سید محمدمهدی درچه ای: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(آرشیو عکس و تصویر)
 
(۱۱ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
علّامه، فقيه و زاهد از مراجع بزرگوار تقليد بود.
+
'''آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای''' (۱۲۷۸ - ۱۳۶۴ ق)، برادر کوچکتر [[آقا سید محمدباقر درچه ای]]، از مراجع تقلید [[شیعه]] در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان [[میرزا ابوالمعالی کلباسی|میرزا ابوالمعالی کرباسی]] بود. او شهره به [[علم]]، [[تقوا]]، [[امانت]] و [[صداقت]] در زمان خود بود و بعد از فوت علامه درچه‌ای، امامت جماعت و تدریس در مسجد نو [[اصفهان]] به وی واگذار شد.<ref>مدرس، تاریخ و سیاست، ص۶۹.</ref> [[سید عبدالحسین طیب]] و [[شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی|آیت الله اشرفی اصفهانی]] از شاگردان او هستند.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = سید محمدمهدی موسوی درچه‌ای
 +
||تصویر= [[پرونده:مهدی درچه ای.jpg|۲۳۰px]]
 +
||زادروز =  ۱۲۷۸ قمری
 +
|زادگاه = دُرچه - [[اصفهان]]
 +
|وفات =  ۱۳۶۴ قمری
 +
|مدفن = اصفهان -[[تخت فولاد]]
 +
|اساتید =  [[میرزا ابوالمعالی کلباسی|میرزا ابوالمعالی کرباسی]]، [[آخوند کاشانی|آخوند ملا محمد کاشی]]، [[آخوند خراسانی|آخوند خراسانی]]، [[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]]،...
 +
|شاگردان = [[سید مرتضی پسندیده]]، [[شیخ عباسعلی ادیب|شیخ عباسعلی ادیب]]، [[سید عبدالحسین طیب]]، [[شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی]]،...
 +
|آثار = یک دوره [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]]، کتاب الطهارة، کتاب الصلوة، رساله‌ای درباره رضاع،...
 +
}}
 +
==تحصیلات و استادان==
  
==معرفی اجمالی سید محمدمهدی درچه‌ای==
+
سید محمدمهدی درچه‌ای فرزند سید مرتضی، متولد سال ۱۲۷۸ هـ.ق در قریه دُرچه [[اصفهان]] بود. وی تحصیلات خود را نزد پدر فرزانه‌اش تا ده سالگی فراگرفت.
  
وی آخرین فرزند سید مرتضی درچه‌ای بود كه در سال 1278 هـ.ق در قریه درچه متولد شد. سید محمدمهدی تحصیلات خود را نزد پدر فرزانه‌اش تا ده سالگی فراگرفت. در همین سنین بود كه غبار یتیمی بر سر و رویش نشست و پدر و استادش را از دست داد.
+
سید محمدمهدی پس از فوت پدر، به اتفاق برادرش سید محمدصادق، به اصفهان هجرت کرد و در [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]] اصفهان، در نهایت تنگدستی و کمال قناعت، با جدیت به تحصیل اشتغال ورزید. پس از آن در سال ۱۳۱۰ هـ.ق به [[نجف]] مهاجرت کرد و مدت ۷ سال در جوار تربت پاک [[امام علی]] علیه السلام به تحصیلات علوم دینی ادامه داد.<ref>از مکتوبات حجت الاسلام سید تقی درچه‌ای.</ref>
  
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای، برادر كوچكتر آقا سید محمدباقر در [[علم]]، [[تقوا]]، [[امانت]] و [[صداقت]]، زبانزد خاص و عام بود. سید مهدی درچه‌ای از مجتهدین و مدرسین حوزه ‌اصفهان بود. او در [[حوزه علمیه]] [[اصفهان]] و حوزه علمیه [[نجف]] تحصیل نمود و در مدرسه نیم‌آور اصفهان به تدریس پرداخت. بعد از فوت علامه درچه‌ای، امامت مسجد و تدریس در مسجد نو اصفهان به وی واگذار شد.<ref>مدرس، تاریخ و سیاست، ص69.</ref>
+
از جمله استادان وی در [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] و [[حکمت]]، عبارتند از:
  
