یونس بن ظبیان: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ يونس بن ظبيان كوفى را به یونس بن ظبیان منتقل کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| (۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | {{متوسط}} |
| + | '''«يونس بن ظبيان كوفى»''' از راویان [[شیعه]] در قرن دوم هجری و از اصحاب [[امام صادق]] عليه‌السلام است. گرچه برخی عالمان، یونس را از [[محدثان]] مورد اعتماد دانسته‌اند، اما بیشتر علمای [[رجال]]، وی را تضعیف نموده و فردی [[غلو|غالی]] و جاعل [[حدیث]] توصیف کرده‌اند. | ||
| + | |||
| + | ==معرفی اجمالی== | ||
| + | یونس بن ظبیان ازدی کوفی، از راویان [[شیعه]]<ref>شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۳۶.</ref> و از اصحاب [[امام صادق]] علیه‌السلام<ref>نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۴۸.</ref> بوده و از ایشان روایت کرده است.<ref>علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۴۱۹.</ref> در [[کتب اربعه]] حدیثی، از یونس بن ظبیان حدود 46 روایت موجود است که همه این روایات بدون واسطه از امام صادق علیه السلام و عمدتا در موضوعات اعتقادی و اخلاقی نقل شده است. | ||
| + | محدثانی نیز مانند محمد بن موسی حوراء،<ref>شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۸۲.</ref> محمد بن عیسی،<ref>کشی، اختیار معرفة الرجال، ص۳۶۳.</ref> ذبیان بن حکیم، حسین بن احمد منقری، محمد بن سنان زاهری، زیاد بن مروان قندی، [[مفضل بن عمر جعفی]]، منذر بن یزید و صالح بن عقبه، از جمله کسانی هستند که از او بهره علمی برده‌اند.<ref>محمد اردبیلی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۵۶.</ref> | ||
| + | از کلام [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] و غیر او استفاده می‌شود که یونس کتاب‌هایی داشته است،<ref>رجال النجاشی، ص۴۴۸.</ref> ولی آنها را نام نبرده‌اند. به قولی او دارای «کتاب الحدیث» می‌باشد.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۶، ص۳۷۴.</ref> | ||
| + | ==در دیدگاه رجالیون== | ||
| + | دیدگاه علمای [[رجال]] درباره یونس بن ظبیان مختلف است؛ برخی او را توثیق نموده و برخی تضعیف کرده اند. | ||
| + | [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] یونس را جدّا ضعیف می‌داند و همه کتاب‌های او را تخلیط می‌شمرد.<ref> رجال نجاشى، ص 448.</ref> [[ابن غضائری]] او را غالی و کذّاب و جاعل حدیث می‌داند.<ref>علی تبریزی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۴.</ref> [[ابوعمرو کشی]] با سند خود از [[امام کاظم]] (علیه‌السّلام) نقل می‌کند که حضرت بر او هزاران بار [[لعن]] فرستاد: (لعن یوسف بن ظبیان الف لعنة یتبعها الف لعنة). و [[عبدالله مامقانی]] در مورد او گوید: دروغگو، ضعیف، مخلّط و وضّاع (زیاد جعل کننده حدیث) است.<ref>مامقانی، تلخیص مقباس الهدایة، ص۲۶۹.</ref> | ||
| − | + | در مقابل، برخی دیگر همچون [[جعفر بن محمد قولویه]]، [[علی بن ابراهیم]] و [[ابن شهرآشوب]]، او را از [[محدثان]] مورد اعتماد توصیف کرده‌اند.<ref>خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۲۱، ص۲۰۵-۲۰۷.</ref> | |
| − | + | [[شیخ عباس قمی]] در [[منتهی الآمال]] در این باره می گوید: «اگرچه [[فضل بن شاذان]] او را از كذابين شمرده و نجاشى فرموده كه او ضعيف است جداً و التفات كرده نمى شود بر روايات او و ابن غضائرى گفته كه او غالى و كذّاب و وضّاع [[حديث]] است. ولكن [[شیخ (علم الحدیث)|شیخ]] ما ([[محدث نوری]]) -عطّر الله مرقده- در خاتمه [[مستدرک الوسائل]] فرموده: و دلالت مى كند بر حسن حال او و استقامت و علوّ مقام او و عدم [[غلو]] او اخبار بسيارى. پس آن اخبار را ذكر فرموده كه از جمله كلام حضرت صادق عليه‌السلام است در حق او كه در جامع [[احمد بن محمد بن ابی نصر بزنطی|بزنطى]] است كه فرموده: رحمه‌ُ الله و بَنى له بيتاً فى الجنّة، كان واللّه مأموناً على الحديث.<ref> بحارالانوار، ج 47، ص 346، به نقل از سرائر از جامع بزنطى.