آیه 1 سوره تکویر

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَٰنِ الرَّحِيمِ إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ

[81–1] (مشاهده آیه در سوره)

<<1	آیه 1 سوره تکویر	2>>
سوره : سوره تکویر (81) جزء : 30 نزول : مکه

ترجمه های فارسی

هنگامی که آفتاب تابان تاریک شود.

هنگامی که خورشید را به هم درپیچند

آنگاه كه خورشيد به هم درپيچد،

چون خورشيد بى‌فروغ شود،

در آن هنگام که خورشید در هم پیچیده شود،

ترجمه های انگلیسی(English translations)

When the sun is wound up,

When the sun is covered,

When the sun is overthrown,

When the sun (with its spacious light) is folded up;

معانی کلمات آیه

• كورت: كور و تكوير: پيچيدن. در مصباح فيومى آمده: «كار العمامة كورا: ادارها على رأسه» در اقرب الموارد گويد: كور العمامة على رأسه تكويرا: لفّها» تكوير شمس، انقباض و پيچيده و خاموش شدن آنست.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

سیمای سوره تكوير

اين سوره بيست و نه آيه دارد و در مكّه نازل شده است.

نام سوره، برگرفته از آيه اول است و به معناى درهم پيچيده شدن و تاريك شدن است.

محتواى سوره نشان مى‌دهد كه اين سوره در اوايل بعثت نازل شده است، زيرا مخالفان در اوايل دعوت، آن حضرت را مجنون مى‌خواندند و اين سوره همانند سوره قلم كه در اوايل بعثت نازل شده، مشتمل بر تنزيه آن حضرت از اين گونه تهمت‌ها مى‌باشد. «1»

بخش اول اين سوره، تغييرات عظيم و فراگير اين جهان را كه مقدمه برپا شدن قيامت است، بيان مى‌كند و بخش دوم، بيانگر جايگاه والاى قرآن و نقش و تأثير آن در روح و روان آدميان است.

در روايات، براى تلاوت اين سوره كه موجب تذكّر و غفلت‌زدايى انسان مى‌شود، فضيلت‌هاى بسيارى نقل شده است. «2»

«1». تفسير الميزان.

«2». تفسير نورالثقلين.

جلد 10 - صفحه 395

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

به نام خداوند بخشنده مهربان‌

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ «1» وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ «2» وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ «3» وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ «4» وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ «5»

آنگاه كه خورشيد در هم پيچيده و تاريك شود. و آنگاه كه ستارگان به خاموشى گرايند. و آنگاه كه كوهها به حركت درآيند. و آنگاه كه شتران باردار به حال خود رها شوند. و آنگاه كه حيوانات وحشى، برانگيخته و گرد هم آيند.

نکته ها

«تكوير»، به معناى درهم پيچيدن است كه در مورد خورشيد، به جمع شدن شعله‌هاى آن و خاموش شدن آن منجر مى‌گردد.

حركت كوهها در آستانه قيامت، ناشى از زلزله بزرگى است كه باعث فروپاشى و متلاشى شدن كوهها مى‌گردد و چنانكه در آيات ديگر نيز آمده است، همچون ريگ بيابان روان مى‌شوند.

«عشار» جمع «عشراء» به معناى شتر حامله ده ماهه است كه در نزد عرب، با ارزش‌ترين اموال محسوب مى‌شده است. امّا به هنگام بروز علائم قيامت، بى‌صاحب مى‌ماند و كسى به فكر آن نيست.

«وحوش» جمع «وحش» به معناى حيوانى است كه هرگز با انسان‌ها انس نمى‌گيرد. مانند

جلد 10 - صفحه 396

درّندگان. برخى با استناد به آيه‌ «وَ ما مِنْ دَابَّةٍ فِي الْأَرْضِ وَ لا طائِرٍ يَطِيرُ بِجَناحَيْهِ إِلَّا أُمَمٌ أَمْثالُكُمْ ما فَرَّطْنا فِي الْكِتابِ مِنْ شَيْ‌ءٍ ثُمَّ إِلى‌ رَبِّهِمْ يُحْشَرُونَ» «1» گفته‌اند مراد اين آيه نيز، محشور شدن حيوانات در قيامت است. امّا برخى ديگر از مفسران، با توجّه به اينكه سياقِ آيات مربوط به نشانه‌هاى قبل از قيامت است، گفته‌اند: منظور آن است كه قبل از قيامت، در اثر زلزله‌هاى پى در پى همه حيوانات از لانه‌ها و بيشه‌هاى خود خارج و در كنار يكديگر جمع مى‌شوند. «2»

پیام ها

1- نظام موجود خورشيد و ستارگان در آسمان و كوه و دريا و زمين، روزى دگرگون مى‌شود. إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ وَ ...

2- هستى، محكوم اراده خداوند است و هرگاه او اراده كند، نظام عالم به هم مى‌خورد. إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ وَ ...

