سید علاءالدین حسین شیراز: تفاوت بین نسخه‌ها
جز (سید علاالدین حسین شیراز را به سید علاءالدین حسین شیراز منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مقاله از یک نشریه}} | {{مقاله از یک نشریه}} | ||
| + | {{خوب}} | ||
| − | + | '''حسین بن موسی علیه السلام''' فرزند [[امام کاظم]] علیه السلام، از جمله همراهان برادرش [[احمد بن موسی بن جعفر|احمد بن موسی]] علیه السلام بوده که در حدود سال ۲۰۲ ه.ق از [[مدینه]] عازم [[ایران|ایران]] شد و در [[شیراز]] به [[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید. حسین بن موسی در برخی منابع به «سید علاءالدین حسین» ملقب گردیده است. | |
| + | [[پرونده:علاءالدین حسین.jpg|بندانگشتی|امامزاده سید علاءالدین حسین در شیراز]] | ||
| − | == | + | ==کشف قبر حسین بن موسی== |
| − | + | سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم علیه السلام، (برادر کوچکتر [[شاهچراغ]]) به سن سیزده سال بود و شهادت او بعد از تفرقه امامزادگان در [[شیراز]] در محله باغ قتلغ خان اتفاق افتاد.<ref>ریاض الانساب، محمد خان ملک الکتاب، ص۱۵۴.</ref> | |
| − | قتلغ در | + | ابن جنید شیرازی در کتاب «تذکره هزار مزار» گوید: قتلغ خان در [[شیراز|شیراز]] باغی داشت که باغبانش مردی دیندار و با [[مروت]] بود. باغبان در شب های جمعه در مکانی بلند نوری را مشاهده می کرد. قتلغ خان مالک این باغ نیز این نور را مشاهده کرد و دستور داد که محل مزبور را بررسی کنند. قبری یافتند؛ پس از باز کردن قبر، جسدی باعظمت و باشکوه یافتند. جسد در کمال شادابی و زیبایی بود. در یک دست صاحب جسد [[قرآن|قرآن مجید]] و در دیگر دستش شمشیری قرار گرفته بود. با علامت و نشانه هایی دانستند که قبر متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است. قتلغ خان آنگاه فرمان داد که قبه و بارگاهی عالی بر سر آن مقبره بنا کردند.»<ref>تذکره هزار مزار، عیسی بن جنید شیرازی، ص۳۰۶.</ref> |
| − | علامه | + | [[علامه مجلسى|علامه مجلسی]] و فرصت الدوله شیرازی معتقدند که حضرت حسین بن موسی علیه السلام در همین باغ شهید شده، اما قبر ایشان در زمان [[صفویه|صفویه]] آشکار گردید. ولی گزارش ابن جنید شیرازی به زمان حادثه نزدیکتر است. |
| − | + | البته در شهرستان طبس بقعه ای است که مردم آن دیار معتقدند که متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است، اما گزارش ها و حکایات موجود حاکی از این است که حسین بن موسی همراه برادرانش [[احمد بن موسی بن جعفر|احمد بن موسی]] و محمد بن موسی علیهما السلام بوده و طبعا همزمان با آنها در شیراز به شهادت رسیده است. | |
| − | + | این احتمال نیز وجود دارد که در جریان هجوم به کاروان احمد بن موسی برادر خردسال ایشان گریخته و مخفی شده و بعدها در طبس از دنیا رفته باشد. | |
| − | + | ==تاریخچه مقبره سید علاءالدین== | |
| − | پس از | + | پس از آشکار شدن قبر حسین بن موسی علیه السلام بارگاهی بر قبر ایشان برافراشته شد. با تحقیق و بررسی اوضاع قرن هفتم به بعد چنین نتیجه گیری می شود که برخی حاکمان فارس مردانی خیراندیش و صالح بوده اند. آنان احترام علماء و بزرگان دینی را پاس می داشتند و در آبادانی قبور [[ائمه اطهار|ائمه]] دین و اولیاء سعی فراوان داشتند. لذا علیرغم جو حاکم بر ایران آن روز، شهر [[شیراز]] دارای موقعیت ویژه ای بوده است. علیرغم این که هنوز [[تشیع]] در اقلیت بودند، اما آنان توانستند در حفظ آثار امامزادگان اقدام های اساسی انجام دهند. |
| − | + | پس از آشکار شدن قبر مطهر حسین بن موسی، هر روز بهتر از گذشته بارگاه او توسعه می یافت. تا این که «مردی به نام میرزا علی از [[مدینه|مدینه]] به شیراز آمد و در شیراز مسکن گزید و بر سر قبر سید علاءالدین قبه و بارگاهی رفیع ساخت و املاک و باغ های زیادی را هم وقف آن کرد و پس از مرگ وی، تولیت موقوفه به دست پسرش میرزا نظام الملک که از وزرا بود، رسید و پس از او به نوادگانش منتقل شد. سلطان خلیل که از طرف شاه اسماعیل صفوی حاکم شیراز بود، در سال ۸۱۰ ه.ق این بقعه را تخریب و آن را تعمیر و تکمیل نمود.»<ref>بحارالانوار، مجلسی، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.</ref> | |
