مسلم ملکوتی: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) جز (مهدی موسوی صفحهٔ مسلم ملکوتی را به آیت الله مسلم ملکوتی منتقل کرد) |
(←فعالیت‌های علمی) |
||
| (۲۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | {{ | + | '''آیت الله مسلم ملکوتی''' (۱۳۰۳- ۱۳۹۳ ش)، از روحانیان و اساتید برجسته حوزه علمیه و از شاگردان [[امام خمینی]] و [[علامه طباطبایى|علامه طباطبایی]] بود. او پیش از انقلاب به عضویت در جامعه مدرسین [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] در آمد و نیز به مبارزه و افشاگری علیه رژیم پهلوی پرداخت. آیت الله ملکوتی در سال ۱۳۶۰، توسط امام خمینی به عنوان [[امام جمعه|امام جمعه]] تبریز برگزیده شد و همچنین به نمایندگی از طرف مردم آذربایجان شرقی، در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری عضویت داشت. |
| + | |||
| + | {{خوب}} | ||
{{شناسنامه عالم | {{شناسنامه عالم | ||
| − | ||نام کامل = | + | ||نام کامل = مسلم ملکوتی |
| − | ||تصویر= [[پرونده: | + | ||تصویر= [[پرونده:Malakuti.jpg|۲۲۰px]] |
| − | ||زادروز = | + | ||زادروز = ۱۳۰۳ شمسی |
|زادگاه = [[تبریز]] | |زادگاه = [[تبریز]] | ||
| − | |وفات = | + | |وفات = ۱۳۹۳ شمسی |
| − | |مدفن = [[قم]] | + | |مدفن = [[قم]]، [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] |
| − | |اساتید = [[امام خمینی]]، [[علامه طباطبایی]]،... | + | |اساتید = [[امام خمینی]]، [[علامه طباطبایی]]، [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]]، [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]]،... |
| − | |شاگردان = | + | |شاگردان = سید ابوالقاسم حصاری ارموی، شیخ محمود لطیفی،... |
| − | |آثار = الربا فی التشریع الاسلامی، المحاکمات،... | + | |آثار = الربا فی التشریع الاسلامی، المحاکمات، شرح کفایة الاصول، حاشیه بر اسفار اربعه، الفرق بین الدین والعلم والفلسفه، مناسک حج،... |
}} | }} | ||
| + | {{منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}} | ||
| − | == | + | ==تحصیل و استادان== |
| − | + | میرزا مسلم ملکوتی، در پانزدهم خرداد سال ۱۳۰۳ در حومه شهرستان سراب، واقع در ۱۳۰ کیلومتری [[تبریز|تبریز]] به دنیا آمد. | |
| − | + | وی، با فراگرفتن [[قرآن|قرآن مجید]] در زادگاه خود به سراب آمد و در آنجا به فراگیری کتاب‌های متداول ادبی [[حوزه علمیه|حوزه علمیه]]، همانند [[جامع المقدمات (کتاب)|جامع المقدمات]]، سیوطی، مغنی، مطوّل، [[منطق|منطق]] و [[اصول فقه]] پرداخت و در هفده سالگی برای ادامه تحصیل، به تبریز رفت. | |
| − | + | در حوزه علمیه تبریز، به مدت چهار سال اقامت داشت و از محضر استادان گرانمایه آن دیار همچون آیت الله [[سید مهدی حسینی انگجی|سید مهدی انگجی]]، آیت الله [[میرزا فتاح شهیدی تبریزی|میرزا فتاح شهیدی]] و آیت الله میرزا محمود دوزدوزانی بهره برد و کتاب‌های [[شرح لمعه|شرح لمعه]]، [[فرائد الاصول (کتاب)|رسائل]]، [[مکاسب (کتاب)|مکاسب]] و [[کفاية الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]] را به پایان رساند. ایشان در طی این سال‌ها، کتاب‌هایی را که پیش‌تر فراگرفته بود، به طلابی که تازه وارد حوزه شده بودند، تدریس می‌کرد. | |
