اسرار الشهاده (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۴: | ||
}} | }} | ||
| − | '''«اکسیر العبادات فی اسرار الشهادات»''' مشهور به «اسرار الشهاده»، تألیف [[فاضل دربندی|فاضل دربندى]] (م، ۱۲۸۶ ق)، نام کتابى در [[مقتل]] شهداى [[کربلا]] و حادثه [[عاشورا]] | + | '''«اکسیر العبادات فی اسرار الشهادات»''' مشهور به «اسرار الشهاده»، تألیف [[فاضل دربندی|فاضل دربندى]] (م، ۱۲۸۶ ق)، نام کتابى مفصل در [[مقتل]] شهداى [[کربلا]] و حادثه [[عاشورا]] است. این کتاب به زبان عربی نوشته شده، اما نویسنده قسمت‌های پایانی را در دوره ناصرالدین شاه به فارسی ترجمه کرده که با عنوان «سعادات ناصری» منتشر شد. برخی از علما از جمله [[محدث نوری]]، [[شیخ آقا بزرگ تهرانی|آقا بزرگ تهرانی]] و [[مرتضی مطهری]] این کتاب را دارای ایرادات فراوان می‌دانند. |
| − | == مؤلف == | + | ==مؤلف== |
| − | آخوند ملا آقا | + | آخوند ملا آقا شروانی، معروف به [[فاضل دربندی]] (م، ۱۲۸۶ ق)، فقیه و واعظ نامدار [[شیعه]] است. وی در حوزه علمیه [[نجف]]، [[فقه]] را نزد شیخ علی فرزند [[شیخ جعفر کاشف الغطاء]] و [[اصول فقه|اصول فقه]] را در [[کربلا]] نزد [[شریف العلماء|شریف العلمای مازندرانی]] خواند و سپس در [[تهران]] اقامت گزید. |
| − | + | فاضل دربندی صاحب آثار متعددی علاوه بر اسرار الشهادات است، از جمله: حجیة الاصول المثبة باقسامها، خزائن الاحکام، خزائن الاصول، قوامیس القواعد و رساله عملیه. | |
| − | == محتوای کتاب == | + | درباره او می‌گویند: در دوستی به [[اهل البیت|اهل بیت]](ع) و به ویژه محبت به [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع) شهرت بسیاری داشت، چنانکه در ایام [[عاشورا]] بر بالای منبر، عمامه بر زمین میزد و گریبان میدرید و از شدت اندوه از هوش می‌رفت. وی را از مؤسسین [[قمه زنی|قمه‌زنی]] شمرده‌اند و برخی مردم به تبعیت وی در ایام عاشورا به این عمل دست زدهاند. |
| − | فاضل دربندی در مقدمه کتاب آورده است: «جهان و هر چه که آفریده شده است، برای این است که عزای [[امام حسین علیه السلام|حسین]] (علیه السلام) به پا داشته شود.» و در توضیح آن مینویسند: | + | |
| + | فاضل دربندی در سال ۱۲۸۶ یا ۱۲۸۵ ق. در [[تهران]] وفات یافت و پس از انتقال پیکرش به [[کربلا|کربلاى]] معلى، در همانجا به خاک سپرده شد. | ||
| + | |||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | فاضل دربندی در مقدمه کتاب خود آورده است: «جهان و هر چه که آفریده شده است، برای این است که عزای [[امام حسین علیه السلام|حسین]] (علیه السلام) به پا داشته شود.» و در توضیح آن مینویسند: | ||
«خدای عزیز و جلیل این خیمه بلند و سقف محفوظ، یعنی آسما‌ن‌های فراداشته شده و زمین‌های گسترده را برای سرور جوانان جنّت، سرای اندوه و خانه غصّه، آفریده است. به عبارت دیگر پیش از آنکه ایشان متولّد گردد و حتّی پس از تولّدش تا روز [[قیامت]]، این جهان را سرای عزاداری حسین قرار داده است. و از مخلوقات خدای مهربان هر چه را که ببینی همگی شایسته و اسباب و اموری هستند که متعلّق به برپا کردنِ عزاداری در این دنیای حسینی میباشند که در زمین و زمان برقرار و گسترده شدهاند. ای شیفتگان و دوستدارانِ امام حسین! به جانم سوگند این مطلب شایسته و دقیقی را که گفتم از عقایدی بود که در دلم جای گرفته بود، ولی جرأت و جسارتم از آشکار کردن آن و گفتنش ناتوان بود». | «خدای عزیز و جلیل این خیمه بلند و سقف محفوظ، یعنی آسما‌ن‌های فراداشته شده و