</ref> و هم تعليم حضرت صادق عليه‌السلام به او [[زيارت]] حضرت [[سیدالشهداء]] عليه‌السلام را به نحوى كه [[شيخ طوسی]] در [[تهذیب الأحکام (کتاب)|تهذيب الاحکام]] و [[جعفر بن محمد قولویه|ابن قولويه]] در [[كامل الزیارات]] روايت كرده اند و نيز تعليم آن جناب به او دعاى معروفى كه در [[نجف]] بايد خواند كه اول آن «اللهم لابدّ من امرك» است كه در تمام كتب مزاريه مذكور است و هم تعليم او فرموده كه عوذه ([[تعویذ]])<ref> ما آن عوذه را در باقيات صالحات و آن زيارت و دعا را در مفاتيح ذكر كرديم.</ref> را كه براى رفع درد چشم نافع است. و نيز شيخ ما ([[محدث نوری]]) جواب داده از اخبارى كه در مذمّت او وارد شده، به تفصيلى كه مقام گنجايش ذكر ندارد، طالبين رجوع كنند به آن كتاب شريف<ref> میرزا حسین نوری، خاتمه المستدرک، ج ۹، ص ۲۳۴.</ref> و گذشت در مورد [[فیض بن مختار کوفی]] چيزى كه متعلق به او بود».<ref> شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، قسمت دوم، باب نهم.</ref> | |
| − | + | با این وجود، برخی گفته اند: بعضی روایات که از [[امام صادق]] (علیه‌السّلام) در مورد مدح یونس وارد شده، یا [[سند حدیث|سند]] آن ضعیف است و یا حمل بر [[تقیه]] می‌شود و یا اینکه یونس در زمان امام صادق (علیه‌السّلام) هنوز [[غلو|غالی]] نشده بوده است.<ref>علی تبریزی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۵.</ref> گفته شده: یونس کسی بود که ادّعا می‌کرد در حال [[طواف]] به او ندا می‌شد که «انّی أنا اللّه لا إله أنا فاعبُدنی وأقم الصّلاة لذکری…».<ref>علی تبریزی، بهجة الآمال، ج7، ص354.</ref> | |
| − | |||
| − | و | ||
| − | |||
| − | |||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references /> | <references /> | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | + | ==منابع== | |
| − | + | *"یونس ازدی"، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرةالمعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۸۷۱. | |
| + | *"دروغ پردازان در حوزه حدیث شیعه"، سایت پژوهه، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۷. | ||
| + | *منتهی الآمال قسمت دوم، باب نهم در تاريخ حضرت امام صادق(عليه‌السلام)، شیخ عباس قمی. | ||
| + | *"زمینه های تضعیف یونس بن ظبیان"، رحیمه شمشیری، علوم قرآن و حدیث، آذر 1398. | ||
[[رده:اصحاب امام صادق علیه السلام]] | [[رده:اصحاب امام صادق علیه السلام]] | ||
[[رده:راویان حدیث]] | [[رده:راویان حدیث]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= ضعیف | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= متوسط | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= متوسط | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= متوسط | ||
| + | |جامعیت= متوسط | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده= دارد | ||
| + | }} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۰ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۰۰
«يونس بن ظبيان كوفى» از راویان شیعه در قرن دوم هجری و از اصحاب امام صادق عليه‌السلام است. گرچه برخی عالمان، یونس را از محدثان مورد اعتماد دانسته‌اند، اما بیشتر علمای رجال، وی را تضعیف نموده و فردی غالی و جاعل حدیث توصیف کرده‌اند.
معرفی اجمالی
یونس بن ظبیان ازدی کوفی، از راویان شیعه[۱] و از اصحاب امام صادق علیه‌السلام[۲] بوده و از ایشان روایت کرده است.[۳] در کتب اربعه حدیثی، از یونس بن ظبیان حدود 46 روایت موجود است که همه این روایات بدون واسطه از امام صادق علیه السلام و عمدتا در موضوعات اعتقادی و اخلاقی نقل شده است.
محدثانی نیز مانند محمد بن موسی حوراء،[۴] محمد بن عیسی،[۵] ذبیان بن حکیم، حسین بن احمد منقری، محمد بن سنان زاهری، زیاد بن مروان قندی، مفضل بن عمر جعفی، منذر بن یزید و صالح بن عقبه، از جمله کسانی هستند که از او بهره علمی برده‌اند.[۶]
از کلام نجاشی و غیر او استفاده می‌شود که یونس کتاب‌هایی داشته است،[۷] ولی آنها را نام نبرده‌اند. به قولی او دارای «کتاب الحدیث» می‌باشد.[۸]
در دیدگاه رجالیون
دیدگاه علمای رجال درباره یونس بن ظبیان مختلف است؛ برخی او را توثیق نموده و برخی تضعیف کرده اند.