| − | + | با اتمام دوره سطح، در سال ۱۳۲۱ به منظور ادامه تحصیل و بهره‌گیری از محضر عالمان و دانشمندان [[قم]]، بدانجا روانه شد. از نخستین روزهای سکونت در شهر قم، به جدّ و جهد در درس بزرگان حوزه علمیه حاضر شد و در علوم معقول و منقول، از محضر بزرگانی چون [[امام خمینی]] و [[علامه طباطبایی]] بهره برد. سپس به حوزه علمیه [[مشهد]] عزیمت کرد و ضمن انس با آستان ملکوتی [[امام رضا علیه السلام|علی بن موسی الرضا]] علیه السلام از درس بزرگان آن دیار، همچون آیت الله [[میرزا مهدی اصفهانی|میرزا مهدی اصفهانی]] استفاده نمود. | |
| − | + | شوق فراگیری علوم دینی، آیت الله ملکوتی را در سال ۱۳۳۴ به سمت [[نجف]] اشرف کشاند. انوار علوی چنان بر سر ایشان سایه افکند که توانست در آن دیار، به درس بزرگانی چون آیت الله [[آیت الله سید ابوالقاسم خویی|سید ابوالقاسم خویی]] و آیت الله [[سید محسن حکیم|سید محسن حکیم]] راه یابد و کسب فیض نماید؛ همچنین در این مدت از تربیت شاگردان ممتاز در [[فقه]]، [[اصول فقه|اصول]]، [[فلسفه]]، [[علم کلام|کلام]]، [[ریاضی|ریاضی]] و... غافل نماند. | |
| − | + | اقامت دوازده ساله ایشان در نجف، در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید و ایشان برای سپری کردن اوقات فراغت در تابستان، به [[ایران|ایران]] آمد. با به پایان رسیدن تابستان، بار دیگر قصد نجف اشرف نمود؛ اما درگیری‌های آن روز دولت [[ایران|ایران]] و [[عراق|عراق]] که به ناامن شدن مرزها انجامیده بود، او را از تصمیم خود بازداشت و دیگر باز، عازم شهر مقدس [[قم|قم]] شد. | |
| − | + | آیت الله ملکوتی، با ورود به شهر قم، تدریس فقه و اصول را آغاز کرد که با استقبال فراوان طلاب مستعد روبرو شد و نیز ایشان در کنار آن به تدریس [[فلسفه|فلسفه]] می‌پرداخت. | |
| − | + | ==فعالیت‌های علمی== | |
| − | + | '''<I>تدریس:</I>''' | |
| − | + | آیت الله مسلم ملکوتی طبق سنت حوزه‌های علمیه، همزمان با تحصیل، به تدریس دروس به طلاب بعد از خود می‌پرداخت و در [[فقه]] و [[اصول فقه|اصول]]، [[فلسفه]]، [[علم کلام|کلام]]، هیأت، [[ریاضی|ریاضی]] و... صاحب شاگردانی زبده بود و سه حوزه [[قم|قم]]، [[نجف|نجف]] و [[مشهد]] خاطره سال‌ها تدریس ایشان را در ذهن دارد. سید ابوالقاسم حصاری ارموی و حاج شیخ محمود لطیفی از جمله شاگردان آیت‌الله ملکوتی هستند. | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
'''<I>تألیفات:</I>''' | '''<I>تألیفات:</I>''' | ||
| سطر ۴۶: | سطر ۴۱: | ||
*۱. الربا فی التشریع الاسلامی؛ | *۱. الربا فی التشریع الاسلامی؛ | ||
| − | *۲. مسجد، مسجد شد (تاریخ | + | *۲. مسجد، مسجد شد (تاریخ مصلای امام خمینی تبریز)؛ |
*۳. المحاکمات (نقد و بررسی نظریات مرحوم [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نایینی]] و مقایسه آن با نظریات دیگر علما)؛ | *۳. المحاکمات (نقد و بررسی نظریات مرحوم [[میرزا محمدحسین نائینی|میرزای نایینی]] و مقایسه آن با نظریات دیگر علما)؛ | ||
| − | *۴. شرح کفایة | + | *۴. شرح [[کفایة الاصول (کتاب)|کفایة الاصول]]؛ |
*۵. یک دوره اصول مدون؛ | *۵. یک دوره اصول مدون؛ | ||
| + | [[پرونده:masjed.JPG|thumb|left|مسجد، مسجد شد - یکی از آثار آیت الله ملکوتی]] | ||