زمین‌های گسترده را برای سرور جوانان جنّت، سرای اندوه و خانه غصّه، آفریده است. به عبارت دیگر پیش از آنکه ایشان متولّد گردد و حتّی پس از تولّدش تا روز [[قیامت]]، این جهان را سرای عزاداری حسین قرار داده است. و از مخلوقات خدای مهربان هر چه را که ببینی همگی شایسته و اسباب و اموری هستند که متعلّق به برپا کردنِ عزاداری در این دنیای حسینی میباشند که در زمین و زمان برقرار و گسترده شدهاند. ای شیفتگان و دوستدارانِ امام حسین! به جانم سوگند این مطلب شایسته و دقیقی را که گفتم از عقایدی بود که در دلم جای گرفته بود، ولی جرأت و جسارتم از آشکار کردن آن و گفتنش ناتوان بود». | ||
| سطر ۳۸: | سطر ۴۲: | ||
سراسر کتاب اسرار الشهاده بر این پایه پرداخته شده است که این غم و غصه، و این تعزیه و عزا و ماتم، فرا‌تر از هر رسم و آیینی، و بیشتر از هر کار و باری بوده باشد. | سراسر کتاب اسرار الشهاده بر این پایه پرداخته شده است که این غم و غصه، و این تعزیه و عزا و ماتم، فرا‌تر از هر رسم و آیینی، و بیشتر از هر کار و باری بوده باشد. | ||
| − | نویسنده در این کتاب، حادثه [[عاشورا]] را به تفصیل شرح داده است. او این اثر را در ۴۴ مجلس و ۱۲ مقدمه و یک خاتمه (که خاتمه نیز سه مجلس دارد) نگاشته است. مدت نگارش این اثر، ۱۸ ماه و تاریخ پایان نگارش آن، روز جمعه ۱۵ [[ماه ذی القعده| | + | نویسنده در این کتاب، حادثه [[عاشورا]] را به تفصیل شرح داده است. او این اثر را در ۴۴ مجلس و ۱۲ مقدمه و یک خاتمه (که خاتمه نیز سه مجلس دارد) نگاشته است. مدت نگارش این اثر، ۱۸ ماه و تاریخ پایان نگارش آن، روز جمعه ۱۵ [[ماه ذی القعده|ذی القعده]] سال ۱۲۷۲ ق. بوده است. |
او با جمع اخبار قوی و ضعیف و به قصد حل اختلاف و تحلیل آنها یکی از بزرگ‌ترین نگاشته‌ها را درباره واقعه عاشورا سامان داد. بر اساس مبنای وی از کتابهای حاوی اخبار مظنون الکذب نیز می‌توان نقل کرد. مبنای او این بود که نشانه‌های کذب هر چند به درجه ظنّ برسد، مانع نقل نیست و نقل چنین اخباری در بیان سیره و تاریخ، بی‌اشکال است. | او با جمع اخبار قوی و ضعیف و به قصد حل اختلاف و تحلیل آنها یکی از بزرگ‌ترین نگاشته‌ها را درباره واقعه عاشورا سامان داد. بر اساس مبنای وی از کتابهای حاوی اخبار مظنون الکذب نیز می‌توان نقل کرد. مبنای او این بود که نشانه‌های کذب هر چند به درجه ظنّ برسد، مانع نقل نیست و نقل چنین اخباری در بیان سیره و تاریخ، بی‌اشکال است. | ||
| − | == ویژگی‌های کتاب == | + | ==ویژگی‌های کتاب== |
این کتاب دارای ویژگی‌هایی است که در این میان، سه ویژگی آن برجسته به نظر می‌رسد: | این کتاب دارای ویژگی‌هایی است که در این میان، سه ویژگی آن برجسته به نظر می‌رسد: | ||
| سطر ۴۹: | سطر ۵۳: | ||
۲. مفصل بودن آن: این کتاب تا عصر خود، مفصل‌ترین کتاب در تاریخ عاشورا بوده است و تا آن تاریخ، نگاشته‌ای به این تفصیل، فراهم نشده بود. | ۲. مفصل بودن آن: این کتاب تا عصر خود، مفصل‌ترین کتاب در تاریخ عاشورا بوده است و تا آن تاریخ، نگاشته‌ای به این تفصیل، فراهم نشده بود. | ||