3- شايد در قيامت، حيوانات وحشى نيز زنده شوند. «وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ «1»

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ‌: زمانى كه آفتاب در هم پيچيده شود و نور آن از بساط آفاق زايل گردانند، تا آنكه همه عالم تاريك شود. و اين عبارت است از ازاله جرم آن و اعدام آن، زيرا مادامى كه جرم آفتاب باقى است، ضوء آن منبسط است.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ‌

إِذَا الشَّمْسُ كُوِّرَتْ «1» وَ إِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ «2» وَ إِذَا الْجِبالُ سُيِّرَتْ «3» وَ إِذَا الْعِشارُ عُطِّلَتْ «4»

وَ إِذَا الْوُحُوشُ حُشِرَتْ «5» وَ إِذَا الْبِحارُ سُجِّرَتْ «6» وَ إِذَا النُّفُوسُ زُوِّجَتْ «7» وَ إِذَا الْمَوْؤُدَةُ سُئِلَتْ «8» بِأَيِّ ذَنْبٍ قُتِلَتْ «9»

وَ إِذَا الصُّحُفُ نُشِرَتْ «10» وَ إِذَا السَّماءُ كُشِطَتْ «11» وَ إِذَا الْجَحِيمُ سُعِّرَتْ «12» وَ إِذَا الْجَنَّةُ أُزْلِفَتْ «13» عَلِمَتْ نَفْسٌ ما أَحْضَرَتْ «14»

ترجمه‌

وقتى كه خورشيد نورش در هم پيچيده شود

و وقتى كه ستارگان تيره گردند

و هنگاميكه كوهها كنده و پراكنده گردد

و وقتى كه شتران ده ماهه آبستن فرو گذارده شوند

و وقتى كه حيوانات وحشى جمع كرده شوند

و وقتى كه درياها مبدّل بآتش افروخته گردد

و وقتى كه افراد انسان با مناسب خود جفت شود

و وقتى كه دختر زنده بگور شده مورد پرسش گردد

كه بچه گناه كشته شده است‌

و وقتى كه نامه‌هاى اعمال منتشر گردد

و وقتى كه آسمان كنده و زائل شود

و وقتى كه جهنّم افروخته گردد

و وقتى كه بهشت نزديك كرده شود

بداند هر كس آنچه را حاضر نموده است.

تفسير

خداوند متعال در اين سوره مباركه شدائد و اوضاع بپا شدن قيامت را بيان فرموده باين تقريب كه وقتى كه نور آفتاب پيچيده بهم شود و در آفاق منبسط نگردد چون تكوير بمعناى پيچيدن و دور زدن است و قمّى ره نقل فرموده كه مراد رفتن نور آفتاب است و وقتى كه ستاره‌ها كدر و بى‌نور گردند و قمّى ره نقل فرموده برود نورشان و كوهها كنده و پراكنده شود و قمّى ره نقل فرموده كه سير ميكنند چنانچه خدا فرموده گمان ميكنى آنها را كه جامد است و حال آنكه مرور مينمايند مانند مرور ابر و وقتى كه ناقه‌هائى كه ده ماه از مدّت آبستنى آنها

جلد 5 صفحه 350

گذشته باشد كه گفته‌اند نفيس‌ترين اموال عرب است مهمل و بدون چراننده گذارده شود و قمّى ره نقل فرموده كه شتر معطّل ماند وقتى كه مردم بميرند و كسى نباشد كه بدوشد آنرا و وقتى كه حيوانات وحشى صحرا جمع كرده شوند يا مبعوث شوند براى مجازات چون گفته‌اند خداوند انتقام حيوان بى‌شاخ را از شاخ‌دار ميكشد و داد مظلوم را از ظالم هر چه باشد ميستاند چون بآنها بقدرى شعور داده كه ميفهمند كار بدى كرده‌اند و وقتى كه درياها همه مبدّل بآتش افروخته گردد چنانچه قمّى ره نقل فرموده و بعضى گفته‌اند درياهاى شيرين و شور بيكديگر متصل و از هم پر ميشوند و فاصله از بين ميرود و يك دريا ميگردد چون سجر بمعناى پرى است و وقتى كه افراد انسان جفت كرده شوند اهل بهشتشان با حور العين و اهل دوزخشان با شياطين چون با هر يك از آنها شيطانى است كه قرين او است چنانچه مستفاد از نقل قمّى ره و فرمايش امام باقر عليه السّلام است و وقتى كه دختر زنده بگور شده مورد سؤال واقع شود كه بچه گناهى كشته شده است چنانچه قمّى ره نقل فرموده كه عرب دختران را براى غيرت ميكشتند و روز قيامت پرسيده شود كه بچه گناه كشته شده و اين براى ملامت و اتمام حجت بر مرتكب قتل است كه مجازات شود و در مجمع از صادقين عليهما السّلام نقل نموده كه مودّة بفتح ميم و و او قرائت فرموده‌اند و آنكه مراد رحم و قرابت است و از قاطع سؤال از سبب قطع آن ميشود و از چند روايت معتبر استفاده ميشود كه سؤال ميكنند از مودّت ذى القربى كه خدا واجب فرموده چرا بآن عمل ننموده و صاحبان آنرا كشتيد و وقتى كه نامه‌هاى اعمال بندگان منتشر و بدست صاحبانشان داده شود و وقتى كه آسمان از جا كنده و زائل گردد مانند پوست كه آنرا از بدن حيوان كنده و زائل ميكنند و وقتى كه آتش جهنّم افروخته شود بشدّت و وقتى كه بهشت نزديك شود باهل ايمان با نعم بى‌پايان در چنين وقت و روزى هر كس هر عمل خير و شرّى در دنيا از او صادر شده در برابر چشم خود مشاهده مينمايد كه در صحيفه اعمال او مكتوب و در خارج مجسّم است بتفصيلى كه مكرّر ذكر شده از تجسّم اعمال و آثار وضعيّه آن در آخرت و عالم مثال نعوذ باللّه من هذا المئال و متوجّه ميگردد كه آن‌