| + | *۶. حاشیه بر [[اسفار اربعه (کتاب)|اسفار]]؛ | ||
| − | + | *۷. حاشیه بر [[شفا (کتاب)|شفا]]؛ | |
| − | |||
| − | *۷. حاشیه بر | ||
*۸. الامن العالم فی الاسلام او الامر بالمعروف و النهی عن المنکر؛ | *۸. الامن العالم فی الاسلام او الامر بالمعروف و النهی عن المنکر؛ | ||
| سطر ۶۶: | سطر ۶۱: | ||
*۱۱. الفرق بین الدین والعلم والفلسفه؛ | *۱۱. الفرق بین الدین والعلم والفلسفه؛ | ||
| − | *۱۲. | + | *۱۲. رساله توضیح المسائل؛ |
*۱۳. مناسک [[حج]]؛ | *۱۳. مناسک [[حج]]؛ | ||
| سطر ۷۲: | سطر ۶۷: | ||
*۱۴. مقتل الامام الحسین علیه السلام؛ | *۱۴. مقتل الامام الحسین علیه السلام؛ | ||
| − | *۱۵. الحاشیه علی العروة | + | *۱۵. الحاشیه علی [[العروة الوثقی (کتاب)|العروة الوثقی]]؛ |
| − | *۱۶. الصلوة؛ | + | *۱۶. کتاب الصلوة؛ |
*۱۷. الحدود والدیات؛ | *۱۷. الحدود والدیات؛ | ||
| سطر ۸۰: | سطر ۷۵: | ||
*۱۸. رقبات موقوفه طبق وقف‌‌نامه. | *۱۸. رقبات موقوفه طبق وقف‌‌نامه. | ||
| − | + | ==فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی== | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | ==فعالیت‌های سیاسی== | ||
زندگی آیت الله ملکوتی همچون بسیاری دیگر از علمای راستین با مبارزات و فعالیت‌های سیاسی بسیاری همراه بود. در زمان سلطه حکومت ستم‌شاهی، ایشان لحظه‌ای از مبارزه با آن رژیم سرباز نزد و حتی دیگران را به فعالیت و مبارزه بر ضد شاه تشویق می‌کرد. آیت الله مسلم ملکوتی با تأسیس کتابخانه و صندوق قرض الحسنه المهدی در شهر سراب، زادگاه خود، بر آن شد که با جذب جوانان متدین، آن‌ها را برای مبارزه بر ضد رژیم شاه منسجم و متشکل سازد و در ضمن، مبانی اعتقادات آن‌ها را نیز تقویت کند. | زندگی آیت الله ملکوتی همچون بسیاری دیگر از علمای راستین با مبارزات و فعالیت‌های سیاسی بسیاری همراه بود. در زمان سلطه حکومت ستم‌شاهی، ایشان لحظه‌ای از مبارزه با آن رژیم سرباز نزد و حتی دیگران را به فعالیت و مبارزه بر ضد شاه تشویق می‌کرد. آیت الله مسلم ملکوتی با تأسیس کتابخانه و صندوق قرض الحسنه المهدی در شهر سراب، زادگاه خود، بر آن شد که با جذب جوانان متدین، آن‌ها را برای مبارزه بر ضد رژیم شاه منسجم و متشکل سازد و در ضمن، مبانی اعتقادات آن‌ها را نیز تقویت کند. | ||
| − | از فعالیت‌های دیگر ایشان در پیش از انقلاب، عضویت در جامعه مدرسین [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] بود. در آن روزگار، جلسات جامعه مدرسین به صورت مخفی و در خانه افراد عضو، برگزار می‌شد. آیت الله ملکوتی با حضور مستمر در جلسات جامعه مدرسین، امضای نامه‌های آن مرکز در حمایت از نهضت [[امام خمینی]] و تبادل نظر با گروه‌ها و جناح‌های سیاسی برای وحدت هر چه بیشتر، نام خود را در شمار یاران باوفای انقلاب و امام رقم می‌زد. افشاگری‌های ایشان در آن سال‌ها، باعث شده بود که ساواک بارها ایشان را در قم و آذربایجان تحت تعقیب قرار دهد. حضرت آیت الله ملکوتی، در سال‌های مبارزه بر ضد رژیم با تبعیت و پیروی محض از فرمان‌های حضرت امام خمینی در برابر گروه‌ها و دسته‌های انحرافی و التقاطی ایستاد و بر اسلامی بودن حرکت، پافشاری نمود. | + | از فعالیت‌های دیگر ایشان در پیش از انقلاب، عضویت در جامعه مدرسین [[حوزه علمیه قم|حوزه