در اینجا لازم است به اختصار، بخش‌هایی از زندگی آیت الله سید مهدی درچه‌ای اشاره شود:
+
* آیت الله میرزا بدیع موسوی (م، ۱۳۱۸ هـ.ق)
 +
* آیت الله شیخ محمدحسن نجفی (م، ۱۳۱۷ هـ.ق)
 +
* [[میرزا ابوالمعالی کلباسی|حاج میرزا ابوالمعالی کرباسی]] (م، ۱۳۱۵ هـ.ق)
 +
* آیت الله شیخ محمدباقر فرزند [[شیخ محمدتقی اصفهانی]] (م، ۱۳۰۱ هـ.ق)
 +
* [[آخوند کاشانی|آخوند ملا محمد کاشی]] استادش در علوم عقلی
 +
* [[آخوند خراسانی|آخوند ملا محمدکاظم خراسانی]]
 +
* آیت الله شیخ هادی تهرانی
 +
* آیت الله [[محمدحسن مامقانی|شیخ محمدحسن مامقانی]].<ref> همان.</ref>
  
==هجرت به اصفهان==
+
==تدریس و شاگردان==
  
سید محمدمهدی پس از فقدان پدر، به اتفاق برادرش سید محمدصادق، به اصفهان هجرت كرد و در حوزه علمیه اصفهان، در نهایت تنگدستی و كمال قناعت، با جدیت به تحصیلات علوم دینی ادامه داد.
+
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای در سال ۱۳۱۷ هـ.ق، از [[نجف]] به [[اصفهان]] بازگشت. حوزه درسی ایشان مانند گذشته از درس های پرجمعیت بود و یک دوره [[قوانین الاصول (کتاب)|قوانین]] برای جمعیت انبوهی از فضلا تدریس می نمود. سپس [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]]، [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]، [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]] و درس خارج فقهاً و اصولاً در دوره‌هایی تدریس کرده و شاگردان زیادی پرورش دادند. مجلس درس او در مسجد نو بازار (اصفهان) قرار داشت و سپس به مدرسه نیم آورد ‌رفت.
  
==هجرت به نجف اشرف==
+
برخی از شاگردان آیت الله درچه‌ای عبارتند از:
  
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای در سال 1310 هـ.ق به [[نجف]] مهاجرت كرد و مدت 7 سال در جوار تربت پاك [[امام علی]] علیه السلام با جدیت كامل به تحصیل اشتغال ورزید.<ref>از مكتوبات حجت الاسلام سید تقی درچه‌ای.</ref>
+
*آیت الله [[سید مرتضی پسندیده]] (برادر [[امام خمینی]]).
 +
*علامه سید مرتضی موحد ابطحی.
 +
*آیت الله [[شیخ عباسعلی ادیب|شیخ عباسعلی ادیب حبیب آبادی]].
 +
*آیت الله شیخ عبدالجواد جبل عاملی سده‌ای.
 +
*آیت الله [[سید عبدالحسین طیب]].
 +
*آیت الله [[شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی]].
 +
*شیخ علی مشکوة خوزانی (سده‌ای).
 +
*آیت الله شیخ محمدرضا جرقویه‌ای.
 +
*آیت الله سید یوسف خراسانی.
 +
*آیت الله میرزا رضا کلباسی.
 +
*آیت الله سید علی نجف آبادی.
 +
*آیت الله سید محمد نجف آبادی.<ref> مصاحبه با حجت الاسلام حاج سید تقی درچه‌ای.</ref>
  
==استادان==
+
==آثار و تألیفات==
 
 
از جمله استادان وی در [[فقه]] و [[اصول]]، آیت الله آقا حاج میرزا بدیع موسوی (متوفا: 1318 هـ.ق) آیت الله شیخ محمدحسن نجفی (متوفا: 1317 هـ.ق) حاج میرزا ابوالمعالی كرباسی (متوفا: 1315 هـ.ق) و آیت الله حاج شیخ محمدباقر بن شیخ محمدتقی صاحب حاشیه (نوه مرحوم آیت الله شیخ جعفر كاشف الغطا كبیر) (متوفا: 1301 هـ.ق) است. او علوم عقلی را نزد آخوند ملا محمد كاشی فراگرفت.
 