| − | بارگاه | ||
| − | + | پس از چندی به سبب زلزله ای که در شیراز رخ داد، گنبد و بارگاه این امامزاده جلیل القدر در معرض تخریب قرار گرفت که توسط مرحوم مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) تجدید بنا گردید و رواق حرم را هم مرحوم قوام الملک (محمدرضا خان) آینه کاری نمود.<ref>ر.ک: بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، علی نقی بهروزی، ص۱۷۶.</ref> | |
| − | + | حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام مربع شکل است، دور تا دور گنبد کتیبه است و سوره «[[سوره انسان|هل اتی]]» بر آن نقش بسته است، هم اکنون طرحی به نام حرم تا حرم در دست اجراست. با تکمیل این طرح، حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام به حرم مطهر [[احمد بن موسی بن جعفر|احمد بن موسی]] علیه السلام اتصال پیدا می کند. | |
| − | + | بارگاه حضرت حسین بن موسی در شیراز به «آستانه» مشهور است. مردم به سبب کراماتی که از این بقعه مبارک دیده اند، احترام ویژه ای برای آن قائل هستند. در بین ایام هفته، شب دوشنبه برای زیارت حضرت حسین بن موسی شب خاصی است. همچون [[مسجد جمکران]] در [[قم]] که شب های چهارشنبه از اقصی نقاط ایران در آنجا حضور می یابند، بارگاه نورانی این امامزاده در شبهای دوشنبه مملو از مریدان و شیفتگان آن حضرت است. ارادتمندان به این خاندان، شب های دوشنبه را تا صبح در این مکان مقدس بیتوته می کنند و به [[عبادت]] و راز و نیاز می پردازند. | |
| − | == | + | ==روایاتی از حسین بن موسی == |
| − | + | حسین بن موسی علیه السلام از راویان و [[محدث|محدثان]] موثق [[شیعه]] است. خبرگان روایت، به وثاقت او تصریح نموده و روایت های او را زینت بخش کتاب های خود کرده اند. در منظومه «نخبة المقال» اسامی راویان موثق به نظم کشیده شده است. در این منظومه درباره توثیق حسین بن موسی چنین مسطور است: ثُم ابن شاذویه قال "جش" ثقةٌ کذا الحسین "ظم" هو ابن صدقه.<ref>منظور از "جش" نجاشی و "ظم" کاظم علیه السلام است. نخبة المقال فی علم الرجال، حسین بن رضا حسینی، ص۳۴.</ref> | |
| − | '''گردش روزگار''' | + | '''گردش روزگار:''' |
| − | + | حسین بن موسی علیه السلام فرمود: ما گروهی از جوانان [[بنی هاشم|بنی هاشم]] همراه [[امام رضا]] علیه السلام بودیم. شخصی به نام جعفر بن عمر علوی که پیراهنی کهنه بر تن و قیافه ای بدجور داشت از کنارمان گذشت. بعضی از ما با ملاحظه شکل ظاهری او به همدیگر نگاه کردیم و خنده مان گرفت. [[امام رضا]] علیه السلام که متوجه ما شد، فرمود: بزودی خواهید دید او را در حالی که مالش فراوان و همراهانش بسیارند. حدود یک ماه سپری نشده بود که همان مرد استاندار [[مدینه|مدینه]] شد و وضعیتش دگرگون شد و کنارمان گذشت در حالی که خدمتکاران و همراهانی داشت.<ref>کشف الغمه، علی بن عیسی، ج۳، ص۱۵۳.</ref> | |
| − | ''' | + | '''نیکوترین عمو:''' |
| − | از امام جواد | + | از [[امام جواد علیه السلام|امام جواد]] علیه السلام در دوران کودکی سؤال شد که کدامیک از عموهایت بیشتر در حقّت نیکی و محبّت دارد؟ وی فرمود: حسین. حضرت رضا علیه السلام (پس از شنیدن جواب فرزندش) فرمود: به خدا قسم راست می گوید. حسین بن موسی علیه السلام نیکوترین و خیرخواه ترین عموی اوست.<ref>حیاة الامام موسی بن جعفر علیه السلام، باقر شریف قرشی، ج۲، ص۴۱۸.</ref> |
| − | ''' | + | '''فضیلت غسل جمعه:''' |
