محمدتقی مصباح یزدی: تفاوت بین نسخه‌ها
(←آرشیو عکس و تصویر) |
(←فعالیت‌های علمی و فرهنگی) |
||
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | '''آیت الله محمدتقی مصباح یزدی''' (۱۳۱۳ - ۱۳۹۹ ش)، [[فقیه]] و فیلسوف [[شیعه]] و از شاگردان [[امام خمینی]] و [[آیت الله محمدتقی بهجت|آیت الله بهجت]] بود. ایشان عضویت در مجلس خبرگان رهبری، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ریاست شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت و ریاست مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی را در کارنامه خود دارد. کتاب‌های «[[آموزش فلسفه]]»، «اخلاق در قرآن» و «نظریه سیاسی اسلام» از جمله آثار اوست. | ||
| + | |||
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
| − | |نام کامل = محمدتقی مصباح یزدی | + | |نام کامل = محمدتقی (گیوه چی) مصباح یزدی |
| − | ||تصویر=[[پرونده:Mesbah.jpg| | + | ||تصویر=[[پرونده:Mesbah.jpg|۲۲۰px|center]] |
| − | |زادروز = | + | |زادروز = ۱۳۱۳ شمسی |
|زادگاه = [[یزد|یزد]] | |زادگاه = [[یزد|یزد]] | ||
| − | |وفات = | + | |وفات = ۱۳۹۹ شمسی |
| − | |مدفن = | + | |مدفن = [[قم]]، [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] |
| − | |اساتید = [[امام خمینی]]، [[علامه | + | |اساتید = [[آیت الله بروجردی]]، [[امام خمینی]]، [[علامه طباطبایى|علامه طباطبائی]]، [[آیت الله محمدتقی بهجت|آیت الله بهجت]]،... |
| − | |شاگردان = غلامرضا فیاضی، مرتضی آقا | + | |شاگردان = غلامرضا فیاضی، مرتضی آقا تهرانی، محمود رجبی، محسن غرویان،... |
| − | |آثار = [[آموزش فلسفه]]، اخلاق در | + | |آثار = [[آموزش فلسفه]]، اخلاق در قرآن، نظریه سیاسی اسلام، آموزش عقاید، قرآن‌شناسی،... |
}} | }} | ||
| − | + | ==ولادت== | |
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | + | محمدتقی مصباح یزدی در یازدهم بهمن ماه سال ۱۳۱۳ شمسی، (برابر با هفدهم [[ربیع الاول]] ۱۳۵۳ ق) قمری در خانواده‌ای مذهبی در شهر [[یزد|یزد]] به جهان چشم گشود. | |
| − | |||
| − | |||
| − | ==استادان== | + | ==تحصیلات و استادان== |
| + | آیت الله مصباح یزدی پس از گذراندن تحصیلات دوران ابتدائی به مدرسه شفیعیة [[یزد]] رفت و مقدمات و سطوح متوسطه را در مدت چهار سال فراگرفت. وی نقش مرحوم «حاج شیخ محمدعلی نحوی» در حوزه یزد را که وقت بسیاری برای تدریس خصوصی به ایشان و سپس مباحثه با شاگرد خود صرف می‌کرد، در پیشرفت خود بسزا می‌داند. | ||
| − | + | محمدتقی مصباح سپس به همراه اعضای خانواده، در اواخر سال ۱۳۳۰ رهسپار [[نجف|نجف]] شد. اما پس از شش ماه آنان مجبور به بازگشت به [[ایران|ایران]] شدند. | |
| − | + | ایشان پس از آن راهی [[قم]] شد و در [[مدرسه فیضیه|مدرسه فیضیه]]، حجره گرفته در در دروس «[[مکاسب|مکاسب]]»، «[[کفایة الاصول (کتاب)|کفایه]]» و «[[شرح منظومه سبزواری (کتاب)|منظومه]]» شرکت کند. هنوز کفایه و مکاسب را به پایان نبرده بود که گه‌گاه برای کسب آمادگی، در درس «[[امام خمینی]]» حاضر می‌شد و شخصیت امام تأثیر شگرفی در زندگی ایشان گذاشت. | |
| − | + | در کنار درس امام در درس [[فقه|فقه]] «[[آیت الله بروجردی|آیت الله العظمی بروجردی]]» نیز شرکت می‌جست و در همین سال‌ها، با شخصیت «[[علامه طباطبایی]]» انس فراوانی پیدا کرده بود و در مجالس درس [[تفسیر قرآن|تفسیر]] و [[فلسفه]]<nowiki/> ایشان حضور می‌یافت. | |
| − | + | از دیگر کسانی که ایشان سال‌های متمادی را به تحصیل نزد او گذراند، «[[آیت الله محمدتقی بهجت|آیت الله العظمی بهجت]]» بود که در طول ۱۵ سال از درس فقه و [[اخلاق|اخلاق]] ایشان نیز بهره برد. وی در طول این سال‌ها، بنا به گفته هم دوره‌ای‌ها، با دقت فراوان و با جهد و تلاش شایان به تحصیل علوم می‌پرداخت و همزمان به [[تهذیب نفس|تهذیب نفس]] و ایجاد سجایای اخلاقی اهتمام ویژه نشان می‌داد. | |
| − | + | استاد مصباح، علوم گوناگون اسلامی را در محضر استادان بزرگ حوزه آموختند و در [[فقه]] و [[اصول]]، در سن بیست و هفت سالگی به درجه [[اجتهاد]] رسیدند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
==فعالیت‌های علمی و فرهنگی== | ==فعالیت‌های علمی و فرهنگی== | ||
| − | '''<I>الف. آموخته‌ها:</I>''' | + | '''<I>الف. تخصص و آموخته‌ها:</I>''' |
| − | + | آیت الله مصباح در علم [[تفسیر قرآن|تفسیر]] نیز با بهره از دیدگاه‌ها و سفارش‌های خصوصی [[علامه طباطبایى|علامه طباطبایی]]<nowiki/>، توانستند روش صحیح تعمق و تفکر در [[قرآن]] را بیاموزند تا آنجا که علامه کار بازخوانی «[[المیزان فی تفسیر القرآن (کتاب)|تفسیر المیزان]]<nowiki/>» پیش از چاپ را به او سپردند. | |
| − | استاد خود نیز ضمن برگزاری دروس تفسیر موضوعی قرآن، کتاب‌هایی در این زمینه نگاشته‌اند که بدان اشاره خواهد شد. آیت الله مصباح یزدی در | + | استاد خود نیز ضمن برگزاری دروس [[تفسیر موضوعی|تفسیر موضوعی]] قرآن، کتاب‌هایی در این زمینه نگاشته‌اند که بدان اشاره خواهد شد. آیت الله مصباح یزدی در [[فلسفه|فلسفه]]، «[[اسفار اربعه|اسفار]]» و «[[شفا (کتاب)|شفا]]» را نزد علامه فراگرفتند و خود، سال‌ها به تدریس فلسفه اسلامی و غرب در حوزه‌های علمیه پرداختند؛ به گونه‌ای که یکی از برجسته‌ترین استادان فلسفه به شمار می‌رفتند و کتاب «[[آموزش فلسفه|آموزش فلسفه]]» ایشان، در مراکز مختلف فرهنگی تدریس می‌شود. |
| − | ایشان در بسیاری از مسائل فلسفه ـ به گفته اهل فن ـ نوآوری‌هایی نیز انجام داده‌اند و شاگردان بسیاری را تربیت نموده‌اند. استاد ضمن تحصیل دروس حوزه در کلاس‌های فیزیک، شیمی و... شرکت نموده، زبان‌های خارجی فرانسه و انگلیسی را نیز تا حدی | + | ایشان در بسیاری از مسائل فلسفه ـ به گفته اهل فن ـ نوآوری‌هایی نیز انجام داده‌اند و شاگردان بسیاری را تربیت نموده‌اند. استاد ضمن تحصیل دروس حوزه در کلاس‌های فیزیک، شیمی و... شرکت نموده، زبان‌های خارجی فرانسه و انگلیسی را نیز تا حدی آموخته بودند. |
