آرامگاه شهدای کربلا: تفاوت بین نسخه‌ها
(سنجش کیفی مقاله) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ آرامگاه سایر شهداء کربلا (72 تن) را به آرامگاه شهدای کربلا منتقل کرد) |
||
| (۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | تمامى | + | {{خوب}} |
| + | تمامى [[شهدای کربلا]]، به جز [[حضرت ابوالفضل]]، [[حر بن یزید ریاحی]] و [[حبیب بن مظاهر]]، در کنار قبر مطهر [[امام حسین]] علیه‌السلام به خاک سپرده شده‌اند، که امروزه روی آن، دو پنجره مشبّک یک ضلعی نصب شده است. | ||
| − | + | [[پرونده:شهدا (سمت رواق جنوبی).jpg|left|thumb|ضریح شهدای کربلا در [[حرم امام حسین علیه السلام]] (سمت رواق جنوبی)]] | |
| + | ==محل دفن شهدای کربلا== | ||
| + | [[شیخ مفید]] در کتاب [[الارشاد]] می نویسد: هنگامى که [[عمر بن سعد]] به همراه [[اسرای اهل بیت علیهم السلام|اسیران]] به طرف [[کوفه]] کوچ کردند، گروهى از [[قبیله بنی اسد|بنى اسد]] که در [[غاضریه]] منزل کرده بودند به قتلگاه شهیدان آمده بر اجساد طاهر آنان [[نماز میت|نماز]] گزارده و [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] علیه السلام را در محلى که اکنون مرقد شریف آن حضرت است دفن کردند و [[حضرت علی اکبر علیه السلام|علی اکبر]] را در پائین پاى مبارک مدفون ساختند و نیز در پائین پاى مبارک، قبرى حفر کرده و اجساد پاک دیگر شهیدان را در آن دفن کردند.<ref>ترجمه الإرشاد، محمدباقر ساعدى خراسانى، اسلامیة، تهران، ۱۳۸۰ ش، ص۴۷۰</ref> | ||
| + | محل دفن [[شهدای کربلا]] در زاویه جنوب شرقی گنبد [[حرم امام حسین علیه السلام]] مشخص شده است که امروزه روی آن، دو [[ضریح]] یا پنجره مشبک یک ضلعی، نصب شده است. پنجره اول، رو به سمت فضای داخلی حرم است و بالای آن، یک لوح بزرگ حاوی اسامی شهدای کربلا، قرار دارد و پنجره دیگر، در دیوار بخش شرقی رواق جنوبی حرم [[سیدالشهداء|سیدالشهدا]]، نصب شده است.<ref>زیارتگاههاى عراق (معرفى زیارتگاههاى مشهور در کشور عراق)، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، ج۱، ص ۱۹۰</ref> | ||
| + | ==تاریخچه ضریح شهدای کربلا== | ||
| + | '''بقعه جداگانه سایر شهدا:''' | ||
| − | قبل از توسعه | + | قبل از توسعه [[حرم امام حسین علیه السلام|حرم امام حسین]] علیه السلام در سال ۱۲۱۳ ق، این قبرها بقعه‌اى جداگانه داشت و از حرم مستقل و مجزا بود، به گونه‌اى که طواف پیرامون آن میسر بود. سخن [[ابوحمزه ثمالی|ابوحمزه ثمالى]] این مطلب را تأیید مى‌کند: «سپس از حرم مطهر خارج شو و در مقابل قبور شهدا بایست». کسانى که قبل از توسعه آن را دیده‌اند، توصیفشان به همین گونه است. |
| + | '''اتصال ضریح شهدا به حرم:''' | ||
| − | در | + | در ۱۲۱۳ ق، عملیات توسعه جدید آغاز شد و به دلیل زیاد بودن زائران و تنگىِ مکان زیارت، سید على طباطبایى و آیت اللَّه شهرستانى براى تأمین رفاه زائران، دیوار آن بقعه را برداشتند و راهروى درِ ورودى رواق جنوبى به مزار شهیدان را بستند و در قسمت شمالى آن، ضریحى از چوب ساج قرار دادند، سپس دیوار حائل را برداشتند و آن را به حرم متصل کردند. با این کار امکان طواف پیرامون مزار شهیدان از بین رفت، اما فضاى زیارتى مناسبى ایجاد شد. |
| + | '''تغییرات ضریح در طول تاریخ:''' | ||
| − | در | + | در ۱۲۳۰ ق. از سوى ملا محمدصالح برغانى ضریحى برنجی با کتیبه نقره‌اى حاوى شعرهاى [[محتشم کاشانی]] بر آرامگاه شهیدان نصب شد و صندوقى از خاتم نیز در داخل آن قرار گرفت. |