| − | ۳. ضعیف و [[خرافات|خرافه]] آمیز بودن بسیاری از مطالب آن: نویسنده در این اثر، افزون بر آنکه گزارش‌های نادر و دور از واقعیت و در مواردی، خرافه آمیز نقل کرده، دست به توجیه آنها زده و دلایلی برای درستی آنها، بیان کرده است. [[مرتضی مطهری|شهید مطهری]] در کتاب [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]] | + | ۳. ضعیف و [[خرافات|خرافه]] آمیز بودن بسیاری از مطالب آن: نویسنده در این اثر، افزون بر آنکه گزارش‌های نادر و دور از واقعیت و در مواردی، خرافه آمیز نقل کرده، دست به توجیه آنها زده و دلایلی برای درستی آنها، بیان کرده است. [[مرتضی مطهری|شهید مطهری]] در کتاب [[حماسه حسینی (کتاب)|حماسه حسینی]] خود می گوید: «... در شصت هفتاد سال پیش، مرحوم [[فاضل دربندی|ملا آقای دربندی]] پیدا شد. تمام حرفهای [[روضة الشهدا (کتاب)|روضة الشهداء]] را به اضافه یک چیزهای دیگر، همه را یکجا جمع کرد که دیگر واویلاست! واقعا به اسلام باید گریست. [[محدث نوری|حاجی نوری]] نوشته اند ما در درس مرحوم حاج [[شیخ العراقین|شیخ عبد الحسین تهرانی]] بودیم ...، یک سید [[روضه خوانی]] اهل [[حله]] آمد و یک کتاب [[مقتل|مقتلی]] به ایشان نشان داد که ایشان ببینند معتبر هست یا معتبر نیست. این کتاب نه اول داشت و نه آخر، ... مرحوم آقا شیخ عبد الحسین این کتاب را گرفت که مطالعه کند...، دید مملو از اکاذیب است. به آن سید گفت این کتاب همه اش [[دروغ]] است، مبادا این کتاب را بیرون بیاوری یا از این کتاب چیزی نقل کنی که جایز نیست و اساسا این کتاب از آن عالم نیست، مطالبش هم همه دروغ است. حاجی می نویسد همین کتاب به دست صاحب «اسرار الشهادة» افتاد، از اول تا آخرش را نقل کرد». |
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * | + | *[[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، جواد محدثی، نشر معروف. |
| − | * پایگاه | + | *"اسرار الشهادة"، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه. |
| − | + | *مقتل جامع سیدالشهداء، مهدی پیشوایی، ج۱، ص۱۲۵_۱۲۹. | |
| − | * | ||
{{واقعه عاشورا}} | {{واقعه عاشورا}} | ||
| − | + | [[رده:منابع تاریخ زندگی امام حسین(ع)]][[رده:کتابهای با موضوع اهل البیت علیهم السلام]][[رده:مقاتل]] | |
| − | [[رده:مقاتل]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۵۴
 | |
| نویسنده | فاضل دربندی |
| موضوع | واقعه کربلا |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| مترجم | حسین شریعتمداری |
|
| |
«اکسیر العبادات فی اسرار الشهادات» مشهور به «اسرار الشهاده»، تألیف فاضل دربندى (م، ۱۲۸۶ ق)، نام کتابى مفصل در مقتل شهداى کربلا و حادثه عاشورا است. این کتاب به زبان عربی نوشته شده، اما نویسنده قسمت‌های پایانی را در دوره ناصرالدین شاه به فارسی ترجمه کرده که با عنوان «سعادات ناصری» منتشر شد. برخی از علما از جمله محدث نوری، آقا بزرگ تهرانی و مرتضی مطهری این کتاب را دارای ایرادات فراوان می‌دانند.
محتویات
مؤلف
آخوند ملا آقا شروانی، معروف به فاضل دربندی (م، ۱۲۸۶ ق)، فقیه و واعظ نامدار شیعه است. وی در حوزه علمیه نجف، فقه را نزد شیخ علی فرزند شیخ جعفر کاشف الغطاء و اصول فقه را در کربلا نزد شریف العلمای مازندرانی خواند و سپس در تهران اقامت گزید.
فاضل دربندی صاحب آثار متعددی علاوه بر اسرار الشهادات است، از جمله: حجیة الاصول المثبة باقسامها، خزائن الاحکام، خزائن الاصول، قوامیس القواعد و رساله عملیه.
درباره او می‌گویند: در دوستی به اهل بیت(ع) و به ویژه محبت به امام حسین(ع) شهرت بسیاری داشت، چنانکه در ایام عاشورا بر بالای منبر، عمامه بر زمین میزد و گریبان میدرید و از شدت اندوه از هوش می‌رفت. وی را از مؤسسین قمه‌زنی شمرده‌اند و برخی مردم به تبعیت وی در ایام عاشورا به این عمل دست زدهاند.
فاضل دربندی در سال ۱۲۸۶ یا ۱۲۸۵ ق. در تهران وفات یافت و پس از انتقال پیکرش به کربلاى معلى، در همانجا به خاک سپرده شد.