نجاشی یونس را جدّا ضعیف می‌داند و همه کتاب‌های او را تخلیط می‌شمرد.[۹] ابن غضائری او را غالی و کذّاب و جاعل حدیث می‌داند.[۱۰] ابوعمرو کشی با سند خود از امام کاظم (علیه‌السّلام) نقل می‌کند که حضرت بر او هزاران بار لعن فرستاد: (لعن یوسف بن ظبیان الف لعنة یتبعها الف لعنة). و عبدالله مامقانی در مورد او گوید: دروغگو، ضعیف، مخلّط و وضّاع (زیاد جعل کننده حدیث) است.[۱۱]
در مقابل، برخی دیگر همچون جعفر بن محمد قولویه، علی بن ابراهیم و ابن شهرآشوب، او را از محدثان مورد اعتماد توصیف کرده‌اند.[۱۲]
شیخ عباس قمی در منتهی الآمال در این باره می گوید: «اگرچه فضل بن شاذان او را از كذابين شمرده و نجاشى فرموده كه او ضعيف است جداً و التفات كرده نمى شود بر روايات او و ابن غضائرى گفته كه او غالى و كذّاب و وضّاع حديث است. ولكن شیخ ما (محدث نوری) -عطّر الله مرقده- در خاتمه مستدرک الوسائل فرموده: و دلالت مى كند بر حسن حال او و استقامت و علوّ مقام او و عدم غلو او اخبار بسيارى. پس آن اخبار را ذكر فرموده كه از جمله كلام حضرت صادق عليه‌السلام است در حق او كه در جامع بزنطى است كه فرموده: رحمه‌ُ الله و بَنى له بيتاً فى الجنّة، كان واللّه مأموناً على الحديث.[۱۳] و هم تعليم حضرت صادق عليه‌السلام به او زيارت حضرت سیدالشهداء عليه‌السلام را به نحوى كه شيخ طوسی در تهذيب الاحکام و ابن قولويه در كامل الزیارات روايت كرده اند و نيز تعليم آن جناب به او دعاى معروفى كه در نجف بايد خواند كه اول آن «اللهم لابدّ من امرك» است كه در تمام كتب مزاريه مذكور است و هم تعليم او فرموده كه عوذه (تعویذ)[۱۴] را كه براى رفع درد چشم نافع است. و نيز شيخ ما (محدث نوری) جواب داده از اخبارى كه در مذمّت او وارد شده، به تفصيلى كه مقام گنجايش ذكر ندارد، طالبين رجوع كنند به آن كتاب شريف[۱۵] و گذشت در مورد فیض بن مختار کوفی چيزى كه متعلق به او بود».[۱۶]
با این وجود، برخی گفته اند: بعضی روایات که از امام صادق (علیه‌السّلام) در مورد مدح یونس وارد شده، یا سند آن ضعیف است و یا حمل بر تقیه می‌شود و یا اینکه یونس در زمان امام صادق (علیه‌السّلام) هنوز غالی نشده بوده است.[۱۷] گفته شده: یونس کسی بود که ادّعا می‌کرد در حال طواف به او ندا می‌شد که «انّی أنا اللّه لا إله أنا فاعبُدنی وأقم الصّلاة لذکری…».[۱۸]
پانویس
- ↑ شیخ طوسی، رجال الطوسی، ص۳۳۶.
- ↑ نجاشی، رجال النجاشی، ص۴۴۸.
- ↑ علامه حلی، خلاصة الاقوال، ص۴۱۹.
- ↑ شیخ طوسی، الفهرست، ص۱۸۲.
- ↑ کشی، اختیار معرفة الرجال، ص۳۶۳.
- ↑ محمد اردبیلی، جامع الرواة، ج۲، ص۳۵۶.
- ↑ رجال النجاشی، ص۴۴۸.
- ↑ آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۶، ص۳۷۴.
- ↑ رجال نجاشى، ص 448.
- ↑ علی تبریزی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۴.
- ↑ مامقانی، تلخیص مقباس الهدایة، ص۲۶۹.
- ↑ خوئی، معجم رجال الحدیث، ج۲۱، ص۲۰۵-۲۰۷.
- ↑ بحارالانوار، ج 47، ص 346، به نقل از سرائر از جامع بزنطى.
- ↑ ما آن عوذه را در باقيات صالحات و آن زيارت و دعا را در مفاتيح ذكر كرديم.
- ↑ میرزا حسین نوری، خاتمه المستدرک، ج ۹، ص ۲۳۴.
- ↑ شیخ عباس قمی، منتهی الآمال، قسمت دوم، باب نهم.
- ↑ علی تبریزی، بهجة الآمال، ج۷، ص۳۵۵.
- ↑ علی تبریزی، بهجة الآمال، ج7، ص354.
منابع
- "یونس ازدی"، پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرةالمعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۸۷۱.
- "دروغ پردازان در حوزه حدیث شیعه"، سایت پژوهه، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۱/۱۷.
- منتهی الآمال قسمت دوم، باب نهم در تاريخ حضرت امام صادق(عليه‌السلام)، شیخ عباس قمی.
- "زمینه های تضعیف یونس بن ظبیان"، رحیمه شمشیری، علوم قرآن و حدیث، آذر 1398.