| − | '''<I>ب. تدریس:</I>''' | + | '''<I>ب. تدریس و شاگردان:</I>''' |
| − | ایشان تدریس منظم خود را در مدرسه علمیه حقانی آغاز کرد. در آغاز به تدریس مباحث قرآنی، تفسیر و مباحث اخلاقی و تربیتی پرداخت از جمله، کتاب «فلسفتنا» نوشته «شهید [[شهید سید محمدباقر صدر|سید محمدباقر صدر]]» را برای اولین بار در حوزه تدریس کرد. در مؤسسه «در راه حق» نیز به تدریس «فلسفتنا»، «اقتصادنا» نوشته شهید صدر و «[[نهایة الحکمه|نهایة الحکمه]]»، نوشته علامه طباطبایی مشغول بود. درس | + | ایشان تدریس منظم خود را در مدرسه علمیه حقانی آغاز کرد. در آغاز به تدریس مباحث قرآنی، تفسیر و مباحث اخلاقی و تربیتی پرداخت از جمله، کتاب «فلسفتنا» نوشته «شهید [[شهید سید محمدباقر صدر|سید محمدباقر صدر]]» را برای اولین بار در حوزه تدریس کرد. در مؤسسه «در راه حق» نیز به تدریس «فلسفتنا»، «اقتصادنا» نوشته شهید صدر و «[[نهایة الحکمه|نهایة الحکمه]]»، نوشته علامه طباطبایی مشغول بود. درس «[[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار اربعه]]<nowiki/>» و «[[شفا (کتاب)|شفا]]» نیز از دروسی بود که استاد، به علاقه‌مندان به فلسفه می‌آموخت. |
از شاگردان معروف درس ایشان می‌توان «استاد غلامرضا فیاضی»، «استاد محمود رجبی»، «دکتر مرتضی آقا تهرانی»، «دکتر عباسعلی شاملی»، «دکتر احمد رهنمایی» و «استاد محسن غرویان» و بسیاری دیگر را نام برد. | از شاگردان معروف درس ایشان می‌توان «استاد غلامرضا فیاضی»، «استاد محمود رجبی»، «دکتر مرتضی آقا تهرانی»، «دکتر عباسعلی شاملی»، «دکتر احمد رهنمایی» و «استاد محسن غرویان» و بسیاری دیگر را نام برد. | ||
| سطر ۵۷: | سطر ۴۸: | ||
'''<I>ج. تألیفات و آثار:</I>''' | '''<I>ج. تألیفات و آثار:</I>''' | ||
| − | استاد مصباح یزدی، | + | استاد مصباح یزدی، کتب فراوانی در زمینه‌های گوناگون اسلامی، نگاشته است که بخشی از آن‌ها مربوط به پیش از انقلاب و برخی مربوط به بعد از انقلاب می‌باشد. نظر به گستردگی و فراوانی کتاب‌های ایشان به چند کتاب مهم ایشان اشاره می‌کنیم: |
| + | [[پرونده:F.A.jpg|thumb|left|فلسفه اخلاق - یکی از آثار آیت الله مصباح یزدی]] | ||
*خداشناسی؛ | *خداشناسی؛ | ||
| سطر ۷۵: | سطر ۶۷: | ||
*حقوق و سیاست در قرآن؛ | *حقوق و سیاست در قرآن؛ | ||
| − | *آموزش | + | *[[آموزش فلسفه (کتاب)|آموزش فلسفه]]<nowiki/>؛ |
| − | *شرح نهایة | + | *شرح [[نهایة الحکمه (کتاب)|نهایة الحکمه]]؛ |
| − | *شرح جلد اول اسفار | + | *شرح جلد اول [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار الاربعه]]<nowiki/>؛ |
*شرح جلد هشتم اسفار الاربعه؛ | *شرح جلد هشتم اسفار الاربعه؛ | ||
| سطر ۹۳: | سطر ۸۵: | ||
*آموزش عقاید؛ | *آموزش عقاید؛ | ||
| − | *قرآن در آیینه نهج | + | *قرآن در آیینه [[نهج البلاغة|نهج البلاغه]]؛ |
| − | *[[پندهای امام صادق(ع) به ره جویان صادق]] | + | *[[پندهای امام صادق(ع) به ره جویان صادق]]؛ |
| − | *نگاهی گذرا به نظریه ولایت | + | *نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه؛ |
| + | *نظریه سیاسی اسلام. | ||
| − | + | هم‌‌اکنون برخی کتاب‌ها و آثار استاد در مراکز مختلف فرهنگی تدریس می‌شود و بخشی از آثار ایشان نیز در حال تدوین و چاپ است. ویژگی بارز آثار ایشان، عمق، سادگی و روانی، جذابیت و به روز بودن آن است که تحسین بسیاری از مردم و استادان را در پی داشته است. | |
| − | '''<I>د. | + | '''<I>د. خدمات فرهنگی:</I>''' |
آیت الله مصباح، در زمینه علمی و فرهنگی از دیرباز، خدمات شایانی را ارزانی داشته‌اند و هر دوره ـ بنا به مقتضیات آن دوره ـ حرکت فرهنگی متناسبی را آغاز نموده‌اند. جدیت ایشان و نیز نظم و واقع‌بینی ممتاز ایشان، باعث می‌شد که اغلب حرکت‌های فرهنگی ایشان، نتایج مثبتی را به همراه آورد. | آیت الله مصباح، در زمینه علمی و فرهنگی از دیرباز، خدمات شایانی را ارزانی داشته‌اند و هر دوره ـ بنا به مقتضیات آن دوره ـ حرکت فرهنگی متناسبی را آغاز نموده‌اند. جدیت ایشان و نیز نظم و واقع‌بینی ممتاز ایشان، باعث می‌شد که اغلب حرکت‌های فرهنگی ایشان، نتایج مثبتی را به همراه آورد. | ||
| − | استاد مصباح، از ابتدای ورود خود به حوزه علمیه | + | استاد مصباح، از ابتدای ورود خود به [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]]<nowiki/>، متوجه کاستی‌های موجود در این حوزه شده بودند و آن گونه که خود نقل می‌کنند، در انتظار فرصتی بودند تا بتوانند برای آن، راه حلی مناسب پیدا کنند. ایشان نارسایی‌های موجود را در سه حوزه نظام آموزشی، مسائل اخلاقی و روند تبلیغی بازشناخته و آن‌ها را در نامه‌ای تنظیم کرده بودند. این نامه که آیت الله مشکینی آن را با خطی خوش باز نوشته بود، امضای دویست تن از بزرگان حوزه، از جمله «آیت الله حاج آقا مرتضی حائری» و «مرحوم آیت الله فکور» را به همراه داشت. ایشان این نامه را به محضر حضرت آیت الله العظمی بروجردی تقدیم داشتند و آیت الله بروجردی نیز نامه را مورد عنایت قرار داده، محتوای آن را تأیید نمودند و در جمع علمای تراز اول حوزه که به مناسبت عید نوروز خدمت ایشان شرفیاب شده بودند، مطرح کردند و درخواست کردند نسبت به تشکیل درس [[اخلاق|اخلاق]] در حوزه و جبران کاستی‌های حوزه تدابیری اندیشیده شود. |
