پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی «بندانگشتی|پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(عج) ==مع...» ایجاد کرد)
 
 
(۴ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab500.jpg|بندانگشتی|پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(عج)]]
+
{{مشخصات کتاب
  
==معرفی اجمالی==
+
|عنوان=
'''پژوهشی پیرامون شهدای کربلا'''، به کوشش تنى چند از پژوهشگران گروه تاریخ مرکز تحقیقات اسلامى و با هدف اطلاع‏رسانى دقیق، کامل و آسان درباره شهداى کربلا فراهم آمده است. امتیاز این اثر نسبت به آثار مشابه، جامعیت آن است؛ زیرا در این مجموعه، درباره همه کسانى که در منابع قدیم و جدید از آنها به‌عنوان «شهید کربلا» یاد شده، پژوهش گسترده و کاملى انجام یافته است و اطلاعات لازم و مفید و مستندى در اختیار خوانندگان محترم قرار مى‏دهد.
 
  
==ساختار==
+
|تصویر=[[پرونده:Ketab500.jpg|پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(عج)|240px|وسط]]
کتاب، مشتمل بر مقدمه نویسنده و مقالات فراوانی پیرامون شهدای کربلاست. ترتیب مقالات این کتاب بر اساس نظام الفبایى است، مگر مقاله امام حسین(ع) که نخستین مقاله نهاده شد. نام‏هاى متعدد و غیر مشهور هریک از شهدا نیز به نام مشهور وى ارجاع گردیده است.
 
  
در تهیه این اثر بیشتر از منابع شیعی مانند «[[أعيان الشيعة (12 جلدی)|أعيان الشيعة]]» [[امین، محسن|سید محسن امین]]، «[[الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد|الإرشاد]]» [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، «[[المناقب|مناقب آل أبي‌طالب]]» [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] استفاده شده است؛ اگرچه منابع اهل سنت مانند [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاریخ طبری]]  نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
+
|نویسنده=
  
==گزارش محتوا==
+
|موضوع=سرگذشتنامه شهدای کربلا
نویسنده، شیوه و مراحل تدوین کتاب را چنین توضیح داده است:
 
الف)- گردآورى اسامى همه کسانى که در منابع رجال، انساب، تاریخ، مقتل، حدیث و... از آنها به‌عنوان شهید کربلا نام برده شده است.
 
  
ب)- تنظیم و اصلاحات نگارشى و ویرایشى نام‏ها بر اساس «شیوه‏نامه دائرةالمعارف امام حسین(ع)»؛ از قبیل حذف اسامى تکرارى، ارجاع نام‏هاى گوناگون یک شهید به نام مشهور و معتبر و... و در نهایت تصویب عناوین اصلاح‌شده و برگزیده از سوى «هیئت علمى تحقیقات عاشورا».
+
|زبان=فارسی
  
ج)- تشکیل پرونده علمى براى هریک از عناوین مصوّب؛ بدین‌ترتیب که آنچه در منابع مهم شیعه و دیگر مذاهب، درباره هریک از شهیدان کربلا آمده بود، استخراج و در پرونده‏اى جداگانه قرار داده شد.
+
|تعداد جلد=۱
  
د) سامان‏دهى اطلاعات جمع‌‏آورى‌شده و نگارش مقالات. در این مرحله سعى محققان بر این بوده که مقالات با ساختار زیر تدوین گردد: بیان مشخصات کلی (همچون: نام، نسب، لقب و کنیه، قبیله و عنوان مهم)؛ زمان و مکان تولّد؛ سببِ داشتنِ عنوان یا لقبى‏؛ زندگى‏نامه؛ صحابى یا تابعى بودن‏؛ ویژگى‏هاى مهم شخصیتى (همچون اخلاقى، سیاسى و علمى)؛ ارتباط حسینى - عاشورایی؛ خاندان و بازماندگان.
+
|عنوان افزوده1=
 
هرچند در مواردى این ساختار به‌طور کامل تحقّق نیافته است؛ زیرا با توجه به حاکمیت دشمنان اهل‌بیت(ع) به هنگام وقوع حادثه و سالیان متمادى پس از آن، عالمان تاریخ و رجال، امکان پرداختن به زندگانى شهداى کربلا را نیافته‏‌اند و به حداقل اطلاع‏رسانى درباره آنان بسنده کرده‏اند. اما همین مقدار از آگاهى‏هاى به‌دست‌آمده نیز براى دوست‌داران و شیفتگان مکتب حسینى، مغتنم و الهام‏بخش است<ref>ر.ک: همان، ص31-30</ref>
 