| + | در اوایل قرن چهاردهم، انیس‌الدوله همسر ناصرالدین شاه قاجار، ضریح نقره‌اى به طول حدود ۸۰/ ۴ در پنج شبکه و ارتفاع ۷۰/ ۱ براى آرامگاه شهیدان تقدیم کرد و این ضریح به جاى ضریح قبلى نصب شد و هم اکنون نیز در همان مکان باقى است. | ||
| − | در | + | در ۱۳۶۱ ق. صندوق خاتم کارى این آرامگاه به کوشش محمد صنیع خاتم شیرازى تعمیر شد و دیوارهاى مجاور ضریح را هنرمندان تواناى [[ایران|ایرانى]] آینه کارى کردند.<ref>[https://qom.haj.ir/%D8%A7%D9%85%D8%A7%DA%A9%D9%86/%D8%A7%D9%85%D8%A7%DA%A9%D9%86-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D9%84%DB%8C/%D9%82%D8%A8%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%89-%D8%AF%D9%8A%DA%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%87%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%83%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7 قبرهاى دیگر شهیدان کربلا، سایت حج و زیارت استان قم، بازدید: ۱۶ مرداد ۱۴۰۲]</ref> |
| + | '''نصب ضریح جدید:''' | ||
| − | در | + | در تاریخ ۵ دیماه ۱۳۹۷ شمسی، ضریح جدیدی که طول آن پنج و ارتفاع آن سه متر است و با مشارکت قشرهای مختلف دوستداران و ارادتمندان به آستان امام حسین علیه السلام و توسط هنرمندان ایرانی ساخته شده بود، به جای ضریح قبلی نصب گردید.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4495767 نصب ضریح شهدای کربلا در مرحله پایانی، خبرگزاری مهر، ۵ دی ۱۳۹۷]</ref> طرح و نقشه ساخت این ضریح را استاد [[محمود فرشچیان]] طراحی کرد و در ساخت این ضریح هنرمندان مختلفی در رشته‌های گوناگون مشارکت داشته‌اند. در این ضریح ۱۱ متر مکعب چوب، ۲۸۴ کیلوگرم مس، ۳۲ کیلوگرم برنج، ۲۵۲ کیلوگرم استیل، ۸۰۳ کیلوگرم نقره و نزدیک به ۹ کیلوگرم طلا استفاده شده است. <ref>[https://www.irna.ir/news/83112270 ضریح مطهر شهدای کربلا در قم رونمایی شد، ایرنا، ۴ آذر ۱۳۹۷]</ref> |
| − | + | ==پانویس== | |
| − | + | {{پانویس}} | |
| − | |||
| − | [ | ||
{{سنجش کیفی | {{سنجش کیفی | ||
|سنجش=شده | |سنجش=شده | ||
|شناسه= خوب | |شناسه= خوب | ||
|عنوان بندی مناسب= خوب | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| − | |کفایت منابع و پی نوشت ها= | + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب |
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| سطر ۳۳: | سطر ۴۱: | ||
|کیفیت پژوهش= خوب | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
}} | }} | ||
| − | + | <gallery mode="packed" heights="170"> | |
| − | [[رده: | + | پرونده:شهدا (سمت رواق جنوبی).jpg| ضریح جدید شهدای کربلا در رواق جنوبی حرم |
| + | پرونده:شهدا (1).jpg|تصویر ضریح جدید شهدای کربلا از ایوان حرم | ||
| + | پرونده:ضریح شهدا سمت حرم جدید.jpg|تصویر جدید شهدای کربلا سمت حرم (پایین پای امام حسین علیه السلام) | ||
| + | پرونده:شهدا (2).jpg|تصویر قدیمی تر از شهدای کربلا سمت حرم | ||
| + | </gallery> | ||
| + | [[رده: حرم امام حسین علیه السلام]] | ||
[[رده: اماکن مقدسه کربلا]] | [[رده: اماکن مقدسه کربلا]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۳۲
تمامى شهدای کربلا، به جز حضرت ابوالفضل، حر بن یزید ریاحی و حبیب بن مظاهر، در کنار قبر مطهر امام حسین علیه‌السلام به خاک سپرده شده‌اند، که امروزه روی آن، دو پنجره مشبّک یک ضلعی نصب شده است.