| − | + | یکی از [[مستحب|مستحبات]]، [[غسل جمعه]] است که قبل از ظهر [[جمعه|جمعه]] انجام می شود، اما با توجه به فضیلت آن اگر کسی نتواند در روز جمعه قبل از ظهر این غسل را انجام دهد، می تواند در روز پنجشنبه یا شنبه به نیت غسل جمعه غسل نماید. حسین بن موسی از مادرش نقل می کند که ما به همراهی [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام کاظم]] علیه السلام در بیابانی بودیم. قصدمان رفتن به [[بغداد]] بود. آن حضرت در روز پنجشنبه ما را فرمان داد که غسل جمعه نماییم؛ زیرا فردا آب کم خواهد بود. آنگاه ما روز پنجشنبه به قصد روز جمعه غسل نمودیم.<ref>تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، ج۱، ص۳۶۶.</ref> | |
| − | '''امامت امام جواد | + | '''امامت امام جواد علیه السلام:''' |
| − | |||
| − | |||
| + | ابوعبداللّه حسین بن موسی بن جعفر گوید: من در مدینه خدمت [[امام جواد علیه السلام|حضرت جواد]] علیه السلام بودم و [[علی بن جعفر علیه السلام|علی بن جعفر]] نیز در خدمت آن بزرگوار بود. مردی از اعراب در آن مجلس نشسته بود. مرد عرب پرسید: این جوان کیست؟ و با دست اشاره به حضرت جواد علیه السلام نمود. گفتم: این وصی [[پیامبر اسلام|رسول خدا]] است، گفت: سبحان اللّه رسول خدا اکنون ۲۰۰ سال است از جهان رفته و این جوان است، چگونه می تواند وصی آن حضرت باشد؟ گفتم: این وصی [[امام رضا علیه السلام|علی بن موسی]] است و او وصی موسی بن جعفر و موسی بن جعفر وصی جعفر بن محمّد و جعفر بن محمّد وصی محمّد بن علی و محمّد وصی علی بن الحسین و علی وصی حسین و حسین وصی حسن امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی بن ابی طالب وصی رسول خدا صلی الله علیه و آله.<ref>عبدالعظیم الحسنی حیاته و مسنده، عزیزاللّه عطاردی قوچانی، ص۱۹۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| − | <references/> | + | <references /> |
| − | + | ==منابع== | |
| − | == | + | * محمد زارعی نورآبادی، "حسین بن موسی" آئینه روایت، فرهنگ کوثر، شماره ۱۵، صفحه۵۱-۵۲ و ۶۷، خرداد ۱۳۷۷. |
| − | محمد | + | {{سنجش کیفی |
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= ضعیف | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= متوسط | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | }} | ||
[[رده:امامزاده های فارس]] | [[رده:امامزاده های فارس]] | ||
| − | |||
[[رده:وابستگان امام کاظم علیه السلام]] | [[رده:وابستگان امام کاظم علیه السلام]] | ||
| − | |||
[[رده:امامزادگان]] | [[رده:امامزادگان]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۴ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۰۸:۲۵
مقاله‌ی مربوط به این عنوان از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
حسین بن موسی علیه السلام فرزند امام کاظم علیه السلام، از جمله همراهان برادرش احمد بن موسی علیه السلام بوده که در حدود سال ۲۰۲ ه.ق از مدینه عازم ایران شد و در شیراز به شهادت رسید. حسین بن موسی در برخی منابع به «سید علاءالدین حسین» ملقب گردیده است.
محتویات
کشف قبر حسین بن موسی
سید علاءالدین حسین بن موسی الکاظم علیه السلام، (برادر کوچکتر شاهچراغ) به سن سیزده سال بود و شهادت او بعد از تفرقه امامزادگان در شیراز در محله باغ قتلغ خان اتفاق افتاد.[۱]
ابن جنید شیرازی در کتاب «تذکره هزار مزار» گوید: قتلغ خان در شیراز باغی داشت که باغبانش مردی دیندار و با مروت بود. باغبان در شب های جمعه در مکانی بلند نوری را مشاهده می کرد. قتلغ خان مالک این باغ نیز این نور را مشاهده کرد و دستور داد که محل مزبور را بررسی کنند. قبری یافتند؛ پس از باز کردن قبر، جسدی باعظمت و باشکوه یافتند. جسد در کمال شادابی و زیبایی بود. در یک دست صاحب جسد قرآن مجید و در دیگر دستش شمشیری قرار گرفته بود. با علامت و نشانه هایی دانستند که قبر متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است. قتلغ خان آنگاه فرمان داد که قبه و بارگاهی عالی بر سر آن مقبره بنا کردند.»[۲]
علامه مجلسی و فرصت الدوله شیرازی معتقدند که حضرت حسین بن موسی علیه السلام در همین باغ شهید شده، اما قبر ایشان در زمان صفویه آشکار گردید. ولی گزارش ابن جنید شیرازی به زمان حادثه نزدیکتر است.