| − | آرمان‌های اصلاحی حوزه، مدرسه‌ای جدید را می‌طلبید که با یک برنامه‌‌ریزی ویژه بتواند طلاب کوشا و بااستعداد را در مدتی کوتاهتر و با کیفیتی بهتر به جامعه ارزانی دارد. این مهم، با همت شهید آیت الله | + | آرمان‌های اصلاحی حوزه، مدرسه‌ای جدید را می‌طلبید که با یک برنامه‌‌ریزی ویژه بتواند طلاب کوشا و بااستعداد را در مدتی کوتاهتر و با کیفیتی بهتر به جامعه ارزانی دارد. این مهم، با همت شهید [[شهید بهشتی|آیت الله بهشتی]]<nowiki/> و مرحوم آیت الله ربانی شیرازی میسر شد و مدرسه‌ای با نام «حقانی» تأسیس شد. مرحوم [[آیت الله علی قدوسی|آیت الله قدوسی]]<nowiki/> نیز به ریاست این مدرسه منصوب گردید. شهید قدوسی نیز از استاد مصباح برای تدریس دعوت به عمل آورد و استاد نیز به تدریس فلسفه، تفسیر و اخلاق پرداخت. پس از چهار سال به درخواست شهید قدوسی مبنی بر شورایی شدن اداره مدرسه، استاد به عضویت هیأت مدیره آن مدرسه درمی‌آیند. ثمره این تلاش جمعی، تربیت طلابی فرهیخته بود که هم اکنون در نهادهای گوناگون نظام جمهوری اسلامی به فعالیت می‌پردازند. |
| − | پذیرفتن بخش آموزش مؤسسه "در راه حق" نیز از فعالیت‌های مثبت و از خدمات شایان استاد مصباح یزدی بود. ایشان به سبب نفوذ عقاید ماتریالیستی و مارکسیستی فرهنگ غرب در ذهن جوانان و با التفات به | + | پذیرفتن بخش آموزش مؤسسه "در راه حق" نیز از فعالیت‌های مثبت و از خدمات شایان استاد مصباح یزدی بود. ایشان به سبب نفوذ عقاید ماتریالیستی و مارکسیستی [[فرهنگ|فرهنگ]] غرب در ذهن جوانان و با التفات به خلاء موجود در حوزه در زمینه این مباحث، تصمیم به ساماندهی بخش آموزش مؤسسه در راه حق که آیت الله خرازی مؤسس آن بود گرفتند. بخش آموزش این مؤسسه، طلاب را بدین شرط می‌پذیرفت که دست کم دو سال درس خارج را گذرانده باشند و پس از گذراندن مصاحبه علمی که آقایان مظاهری، یزدی و استاد مصباح انجام می‌دادند، آن‌ها را می‌پذیرفت. |
استاد مصباح، با مشاهده توطئه‌های اعتقادی دشمنان در آغاز انقلاب، بر آن شدند که برای حفظ و نگهداری از نهال نوپای انقلاب، گروهی از طلاب را به اقصی نقاط کشور گسیل دارند و خود نیز درس رسمی حوزه را تعطیل کردند تا برای پاسداری از دستاوردهای انقلاب، بتواند در مراکز گوناگون به سخنرانی و پاسخ به شبهات بپردازند. همچنین نظر به ضرورت امور دانشگاه‌ها در آن سال‌های حساس، استاد مصباح در طرحی، تأسیس مرکزی به نام «دفتر همکاری حوزه و دانشگاه» را پیش نهادند که به تصویب ستاد انقلاب فرهنگی رسید و ثمرات آن تا هم‌‌اکنون، در میان دانشگاه‌ها آشکار است. | استاد مصباح، با مشاهده توطئه‌های اعتقادی دشمنان در آغاز انقلاب، بر آن شدند که برای حفظ و نگهداری از نهال نوپای انقلاب، گروهی از طلاب را به اقصی نقاط کشور گسیل دارند و خود نیز درس رسمی حوزه را تعطیل کردند تا برای پاسداری از دستاوردهای انقلاب، بتواند در مراکز گوناگون به سخنرانی و پاسخ به شبهات بپردازند. همچنین نظر به ضرورت امور دانشگاه‌ها در آن سال‌های حساس، استاد مصباح در طرحی، تأسیس مرکزی به نام «دفتر همکاری حوزه و دانشگاه» را پیش نهادند که به تصویب ستاد انقلاب فرهنگی رسید و ثمرات آن تا هم‌‌اکنون، در میان دانشگاه‌ها آشکار است. | ||
| − | دیگر از خدمات آیت الله مصباح یزدی، تأسیس «بنیاد فرهنگی باقرالعلوم» بود که فارغ التحصیلان مؤسسه در راه حق را برای گذراندن دوره‌های تخصصی علوم انسانی به خود فرامی‌خواند. این مرکز در یازده رشته به خدمات می‌پرداخت که عبارت بودند از: علوم قرآنی، اقتصاد، تاریخ، کلام و دین‌‌شناسی، روان‌شناسی، علوم تربیتی، مدیریت، علوم سیاسی، فلسفه، حقوق و جامعه‌شناسی. | + | دیگر از خدمات آیت الله مصباح یزدی، تأسیس «بنیاد فرهنگی باقرالعلوم» بود که فارغ التحصیلان مؤسسه "در راه حق" را برای گذراندن دوره‌های تخصصی علوم انسانی به خود فرامی‌خواند. این مرکز در یازده رشته به خدمات می‌پرداخت که عبارت بودند از: علوم قرآنی، اقتصاد، تاریخ، کلام و دین‌‌شناسی، روان‌شناسی، علوم تربیتی، مدیریت، علوم سیاسی، فلسفه، حقوق و جامعه‌شناسی. |
| − | با توسعه مؤسسه در راه | + | با توسعه مؤسسه "در راه حق" و بنیاد "باقرالعلوم" و نیز گسترش روزافزون طلاب، نیاز به فضایی گسترده‌تر با امکانات بیشتر محسوس بود، تا این که با تدبیر استاد مصباح و عنایت ویژه حضرت [[امام خمینی]] و [[سید علی حسینی خامنه ای|آیت الله خامنه‌ای]]<nowiki/>، «مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی» بنا شد. این مؤسسه هم‌‌اکنون نزدیک به هزار نفر از طلاب فاضل را تحت پوشش خود قرار داده است و آنان را با علوم روز آشنا می‌سازد. |
| − | ==فعالیت‌های سیاسی== | + | ==فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی== |
'''<I>الف) مبارزه با استبداد:</I>''' | '''<I>الف) مبارزه با استبداد:</I>''' | ||
| − | استاد مصباح، در دوره رژیم ستمشاهی، مبارزات گسترده‌ای را بر ضد آن رژیم و عوامل آن انجام داده‌اند که بخش شایان توجهی از زندگی ایشان را دربر می‌گیرد. در ماجرای «انجمن‌های ایالتی و ولایتی» و «نهضت روحانیت» به رهبری امام | + | استاد مصباح، در دوره رژیم ستمشاهی، مبارزات گسترده‌ای را بر ضد آن رژیم و عوامل آن انجام داده‌اند که بخش شایان توجهی از زندگی ایشان را دربر می‌گیرد. در ماجرای «انجمن‌های ایالتی و ولایتی» و «نهضت روحانیت» به رهبری [[امام خمینی|امام خمینی]]<nowiki/> مشارکت فعالی داشتند. |
| − | ایشان در ماجرای دستگیری و حبس امام | + | ایشان در ماجرای دستگیری و حبس امام راحل در زندان قیطریه، نامه مفصلی خدمت ایشان ارسال داشتند که در آن، ضمن تأیید و تشویق امام برای ادامه نهضت و گزارش اوضاع پس از دستگیری ایشان، آزادی ایشان از زندان را پیش‌‌بینی کردند. این نامه موجب خرسندی امام شد و ایشان از طریق آقای حاج حسن صانعی، از استاد مصباح تشکر کردند. |
| − | + | رفت و آمدهای ایشان به مدرسه حجتیه باعث شد که با «[[شهید بهشتی|آیت الله بهشتی]]» «[[محمدجواد باهنر|دکتر باهنر]]»، «[[سید علی حسینی خامنه ای|آیت الله خامنه‌ای]]» و «[[علی اکبر هاشمی رفسنجانی|هاشمی رفسنجانی]]» نیز دوستی دامنه‌‌داری پیدا کند که زمینه‌‌ساز مبارزات ایشان بر ضد رژیم طاغوت شد. | |