.jpg)
محل دفن شهدای کربلا
شیخ مفید در کتاب الارشاد می نویسد: هنگامى که عمر بن سعد به همراه اسیران به طرف کوفه کوچ کردند، گروهى از بنى اسد که در غاضریه منزل کرده بودند به قتلگاه شهیدان آمده بر اجساد طاهر آنان نماز گزارده و امام حسین علیه السلام را در محلى که اکنون مرقد شریف آن حضرت است دفن کردند و علی اکبر را در پائین پاى مبارک مدفون ساختند و نیز در پائین پاى مبارک، قبرى حفر کرده و اجساد پاک دیگر شهیدان را در آن دفن کردند.[۱]
محل دفن شهدای کربلا در زاویه جنوب شرقی گنبد حرم امام حسین علیه السلام مشخص شده است که امروزه روی آن، دو ضریح یا پنجره مشبک یک ضلعی، نصب شده است. پنجره اول، رو به سمت فضای داخلی حرم است و بالای آن، یک لوح بزرگ حاوی اسامی شهدای کربلا، قرار دارد و پنجره دیگر، در دیوار بخش شرقی رواق جنوبی حرم سیدالشهدا، نصب شده است.[۲]
تاریخچه ضریح شهدای کربلا
بقعه جداگانه سایر شهدا:
قبل از توسعه حرم امام حسین علیه السلام در سال ۱۲۱۳ ق، این قبرها بقعه‌اى جداگانه داشت و از حرم مستقل و مجزا بود، به گونه‌اى که طواف پیرامون آن میسر بود. سخن ابوحمزه ثمالى این مطلب را تأیید مى‌کند: «سپس از حرم مطهر خارج شو و در مقابل قبور شهدا بایست». کسانى که قبل از توسعه آن را دیده‌اند، توصیفشان به همین گونه است.
اتصال ضریح شهدا به حرم:
در ۱۲۱۳ ق، عملیات توسعه جدید آغاز شد و به دلیل زیاد بودن زائران و تنگىِ مکان زیارت، سید على طباطبایى و آیت اللَّه شهرستانى براى تأمین رفاه زائران، دیوار آن بقعه را برداشتند و راهروى درِ ورودى رواق جنوبى به مزار شهیدان را بستند و در قسمت شمالى آن، ضریحى از چوب ساج قرار دادند، سپس دیوار حائل را برداشتند و آن را به حرم متصل کردند. با این کار امکان طواف پیرامون مزار شهیدان از بین رفت، اما فضاى زیارتى مناسبى ایجاد شد.
تغییرات ضریح در طول تاریخ:
در ۱۲۳۰ ق. از سوى ملا محمدصالح برغانى ضریحى برنجی با کتیبه نقره‌اى حاوى شعرهاى محتشم کاشانی بر آرامگاه شهیدان نصب شد و صندوقى از خاتم نیز در داخل آن قرار گرفت.
در اوایل قرن چهاردهم، انیس‌الدوله همسر ناصرالدین شاه قاجار، ضریح نقره‌اى به طول حدود ۸۰/ ۴ در پنج شبکه و ارتفاع ۷۰/ ۱ براى آرامگاه شهیدان تقدیم کرد و این ضریح به جاى ضریح قبلى نصب شد و هم اکنون نیز در همان مکان باقى است.
در ۱۳۶۱ ق. صندوق خاتم کارى این آرامگاه به کوشش محمد صنیع خاتم شیرازى تعمیر شد و دیوارهاى مجاور ضریح را هنرمندان تواناى ایرانى آینه کارى کردند.[۳]
نصب ضریح جدید:
در تاریخ ۵ دیماه ۱۳۹۷ شمسی، ضریح جدیدی که طول آن پنج و ارتفاع آن سه متر است و با مشارکت قشرهای مختلف دوستداران و ارادتمندان به آستان امام حسین علیه السلام و توسط هنرمندان ایرانی ساخته شده بود، به جای ضریح قبلی نصب گردید.[۴] طرح و نقشه ساخت این ضریح را استاد محمود فرشچیان طراحی کرد و در ساخت این ضریح هنرمندان مختلفی در رشته‌های گوناگون مشارکت داشته‌اند. در این ضریح ۱۱ متر مکعب چوب، ۲۸۴ کیلوگرم مس، ۳۲ کیلوگرم برنج، ۲۵۲ کیلوگرم استیل، ۸۰۳ کیلوگرم نقره و نزدیک به ۹ کیلوگرم طلا استفاده شده است. [۵]
پانویس
- ↑ ترجمه الإرشاد، محمدباقر ساعدى خراسانى، اسلامیة، تهران، ۱۳۸۰ ش، ص۴۷۰
- ↑ زیارتگاههاى عراق (معرفى زیارتگاههاى مشهور در کشور عراق)، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، ج۱، ص ۱۹۰
- ↑ قبرهاى دیگر شهیدان کربلا، سایت حج و زیارت استان قم، بازدید: ۱۶ مرداد ۱۴۰۲
- ↑ نصب ضریح شهدای کربلا در مرحله پایانی، خبرگزاری مهر، ۵ دی ۱۳۹۷
- ↑ ضریح مطهر شهدای کربلا در قم رونمایی شد، ایرنا، ۴ آذر ۱۳۹۷
ضریح جدید شهدای کربلا در رواق جنوبی حرم
تصویر ضریح جدید شهدای کربلا از ایوان حرم
تصویر جدید شهدای کربلا سمت حرم (پایین پای امام حسین علیه السلام)
تصویر قدیمی تر از شهدای کربلا سمت حرم
.jpg)
.jpg)