البته در شهرستان طبس بقعه ای است که مردم آن دیار معتقدند که متعلق به حسین بن موسی علیه السلام است، اما گزارش ها و حکایات موجود حاکی از این است که حسین بن موسی همراه برادرانش احمد بن موسی و محمد بن موسی علیهما السلام بوده و طبعا همزمان با آنها در شیراز به شهادت رسیده است.
این احتمال نیز وجود دارد که در جریان هجوم به کاروان احمد بن موسی برادر خردسال ایشان گریخته و مخفی شده و بعدها در طبس از دنیا رفته باشد.
تاریخچه مقبره سید علاءالدین
پس از آشکار شدن قبر حسین بن موسی علیه السلام بارگاهی بر قبر ایشان برافراشته شد. با تحقیق و بررسی اوضاع قرن هفتم به بعد چنین نتیجه گیری می شود که برخی حاکمان فارس مردانی خیراندیش و صالح بوده اند. آنان احترام علماء و بزرگان دینی را پاس می داشتند و در آبادانی قبور ائمه دین و اولیاء سعی فراوان داشتند. لذا علیرغم جو حاکم بر ایران آن روز، شهر شیراز دارای موقعیت ویژه ای بوده است. علیرغم این که هنوز تشیع در اقلیت بودند، اما آنان توانستند در حفظ آثار امامزادگان اقدام های اساسی انجام دهند.
پس از آشکار شدن قبر مطهر حسین بن موسی، هر روز بهتر از گذشته بارگاه او توسعه می یافت. تا این که «مردی به نام میرزا علی از مدینه به شیراز آمد و در شیراز مسکن گزید و بر سر قبر سید علاءالدین قبه و بارگاهی رفیع ساخت و املاک و باغ های زیادی را هم وقف آن کرد و پس از مرگ وی، تولیت موقوفه به دست پسرش میرزا نظام الملک که از وزرا بود، رسید و پس از او به نوادگانش منتقل شد. سلطان خلیل که از طرف شاه اسماعیل صفوی حاکم شیراز بود، در سال ۸۱۰ ه.ق این بقعه را تخریب و آن را تعمیر و تکمیل نمود.»[۳]
پس از چندی به سبب زلزله ای که در شیراز رخ داد، گنبد و بارگاه این امامزاده جلیل القدر در معرض تخریب قرار گرفت که توسط مرحوم مشیرالملک (میرزا ابوالحسن خان) تجدید بنا گردید و رواق حرم را هم مرحوم قوام الملک (محمدرضا خان) آینه کاری نمود.[۴]
حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام مربع شکل است، دور تا دور گنبد کتیبه است و سوره «هل اتی» بر آن نقش بسته است، هم اکنون طرحی به نام حرم تا حرم در دست اجراست. با تکمیل این طرح، حرم مطهر حسین بن موسی علیه السلام به حرم مطهر احمد بن موسی علیه السلام اتصال پیدا می کند.
بارگاه حضرت حسین بن موسی در شیراز به «آستانه» مشهور است. مردم به سبب کراماتی که از این بقعه مبارک دیده اند، احترام ویژه ای برای آن قائل هستند. در بین ایام هفته، شب دوشنبه برای زیارت حضرت حسین بن موسی شب خاصی است. همچون مسجد جمکران در قم که شب های چهارشنبه از اقصی نقاط ایران در آنجا حضور می یابند، بارگاه نورانی این امامزاده در شبهای دوشنبه مملو از مریدان و شیفتگان آن حضرت است. ارادتمندان به این خاندان، شب های دوشنبه را تا صبح در این مکان مقدس بیتوته می کنند و به عبادت و راز و نیاز می پردازند.