 
 
وی از استادان خود در نجف چنین نام می‌برد:
 
 
 
# آخوند ملا محمدكاظم خراسانی.
 
# آیت الله شیخ هادی تهرانی.
 
# آیت الله آقا شیخ محمدحسن مامقانی.<ref> همان.</ref>
 
 
 
==زندگی در نجف اشرف==
 
 
 
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای در طول هفت سال اقامت در [[نجف]]، خاطراتی دارد؛ او در این باره می‌گوید: «شبی پس از [[نماز]] و مشاغل درسی به مدرسه آمدم و داخل حجره شدم. دیدم هیچ چیزی حتی وسیله روشنایی و خوراكی در حجره نیست و اتفاقاً شب عید بود. بیرون آمدم و [[استخاره]] كردم یك سوره «اذا وقعه الواقعه» (را) قدم زنان اطراف صحن مدرسه بخوانم، خوب آمد. خواندم. استخاره كردم تكرار كنم، خوب آمد و این عمل چند مرتبه تكرار شد. سپس استخاره كردم بروم داخل حجره. بنشینم خوب آمد، ‌همان كردم. دیدم كسی آمد پشت درب و آن را كوبید و صدا زد؛ درب را بازكردم. دیدم یكی از شخصیت های [[نجف]] است، مرا دعوت كرد برای مهمانی (كه) آن شب به خانه‌اش بروم. قبول كردم و رفتم. برای خواب هم مرا نگه داشت. فردا مرا به حمام برد؛ پس از بیرون شدن از حمام؛ دیدم وسائل حمام تازه و لباس نو و بسیار خوب از قبیل عبا، عمامه، قبا و پیراهن و غیره را تماماً گذارده تا بپوشم. بعداً كه به مدرسه آمدم؛ دیدم مقداری پول طلا هم در جیب قبا برای مخارج بعدی گذارده بود».<ref>همان.</ref>
 
 
 
==حوزه علمیه اصفهان==
 
 
 
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای در سال 1317 هـ.ق،از [[نجف]] به [[اصفهان]] بازگشت. وسایل بازگشت وی را یكی از حاجیان درچه كه به [[نجف]] رفته بود، فراهم كرده بود. پس از بازگشت به اصفهان، حوزه درسی ایشان مانند گذشته از درس های پرجمعیت بوده (است) و یك دوره قوانین برای جمعیت انبوهی از فضلا تدریس نموده و بعد از آن آن چه از ایشان تقاضای درس قوانین می‌كنند قبول نكرده تا آن كه یكی از فرزندانشان مریض می‌شود، برای شفای او نذر می‌كند؛ تقاضای طلاب را اجابت نماید ولذا یك دوره دیگر نیز می‌گویند و سپس مكاسب، رسائل، كفایه و درس خارج فقهاً و اصولاً در دوره‌هایی و شاگردان زیادی پرورش دادند و مجلس درس را در مسجد نوبازار (اصفهان) قرار داده؛ در ایوان [[قبله]] تدریس می‌فرمودند و سپس به مدرسه نیم آور می‌آمدند و ساعاتی را در حجره اشتغال به مطالعه داشتند و در ضمن مراجعات مردم به ایشان، قسمتی آنجا انجام می‌گرفت.
 