| − | + | از ابتکارات شهید بهشتی در پیش از انقلاب، برقراری جلسات بحث درباره «حکومت اسلامی» بود. شهید بهشتی که به هوشمندی و آینده‌‌نگری مشهور بود، بدین می‌اندیشید که پس از پیروزی انقلاب، مبنای انقلاب چه خواهد بود؛ و اگر قرار بود مبنا حکومت اسلامی باشد، آیا طرحی مدون و جامع از آن وجود خواهد داشت یا خیر... بدین منظور جلساتی را با حضور آقایان مشکینی، ربانی شیرازی، باهنر، [[شهید مفتح|مفتح]]، [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم]]، [[جعفر سبحانی|سبحانی]]، استاد مصباح که دبیری این جلسات به عهده داشت، برقرار نمود و آنان برای آن که رژیم به ماهیت آن پی نبرد و در صدد به تعطیلی کشاندن آن برنیاید، نام آن را مباحث «ولایت» نهادند. | |
| − | دیگر از فعالیت‌های ایشان در مبارزه با استبداد، همکاری با نشریه مخفی «بعثت» و سپس تأسیس نشریه انقلابی «انتقام» بود. نشریه انتقام با انگیزه مبارزه با دستگاه طاغوت و گسترش اندیشه‌های امام و حمایت از روحانیت با همکاری برخی از علاقه‌مندان به امام و با مدیریت استاد مصباح چاپ می‌شد. آنان از ابتدا عهد بسته بودند که در هیچ شرایطی دوستان خود را معرفی نکنند. این نشریه که مفاد آن گاه با واسطه‌هایی از رادیوهای خارجی پخش می‌شد، بارقه امیدی در سرزمین دل شیفتگان امام ایجاد کرده بود که آن‌ها را به مبارزه تشویق می‌کرد و از سوی دیگر، رعب و خشم رژیم شاه را افزون ساخته بود. | + | دیگر از فعالیت‌های ایشان در مبارزه با استبداد، همکاری با نشریه مخفی «بعثت» و سپس تأسیس نشریه انقلابی «انتقام» بود. نشریه انتقام با انگیزه مبارزه با دستگاه [[طاغوت|طاغوت]] و گسترش اندیشه‌های امام خمینی و حمایت از روحانیت با همکاری برخی از علاقه‌مندان به امام و با مدیریت استاد مصباح چاپ می‌شد. آنان از ابتدا عهد بسته بودند که در هیچ شرایطی دوستان خود را معرفی نکنند. این نشریه که مفاد آن گاه با واسطه‌هایی از رادیوهای خارجی پخش می‌شد، بارقه امیدی در سرزمین دل شیفتگان امام ایجاد کرده بود که آن‌ها را به مبارزه تشویق می‌کرد و از سوی دیگر، رعب و خشم رژیم شاه را افزون ساخته بود. |
| − | برخی دیگر از فعالیت‌های استاد بر ضد رژیم پهلوی به اختصار ذکر می‌شود: | + | برخی دیگر از فعالیت‌های استاد مصباح بر ضد رژیم پهلوی به اختصار ذکر می‌شود: |
*تنظیم شکوائیه به زبان انگلیسی و ارسال آن به سازمان ملل و کمیسیون حقوق بشر؛ | *تنظیم شکوائیه به زبان انگلیسی و ارسال آن به سازمان ملل و کمیسیون حقوق بشر؛ | ||
| سطر ۱۴۵: | سطر ۱۳۸: | ||
'''<I>ب) مبارزه با جریان‌های انحرافی:</I>''' | '''<I>ب) مبارزه با جریان‌های انحرافی:</I>''' | ||
| − | تاریخ زندگی استاد مصباح، بیانگر حساسیت ایشان در برابر جریان‌های انحرافی بوده است. هرگاه جریانی سعی در تحریف [[اسلام]] یا انقلاب اسلامی داشته است، ایشان چون رزمنده‌ای دلیر به میدان آمده از مبانی اسلام و انقلاب دفاع کرده است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، بیشتر مبارزان بر این باور بودند که در آغاز باید مبارزات سیاسی را پیش برد و بعد از پیروزی انقلاب به پالایش فرهنگی جامعه برآمد. اما در این میان بزرگانی چون [[ | + | تاریخ زندگی استاد مصباح، بیانگر حساسیت ایشان در برابر جریان‌های انحرافی بوده است. هرگاه جریانی سعی در تحریف [[اسلام]] یا انقلاب اسلامی داشته است، ایشان چون رزمنده‌ای دلیر به میدان آمده از مبانی اسلام و انقلاب دفاع کرده است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، بیشتر مبارزان بر این باور بودند که در آغاز باید مبارزات سیاسی را پیش برد و بعد از پیروزی انقلاب به پالایش فرهنگی جامعه برآمد. اما در این میان بزرگانی چون [[شهید مرتضی مطهری|آیت الله مطهری]] و استاد مصباح یزدی، معتقد بودند که ریشه انحراف را در همان دوره مبارزه باید خشکانید و اسلام ناب و راستین را به ایرانیان و جهانیان شناساند. |
ایشان پیش از انقلاب اسلامی، خطر نفوذ مارکسیسم را گوشزد کرده، خود با تدوین کتاب‌ها و جزوات و تشکیل کلاس‌های نقد مبانی مارکسیسم، به گفتار خود جامه عمل می‌پوشاندند. همچنین با پرده‌‌برداری از سخنان برخی روشنفکران و نیز نقد تز «اسلام منهای روحانیت» پرده از افکار شوم دشمنان اسلام و انقلاب برمی‌داشتند. حساسیت و قاطعیت ایشان در برخورد با این مسائل، چنان بود که گاه برخی از دوستان انقلاب نیز بر ایشان خرده می‌گرفتند و ایشان را به نرمش در برابر مسائل پیش آمده سفارش می‌کردند؛ اما استاد با عزمی پولادین، از مبانی دین مقدس اسلام و از اصول آن از جمله [[توحید]]، [[معاد]] و [[نبوت]] که در آن روز مورد هجمه التقاط گرایان بود، دفاع می‌کردند و در این راه از سخنرانی، مناظره، نگاشتن کتاب و مقاله و دیگر ابزارهای تبلیغی بهره می‌بردند و از توهین و تهمت و تهاجم احدی نمی‌هراسیدند. | ایشان پیش از انقلاب اسلامی، خطر نفوذ مارکسیسم را گوشزد کرده، خود با تدوین کتاب‌ها و جزوات و تشکیل کلاس‌های نقد مبانی مارکسیسم، به گفتار خود جامه عمل می‌پوشاندند. همچنین با پرده‌‌برداری از سخنان برخی روشنفکران و نیز نقد تز «اسلام منهای روحانیت» پرده از افکار شوم دشمنان اسلام و انقلاب برمی‌داشتند. حساسیت و قاطعیت ایشان در برخورد با این مسائل، چنان بود که گاه برخی از دوستان انقلاب نیز بر ایشان خرده می‌گرفتند و ایشان را به نرمش در برابر مسائل پیش آمده سفارش می‌کردند؛ اما استاد با عزمی پولادین، از مبانی دین مقدس اسلام و از اصول آن از جمله [[توحید]]، [[معاد]] و [[نبوت]] که در آن روز مورد هجمه التقاط گرایان بود، دفاع می‌کردند و در این راه از سخنرانی، مناظره، نگاشتن کتاب و مقاله و دیگر ابزارهای تبلیغی بهره می‌بردند و از توهین و تهمت و تهاجم احدی نمی‌هراسیدند. | ||
| − | + | پس از انقلاب نیز جامعه ما شاهد تلاش آیت الله مصباح یزدی، برای حفظ دستاوردهای انقلاب و مبارزه با جریان‌های انحرافی و پاسخ‌گویی به شبهات بود که به تحریف مبانی اسلامیت و جمهوریت نظام می‌پرداختند. بی‌‌سبب نیست که مقام معظم رهبری، حضرت [[سید علی حسینی خامنه ای|آیت الله خامنه‌ای]] درباره ایشان می‌فرمایند: «اگر خدای متعال به نسل کنونی ما، این توفیق را نداد که از شخصیت‌هایی مانند [[علامه طباطبایی]] و [[شهید مرتضی مطهری]] استفاده کند، اما به لطف خدا، این شخصیت عزیز و عظیم‌‌القدر، خلاء آن عزیزان را در زمان ما پر کرده است». | |