علمیه قم]] بود. در آن روزگار، جلسات جامعه مدرسین به صورت مخفی و در خانه افراد عضو، برگزار می‌شد. آیت الله ملکوتی با حضور مستمر در جلسات جامعه مدرسین، امضای نامه‌های آن مرکز در حمایت از نهضت [[امام خمینی]] و تبادل نظر با گروه‌ها و جناح‌های سیاسی برای وحدت هر چه بیشتر، نام خود را در شمار یاران باوفای انقلاب و امام رقم می‌زد. افشاگری‌های ایشان در آن سال‌ها، باعث شده بود که [[ساواک|ساواک]] بارها ایشان را در قم و آذربایجان تحت تعقیب قرار دهد. حضرت آیت الله ملکوتی، در سال‌های مبارزه بر ضد رژیم با تبعیت و پیروی محض از فرمان‌های حضرت امام خمینی در برابر گروه‌ها و دسته‌های انحرافی و التقاطی ایستاد و بر اسلامی بودن حرکت، پافشاری نمود. |
فعالیت‌های سیاسی ایشان به پیش از انقلاب محدود نشد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در بهمن ۱۳۵۷، حضور سبز و پرصلابت ایشان در عرصه‌های گوناگون انقلاب به بسیاری از مبارزان، امید می‌بخشید. ایشان با شرکت مستمر در دفتر استفتائات امام به مستحکم کردن پیوند امام و امت و نیز به حل مشکلات فقهی مردم می‌پرداخت و نیز به نمایندگی از طرف امام برای حل مشکلات مردم آذربایجان و زنجان، به آن دیار شتافت. | فعالیت‌های سیاسی ایشان به پیش از انقلاب محدود نشد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در بهمن ۱۳۵۷، حضور سبز و پرصلابت ایشان در عرصه‌های گوناگون انقلاب به بسیاری از مبارزان، امید می‌بخشید. ایشان با شرکت مستمر در دفتر استفتائات امام به مستحکم کردن پیوند امام و امت و نیز به حل مشکلات فقهی مردم می‌پرداخت و نیز به نمایندگی از طرف امام برای حل مشکلات مردم آذربایجان و زنجان، به آن دیار شتافت. | ||
| − | با شهادت | + | با شهادت [[شهید سید اسدالله مدنی|آیت الله مدنی]]، امام جمعه [[تبریز]] در سال ۱۳۶۰، امام خمینی آیت الله ملکوتی را به نمایندگی خود در آذربایجان و نیز به عنوان [[امام جمعه|امام جمعه]] تبریز برگزید. تبریز در آن سال‌ها دست خوش نزاع‌ها و تحریک گروهک‌های ضدنظام برای ایجاد یأس از انقلاب اسلامی بود. آیت الله ملکوتی با افشای این دسیسه‌ها و دعوت مردم و گروه‌های هوادار انقلاب به وحدت و یکپارچگی، دشمنان را از رسیدن به اهداف خود مأیوس نمود. |
ایشان بارها و بارها در خطبه‌های [[نماز جمعه]] و دیگر سخنرانی‌ها، مردم را به حضور پرشور در جبهه‌های جنگ و کمک به رزمندگان دلیر [[اسلام|اسلام]] فراخواند و خود نیز از حمایت مادی و معنوی رزم‌‌آوران دفاع مقدس دریغ نورزید. همچنین آیت الله ملکوتی در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری، به نمایندگی از طرف مردم آذربایجان شرقی عضویت داشت و خدمات شایانی را در این عرصه نیز به انجام رساند. | ایشان بارها و بارها در خطبه‌های [[نماز جمعه]] و دیگر سخنرانی‌ها، مردم را به حضور پرشور در جبهه‌های جنگ و کمک به رزمندگان دلیر [[اسلام|اسلام]] فراخواند و خود نیز از حمایت مادی و معنوی رزم‌‌آوران دفاع مقدس دریغ نورزید. همچنین آیت الله ملکوتی در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری، به نمایندگی از طرف مردم آذربایجان شرقی عضویت داشت و خدمات شایانی را در این عرصه نیز به انجام رساند. | ||