جلد 5 صفحه 351

صحيفه و صورت و شكل و هيئت را خودش براى خود تهيّه و حاضر نموده بارتكاب اعمال و اكتساب اخلاق و اين جمله جواب دوازده شرط است كه راجع باوضاع دنيا و آخرت در روز قيامت ذكر شده است.

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

بِسم‌ِ اللّه‌ِ الرَّحمن‌ِ الرَّحِيم‌ِ

إِذَا الشَّمس‌ُ كُوِّرَت‌ «1»

اما فضل‌ ‌اينکه‌ سوره‌ گذشت‌ ‌در‌ سوره‌ سابقه‌ حديثي‌ ‌که‌ ‌إبن‌ بابويه‌ ‌از‌ حضرت‌ صادق‌ (ع‌) روايت‌ كرده‌ مسندا ‌که‌ فرمود:

(‌من‌ قرأ عبس‌ و تولي‌ و اذا الشمس‌ كورت‌ ‌کان‌ تحت‌ جناح‌ اللّه‌ (خ‌ ل‌ ‌کان‌ تحت‌ اللّه‌ ‌من‌ الجنان‌) و ‌في‌ ظل‌ اللّه‌ و كرامته‌ و ‌في‌ جنانه‌ و ‌لم‌ يعظم‌ ‌ذلک‌ ‌علي‌ اللّه‌ ‌ان‌ شاء اللّه‌)

و شرحش‌ گذشت‌، و اخباري‌ مرسلا ‌از‌ پيغمبر روايت‌ كرده‌اند ‌که‌ مفادش‌ ‌اينکه‌ ‌است‌:

(اعاذه‌ اللّه‌ ‌من‌ الفضيحة يوم القيامة حين‌ ينشر صحيفة و ينظر ‌الي‌ النبي‌ (ص‌) آمنا، و ‌من‌ قراها (خ‌ ل‌ و ‌من‌ كتبها) ‌علي‌ رمد العين‌ ‌او‌ مطروفة برأ باذن‌ اللّه‌)

لكن‌ سند ندارد و ‌غير‌ اينها.

إِذَا الشَّمس‌ُ كُوِّرَت‌ ‌اينکه‌ ‌آيه‌ شريفه‌ ‌با‌ آيات‌ ‌بعد‌ بالغ‌ ‌بر‌ سه‌ ‌آيه‌ ذكر علامات‌ قيامت‌ ‌است‌، و تكوير بمعني‌ پيچيده‌ شدن‌ ‌است‌ مثل‌ عمامه‌ ‌که‌ ‌بر‌ سر مي‌پيچند خورشيد درهم‌ پيچيده‌ ميشود و كنايه‌ ‌از‌ اينكه‌ ‌از‌ كار ميافتد و تاريك‌ ميشود و فوائدش‌ ‌از‌ ‌بين‌ ميرود.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 1)- آن روز که طومار کائنات پیچیده شود! در آغاز این سوره چنانکه گفتیم به اشارات کوتاه و هیجان انگیز و تکان دهنده‌ای از حوادث هولناک پایان این جهان و آغاز رستاخیز برخورد می‌کنیم که انسان را در عوالم عجیبی سیر می‌دهد، و مجموعا هشت نشانه از این نشانه‌ها را بازگو می‌کند.

نخست می‌فرماید: «در آن هنگام که خورشید در هم پیچیده شود» (اذا الشمس کورت).

می‌دانیم خورشید در حال حاضر کره‌ای است فوق العاده داغ و سوزان به اندازه‌ای که تمام مواد آن به صورت گاز فشرده‌ای درآمده و در گرداگردش شعله‌های سوزانی زبانه می‌کشد که صدها هزار کیلومتر ارتفاع آنهاست و اگر کره زمین در وسط یکی از این شعله‌های عظیم گرفتار شود در دم خاکستر و تبدیل به مشتی گاز می‌شود! ولی در پایان این جهان و در آستانه قیامت این حرارت فرو می‌نشیند، و آن شعله‌ها جمع می‌شود، روشنائی آن به خاموشی می‌گراید، و از حجم آن کاسته می‌شود و این است معنی «تکویر».

این حقیقتی است که در علم و دانش امروز نیز منعکس است و «ثابت خورشید» تدریجا رو به تاریکی و خاموشی می‌رود.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