| + | |||
| + | ==وفات== | ||
| + | مرحوم آیت الله مصباح یزدی سرانجام در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۹ شمسی در سن ۸۶ سالگی در [[تهران]] دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان پس از انتقال به شهر مقدس [[قم]]، در [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] (علیهاالسلام) به خاک سپرده شد. | ||
| − | |||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| سطر ۱۶۰: | سطر ۱۵۴: | ||
==آرشیو عکس و تصویر== | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
<gallery mode="packed" heights="170"> | <gallery mode="packed" heights="170"> | ||
| − | پرونده:مصباح یزدی ( | + | پرونده:مصباح0.jpg|محمدتقی مصباح یزدی در کودکی |
| + | پرونده:محمدتقی (7).jpg|محمدتقی مصباح یزدی در نوجوانی | ||
| + | پرونده:محمدتقی (8).jpg|alt=آیت الله مصباح یزدی در جوانی|محمدتقی مصباح یزدی در جوانی | ||
| + | پرونده:مصباح یزدی (2).jpg|محمدتقی مصباح یزدی | ||
پرونده:مصباح یزدی0.jpg|از راست: سید محسن خرازی، احمد احمدی و محمدتقی مصباح یزدی در منزل رسول جعفریان سال 60 | پرونده:مصباح یزدی0.jpg|از راست: سید محسن خرازی، احمد احمدی و محمدتقی مصباح یزدی در منزل رسول جعفریان سال 60 | ||
| − | پرونده:مصباح یزدی ( | + | پرونده:محمدتقی.jpg|alt=آیت الله مصباح یزدی و دکتر سروش در مناظره نقد مارکسیس و حزب توده|از راست : حسین حاج فرج‌الله دبّاغ (عبدالکریم سروش)، تقی گیوه چی (محمدتقی مصباح یزدی)، مجری، احسان طبرى و فرخ نگهدار در مناظره عقیدتی سال 60 |
| − | پرونده:مصباح یزدی (4).jpg|از راست: | + | پرونده:مصباح یزدی.jpg|alt=آیت الله مصباح و آیت الله اراکی در مسجد جامع دزفول در دوران دفاع مقدس|از راست: محسن محمّدى عراقى (اراكى)، محمدتقی مصباح یزدی، حبيب الله ضريحي و ناشناس در مسجد جامع دزفول |
| − | پرونده:مصباح یزدی (5).jpg|از راست: محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی و محمدتقی مصباح یزدی | + | پرونده:مصباح6.jpg|از راست: سید جمال الدین دین پرور، محمود محمدی عراقی و محمدتقی مصباح یزدی |
| − | پرونده:مصباح یزدی (6).jpg|محمدتقی مصباح یزدی | + | پرونده:مصباح یزدی (4).jpg|از راست: احمد مهدوی دامغانی، سید جعفر شهیدی، محمدتقی مصباح یزدی و سید محمدصادق خرازی در نیویورک |
| − | پرونده:مصباح یزدی (7).jpg|از راست: محمدتقی مصباح یزدی و سید علی حسینی خامنه ای | + | پرونده:مصباح5.jpg|alt=دیدار آیت الله مصباح یزدی با پاپ ژان پل دوم|از راست: کارل جوزف وتیولا و محمدتقی مصباح یزدی |
| − | پرونده:مصباح یزدی (8).jpg|از راست: | + | پرونده:مصباح یزدی (5).jpg|alt=آیت الله مصباح یزدی و آیت الله حائری یزدی در مجلس خبرگان|از راست: محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی و محمدتقی مصباح یزدی |
| + | پرونده:مصباح یزدی (6).jpg|alt=آیت الله مصباح یزدی در ایام حج|محمدتقی مصباح یزدی در لباس احرام در سرزمین وحی | ||
| + | پرونده:مصباح8.jpg|محمدتقی مصباح یزدی در مسجد النبی | ||
| + | پرونده:مصباح یزدی (7).jpg|alt=عیادت آیت الله مصباح یزدی از مقام معظم رهبری|از راست: محمدتقی مصباح یزدی و سید علی حسینی خامنه ای | ||
| + | پرونده:مصباح یزدی (8).jpg|alt=دیدار آیت الله مصباح یزدی با رهبر شیعیان بحرین|از راست: عیسی قاسم و محمدتقی مصباح یزدی | ||
پرونده:مصباح یزدی (9).jpg|از راست: محمدتقی مصباح یزدی، ناصر مکارم شیرازی، حسین وحید خراسانی و ناشناس | پرونده:مصباح یزدی (9).jpg|از راست: محمدتقی مصباح یزدی، ناصر مکارم شیرازی، حسین وحید خراسانی و ناشناس | ||
| − | پرونده:مصباح یزدی (10).jpg|محمدتقی مصباح یزدی | + | پرونده:مصباح یزدی (10).jpg|alt=آیت الله مصباح یزدی با نوادگانشان|محمدتقی مصباح یزدی |
| + | پرونده:محمدتقی (6).jpg|اینفوگرافیک زندگینامه محمدتقی مصباح یزدی | ||
| + | پرونده:محمدتقی (5).jpg|alt=نماز مقام معظم رهبری بر پیکر آیت الله مصباح یزدی|اقامه نماز میت محمدتقی مصباح یزدی توسط [[سید علی حسینی خامنه ای]] | ||
| + | پرونده:محمدتقی (2).jpg|alt=تشییع پیکر آیت الله مصباح یزدی در شهرری|تشییع پیکر محمدتقی مصباح یزدی در حرم [[حضرت عبدالعظیم حسنی]] | ||
| + | پرونده:محمدتقی (3).jpg|alt=بزرگداشت آیت الله مصباح یزدی توسط آستان قدس رضوی|تشییع پیکر محمدتقی مصباح یزدی در [[حرم امام رضا علیه السلام]] | ||
| + | پرونده:مصباح1.jpg|تشییع پیکر محمدتقی مصباح یزدی در [[قم]] | ||
| + | پرونده:مصباح2.jpg|اقامه نماز میت محمدتقی مصباح یزدی توسط [[حسین نوری همدانی]] در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها | ||
| + | پرونده:مصباح3.jpg|alt=قبر آیت الله مصباح یزدی در جوار آیت الله بهجت|قبر محمدتقی مصباح یزدی در [[حرم حضرت معصومه عليها السلام|حرم حضرت معصومه سلام الله علیها]] | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| سطر ۱۷۶: | سطر ۱۸۴: | ||
[[رده:فیلسوفان]] | [[رده:فیلسوفان]] | ||
[[رده: مبارزان علیه پهلوی]] | [[رده: مبارزان علیه پهلوی]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۶:۳۷
آیت الله محمدتقی مصباح یزدی (۱۳۱۳ - ۱۳۹۹ ش)، فقیه و فیلسوف شیعه و از شاگردان امام خمینی و آیت الله بهجت بود. ایشان عضویت در مجلس خبرگان رهبری، عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ریاست شورای عالی مجمع جهانی اهل بیت و ریاست مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی را در کارنامه خود دارد. کتاب‌های «آموزش فلسفه»، «اخلاق در قرآن» و «نظریه سیاسی اسلام» از جمله آثار اوست.