| − | آیت الله ملکوتی در سال ۱۳۷۳، با دعوت برخی بزرگان حوزه علمیه قم و نیز موافقت [[سید علی حسینی خامنه ای|مقام معظم رهبری]] از تبریز به قم آمد و با بر پا کردن درس خارج فقه و اصول، بسیاری از طلاب علوم دینی را شیفته درس خویش ساخت و بدین وسیله، سیره علما و دانشمندان این حوزه سترگ را پاس داشت. | + | آیت الله ملکوتی در سال ۱۳۷۳، با دعوت برخی بزرگان حوزه علمیه قم و نیز موافقت [[سید علی حسینی خامنه ای|مقام معظم رهبری]]، از تبریز به قم آمد و با بر پا کردن درس خارج فقه و اصول، بسیاری از طلاب علوم دینی را شیفته درس خویش ساخت و بدین وسیله، سیره علما و دانشمندان این حوزه سترگ را پاس داشت. |
==وفات== | ==وفات== | ||
| − | آیت الله مسلم | + | مرحوم آیت الله مسلم ملکوتی، سرانجام در سال ۱۳۹۳ شمسی در [[تهران]] دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهر ایشان پس از انتقال به [[قم]] و اقامه [[نماز میت|نماز]] توسط [[جعفر سبحانی|آیت‌الله سبحانی]]، در [[حرم حضرت معصومه علیها السلام|حرم حضرت معصومه]] (علیهاالسلام) به خاک سپرده شد. |
| + | |||
| + | ==منابع== | ||
| − | + | *[http://www.jameehmodarresin.org/index.php?option=com_content&task=view&id=63&Itemid=185 پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم] | |
| − | [http://www.jameehmodarresin.org/index.php?option=com_content&task=view&id=63&Itemid=185 پایگاه اطلاع رسانی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم] | + | |
| + | ==آرشیو عکس و تصویر== | ||
| + | <gallery mode="packed" heights="170"> | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (2).jpg|مسلم ملکوتی در جوانی در [[نجف]] اشرف | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (1).jpg|مسلم ملکوتی به همراه دوستان جوان طلبه | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (3).jpg|alt=آیت الله ملکوتی و امام خمینی|[[امام خمینی|سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی]] و مسلم ملکوتی | ||
| + | پرونده:محمد فاضل لنكرانی (999).jpg|از راست: [[ابراهیم امینی]]، [[سید مهدی روحانی|سید مهدی حسینی روحانی]]، [[ناصر مکارم شیرازی]]، ناشناس، محمد محمدی دعوی سرایی (محمدی گیلانی)، ناشناس، سید ابوالفضل موسوی تبریزی، مسلم ملکوتی، محمد صادق صادقی گیوی (خلخالی)، [[سید رضا بهاءالدینی]]، احمد بیگدلی آذری قمی، [[آیت الله محمدفاضل لنکرانی|محمد موحدی (فاضل لنكرانی)]]، [[محسن حرم پناهی]] و ناشناسان | ||
| + | پرونده:سيد ابوالحسن مولانا (24).jpg|از راست: سید ابوالقاسم مولانا، سید مصطفی مولانا، روحانی، سید تقی آل هاشم، سید حسین موسوی، سيد ابوالحسن مولانا، مسلم ملکوتی | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (44).jpg|از راست: سید روح الله خاتمی، علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، مسلم ملکوتی، [[حسینعلی منتظری نجف آبادی|حسین علی منتظری]] و سید جلال الدین طاهری | ||
| + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (13).jpg|مسلم ملکوتی در جمع اعضای اولین دوره خبرگان رهبری | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (5).jpg|از راست: علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، سید علی قاضی عسکر، سید روح الله خاتمی، [[سید علی حسینی خامنه ای]] و مسلم ملکوتی | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (4).jpg|شهید علی صیاد شیرازی و مسلم ملکوتی | ||
