پژوهشی پیرامون شهدای کربلا (کتاب)
 | |
| موضوع | سرگذشتنامه شهدای کربلا |
| زبان | فارسی |
| تعداد جلد | ۱ |
|
| |
کتاب «پژوهشی پیرامون شهدای کربلا»، به کوشش تنى چند از پژوهشگران گروه تاریخ مرکز تحقیقات اسلامى و با هدف اطلاعرسانى دقیق، کامل و آسان درباره شهداى کربلا فراهم آمده است.
معرفی کتاب
کتاب «پژوهشی پیرامون شهدای کربلا»، مشتمل بر مقالات فراوانی پیرامون معرفی شهیدان کربلا است. ترتیب مقالات این کتاب بر اساس نظام الفبایى است، مگر مقاله امام حسین (علیه السلام) که نخستین مقاله نهاده شده است. نامهاى متعدد و غیر مشهور هریک از شهدا نیز به نام مشهور وى ارجاع گردیده است.
در تهیه این اثر بیشتر از منابع شیعی مانند «أعیان الشیعة» سید محسن امین، «الإرشاد» شیخ مفید و «مناقب آل أبی‌طالب» ابن شهرآشوب استفاده شده است؛ اگرچه منابع اهل سنت مانند «تاریخ طبری» نیز مورد استفاده قرار گرفته است.
امتیاز این اثر نسبت به آثار مشابه، جامعیت آن است؛ زیرا در این مجموعه، درباره همه کسانى که در منابع قدیم و جدید از آنها به‌عنوان «شهید کربلا» یاد شده، پژوهش گسترده و کاملى انجام یافته است و اطلاعات لازم و مفید و مستندى در اختیار خوانندگان محترم قرار مى دهد.
محتوای کتاب
در مقدمه کتاب، شیوه و مراحل تدوین کتاب چنین توضیح داده شده است:
- الف) گردآورى اسامى همه کسانى که در منابع رجال، انساب، تاریخ، مقتل، حدیث و... از آنها به‌عنوان شهید کربلا نام برده شده است.
- ب) تنظیم و اصلاحات نگارشى و ویرایشى نام‌ها بر اساس «شیوه نامه دائرةالمعارف امام حسین(ع)»؛ از قبیل حذف اسامى تکرارى، ارجاع نامهاى گوناگون یک شهید به نام مشهور و معتبر و... و در نهایت تصویب عناوین اصلاح‌شده و برگزیده از سوى «هیئت علمى تحقیقات عاشورا».
- ج) تشکیل پرونده علمى براى هریک از عناوین مصوّب؛ بدین‌ترتیب که آنچه در منابع مهم شیعه و دیگر مذاهب، درباره هریک از شهیدان کربلا آمده بود، استخراج و در پروندهاى جداگانه قرار داده شد.
- د) ساماندهى اطلاعات جمعآورىشده و نگارش مقالات. در این مرحله سعى محققان بر این بوده که مقالات با ساختار زیر تدوین گردد: بیان مشخصات کلی (همچون: نام، نسب، لقب و کنیه، قبیله و عنوان مهم)؛ زمان و مکان تولّد؛ سببِ داشتنِ عنوان یا لقبى؛ زندگى نامه؛ صحابى یا تابعى بودن؛ ویژگى هاى مهم شخصیتى (همچون اخلاقى، سیاسى و علمى)؛ ارتباط حسینى - عاشورایی؛ خاندان و بازماندگان.
هرچند در مواردى این ساختار به‌طور کامل تحقّق نیافته است؛ زیرا با توجه به حاکمیت دشمنان اهل‌بیت(ع) به هنگام وقوع حادثه و سالیان متمادى پس از آن، عالمان تاریخ و رجال، امکان پرداختن به زندگانى شهداى کربلا را نیافتهاند و به حداقل اطلاع رسانى درباره آنان بسنده کرده اند. اما همین مقدار از آگاهى هاى به‌دست‌آمده نیز براى دوست‌داران و شیفتگان مکتب حسینى، مغتنم و الهام بخش است.
در نگاهی اجمالی برخی مقالات نکته‌ای توجه را به خود جلب می‌کند؛ و آن اینکه برخی از مطالب از منابع معاصر نقل می‌شود و هیچ اثری از آنها در منابع کهن وجود ندارد.
همچنین در نگارش نام تعدادی از شهدای کربلا تصحیف صورت گرفته است؛ لذا نویسنده برخی از نام‌ها را به نام صحیح این افراد ارجاع داده است؛ به‌عنوان مثال اسامی یزید بن مغفل یا مفضل به زید بن معقل ارجاع شده است. همچنین است اسامی شهدایی که در صفحات پیشین کتاب از آنها با کنیه یاد شده است؛ مانند: یزید بن مهاجر یا مهاصر که به ابوالشعثاء کندی ارجاع شده است.
منابع
- ویکی نور