 | |
| نام کامل | محمدتقی (گیوه چی) مصباح یزدی |
| زادروز | ۱۳۱۳ شمسی |
| زادگاه | یزد |
| وفات | ۱۳۹۹ شمسی |
| مدفن | قم، حرم حضرت معصومه |
|
| |
| اساتید |
آیت الله بروجردی، امام خمینی، علامه طباطبائی، آیت الله بهجت،... |
| شاگردان |
غلامرضا فیاضی، مرتضی آقا تهرانی، محمود رجبی، محسن غرویان،... |
| آثار |
آموزش فلسفه، اخلاق در قرآن، نظریه سیاسی اسلام، آموزش عقاید، قرآن‌شناسی،... |
محتویات
ولادت
محمدتقی مصباح یزدی در یازدهم بهمن ماه سال ۱۳۱۳ شمسی، (برابر با هفدهم ربیع الاول ۱۳۵۳ ق) قمری در خانواده‌ای مذهبی در شهر یزد به جهان چشم گشود.
تحصیلات و استادان
آیت الله مصباح یزدی پس از گذراندن تحصیلات دوران ابتدائی به مدرسه شفیعیة یزد رفت و مقدمات و سطوح متوسطه را در مدت چهار سال فراگرفت. وی نقش مرحوم «حاج شیخ محمدعلی نحوی» در حوزه یزد را که وقت بسیاری برای تدریس خصوصی به ایشان و سپس مباحثه با شاگرد خود صرف می‌کرد، در پیشرفت خود بسزا می‌داند.
محمدتقی مصباح سپس به همراه اعضای خانواده، در اواخر سال ۱۳۳۰ رهسپار نجف شد. اما پس از شش ماه آنان مجبور به بازگشت به ایران شدند.
ایشان پس از آن راهی قم شد و در مدرسه فیضیه، حجره گرفته در در دروس «مکاسب»، «کفایه» و «منظومه» شرکت کند. هنوز کفایه و مکاسب را به پایان نبرده بود که گه‌گاه برای کسب آمادگی، در درس «امام خمینی» حاضر می‌شد و شخصیت امام تأثیر شگرفی در زندگی ایشان گذاشت.
در کنار درس امام در درس فقه «آیت الله العظمی بروجردی» نیز شرکت می‌جست و در همین سال‌ها، با شخصیت «علامه طباطبایی» انس فراوانی پیدا کرده بود و در مجالس درس تفسیر و فلسفه ایشان حضور می‌یافت.
از دیگر کسانی که ایشان سال‌های متمادی را به تحصیل نزد او گذراند، «آیت الله العظمی بهجت» بود که در طول ۱۵ سال از درس فقه و اخلاق ایشان نیز بهره برد. وی در طول این سال‌ها، بنا به گفته هم دوره‌ای‌ها، با دقت فراوان و با جهد و تلاش شایان به تحصیل علوم می‌پرداخت و همزمان به تهذیب نفس و ایجاد سجایای اخلاقی اهتمام ویژه نشان می‌داد.
استاد مصباح، علوم گوناگون اسلامی را در محضر استادان بزرگ حوزه آموختند و در فقه و اصول، در سن بیست و هفت سالگی به درجه اجتهاد رسیدند.
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
الف. تخصص و آموخته‌ها:
آیت الله مصباح در علم تفسیر نیز با بهره از دیدگاه‌ها و سفارش‌های خصوصی علامه طباطبایی، توانستند روش صحیح تعمق و تفکر در قرآن را بیاموزند تا آنجا که علامه کار بازخوانی «تفسیر المیزان» پیش از چاپ را به او سپردند.
استاد خود نیز ضمن برگزاری دروس تفسیر موضوعی قرآن، کتاب‌هایی در این زمینه نگاشته‌اند که بدان اشاره خواهد شد. آیت الله مصباح یزدی در فلسفه، «اسفار» و «شفا» را نزد علامه فراگرفتند و خود، سال‌ها به تدریس فلسفه اسلامی و غرب در حوزه‌های علمیه پرداختند؛ به گونه‌ای که یکی از برجسته‌ترین استادان فلسفه به شمار می‌رفتند و کتاب «آموزش فلسفه» ایشان، در مراکز مختلف فرهنگی تدریس می‌شود.
ایشان در بسیاری از مسائل فلسفه ـ به گفته اهل فن ـ نوآوری‌هایی نیز انجام داده‌اند و شاگردان بسیاری را تربیت نموده‌اند. استاد ضمن تحصیل دروس حوزه در کلاس‌های فیزیک، شیمی و... شرکت نموده، زبان‌های خارجی فرانسه و انگلیسی را نیز تا حدی آموخته بودند.
ب. تدریس و شاگردان:
ایشان تدریس منظم خود را در مدرسه علمیه حقانی آغاز کرد. در آغاز به تدریس مباحث قرآنی، تفسیر و مباحث اخلاقی و تربیتی پرداخت از جمله، کتاب «فلسفتنا» نوشته «شهید سید محمدباقر صدر» را برای اولین بار در حوزه تدریس کرد. در مؤسسه «در راه حق» نیز به تدریس «فلسفتنا»، «اقتصادنا» نوشته شهید صدر و «نهایة الحکمه»، نوشته علامه طباطبایی مشغول بود. درس «اسفار اربعه» و «شفا» نیز از دروسی بود که استاد، به علاقه‌مندان به فلسفه می‌آموخت.
از شاگردان معروف درس ایشان می‌توان «استاد غلامرضا فیاضی»، «استاد محمود رجبی»، «دکتر مرتضی آقا تهرانی»، «دکتر عباسعلی شاملی»، «دکتر احمد رهنمایی» و «استاد محسن غرویان» و بسیاری دیگر را نام برد.
ج. تألیفات و آثار:
استاد مصباح یزدی، کتب فراوانی در زمینه‌های گوناگون اسلامی، نگاشته است که بخشی از آن‌ها مربوط به پیش از انقلاب و برخی مربوط به بعد از انقلاب می‌باشد. نظر به گستردگی و فراوانی کتاب‌های ایشان به چند کتاب مهم ایشان اشاره می‌کنیم:
- خداشناسی؛
- کیهان‌شناسی؛
- انسان‌شناسی؛
- راه و راهنماشناسی؛
- قرآن‌شناسی؛
- اخلاق در قرآن؛
- جامعه و تاریخ از دیدگاه قرآن؛
- حقوق و سیاست در قرآن؛
- شرح نهایة الحکمه؛
- شرح جلد اول اسفار الاربعه؛
- شرح جلد هشتم اسفار الاربعه؛
- دروس فلسفه اخلاق؛
- خودشناسی برای خودسازی؛
- بر درگاه دوست؛
- نقدی فشرده بر اصول مارکسیسم؛
- آموزش عقاید؛
- قرآن در آیینه نهج البلاغه؛
- نگاهی گذرا به نظریه ولایت فقیه؛
- نظریه سیاسی اسلام.