  
کتاب با مقاله امام حسین(ع)، با این عبارت آغاز شده است: «حضرت سیدالشهدا، حسین بن على(ع)، نوه دخترى پیامبر اکرم(ص) و امام سوم شیعیان است. مادرش فاطمه زهرا(ع) است که او را در روز سوم شعبان سال سوم و به روایتى سوم یا پنجم ماه شعبان سال چهارم هجرى در مدینه منوره به دنیا آورد. هنگامى که نوزاد را نزد رسول خدا(ص) بردند، از دیدارش شادمان گردید و در گوش راست وى اذان و در گوش چپ او اقامه گفت‏»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص35</ref>
+
|افزوده1=
 
در نگاهی اجمالی به دیگر مقالات نکته‌ای توجه را به خود جلب می‌کند؛ برخی از مطالب از منابع معاصر نقل می‌شود و هیچ اثری از آنها در منابع کهن وجود ندارد. عباراتی که دال بر این موضوع باشد فراوان است؛ مثلاً درباره ابوعمره زیاد بن عریب می‌خوانیم: «سیره‏نویسان و مورخان پیشین درباره وى سخنى نگفته‏اند، ولى برخى از معاصران او را فرزند عریب بن حنظلة بن دارم بن عبداللَّه بن کعب الصائد... بن همدان دانسته‏اند»<ref>ر.ک: متن کتاب، ص87</ref>
 
  
یا اینکه در ذیل این عبارت: «صاحب روضة الشهداء نوشته است که وى در روز عاشورا همراه محمد بن انس و فیروزان، غلام امام حسین(ع)، به کمک عبداللَّه بن حسن(ع) شتافت و پس از کشتن تنى چند از نیروهاى دشمن، توسط بخترى بن سعد و ازرق بن هاشم به شهادت رسید»، چنین می‌خوانیم: «در منابع متقدم مربوط به عاشورا نامى از اسد بن ابى‌دجانه به‌عنوان شهید کربلا برده نشده است». همچنین درباره اسد کلبی می‌خوانیم: «درحالى‌که در منابع کهن مربوط به عاشورا، نام اسد کلبى در شمار شهیدان کربلا دیده نشد»»<ref>ر.ک: همان، ص94</ref>
+
|عنوان افزوده2=
 
در نگارش نام تعدادی از شهدای کربلا تصحیف صورت گرفته است؛ لذا نویسنده برخی از نام‌ها را به نام صحیح این افراد ارجاع داده است؛ به‌عنوان مثال اسامی یزید بن مغفل یا مفضل به زید بن معقل ارجاع شده است<ref>ر.ک: همان، ص402</ref>
 
  
همچنین است اسامی شهدایی که در صفحات پیشین کتاب از آن‌ها با کنیه یاد شده است؛ مانند: یزید بن مهاجر یا مهاصر که به ابوالشعثاء کندی ارجاع شده است<ref>ر.ک: همان</ref>
+
|افزوده2=
  
==وضعیت کتاب==
+
|لینک= [http://lib.ahlolbait.com/parvan/resource/45892/ پژوهشی پيرامون شهدای كربلا]
فهرست منابع در انتهای کتاب و آدرس منابع در پاورقی‌ها ذکر شده است.  
 
==پانویس ==
 
<references />
 
  
==منابع مقاله==
+
}}
مقدمه و متن کتاب.  
+
کتاب '''«پژوهشی پیرامون شهدای کربلا»'''، به کوشش تنى چند از پژوهشگران گروه تاریخ مرکز تحقیقات اسلامى و با هدف اطلاع‌‏رسانى دقیق، کامل و آسان درباره [[شهدای کربلا|شهداى کربلا]] فراهم آمده است.
  
== منبع ==
+
==معرفی کتاب==
ویکی نور
+
کتاب «پژوهشی پیرامون شهدای کربلا»، مشتمل بر مقالات فراوانی پیرامون معرفی [[شهدای کربلا|شهیدان کربلا]] است. ترتیب مقالات این کتاب بر اساس نظام الفبایى است، مگر مقاله [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]] (علیه السلام) که نخستین مقاله نهاده شده است. نام‏هاى متعدد و غیر مشهور هریک از شهدا نیز به نام مشهور وى ارجاع گردیده است.
 +
 
 +
در تهیه این اثر بیشتر از منابع [[شیعه|شیعی]] مانند «[[اعیان الشیعه (کتاب)|أعیان الشیعة]]» [[سید محسن امین]]، «[[الإرشاد|الإرشاد]]» [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]] و «[[المناقب|مناقب آل أبی‌طالب]]» [[ابن شهرآشوب، محمد بن علی|ابن شهرآشوب]] استفاده شده است؛ اگرچه منابع [[اهل سنت]] مانند «[[تاریخ طبری|تاریخ طبری]]» نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
 +
 
