگونه اى زيبا با نثرى شيوا و كلامى عارفانه و صميميتى خاضعانه پرداخته اند.
- الاحكام الفقهيه، كه مختصرى از مسائل و رساله عمليه ايشان است، و با عنوان «احكام فقهى» به فارسى ترجمه و چاپ شده است.
- فقه استنساخ البشرى، مسائلى كه در خصوص شبيه سازى از ژن انسان و مسائلى هم راجع به تلقيح سؤال كرده اند و بطور تفصيل و روشن جواب داده شده است.
- فقه القضاء، سؤالاتي است كه از مراكز قضا سؤال نموده و از معظم له جواب وافى و استدلالى داده اند.
- فقه الكومپيوتر، در جواب سوال هایی كه راجع به كامپيوتر و اينترنت سؤال شده است.
- الفتاوى، سؤالاتي است كه راجع به بيشتر ابواب فقه (نوعا مسائل مستحدثه) استفتاء شده است و معظم له بطور شايسته و مستدل جواب داده اند.
- الاصوليه و الاخباريه، سؤالاتی است كه درباره فرق ميان اصولى و اخبارى استفتاء نموده اند و ایشان جواب داده اند.
- المرجعية الدينية.
- رساله توجيهيه، که راهنماى حجاج مى باشد.
- الكافى فى اصول الفقه، در خصوص اصول فقه مستدل و متيقن در سه جلد.
- فى رحاب العقيده، راجع به مسائل امامت سؤالاتى را كه يكى از علماء اردن نموده است و معظم له بطور واضح و مستدل جواب داده اند كه در سه جلد چاپ شده است.[۸]
فعالیتهای اجتماعی
سید محمدسعید حکیم از عالمانی است که در دوران صدام حسین با قانون منع پیادهروی برای زیارت امام حسین(علیه السلام) به مقابله برخاست و به همین دلیل تحت تعقیب بود.[۹] همچنین به جهت امتناع خاندان صدر از حضور در کنفرانس مردمی اسلامی که به دستور صدام تشکیل شده بود، همراه با ۸۰ نفر از خاندان حکیم دستگیر و به مدت ۸ سال زندانی شد.[۱۰]
مرجعیت تقلید سید محمدسعید حکیم پس از آن آغاز شد که آیت الله سید ابوالقاسم خویی درگذشت. هماکنون دفترهای نمایندگی او در شهرهای نجف، قم، دمشق و بیروت فعالیت میکنند و پاسخگوی سؤالهای مقلدان وی هستند.[۱۱]
او همچنین با اعزام مبلغانی به نواحی مختلف کشور عراق، خصوصاً جنوب این کشور، اقداماتی را برای رفع مشکلات عشایر و روستانشینان انجام داد. فعالیتهای مشابهی هم در کشورهای ایران، هند و پاکستان داشت.[۱۲]
سید محمدسعید حکیم در برابر کشتار شیعیان در پاکستان به دست گروهی موسوم به سپاه صحابه، موضع گرفت و دولت پاکستان را مسئول پاسخگویی به آن دانست. نواز شریف نخستوزیر پاکستان در پاسخ، نامهای به دفتر وی نوشت و ضمن ابراز همدردی، از تصمیم دولتش برای مبارزه با عاملان کشتار شیعیان خبر داد.[۱۳]
در میان آثار وی مجموعهای از نامهها وجود دارد که برای مردم آذربایجان و گِلگِت پاکستان نوشته شده است.[۱۴]
وفات
مرحوم سید محمدسعید حکیم در ۲۵ محرم ۱۴۴۳ قمری (۱۲ شهریور ۱۴۰۰ ش)، در نجف اشرف درگذشت.[۱۵] پیکر ایشان پس از مراسم تشییع در کربلا و نجف و اقامه نماز به امامت برادر ایشان سید محمدتقی حکیم، در مقبره آیتالله سید محسن حکیم نزدیک حرم مطهر علوی به خاک سپرده شد.
پانویس
- ↑ «گوهر تابان»، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پابداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۶.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۹و۲۰.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۱۹و۲۰.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۳۵و۳۶.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۳۵و۳۶.
- ↑ «گوهر تابان»، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.
- ↑ «گوهر تابان»، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۴۶.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۵۲ و ۵۳.
- ↑ «گوهر تابان»، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.
- ↑ «گوهر تابان»، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.
- ↑ «گوهر تابان»، سایت رسمی آیتالله سید محمدسعید حکیم.
- ↑ سجاد، اسوه فقاهت و پایداری، ۱۴۲۸ق، ص۴۰و۴۱.
- ↑ «آیتالله سید محمد سعید حکیم درگذشت»، خبرگزاری ابنا.
منابع
- اسوهٔ فقاهت و پایداری، محمدحسین سجاد، دارالهلال، ۱۴۲۸ق.
- گوهر تابان، نگرشی کوتاه بر زندگی آیت الله سید محمد سعید حکیم، سایت آیتالله سید محمدسعید طباطبایی حکیم، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷ش.
- ناگفتههایی از زندگی خانوادگی و مبارزاتی آیت الله سید محمد سعید حکیم، سایت شفقنا، زمان بازدید: ۱۶ دی ۱۳۹۷ش.
- مجازات افراد مرتد از اسلام وظیفۀ ما نیست؛ فتوای حضرت آیتالله حکیم، سایت شفقنا، زمان انتشار: ۲۹ اردیبهشت، ۱۳۹۷ش.
آرشیو عکس و تصویر
سید محمدسعید طباطبایی حکیم در حرم امام علی علیه السلام
سید محمدسعید طباطبایی حکیم در پیاده روی اربعین
تشییع پیکر سید محمدسعید طباطبایی حکیم در نجف