هم‌‌اکنون برخی کتاب‌ها و آثار استاد در مراکز مختلف فرهنگی تدریس می‌شود و بخشی از آثار ایشان نیز در حال تدوین و چاپ است. ویژگی بارز آثار ایشان، عمق، سادگی و روانی، جذابیت و به روز بودن آن است که تحسین بسیاری از مردم و استادان را در پی داشته است.
د. خدمات فرهنگی:
آیت الله مصباح، در زمینه علمی و فرهنگی از دیرباز، خدمات شایانی را ارزانی داشته‌اند و هر دوره ـ بنا به مقتضیات آن دوره ـ حرکت فرهنگی متناسبی را آغاز نموده‌اند. جدیت ایشان و نیز نظم و واقع‌بینی ممتاز ایشان، باعث می‌شد که اغلب حرکت‌های فرهنگی ایشان، نتایج مثبتی را به همراه آورد.
استاد مصباح، از ابتدای ورود خود به حوزه علمیه قم، متوجه کاستی‌های موجود در این حوزه شده بودند و آن گونه که خود نقل می‌کنند، در انتظار فرصتی بودند تا بتوانند برای آن، راه حلی مناسب پیدا کنند. ایشان نارسایی‌های موجود را در سه حوزه نظام آموزشی، مسائل اخلاقی و روند تبلیغی بازشناخته و آن‌ها را در نامه‌ای تنظیم کرده بودند. این نامه که آیت الله مشکینی آن را با خطی خوش باز نوشته بود، امضای دویست تن از بزرگان حوزه، از جمله «آیت الله حاج آقا مرتضی حائری» و «مرحوم آیت الله فکور» را به همراه داشت. ایشان این نامه را به محضر حضرت آیت الله العظمی بروجردی تقدیم داشتند و آیت الله بروجردی نیز نامه را مورد عنایت قرار داده، محتوای آن را تأیید نمودند و در جمع علمای تراز اول حوزه که به مناسبت عید نوروز خدمت ایشان شرفیاب شده بودند، مطرح کردند و درخواست کردند نسبت به تشکیل درس اخلاق در حوزه و جبران کاستی‌های حوزه تدابیری اندیشیده شود.
آرمان‌های اصلاحی حوزه، مدرسه‌ای جدید را می‌طلبید که با یک برنامه‌‌ریزی ویژه بتواند طلاب کوشا و بااستعداد را در مدتی کوتاهتر و با کیفیتی بهتر به جامعه ارزانی دارد. این مهم، با همت شهید آیت الله بهشتی و مرحوم آیت الله ربانی شیرازی میسر شد و مدرسه‌ای با نام «حقانی» تأسیس شد. مرحوم آیت الله قدوسی نیز به ریاست این مدرسه منصوب گردید. شهید قدوسی نیز از استاد مصباح برای تدریس دعوت به عمل آورد و استاد نیز به تدریس فلسفه، تفسیر و اخلاق پرداخت. پس از چهار سال به درخواست شهید قدوسی مبنی بر شورایی شدن اداره مدرسه، استاد به عضویت هیأت مدیره آن مدرسه درمی‌آیند. ثمره این تلاش جمعی، تربیت طلابی فرهیخته بود که هم اکنون در نهادهای گوناگون نظام جمهوری اسلامی به فعالیت می‌پردازند.
پذیرفتن بخش آموزش مؤسسه "در راه حق" نیز از فعالیت‌های مثبت و از خدمات شایان استاد مصباح یزدی بود. ایشان به سبب نفوذ عقاید ماتریالیستی و مارکسیستی فرهنگ غرب در ذهن جوانان و با التفات به خلاء موجود در حوزه در زمینه این مباحث، تصمیم به ساماندهی بخش آموزش مؤسسه در راه حق که آیت الله خرازی مؤسس آن بود گرفتند. بخش آموزش این مؤسسه، طلاب را بدین شرط می‌پذیرفت که دست کم دو سال درس خارج را گذرانده باشند و پس از گذراندن مصاحبه علمی که آقایان مظاهری، یزدی و استاد مصباح انجام می‌دادند، آن‌ها را می‌پذیرفت.
استاد مصباح، با مشاهده توطئه‌های اعتقادی دشمنان در آغاز انقلاب، بر آن شدند که برای حفظ و نگهداری از نهال نوپای انقلاب، گروهی از طلاب را به اقصی نقاط کشور گسیل دارند و خود نیز درس رسمی حوزه را تعطیل کردند تا برای پاسداری از دستاوردهای انقلاب، بتواند در مراکز گوناگون به سخنرانی و پاسخ به شبهات بپردازند. همچنین نظر به ضرورت امور دانشگاه‌ها در آن سال‌های حساس، استاد مصباح در طرحی، تأسیس مرکزی به نام «دفتر همکاری حوزه و دانشگاه» را پیش نهادند که به تصویب ستاد انقلاب فرهنگی رسید و ثمرات آن تا هم‌‌اکنون، در میان دانشگاه‌ها آشکار است.
دیگر از خدمات آیت الله مصباح یزدی، تأسیس «بنیاد فرهنگی باقرالعلوم» بود که فارغ التحصیلان مؤسسه "در راه حق" را برای گذراندن دوره‌های تخصصی علوم انسانی به خود فرامی‌خواند. این مرکز در یازده رشته به خدمات می‌پرداخت که عبارت بودند از: علوم قرآنی، اقتصاد، تاریخ، کلام و دین‌‌شناسی، روان‌شناسی، علوم تربیتی، مدیریت، علوم سیاسی، فلسفه، حقوق و جامعه‌شناسی.
با توسعه مؤسسه "در راه حق" و بنیاد "باقرالعلوم" و نیز گسترش روزافزون طلاب، نیاز به فضایی گسترده‌تر با امکانات بیشتر محسوس بود، تا این که با تدبیر استاد مصباح و عنایت ویژه حضرت امام خمینی و آیت الله خامنه‌ای، «مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی» بنا شد. این مؤسسه هم‌‌اکنون نزدیک به هزار نفر از طلاب فاضل را تحت پوشش خود قرار داده است و آنان را با علوم روز آشنا می‌سازد.
فعالیت‌های سیاسی و اجتماعی
الف) مبارزه با استبداد:
استاد مصباح، در دوره رژیم ستمشاهی، مبارزات گسترده‌ای را بر ضد آن رژیم و عوامل آن انجام داده‌اند که بخش شایان توجهی از زندگی ایشان را دربر می‌گیرد. در ماجرای «انجمن‌های ایالتی و ولایتی» و «نهضت روحانیت» به رهبری امام خمینی مشارکت فعالی داشتند.
ایشان در ماجرای دستگیری و حبس امام راحل در زندان قیطریه، نامه مفصلی خدمت ایشان ارسال داشتند که در آن، ضمن تأیید و تشویق امام برای ادامه نهضت و گزارش اوضاع پس از دستگیری ایشان، آزادی ایشان از زندان را پیش‌‌بینی کردند. این نامه موجب خرسندی امام شد و ایشان از طریق آقای حاج حسن صانعی، از استاد مصباح تشکر کردند.
رفت و آمدهای ایشان به مدرسه حجتیه باعث شد که با «آیت الله بهشتی» «دکتر باهنر»، «آیت الله خامنه‌ای» و «هاشمی رفسنجانی» نیز دوستی دامنه‌‌داری پیدا کند که زمینه‌‌ساز مبارزات ایشان بر ضد رژیم طاغوت شد.