 +
امتیاز این اثر نسبت به آثار مشابه، جامعیت آن است؛ زیرا در این مجموعه، درباره همه کسانى که در منابع قدیم و جدید از آنها به‌عنوان «شهید [[کربلا]]» یاد شده، پژوهش گسترده و کاملى انجام یافته است و اطلاعات لازم و مفید و مستندى در اختیار خوانندگان محترم قرار مى‏ دهد.
 +
 
 +
==محتوای کتاب==
 +
در مقدمه کتاب، شیوه و مراحل تدوین کتاب چنین توضیح داده شده است:
 +
 
 +
* الف) گردآورى اسامى همه کسانى که در منابع [[رجال]]، انساب، تاریخ، [[مقتل]]، [[حدیث]] و... از آنها به‌عنوان شهید [[کربلا]] نام برده شده است.
 +
* ب) تنظیم و اصلاحات نگارشى و ویرایشى نام‏ها بر اساس «شیوه ‏نامه دائرةالمعارف امام حسین(ع)»؛ از قبیل حذف اسامى تکرارى، ارجاع نام‏هاى گوناگون یک شهید به نام مشهور و معتبر و... و در نهایت تصویب عناوین اصلاح‌شده و برگزیده از سوى «هیئت علمى تحقیقات عاشورا».
 +
* ج) تشکیل پرونده علمى براى هریک از عناوین مصوّب؛ بدین‌ترتیب که آنچه در منابع مهم [[شیعه]] و دیگر مذاهب، درباره هریک از شهیدان کربلا آمده بود، استخراج و در پرونده‏اى جداگانه قرار داده شد.
 +
* د) سامان‏دهى اطلاعات جمع‌‏آورى‌شده و نگارش مقالات. در این مرحله سعى محققان بر این بوده که مقالات با ساختار زیر تدوین گردد: بیان مشخصات کلی (همچون: نام، نسب، لقب و [[کنیه]]، قبیله و عنوان مهم)؛ زمان و مکان تولّد؛ سببِ داشتنِ عنوان یا لقبى‏؛ زندگى ‏نامه؛ [[صحابی|صحابى]] یا [[تابعین|تابعى]] بودن‏؛ ویژگى‏ هاى مهم شخصیتى (همچون اخلاقى، سیاسى و علمى)؛ ارتباط حسینى - عاشورایی؛ خاندان و بازماندگان.
 +
 
 +
هرچند در مواردى این ساختار به‌طور کامل تحقّق نیافته است؛ زیرا با توجه به حاکمیت دشمنان [[اهل البیت|اهل‌بیت]](ع) به هنگام وقوع حادثه و سالیان متمادى پس از آن، عالمان تاریخ و رجال، امکان پرداختن به زندگانى شهداى کربلا را نیافته‏‌اند و به حداقل اطلاع ‏رسانى درباره آنان بسنده کرده ‏اند. اما همین مقدار از آگاهى‏ هاى به‌دست‌آمده نیز براى دوست‌داران و شیفتگان مکتب حسینى، مغتنم و الهام ‏بخش است.
 +
 
 +
در نگاهی اجمالی برخی مقالات نکته‌ای توجه را به خود جلب می‌کند؛ و آن اینکه برخی از مطالب از منابع معاصر نقل می‌شود و هیچ اثری از آنها در منابع کهن وجود ندارد.
 +
 
 +
همچنین در نگارش نام تعدادی از شهدای کربلا [[تصحیف و تحریف|تصحیف]] صورت گرفته است؛ لذا نویسنده برخی از نام‌ها را به نام صحیح این افراد ارجاع داده است؛ به‌عنوان مثال اسامی [[یزید بن مغفل الجعفی|یزید بن مغفل]] یا مفضل به زید بن معقل ارجاع شده است. همچنین است اسامی شهدایی که در صفحات پیشین کتاب از آن‌ها با [[کنیه]] یاد شده است؛ مانند: یزید بن مهاجر یا مهاصر که به ابوالشعثاء کندی ارجاع شده است.
 +
==منابع==
 +
* ویکی نور
 +
[[رده:شهدای کربلا]]
 +
[[رده:کتابهای شخصیت شناسی]]
 +
[[رده:منابع تاریخ زندگی امام حسین(ع)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۵ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۵

پژوهشی پیرامون زندگانی نواب خاص امام زمان(عج)
موضوع سرگذشتنامه شهدای کربلا
زبان فارسی
تعداد جلد ۱

پژوهشی پيرامون شهدای كربلا

کتاب «پژوهشی پیرامون شهدای کربلا»، به کوشش تنى چند از پژوهشگران گروه تاریخ مرکز تحقیقات اسلامى و با هدف اطلاع‌‏رسانى دقیق، کامل و آسان درباره شهداى کربلا فراهم آمده است.