| + | پرونده:ابوالقاسم خزعلی (15).jpg|alt=آیت الله ملکوتی و رهبری|از راست: سید مهدی یثربی، [[یوسف صانعی]]، [[حسین نوری همدانی]]، مسلم ملکوتی، سید روح الله خاتمی، [[سید عبدالکریم موسوی اردبیلی|میرکریم موسوی کریمی]] (عبدالکریم موسوی اردبیلی)، علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، [[اکبر هاشمی رفسنجانی|اکبر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی)]]، سید علی حسینی خامنه ای، [[احمد جنتی]] و [[ابوالقاسم خزعلی]] | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (6).jpg|مسلم ملکوتی در منزل شخصی | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (66).jpg|از راست: [[محمدعلی علوی گرگانی|سید محمدعلی علوی حسینی گرگانی]]، [[عبدالله جوادی آملی]]، مسلم ملکوتی و سید علی حسینی خامنه ای | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (13).jpg|از راست: مسلم ملکوتی، [[جعفر سبحانی]]، حسین نوری همدانی و محمد محمدی گلپایگانی | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (11).jpg|تشییع پیکر مسلم ملکوتی در [[قم]] | ||
| + | پرونده:مسلم ملکوتی (12).jpg|اقامه نماز میت مسلم ملکوتی توسط جعفر سبحانی | ||
| + | </gallery> | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | |رده=دارد | ||
| + | }} | ||
| − | [[رده: علمای معاصر]] | + | [[رده:علمای معاصر|ملکوتی،مسلم]] |
[[رده:ائمه جمعه]] | [[رده:ائمه جمعه]] | ||
[[رده:فقیهان]] | [[رده:فقیهان]] | ||
[[رده:مبارزان علیه پهلوی]] | [[رده:مبارزان علیه پهلوی]] | ||
[[رده:خطیبان]] | [[رده:خطیبان]] | ||
| + | [[رده:مدفونین در حرم حضرت معصومه (س)]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۰:۵۹
آیت الله مسلم ملکوتی (۱۳۰۳- ۱۳۹۳ ش)، از روحانیان و اساتید برجسته حوزه علمیه و از شاگردان امام خمینی و علامه طباطبایی بود. او پیش از انقلاب به عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در آمد و نیز به مبارزه و افشاگری علیه رژیم پهلوی پرداخت. آیت الله ملکوتی در سال ۱۳۶۰، توسط امام خمینی به عنوان امام جمعه تبریز برگزیده شد و همچنین به نمایندگی از طرف مردم آذربایجان شرقی، در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری عضویت داشت.
| |
| نام کامل | مسلم ملکوتی |
| زادروز | ۱۳۰۳ شمسی |
| زادگاه | تبریز |
| وفات | ۱۳۹۳ شمسی |
| مدفن | قم، حرم حضرت معصومه |
|
| |
| اساتید |
امام خمینی، علامه طباطبایی، سید ابوالقاسم خویی، سید محسن حکیم،... |
| شاگردان |
سید ابوالقاسم حصاری ارموی، شیخ محمود لطیفی،... |
| آثار |
الربا فی التشریع الاسلامی، المحاکمات، شرح کفایة الاصول، حاشیه بر اسفار اربعه، الفرق بین الدین والعلم والفلسفه، مناسک حج،... |
این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.
(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)
محتویات
تحصیل و استادان
میرزا مسلم ملکوتی، در پانزدهم خرداد سال ۱۳۰۳ در حومه شهرستان سراب، واقع در ۱۳۰ کیلومتری تبریز به دنیا آمد.