از ابتکارات شهید بهشتی در پیش از انقلاب، برقراری جلسات بحث درباره «حکومت اسلامی» بود. شهید بهشتی که به هوشمندی و آینده‌‌نگری مشهور بود، بدین می‌اندیشید که پس از پیروزی انقلاب، مبنای انقلاب چه خواهد بود؛ و اگر قرار بود مبنا حکومت اسلامی باشد، آیا طرحی مدون و جامع از آن وجود خواهد داشت یا خیر... بدین منظور جلساتی را با حضور آقایان مشکینی، ربانی شیرازی، باهنر، مفتح، مکارم، سبحانی، استاد مصباح که دبیری این جلسات به عهده داشت، برقرار نمود و آنان برای آن که رژیم به ماهیت آن پی نبرد و در صدد به تعطیلی کشاندن آن برنیاید، نام آن را مباحث «ولایت» نهادند.
دیگر از فعالیت‌های ایشان در مبارزه با استبداد، همکاری با نشریه مخفی «بعثت» و سپس تأسیس نشریه انقلابی «انتقام» بود. نشریه انتقام با انگیزه مبارزه با دستگاه طاغوت و گسترش اندیشه‌های امام خمینی و حمایت از روحانیت با همکاری برخی از علاقه‌مندان به امام و با مدیریت استاد مصباح چاپ می‌شد. آنان از ابتدا عهد بسته بودند که در هیچ شرایطی دوستان خود را معرفی نکنند. این نشریه که مفاد آن گاه با واسطه‌هایی از رادیوهای خارجی پخش می‌شد، بارقه امیدی در سرزمین دل شیفتگان امام ایجاد کرده بود که آن‌ها را به مبارزه تشویق می‌کرد و از سوی دیگر، رعب و خشم رژیم شاه را افزون ساخته بود.
برخی دیگر از فعالیت‌های استاد مصباح بر ضد رژیم پهلوی به اختصار ذکر می‌شود:
- تنظیم شکوائیه به زبان انگلیسی و ارسال آن به سازمان ملل و کمیسیون حقوق بشر؛
- ایراد سلسله سخنرانی‌های «حکومت اسلامی» در کتابخانه مسجد خیابان ایرانشهر تهران؛
- مشارکت در تدوین اساسنامه اولین تشکل سازمان یافته مبارزاتی روحانیت، موسوم به تشکل یازده نفری؛
- چاپ مخفیانه اعلامیه‌ها و سخنرانی‌های امام؛
- مشارکت در تهیه ده‌ها نامه و اعلامیه در محکومیت رژیم شاه و حمایت از امام.
ب) مبارزه با جریان‌های انحرافی:
تاریخ زندگی استاد مصباح، بیانگر حساسیت ایشان در برابر جریان‌های انحرافی بوده است. هرگاه جریانی سعی در تحریف اسلام یا انقلاب اسلامی داشته است، ایشان چون رزمنده‌ای دلیر به میدان آمده از مبانی اسلام و انقلاب دفاع کرده است. پیش از پیروزی انقلاب اسلامی، بیشتر مبارزان بر این باور بودند که در آغاز باید مبارزات سیاسی را پیش برد و بعد از پیروزی انقلاب به پالایش فرهنگی جامعه برآمد. اما در این میان بزرگانی چون آیت الله مطهری و استاد مصباح یزدی، معتقد بودند که ریشه انحراف را در همان دوره مبارزه باید خشکانید و اسلام ناب و راستین را به ایرانیان و جهانیان شناساند.
ایشان پیش از انقلاب اسلامی، خطر نفوذ مارکسیسم را گوشزد کرده، خود با تدوین کتاب‌ها و جزوات و تشکیل کلاس‌های نقد مبانی مارکسیسم، به گفتار خود جامه عمل می‌پوشاندند. همچنین با پرده‌‌برداری از سخنان برخی روشنفکران و نیز نقد تز «اسلام منهای روحانیت» پرده از افکار شوم دشمنان اسلام و انقلاب برمی‌داشتند. حساسیت و قاطعیت ایشان در برخورد با این مسائل، چنان بود که گاه برخی از دوستان انقلاب نیز بر ایشان خرده می‌گرفتند و ایشان را به نرمش در برابر مسائل پیش آمده سفارش می‌کردند؛ اما استاد با عزمی پولادین، از مبانی دین مقدس اسلام و از اصول آن از جمله توحید، معاد و نبوت که در آن روز مورد هجمه التقاط گرایان بود، دفاع می‌کردند و در این راه از سخنرانی، مناظره، نگاشتن کتاب و مقاله و دیگر ابزارهای تبلیغی بهره می‌بردند و از توهین و تهمت و تهاجم احدی نمی‌هراسیدند.
پس از انقلاب نیز جامعه ما شاهد تلاش آیت الله مصباح یزدی، برای حفظ دستاوردهای انقلاب و مبارزه با جریان‌های انحرافی و پاسخ‌گویی به شبهات بود که به تحریف مبانی اسلامیت و جمهوریت نظام می‌پرداختند. بی‌‌سبب نیست که مقام معظم رهبری، حضرت آیت الله خامنه‌ای درباره ایشان می‌فرمایند: «اگر خدای متعال به نسل کنونی ما، این توفیق را نداد که از شخصیت‌هایی مانند علامه طباطبایی و شهید مرتضی مطهری استفاده کند، اما به لطف خدا، این شخصیت عزیز و عظیم‌‌القدر، خلاء آن عزیزان را در زمان ما پر کرده است».
وفات
مرحوم آیت الله مصباح یزدی سرانجام در ۱۲ دی ماه ۱۳۹۹ شمسی در سن ۸۶ سالگی در تهران دار فانی را وداع گفت. پیکر مطهر ایشان پس از انتقال به شهر مقدس قم، در حرم حضرت معصومه (علیهاالسلام) به خاک سپرده شد.
منابع
آرشیو عکس و تصویر
محمدتقی مصباح یزدی در کودکی
محمدتقی مصباح یزدی در نوجوانی
محمدتقی مصباح یزدی در جوانی
محمدتقی مصباح یزدی
از راست: سید محسن خرازی، احمد احمدی و محمدتقی مصباح یزدی در منزل رسول جعفریان سال 60
از راست : حسین حاج فرج‌الله دبّاغ (عبدالکریم سروش)، تقی گیوه چی (محمدتقی مصباح یزدی)، مجری، احسان طبرى و فرخ نگهدار در مناظره عقیدتی سال 60
از راست: محسن محمّدى عراقى (اراكى)، محمدتقی مصباح یزدی، حبيب الله ضريحي و ناشناس در مسجد جامع دزفول
از راست: سید جمال الدین دین پرور، محمود محمدی عراقی و محمدتقی مصباح یزدی
از راست: احمد مهدوی دامغانی، سید جعفر شهیدی، محمدتقی مصباح یزدی و سید محمدصادق خرازی در نیویورک
از راست: کارل جوزف وتیولا و محمدتقی مصباح یزدی
از راست: محمدصادق (محی‌الدین) حائری شیرازی و محمدتقی مصباح یزدی
محمدتقی مصباح یزدی در لباس احرام در سرزمین وحی
محمدتقی مصباح یزدی در مسجد النبی
از راست: محمدتقی مصباح یزدی و سید علی حسینی خامنه ای
از راست: عیسی قاسم و محمدتقی مصباح یزدی
از راست: محمدتقی مصباح یزدی، ناصر مکارم شیرازی، حسین وحید خراسانی و ناشناس
محمدتقی مصباح یزدی
اینفوگرافیک زندگینامه محمدتقی مصباح یزدی
اقامه نماز میت محمدتقی مصباح یزدی توسط سید علی حسینی خامنه ای
تشییع پیکر محمدتقی مصباح یزدی در حرم حضرت عبدالعظیم حسنی
تشییع پیکر محمدتقی مصباح یزدی در حرم امام رضا علیه السلام
تشییع پیکر محمدتقی مصباح یزدی در قم
اقامه نماز میت محمدتقی مصباح یزدی توسط حسین نوری همدانی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
قبر محمدتقی مصباح یزدی در حرم حضرت معصومه سلام الله علیها
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