معرفی کتاب

کتاب «پژوهشی پیرامون شهدای کربلا»، مشتمل بر مقالات فراوانی پیرامون معرفی شهیدان کربلا است. ترتیب مقالات این کتاب بر اساس نظام الفبایى است، مگر مقاله امام حسین (علیه السلام) که نخستین مقاله نهاده شده است. نام‏هاى متعدد و غیر مشهور هریک از شهدا نیز به نام مشهور وى ارجاع گردیده است.

در تهیه این اثر بیشتر از منابع شیعی مانند «أعیان الشیعة» سید محسن امین، «الإرشاد» شیخ مفید و «مناقب آل أبی‌طالب» ابن شهرآشوب استفاده شده است؛ اگرچه منابع اهل سنت مانند «تاریخ طبری» نیز مورد استفاده قرار گرفته است.

امتیاز این اثر نسبت به آثار مشابه، جامعیت آن است؛ زیرا در این مجموعه، درباره همه کسانى که در منابع قدیم و جدید از آنها به‌عنوان «شهید کربلا» یاد شده، پژوهش گسترده و کاملى انجام یافته است و اطلاعات لازم و مفید و مستندى در اختیار خوانندگان محترم قرار مى‏ دهد.

محتوای کتاب

در مقدمه کتاب، شیوه و مراحل تدوین کتاب چنین توضیح داده شده است:

  • الف) گردآورى اسامى همه کسانى که در منابع رجال، انساب، تاریخ، مقتل، حدیث و... از آنها به‌عنوان شهید کربلا نام برده شده است.
  • ب) تنظیم و اصلاحات نگارشى و ویرایشى نام‏ها بر اساس «شیوه ‏نامه دائرةالمعارف امام حسین(ع)»؛ از قبیل حذف اسامى تکرارى، ارجاع نام‏هاى گوناگون یک شهید به نام مشهور و معتبر و... و در نهایت تصویب عناوین اصلاح‌شده و برگزیده از سوى «هیئت علمى تحقیقات عاشورا».
  • ج) تشکیل پرونده علمى براى هریک از عناوین مصوّب؛ بدین‌ترتیب که آنچه در منابع مهم شیعه و دیگر مذاهب، درباره هریک از شهیدان کربلا آمده بود، استخراج و در پرونده‏اى جداگانه قرار داده شد.
  • د) سامان‏دهى اطلاعات جمع‌‏آورى‌شده و نگارش مقالات. در این مرحله سعى محققان بر این بوده که مقالات با ساختار زیر تدوین گردد: بیان مشخصات کلی (همچون: نام، نسب، لقب و کنیه، قبیله و عنوان مهم)؛ زمان و مکان تولّد؛ سببِ داشتنِ عنوان یا لقبى‏؛ زندگى ‏نامه؛ صحابى یا تابعى بودن‏؛ ویژگى‏ هاى مهم شخصیتى (همچون اخلاقى، سیاسى و علمى)؛ ارتباط حسینى - عاشورایی؛ خاندان و بازماندگان.

هرچند در مواردى این ساختار به‌طور کامل تحقّق نیافته است؛ زیرا با توجه به حاکمیت دشمنان اهل‌بیت(ع) به هنگام وقوع حادثه و سالیان متمادى پس از آن، عالمان تاریخ و رجال، امکان پرداختن به زندگانى شهداى کربلا را نیافته‏‌اند و به حداقل اطلاع ‏رسانى درباره آنان بسنده کرده ‏اند. اما همین مقدار از آگاهى‏ هاى به‌دست‌آمده نیز براى دوست‌داران و شیفتگان مکتب حسینى، مغتنم و الهام ‏بخش است.

در نگاهی اجمالی برخی مقالات نکته‌ای توجه را به خود جلب می‌کند؛ و آن اینکه برخی از مطالب از منابع معاصر نقل می‌شود و هیچ اثری از آنها در منابع کهن وجود ندارد.

همچنین در نگارش نام تعدادی از شهدای کربلا تصحیف صورت گرفته است؛ لذا نویسنده برخی از نام‌ها را به نام صحیح این افراد ارجاع داده است؛ به‌عنوان مثال اسامی یزید بن مغفل یا مفضل به زید بن معقل ارجاع شده است. همچنین است اسامی شهدایی که در صفحات پیشین کتاب از آن‌ها با کنیه یاد شده است؛ مانند: یزید بن مهاجر یا مهاصر که به ابوالشعثاء کندی ارجاع شده است.

منابع

  • ویکی نور