 
 
==شاگردان==
 
 
 
برخی از شاگردان آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای به شرح ذیل است:
 
 
 
# آیت الله حاج سید مرتضی پسندیده (برادر [[امام خمینی]]).
 
# علامه حاج سید مرتضی موحد ابطحی.
 
# آیت الله حاج شیخ عباسعلی ادیب حبیب آبادی.
 
# آیت الله حاج شیخ عبدالجواد جبل عاملی سده‌ای.
 
# آیت الله حاج سید عبدالحسین طیب.
 
# آیت الله شهید حاج میرزا عطاءالله اشرفی اصفهانی.
 
# حاج شیخ علی مشكوه خوزانی (سده‌ای).
 
# آیت الله حاج شیخ محمدرضا جرقویه‌ای.
 
# آیت الله حاج سید یوسف خراسانی.
 
# آیت الله حاج میرزا رضا كلباسی.
 
# آیت الله سید علی نجف آبادی.
 
# آیت الله سید محمد نجف آبادی...<ref> مصاحبه با حجت الاسلام حاج سید تقی درچه‌ای.</ref>
 
 
 
==تألیفات==
 
  
 
از آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای آثار ذیل به جای مانده است:
 
از آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای آثار ذیل به جای مانده است:
  
# یك دوره اصول از اول مباحث الفاظ تا آخر تعادل و تراجیح.
+
#یک دوره [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] از اول مباحث الفاظ تا آخر [[تعادل و تراجیح]].
# كتاب الطهاره.
+
#کتاب الطهارة.
# كتاب الصلوه.
+
#کتاب الصلوة.
# رساله‌ای درباره صوم به صورت مختصر.
+
#رساله‌ای درباره [[صوم]] به صورت مختصر.
# رساله‌ای درباره رضاع.
+
#رساله‌ای درباره [[رضاع]].
# حواشی بر رساله عملیه مرحوم آیت الله حاجی كلباسی.  
+
#حواشی بر رساله عملیه مرحوم [[میرزا ابوالمعالی کلباسی|آیت الله حاجی کلباسی]]، که قبلاً محشی به حاشیه آیت الله [[سید محمدباقر درچه ای|سید محمدباقر درچه‌ای]] شده بود.<ref> همان.</ref>
  
كه قبلاً محشی به حاشیه مرحوم آیت الله [[شیخ مرتضی انصاری]] و حاشیه مرحوم آیت الله آقا سید محمدباقر درچه‌ای شده بود.<ref> همان.</ref>
+
==وفات==
 
 
==هجرت به مشهد مقدس==
 
 
 
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای در سال آخر عمر تصمیم گرفت كه به [[مشهد]] مقدس برود و در آن جا ساكن شود. سرانجام همراه بعضی از اعضای خانواده، در جوار ثامن الحجج علیه السلام سكونت گزید. علما، مراجع و شخصیت های مقیم مشهد، به دیدن ایشان رفتند و با اصرار از ایشان خواستند كه ظهر زیر گنبد و شب ها در ایوان مسجد گوهرشاد، اقامه جماعت كند.
 
 
 
وی درخواست آنها را قبول كرد و در 5ـ6 ماهی كه در آنجا بود زائران حرم رضوی به ایشان اقتدا می‌كردند؛ تا این كه در اثر سكته‌ای كه چند سال قبل از هجرت ایشان به مشهد مقدس عارض شده بود و ماندن در كنار تربت پاك [[امام رضا]] علیه السلام برایش مشكل بود، در اواخر زمستان سال 1363 هـ.ق به اصفهان بازگشت.<ref> از تحقیقات و مكتوبات حجت الاسلام سید تقی درچه‌ای.</ref>
 
 
 
==فرجام نیك==
 
 
 
وی پس از سال ها مجاهدت در راه احیای دین محمدی صلی الله علیه و آله و پرورش شاگردان بسیاری در سال 1364 هـ.ق به ملكوت اعلی پیوست. پیكر ایشان را پس از [[غسل]] دادن و كفن كردن، به مسجد جامع اصفهان بردند و فردای آن روز، آیت الله حاج آقا رحیم ارباب برایشان [[نماز]] خواند و از آن جا با تشییع جنازه باشكوهی به تخت فولاد بردند و در بقعه وسط تكیه كازرونی به خاك سپردند.<ref> همان.</ref>
 