روایاتی از حسین بن موسی
حسین بن موسی علیه السلام از راویان و محدثان موثق شیعه است. خبرگان روایت، به وثاقت او تصریح نموده و روایت های او را زینت بخش کتاب های خود کرده اند. در منظومه «نخبة المقال» اسامی راویان موثق به نظم کشیده شده است. در این منظومه درباره توثیق حسین بن موسی چنین مسطور است: ثُم ابن شاذویه قال "جش" ثقةٌ کذا الحسین "ظم" هو ابن صدقه.[۵]
گردش روزگار:
حسین بن موسی علیه السلام فرمود: ما گروهی از جوانان بنی هاشم همراه امام رضا علیه السلام بودیم. شخصی به نام جعفر بن عمر علوی که پیراهنی کهنه بر تن و قیافه ای بدجور داشت از کنارمان گذشت. بعضی از ما با ملاحظه شکل ظاهری او به همدیگر نگاه کردیم و خنده مان گرفت. امام رضا علیه السلام که متوجه ما شد، فرمود: بزودی خواهید دید او را در حالی که مالش فراوان و همراهانش بسیارند. حدود یک ماه سپری نشده بود که همان مرد استاندار مدینه شد و وضعیتش دگرگون شد و کنارمان گذشت در حالی که خدمتکاران و همراهانی داشت.[۶]
نیکوترین عمو:
از امام جواد علیه السلام در دوران کودکی سؤال شد که کدامیک از عموهایت بیشتر در حقّت نیکی و محبّت دارد؟ وی فرمود: حسین. حضرت رضا علیه السلام (پس از شنیدن جواب فرزندش) فرمود: به خدا قسم راست می گوید. حسین بن موسی علیه السلام نیکوترین و خیرخواه ترین عموی اوست.[۷]
فضیلت غسل جمعه:
یکی از مستحبات، غسل جمعه است که قبل از ظهر جمعه انجام می شود، اما با توجه به فضیلت آن اگر کسی نتواند در روز جمعه قبل از ظهر این غسل را انجام دهد، می تواند در روز پنجشنبه یا شنبه به نیت غسل جمعه غسل نماید. حسین بن موسی از مادرش نقل می کند که ما به همراهی امام کاظم علیه السلام در بیابانی بودیم. قصدمان رفتن به بغداد بود. آن حضرت در روز پنجشنبه ما را فرمان داد که غسل جمعه نماییم؛ زیرا فردا آب کم خواهد بود. آنگاه ما روز پنجشنبه به قصد روز جمعه غسل نمودیم.[۸]
امامت امام جواد علیه السلام:
ابوعبداللّه حسین بن موسی بن جعفر گوید: من در مدینه خدمت حضرت جواد علیه السلام بودم و علی بن جعفر نیز در خدمت آن بزرگوار بود. مردی از اعراب در آن مجلس نشسته بود. مرد عرب پرسید: این جوان کیست؟ و با دست اشاره به حضرت جواد علیه السلام نمود. گفتم: این وصی رسول خدا است، گفت: سبحان اللّه رسول خدا اکنون ۲۰۰ سال است از جهان رفته و این جوان است، چگونه می تواند وصی آن حضرت باشد؟ گفتم: این وصی علی بن موسی است و او وصی موسی بن جعفر و موسی بن جعفر وصی جعفر بن محمّد و جعفر بن محمّد وصی محمّد بن علی و محمّد وصی علی بن الحسین و علی وصی حسین و حسین وصی حسن امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب و علی بن ابی طالب وصی رسول خدا صلی الله علیه و آله.[۹]
پانویس
- ↑ ریاض الانساب، محمد خان ملک الکتاب، ص۱۵۴.
- ↑ تذکره هزار مزار، عیسی بن جنید شیرازی، ص۳۰۶.
- ↑ بحارالانوار، مجلسی، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.
- ↑ ر.ک: بناهای تاریخی و آثار هنری جلگه شیراز، علی نقی بهروزی، ص۱۷۶.
- ↑ منظور از "جش" نجاشی و "ظم" کاظم علیه السلام است. نخبة المقال فی علم الرجال، حسین بن رضا حسینی، ص۳۴.
- ↑ کشف الغمه، علی بن عیسی، ج۳، ص۱۵۳.
- ↑ حیاة الامام موسی بن جعفر علیه السلام، باقر شریف قرشی، ج۲، ص۴۱۸.
- ↑ تهذیب الاحکام، محمد بن حسن طوسی، ج۱، ص۳۶۶.
- ↑ عبدالعظیم الحسنی حیاته و مسنده، عزیزاللّه عطاردی قوچانی، ص۱۹۸.
منابع
- محمد زارعی نورآبادی، "حسین بن موسی" آئینه روایت، فرهنگ کوثر، شماره ۱۵، صفحه۵۱-۵۲ و ۶۷، خرداد ۱۳۷۷.