محتوای کتاب
فاضل دربندی در مقدمه کتاب خود آورده است: «جهان و هر چه که آفریده شده است، برای این است که عزای حسین (علیه السلام) به پا داشته شود.» و در توضیح آن مینویسند:
«خدای عزیز و جلیل این خیمه بلند و سقف محفوظ، یعنی آسما‌ن‌های فراداشته شده و زمین‌های گسترده را برای سرور جوانان جنّت، سرای اندوه و خانه غصّه، آفریده است. به عبارت دیگر پیش از آنکه ایشان متولّد گردد و حتّی پس از تولّدش تا روز قیامت، این جهان را سرای عزاداری حسین قرار داده است. و از مخلوقات خدای مهربان هر چه را که ببینی همگی شایسته و اسباب و اموری هستند که متعلّق به برپا کردنِ عزاداری در این دنیای حسینی میباشند که در زمین و زمان برقرار و گسترده شدهاند. ای شیفتگان و دوستدارانِ امام حسین! به جانم سوگند این مطلب شایسته و دقیقی را که گفتم از عقایدی بود که در دلم جای گرفته بود، ولی جرأت و جسارتم از آشکار کردن آن و گفتنش ناتوان بود».
سراسر کتاب اسرار الشهاده بر این پایه پرداخته شده است که این غم و غصه، و این تعزیه و عزا و ماتم، فرا‌تر از هر رسم و آیینی، و بیشتر از هر کار و باری بوده باشد.
نویسنده در این کتاب، حادثه عاشورا را به تفصیل شرح داده است. او این اثر را در ۴۴ مجلس و ۱۲ مقدمه و یک خاتمه (که خاتمه نیز سه مجلس دارد) نگاشته است. مدت نگارش این اثر، ۱۸ ماه و تاریخ پایان نگارش آن، روز جمعه ۱۵ ذی القعده سال ۱۲۷۲ ق. بوده است.
او با جمع اخبار قوی و ضعیف و به قصد حل اختلاف و تحلیل آنها یکی از بزرگ‌ترین نگاشته‌ها را درباره واقعه عاشورا سامان داد. بر اساس مبنای وی از کتابهای حاوی اخبار مظنون الکذب نیز می‌توان نقل کرد. مبنای او این بود که نشانه‌های کذب هر چند به درجه ظنّ برسد، مانع نقل نیست و نقل چنین اخباری در بیان سیره و تاریخ، بی‌اشکال است.
ویژگی‌های کتاب
این کتاب دارای ویژگی‌هایی است که در این میان، سه ویژگی آن برجسته به نظر می‌رسد:
۱. تحلیلی بودن آن: مؤلف این کتاب، تنها به تدوین اخبار و توصیف وقایع نپرداخته است؛ بلکه به سبب آشنایی با حکمت و معقولات، و داشتن ذهنی خلاق و نقاد، در مواردی به تحلیل گزارش‌ها و کیفیت جمع بین اخبار معارض نیز پرداخته است.
۲. مفصل بودن آن: این کتاب تا عصر خود، مفصل‌ترین کتاب در تاریخ عاشورا بوده است و تا آن تاریخ، نگاشته‌ای به این تفصیل، فراهم نشده بود.
۳. ضعیف و خرافه آمیز بودن بسیاری از مطالب آن: نویسنده در این اثر، افزون بر آنکه گزارش‌های نادر و دور از واقعیت و در مواردی، خرافه آمیز نقل کرده، دست به توجیه آنها زده و دلایلی برای درستی آنها، بیان کرده است. شهید مطهری در کتاب حماسه حسینی خود می گوید: «... در شصت هفتاد سال پیش، مرحوم ملا آقای دربندی پیدا شد. تمام حرفهای روضة الشهداء را به اضافه یک چیزهای دیگر، همه را یکجا جمع کرد که دیگر واویلاست! واقعا به اسلام باید گریست. حاجی نوری نوشته اند ما در درس مرحوم حاج شیخ عبد الحسین تهرانی بودیم ...، یک سید روضه خوانی اهل حله آمد و یک کتاب مقتلی به ایشان نشان داد که ایشان ببینند معتبر هست یا معتبر نیست. این کتاب نه اول داشت و نه آخر، ... مرحوم آقا شیخ عبد الحسین این کتاب را گرفت که مطالعه کند...، دید مملو از اکاذیب است. به آن سید گفت این کتاب همه اش دروغ است، مبادا این کتاب را بیرون بیاوری یا از این کتاب چیزی نقل کنی که جایز نیست و اساسا این کتاب از آن عالم نیست، مطالبش هم همه دروغ است. حاجی می نویسد همین کتاب به دست صاحب «اسرار الشهادة» افتاد، از اول تا آخرش را نقل کرد».
منابع
- فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، نشر معروف.
- "اسرار الشهادة"، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
- مقتل جامع سیدالشهداء، مهدی پیشوایی، ج۱، ص۱۲۵_۱۲۹.
 |
|||
| قبل از واقعه | |||
| شرح واقعه |
| ||
| پس از واقعه | |||
| بازتاب واقعه | |||
| وابسته ها | |||