 
 
==رؤیای صادق==
 
 
 
آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای دو روز قبل از فوت، خوابی دیده بود كه با فوت ایشان تعبیر شد. ایشان قبل از رحلت گفتند: «در خواب دیدم مرحوم اخوی آقا سید محمدباقر و مرحوم آخوند ملا عبدالكریم جزی (كه در زمان حیات آن ها این سه نفر با هم رفیق و معاشر بودند) آمدند دیدن من و مقرر شد با هم جایی برویم و هنگام خروج از اتاق آن دو مرا پیش انداختند.» و اتفاقاً بدون پیش بینی قبلی در تكیه كازرونی در بقعه تكیه بین قبر آن دو بزرگوار مدفون شدند.
 
 
 
نیز گفتند: خواب دیدم «جمعیت زیادی آمدند مرا به مسجد جامع برای اقامه [[نماز جمعه]] ببرند، با این كه من فتوی به وجوب آن نمی‌دهم.» و اتفاقاً جمعیت بسیاری ظهر جمعه آمدند و جنازه ایشان را پس از غسل دادن و [[كفن]] كردن به مسجد جامع اصفهان بردند و پس از [[نماز میت]] و مراسم دفن، به عزاداری پرداختند و چند روز ختم برای ایشان برقرار بود.
 
  
 +
مرحوم آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای پس از سال ها مجاهدت در راه احیای [[دین]] و پرورش شاگردان، در سال ۱۳۶۴ هـ.ق دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان پس از اقامه [[نماز میت|نماز]] توسط آیت الله [[حاج آقا رحیم ارباب]] در [[مسجد جامع اصفهان]]، به سوی [[تخت فولاد]]، [[تشییع جنازه|تشییع]] گردید و در تکیه کازرونی به خاک سپرده شد.<ref> همان.</ref>
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
 +
==منابع==
 +
*[http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?Page_=dorsaetoolsfame&lang=1&sub=48&PageID=701&PageIDF=0&tempname=ISFInternal درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان]، بازیابی: ۲۶ بهمن ۱۳۹۲.
 +
*[http://www.andisheqom.com/Files/olamabio.php?level=4&scid=31076 اندیشه قم]، بازیابی: ۲۶ بهمن ۱۳۹۲.
  
==منابع==
+
==آرشیو عکس و تصویر==
* [http://isfahan.ir/ShowPage.aspx?Page_=dorsaetoolsfame&lang=1&sub=48&PageID=701&PageIDF=0&tempname=ISFInternal درگاه الکترونیکی شهرداری اصفهان]، بازیابی: 26 بهمن 1392.
+
<gallery mode="packed" heights="170">
* [http://www.andisheqom.com/Files/olamabio.php?level=4&scid=31076 اندیشه قم]، بازیابی: 26 بهمن 1392.
+
پرونده:سیدمحدباقر (4).jpg|مزار سید محمدمهدی موسوی درچه ای  در تکیه کازرونی [[تخت فولاد]]
 +
پرونده:سیدمحدباقر (1).jpg|آرامگاه سید محمدمهدی موسوی درچه ای در تخت فولاد [[اصفهان]]
 +
</gallery>
  
[[رده:علمای قرن چهاردهم]]
+
[[رده:علمای قرن چهاردهم|درچه ای،سید محمدمهدی]]
 
[[رده: فقیهان]]
 
[[رده: فقیهان]]
 +
[[رده:مراجع تقلید]]
 +
[[رده:مدفونین در تخت فولاد]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ ژوئن ۲۰۲۳، ساعت ۱۰:۰۸

آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای (۱۲۷۸ - ۱۳۶۴ ق)، برادر کوچکتر آقا سید محمدباقر درچه ای، از مراجع تقلید شیعه در قرن ۱۴ هجری و از شاگردان میرزا ابوالمعالی کرباسی بود. او شهره به علم، تقوا، امانت و صداقت در زمان خود بود و بعد از فوت علامه درچه‌ای، امامت جماعت و تدریس در مسجد نو اصفهان به وی واگذار شد.[۱] سید عبدالحسین طیب و آیت الله اشرفی اصفهانی از شاگردان او هستند.

