اماكن منسوب به امام زمان

یکی از وظایف شیعیان، تجلیل و تکریم اماکن منسوب به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) است. آیت الله سید محمدتقی موسوی اصفهانی (متوفی ۱۳۴۸ هجری) در کتاب گرانسنگ «مکیال المکارم فی فوائد الدعاء للقائم» به هنگام شمارش تکالیف مردم در عصر غیبت می نویسد: «شصت و هشتم - بزرگداشت اماکنی که به قدوم آن حضرت زینت یافته اند، مانند مسجد سهله، مسجد اعظم کوفه، سرداب مقدس، مسجد جمکران و غیر اینها از مواضعی که بعضی از صلحا آن حضرت را در آن جاها دیده اند یا در روایات آمده است که آن جناب در آن جا توقف دارد، مانند مسجدالحرام... ».

از جمله مکان‌هاى مقدس و منتسب به امام زمان (عجل الله تعالی فرجه) عبارتند از:

مسجدالحرام:

طبق روایات، اولین جایی که امام مهدی (علیه السلام) در آن ظهور می کند، مسجدالحرام در جوار کعبه مکرمه است. روی أبوبصیر عن الإمام باقر: «أنَّ اَلْقَائِمَ یَهْبِطُ مِنْ ثَنِیَّةِ ذِی طُوًی فِی عِدَّةِ أَهْلِ بَدْرٍ ثَلاَثِمِائَةٍ وَ ثَلاَثَةَ عَشَرَ رَجُلاً حَتَّی یُسْنِدَ ظَهْرَهُ إِلَی اَلْحَجَرِ اَلْأَسْوَدِ وَ یَهُزُّ اَلرَّایَةَ اَلْغَالِبَةَ ویرفع رایة النصر». ابوبصیر از امام باقر(علیه السلام) روایت می‌کند: امام قائم از دامنه ذی طوی سرازیر با لشگری ازاهل بدر که سیصد و سیزده نفر هستند، سرازیر می‌شود. پشتش به حجر الاسود تکیه می کند و پرچم پیروز را به اهتزاز در می آورد.

مسجد سهله:

مسجد سهله در اطراف کوفه در دو کیلومتری شمال غربی مسجد جامع کوفه قدیمی ترین مکان منسوب به بقیة الله (ع) است که بر اساس روایات، اقامتگاه شخصی امام مهدی (ع) در عصر ظهور خواهد بود. بیش از یک قرن قبل از ولادت امام حجّه، امام صادق (علیه السلام) خطاب به ابوبصیر می فرماید: خانه دوست ماست اگر با خانواده اش بماند. ابوبصیر عرض کرد: آیا خانه دائمی آن امام در مسجد سهله خواهد بود؟ او گفت بله.

روزی در محضر امام صادق(ع) در مسجد سهله گفتگو شد. گفتند: مسجد سهله، مکان اصحاب ما است.

مسجد کوفه:

مسجد کوفه، یکی از قدیمی‌ترین مکان‌های زیارتی منسوب به حضرت بقیة‌الله است. در مورد مسجد کوفه، زمانی فرا می‌رسد که محل اقامه نماز مهدی، عبادتگاه هر مؤمنی می شود. مسجد کوفه پس از ظهور یکی از مبانی تبلیغی و فرهنگی است. همانطور که امام صادق(ع) در حدیثی به آن اشاره می‌کند که حضرت قائم(عج) روزی می‌آید که بر منبر مسجد کوفه ایستاده است، ۳۱۳ نفر از هواداران او که اطراف او، پرچم‌داران هستند.

سرداب مقدس در سامرا:

سرداب مقدس یا سرداب غیبت زیرزمین خانه امام حسن عسکری(علیه السلام)، در شمال غربی حرمین عسکریین در سامرا قرار دارد. قداست این مکان نزد شیعیان به این دلیل است که محل زندگی امام هادی(ع)، امام عسکری(ع) و امام زمان(عج) بوده است. سرداب با مرقد امامین عسکریین حدود ۱۵ متر فاصله داردو در شمال غربی حرمین عسکریین واقع شده است. در کتب دعای این سرداب مقدس، اعمال و دعاهای خاصی از جمله اذن دخول، دعای زیارت و وداع ذکر شده است.

مقام امام مهدی در وادی‌السلام:

قسمت شمال وادی السلام در نجف اشرف محلی است که آن را مقام مهدی(ع) و امام صادق(ع) می نامند. ساختمانی نسبتاً قدیمی با دو تابلو که مکان نماز آن دو بزرگوار را مشخص می کند و گنبدی به رنگ آبی برفراز آن استوار است. از ابان بن تغلب روایت است که گفت: نزد اباعبدالله علیه السلام بودم که از پشت کوفه گذشت و دو رکعت نماز خواند و اندکی پیش رفت. سپس فرود آمد و دو رکعت نماز خواند، سپس فرمود: اینجا محل قبر امیرالمومنین علیه السلام است. گفتم: فدای تو شوم، دو جایی که در آن نماز خواندی کدامند، فرمود: جای سر حسین علیه السلام و مقام منبر قائم علیه السلام. از این روایت به دست می آید که در وادی السلام مقامی برای امام مهدی (عجل الله تعالی فرجه الشریف) وجود دارد.

مقام امام مهدی در حله:

مقام حضرت مهدی (عج)، یکی از اماکن متبرکه‌ در شهر حلّه است که در داخل بازار قدیمی شهر و دقیقاً پشت مسجد بزرگ حلّه قرار دارد. این مقام در مرکز شهر حلّه، در منطقه‌ای به نام «السّنیـة»، ورودی سمت راست بازار مسگرها قرار دارد. امروزه ساختمان مقام، به علت قرار گرفتن در بازارهای قدیمی شهر، میان مغازه‌ها محصور شده است و تنها از سمت جنوب، یک ورودی کوچک، به سمت بازار مجاور دارد. برخی مدارک تاریخی نشان می‌دهد که مقام حضرت مهدی (عج) در حله، دست‌کم از نیمه اول سده هفتم هجری، پابرجا بوده است. این مکان ظاهرا خانه یکی از عالمان حله به نام «شیخ علی حلاوی» بوده است که بعد از تشرف و زیارت حضرت مهدی (عج)، بقعه‌ای موسوم به مقام صاحب‌الزمان (عج) در آن مکان ساخته شده و مردم از دور و نزدیک برای دعا و تضرع به بارگاه الهی به زیارت این مکان می‌رفتند.

مسجد جمکران:

در برخی از منابع تاریخی و حدیثی چنین آمده که در سال ۳۹۳ ق، شخصی به نام حسن بن مسلم جمکرانی از جانب امام مهدی(ع) به ساختن مسجد جمکران و نیز تشویق و ترغیب مردم برای رفت و آمد به آن مأمور می شود. هر چند بر اساس منابعِ یاد شده، نمی توان از نظر تاریخی و حدیثی، داستان حسن جمکرانی را تأیید کرد، باید به این نکته توجّه داشت که: خواندن نماز تحیت و نیز خواندن نماز امام زمان در این مکان به عنوان یک مسجد، مطلوب است، چنان که برخی از بزرگان شیعه نیز بر همین بُعد تأکید داشته اند.

منابع

• "مقامات منسوب به امام مهدی منتظر(عج)"، حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت.
• "مکانهای منتسب به امام مهدی(ع)"، پایگاه اطلاع‌رسانی حدیث شیعه.