وی، با فراگرفتن قرآن مجید در زادگاه خود به سراب آمد و در آنجا به فراگیری کتاب‌های متداول ادبی حوزه علمیه، همانند جامع المقدمات، سیوطی، مغنی، مطوّل، منطق و اصول فقه پرداخت و در هفده سالگی برای ادامه تحصیل، به تبریز رفت.
در حوزه علمیه تبریز، به مدت چهار سال اقامت داشت و از محضر استادان گرانمایه آن دیار همچون آیت الله سید مهدی انگجی، آیت الله میرزا فتاح شهیدی و آیت الله میرزا محمود دوزدوزانی بهره برد و کتاب‌های شرح لمعه، رسائل، مکاسب و کفایة الاصول را به پایان رساند. ایشان در طی این سال‌ها، کتاب‌هایی را که پیش‌تر فراگرفته بود، به طلابی که تازه وارد حوزه شده بودند، تدریس می‌کرد.
با اتمام دوره سطح، در سال ۱۳۲۱ به منظور ادامه تحصیل و بهره‌گیری از محضر عالمان و دانشمندان قم، بدانجا روانه شد. از نخستین روزهای سکونت در شهر قم، به جدّ و جهد در درس بزرگان حوزه علمیه حاضر شد و در علوم معقول و منقول، از محضر بزرگانی چون امام خمینی و علامه طباطبایی بهره برد. سپس به حوزه علمیه مشهد عزیمت کرد و ضمن انس با آستان ملکوتی علی بن موسی الرضا علیه السلام از درس بزرگان آن دیار، همچون آیت الله میرزا مهدی اصفهانی استفاده نمود.
شوق فراگیری علوم دینی، آیت الله ملکوتی را در سال ۱۳۳۴ به سمت نجف اشرف کشاند. انوار علوی چنان بر سر ایشان سایه افکند که توانست در آن دیار، به درس بزرگانی چون آیت الله سید ابوالقاسم خویی و آیت الله سید محسن حکیم راه یابد و کسب فیض نماید؛ همچنین در این مدت از تربیت شاگردان ممتاز در فقه، اصول، فلسفه، کلام، ریاضی و... غافل نماند.
اقامت دوازده ساله ایشان در نجف، در سال ۱۳۴۶ به پایان رسید و ایشان برای سپری کردن اوقات فراغت در تابستان، به ایران آمد. با به پایان رسیدن تابستان، بار دیگر قصد نجف اشرف نمود؛ اما درگیری‌های آن روز دولت ایران و عراق که به ناامن شدن مرزها انجامیده بود، او را از تصمیم خود بازداشت و دیگر باز، عازم شهر مقدس قم شد.
آیت الله ملکوتی، با ورود به شهر قم، تدریس فقه و اصول را آغاز کرد که با استقبال فراوان طلاب مستعد روبرو شد و نیز ایشان در کنار آن به تدریس فلسفه می‌پرداخت.
فعالیت‌های علمی
تدریس:
آیت الله مسلم ملکوتی طبق سنت حوزه‌های علمیه، همزمان با تحصیل، به تدریس دروس به طلاب بعد از خود می‌پرداخت و در فقه و اصول، فلسفه، کلام، هیأت، ریاضی و... صاحب شاگردانی زبده بود و سه حوزه قم، نجف و مشهد خاطره سال‌ها تدریس ایشان را در ذهن دارد. سید ابوالقاسم حصاری ارموی و حاج شیخ محمود لطیفی از جمله شاگردان آیت‌الله ملکوتی هستند.