۲۳۰px
نام کامل سید محمدمهدی موسوی درچه‌ای
زادروز ۱۲۷۸ قمری
زادگاه دُرچه - اصفهان
وفات ۱۳۶۴ قمری
مدفن اصفهان -تخت فولاد

Line.png

اساتید

میرزا ابوالمعالی کرباسی، آخوند ملا محمد کاشی، آخوند خراسانی، شیخ محمدحسن مامقانی،...

شاگردان

سید مرتضی پسندیده، شیخ عباسعلی ادیب، سید عبدالحسین طیب، شهید عطاءالله اشرفی اصفهانی،...

آثار

یک دوره اصول، کتاب الطهارة، کتاب الصلوة، رساله‌ای درباره رضاع،...

تحصیلات و استادان

سید محمدمهدی درچه‌ای فرزند سید مرتضی، متولد سال ۱۲۷۸ هـ.ق در قریه دُرچه اصفهان بود. وی تحصیلات خود را نزد پدر فرزانه‌اش تا ده سالگی فراگرفت.

سید محمدمهدی پس از فوت پدر، به اتفاق برادرش سید محمدصادق، به اصفهان هجرت کرد و در حوزه علمیه اصفهان، در نهایت تنگدستی و کمال قناعت، با جدیت به تحصیل اشتغال ورزید. پس از آن در سال ۱۳۱۰ هـ.ق به نجف مهاجرت کرد و مدت ۷ سال در جوار تربت پاک امام علی علیه السلام به تحصیلات علوم دینی ادامه داد.[۲]

از جمله استادان وی در فقه و اصول و حکمت، عبارتند از:

تدریس و شاگردان

آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای در سال ۱۳۱۷ هـ.ق، از نجف به اصفهان بازگشت. حوزه درسی ایشان مانند گذشته از درس های پرجمعیت بود و یک دوره قوانین برای جمعیت انبوهی از فضلا تدریس می نمود. سپس مکاسب، رسائل، کفایه و درس خارج فقهاً و اصولاً در دوره‌هایی تدریس کرده و شاگردان زیادی پرورش دادند. مجلس درس او در مسجد نو بازار (اصفهان) قرار داشت و سپس به مدرسه نیم آورد ‌رفت.

برخی از شاگردان آیت الله درچه‌ای عبارتند از:

آثار و تألیفات

از آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای آثار ذیل به جای مانده است:

  1. یک دوره اصول از اول مباحث الفاظ تا آخر تعادل و تراجیح.
  2. کتاب الطهارة.
  3. کتاب الصلوة.
  4. رساله‌ای درباره صوم به صورت مختصر.
  5. رساله‌ای درباره رضاع.
  6. حواشی بر رساله عملیه مرحوم آیت الله حاجی کلباسی، که قبلاً محشی به حاشیه آیت الله سید محمدباقر درچه‌ای شده بود.[۵]

وفات

مرحوم آیت الله سید محمدمهدی درچه‌ای پس از سال ها مجاهدت در راه احیای دین و پرورش شاگردان، در سال ۱۳۶۴ هـ.ق دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان پس از اقامه نماز توسط آیت الله حاج آقا رحیم ارباب در مسجد جامع اصفهان، به سوی تخت فولاد، تشییع گردید و در تکیه کازرونی به خاک سپرده شد.[۶]

پانویس

  1. مدرس، تاریخ و سیاست، ص۶۹.
  2. از مکتوبات حجت الاسلام سید تقی درچه‌ای.
  3. همان.
  4. مصاحبه با حجت الاسلام حاج سید تقی درچه‌ای.
  5. همان.
  6. همان.

منابع

آرشیو عکس و تصویر