جواهر العقدین فی فضل الشرفین (کتاب)

جواهر العقدين فی فضل الشرفين

«جواهر العقدین فی فضل الشرفین» تألیف علی بن عبدالله سمهودی (م ۹۱۱ هجری) است. این کتاب درباره دو موضوع مستقل شرافت علم و شرافت نسب رسول خدا صلی الله علیه وآله و خاندانش سخن مى‌گوید.

محتوای کتاب

قسم اول کتاب که جلد نخست به آن اختصاص دارد، به بیان فضیلت دانش و دانشمندان مى‌پردازد و قسم دوم مشتمل بر جلد دوم و سوم به صورت گسترده درباره فضائل اهل بیت نبوى است و در پانزده فصل، ویژگى‌هاى اهل بیت را مى شمرد. مباحثى مانند تطهیر اهل بیت، تمسک به اهل بیت و وجوب محبت ایشان بر اساس آیات قرآن، از جمله مباحثى است که در قسم دوم آمده است.

اطلاعات مربوط به هر یک از ائمه در عناوین مختلف پراکنده شده و گاه درباره یک امام مانند قیام و شهادت امام حسین(ع) تفصیل بیشترى آمده است. مؤلف همچنین در عنوان مربوط به رفتارهاى اخلاقى ائمه مواردى را از رفتارها و سخنان ایشان نقل مى‌کند.

مؤلف بر اساس اعتقاد غیر شیعى‌اش، آیه تطهیر را درباره همسران پیامبر اکرم و ساکنان خانه آن حضرت مى‌داند و آن را مختص پنج تن نمى بیند، و درباره حدیث "من کنت مولاه" معتقد است که ربطى به خلافت حضرت على(ع) ندارد، چنانکه تقدم آن حضرت بر شیخین (ابوبکر و عمر) را ثابت نمى‌کند. در این موارد از کتاب به برداشت شیعیان با عنوان رافضه انتقاد شده است.

بخشى از کتاب «جواهر الشرفین» به امام حسین(ع) اختصاص دارد و درباره شهادت آن حضرت و رخدادهاى پس از شهادت مانند سرنوشت سرِ مقدس آن حضرت و برخى حوادث غیر طبیعى، گزارشهایى را گرد آورده است.

شیوه کتاب، سبک حدیثى است و مؤلف با یاد از منابع خویش به ذکر احادیث و اقوال مختلف در موضوع مورد نظر می‌پردازد و پس از آن با واژه "قلتُ" نظر خود را درباره موضوع مورد بحث اظهار مى‌کند.

اهمیت کتاب

وجود نسخه‌هاى بسیار از «جواهر العقدین» نشان از رواج و اهمیت آن دارد و نویسندگان شیعى و اهل سنت، مطالبى را از این کتاب نقل کرده‌اند، مانند: شبراوى (م، ۱۱۷۱) در «الاتحاف بحب الاشراف»، قندوزى (م، ۱۲۹۴) در «ینابیع الموده»، شبلنجى (م، بعد ۱۳۰۰) در «نور الابصار»، میر حامد حسین (م، ۱۳۰۶) در «عبقات الانوار» و محدث نورى (م، ۱۳۲۰) در «نجم الثاقب» از آن نقل مى کنند.

منابع کتاب

دسته‌اى از منابع این اثر، حدیثى و دسته‌اى دیگر منابع تاریخى است، مانند:

• مروج الذهب اثر مسعودى؛
• وفیات الاعیان اثر ابن خلکان؛
• مناقب خوارزمى؛
• معارج الوصول اثر زرندى شافعى؛
• نظم درر السمطین اثر محمد بن يوسف زرندى؛
• مناقب_الامام_علی_بن_ابی طالب_علیه_السلام اثر ابن مغازلی؛
• معالم العترة النبویة جنابذى؛
• ذخائر العقبى اثر محب الدین طبرى؛
• الذریة الطاهرة اثر دولابى؛
• العقد الثمین اثر فاسى؛
• الفصول المهمه اثر ابن صباغ مالکى؛
• مستدرک اثر حاکم نیشابورى؛
• طبقات ابن سعد؛
• الاستیعاب اثر ابن عبدالبر؛
• معجم کبیر اثر طبرانى؛
• اعلام الورى اثر شیخ طبرسی.

منابع

• ویکی نور