حجّة الإسلام‌‌‌: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(ویرایش)
جز
 
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائره المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}}
+
به [[حج|حجّى]] که به اصل [[شرع]] (فرمان مستقیم و ابتدایى شارع مقدس) تنها یک بار در طول عمر بر [[استطاعت در حج|مستطیع]]، [[واجب]] مى‌شود، «حَجّة الإسلام» گویند؛<ref> جواهرالکلام ج۱۷، ص۲۲۳؛ معتمد العروة ۱/۱۳. </ref> در مقابلِ حجّى که با [[نذر]] و مانند آن بر مکلّف واجب مى‌گردد، که سبب وجوب آن مکلف است که با ایجاد سبب (نذر)، مسبَّب (حج) را بر خود واجب مى‌کند؛ هر چند سبب وجوب، شرعى است.<ref> مسالک الافهام، ۲/۱۲۱. </ref> بر این اساس، ممکن است «حجة الاسلام» برای مکلفی [[حج تمتع|حج تمتّع]] و برای دیگری [[حج افراد‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌|حج اِفراد]] یا [[حج قران‌‌‌|حج قِران]] (از تقسیمات دیگر [[حج]]) باشد.
  
به [[حج|حجّى]] که به اصل [[شرع]] (فرمان مستقیم و ابتدایى شارع مقدس) تنها یک بار در طول عمر بر [[استطاعت در حج|مستطیع]]، [[واجب]] مى‌شود، «حِجّة الإسلام» گویند.<ref> جواهرالکلام ج۱۷، ص۲۲۳؛ معتمد العروة ۱/۱۳. </ref> در مقابلِ حجّى که با [[نذر]] و مانند آن بر مکلف واجب مى‌گردد، که سبب وجوب آن مکلف است که با ایجاد سبب (نذر)، مسبَّب (حج) را بر خود واجب مى‌کند؛ هر چند سبب وجوب، شرعى است.<ref> مسالک الافهام، ۲/۱۲۱. </ref>  
+
فقیهان [[شیعه]] و [[اهل سنت]] افزون بر شرائط همگانی تکلیف یعنی [[عقل]]، قدرت و [[بلوغ‌|بلوغ]]، شرط [[استطاعت در حج|استطاعت]] که ویژه [[حج]] است را برای [[واجب]] شدن «حجة الاسلام» لازم می‌دانند. استطاعت حج، خود به چهار عنصر مالی، امنیتی، بدنی و زمانی تقسیم می‌شود. اگر کسی بدون داشتن هرکدام از این شرط‌ها به حج برود، حجی که انجام داده، «حجة الاسلام» نبوده و در صورتی که بعدها این شرائط به دست آید، حجی که انجام داده بود کافی نبوده و باید دوباره حجّ بجا آورد.<ref>شرائع الاسلام، ج۱، ص۱۶۴- ۱۶۵؛ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۴۸.</ref>  
  
منشأ کاربرد عنوان یاد شده در کلمات [[فقیه|فقها]] روایات است<ref> وسائل الشیعة، ج۱۱، ص ۲۷-۲۸. </ref> و علت نامیدن آن به «حجة‌الإسلام» بنابر آنچه در کلام برخى آمده، روایاتى است که مى‌گوید: [[اسلام]] بر پنج پایه استوار است: [[نماز]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[روزه]] و [[ولایت]].<ref> جواهرالکلام ج۱۷، ص۲۲۳؛ العروة الوثقىٰ ۴/۳۱۷. </ref>  
+
منشأ کاربرد عنوان یاد شده در کلمات [[فقیه|فقها]]، روایات است<ref> وسائل الشیعة، ج۱۱، ص ۲۷-۲۸. </ref> و علت نامیدن آن به «حجة‌الإسلام» بنابر آنچه در کلام برخى آمده، روایاتى است که مى‌گوید: [[اسلام]] بر پنج پایه استوار است: [[نماز]]، [[زکات]]، [[حج]]، [[روزه]] و [[ولایت]].<ref> جواهرالکلام ج۱۷، ص۲۲۳؛ العروة الوثقىٰ ۴/۳۱۷. </ref>  
  
 
==پانویس==
 
==پانویس==
سطر ۱۰: سطر ۱۰:
 
==منابع==
 
==منابع==
  
* [[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، جمعى از پژوهشگران، زیر نظر [[سید محمود هاشمی شاهرودی|سید محمود هاشمى شاهرودى]]، ج۳، ص۲۴۲.
+
*[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، زیر نظر [[سید محمود هاشمی شاهرودی|سید محمود شاهرودى]]، ج۳، ص۲۴۲.
 +
*دانشنامه حج و حرمين شريفين، مدخل "حجة الاسلام"، [http://hzrc.ac.ir/post/22200/%D8%AD%D8%AC%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 پژوهشکده حج و زیارت].
 +
 
 +
== مطالب مرتبط ==
 +
 
 +
* [[حج|حجّ]]
  
 
[[رده:حج]]
 
[[رده:حج]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۷ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۶:۱۵

به حجّى که به اصل شرع (فرمان مستقیم و ابتدایى شارع مقدس) تنها یک بار در طول عمر بر مستطیع، واجب مى‌شود، «حَجّة الإسلام» گویند؛[۱] در مقابلِ حجّى که با نذر و مانند آن بر مکلّف واجب مى‌گردد، که سبب وجوب آن مکلف است که با ایجاد سبب (نذر)، مسبَّب (حج) را بر خود واجب مى‌کند؛ هر چند سبب وجوب، شرعى است.[۲] بر این اساس، ممکن است «حجة الاسلام» برای مکلفی حج تمتّع و برای دیگری حج اِفراد یا حج قِران (از تقسیمات دیگر حج) باشد.

فقیهان شیعه و اهل سنت افزون بر شرائط همگانی تکلیف یعنی عقل، قدرت و بلوغ، شرط استطاعت که ویژه حج است را برای واجب شدن «حجة الاسلام» لازم می‌دانند. استطاعت حج، خود به چهار عنصر مالی، امنیتی، بدنی و زمانی تقسیم می‌شود. اگر کسی بدون داشتن هرکدام از این شرط‌ها به حج برود، حجی که انجام داده، «حجة الاسلام» نبوده و در صورتی که بعدها این شرائط به دست آید، حجی که انجام داده بود کافی نبوده و باید دوباره حجّ بجا آورد.[۳]

منشأ کاربرد عنوان یاد شده در کلمات فقها، روایات است[۴] و علت نامیدن آن به «حجة‌الإسلام» بنابر آنچه در کلام برخى آمده، روایاتى است که مى‌گوید: اسلام بر پنج پایه استوار است: نماز، زکات، حج، روزه و ولایت.[۵]

پانویس

  1. جواهرالکلام ج۱۷، ص۲۲۳؛ معتمد العروة ۱/۱۳.
  2. مسالک الافهام، ۲/۱۲۱.
  3. شرائع الاسلام، ج۱، ص۱۶۴- ۱۶۵؛ جواهر الکلام، ج۱۷، ص۲۴۸.
  4. وسائل الشیعة، ج۱۱، ص ۲۷-۲۸.
  5. جواهرالکلام ج۱۷، ص۲۲۳؛ العروة الوثقىٰ ۴/۳۱۷.

منابع

مطالب مرتبط