تألیفات:
- ۱. الربا فی التشریع الاسلامی؛
- ۲. مسجد، مسجد شد (تاریخ مصلای امام خمینی تبریز)؛
- ۳. المحاکمات (نقد و بررسی نظریات مرحوم میرزای نایینی و مقایسه آن با نظریات دیگر علما)؛
- ۴. شرح کفایة الاصول؛
- ۵. یک دوره اصول مدون؛
- ۶. حاشیه بر اسفار؛
- ۷. حاشیه بر شفا؛
- ۸. الامن العالم فی الاسلام او الامر بالمعروف و النهی عن المنکر؛
- ۹. تفسیر سوره حمد؛
- ۱۰. المنافقون فی القرآن والسنة والتاریخ؛
- ۱۱. الفرق بین الدین والعلم والفلسفه؛
- ۱۲. رساله توضیح المسائل؛
- ۱۳. مناسک حج؛
- ۱۴. مقتل الامام الحسین علیه السلام؛
- ۱۵. الحاشیه علی العروة الوثقی؛
- ۱۶. کتاب الصلوة؛
- ۱۷. الحدود والدیات؛
- ۱۸. رقبات موقوفه طبق وقف‌‌نامه.
فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی
زندگی آیت الله ملکوتی همچون بسیاری دیگر از علمای راستین با مبارزات و فعالیت‌های سیاسی بسیاری همراه بود. در زمان سلطه حکومت ستم‌شاهی، ایشان لحظه‌ای از مبارزه با آن رژیم سرباز نزد و حتی دیگران را به فعالیت و مبارزه بر ضد شاه تشویق می‌کرد. آیت الله مسلم ملکوتی با تأسیس کتابخانه و صندوق قرض الحسنه المهدی در شهر سراب، زادگاه خود، بر آن شد که با جذب جوانان متدین، آن‌ها را برای مبارزه بر ضد رژیم شاه منسجم و متشکل سازد و در ضمن، مبانی اعتقادات آن‌ها را نیز تقویت کند.
از فعالیت‌های دیگر ایشان در پیش از انقلاب، عضویت در جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بود. در آن روزگار، جلسات جامعه مدرسین به صورت مخفی و در خانه افراد عضو، برگزار می‌شد. آیت الله ملکوتی با حضور مستمر در جلسات جامعه مدرسین، امضای نامه‌های آن مرکز در حمایت از نهضت امام خمینی و تبادل نظر با گروه‌ها و جناح‌های سیاسی برای وحدت هر چه بیشتر، نام خود را در شمار یاران باوفای انقلاب و امام رقم می‌زد. افشاگری‌های ایشان در آن سال‌ها، باعث شده بود که ساواک بارها ایشان را در قم و آذربایجان تحت تعقیب قرار دهد. حضرت آیت الله ملکوتی، در سال‌های مبارزه بر ضد رژیم با تبعیت و پیروی محض از فرمان‌های حضرت امام خمینی در برابر گروه‌ها و دسته‌های انحرافی و التقاطی ایستاد و بر اسلامی بودن حرکت، پافشاری نمود.
فعالیت‌های سیاسی ایشان به پیش از انقلاب محدود نشد. با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در بهمن ۱۳۵۷، حضور سبز و پرصلابت ایشان در عرصه‌های گوناگون انقلاب به بسیاری از مبارزان، امید می‌بخشید. ایشان با شرکت مستمر در دفتر استفتائات امام به مستحکم کردن پیوند امام و امت و نیز به حل مشکلات فقهی مردم می‌پرداخت و نیز به نمایندگی از طرف امام برای حل مشکلات مردم آذربایجان و زنجان، به آن دیار شتافت.
با شهادت آیت الله مدنی، امام جمعه تبریز در سال ۱۳۶۰، امام خمینی آیت الله ملکوتی را به نمایندگی خود در آذربایجان و نیز به عنوان امام جمعه تبریز برگزید. تبریز در آن سال‌ها دست خوش نزاع‌ها و تحریک گروهک‌های ضدنظام برای ایجاد یأس از انقلاب اسلامی بود. آیت الله ملکوتی با افشای این دسیسه‌ها و دعوت مردم و گروه‌های هوادار انقلاب به وحدت و یکپارچگی، دشمنان را از رسیدن به اهداف خود مأیوس نمود.
ایشان بارها و بارها در خطبه‌های نماز جمعه و دیگر سخنرانی‌ها، مردم را به حضور پرشور در جبهه‌های جنگ و کمک به رزمندگان دلیر اسلام فراخواند و خود نیز از حمایت مادی و معنوی رزم‌‌آوران دفاع مقدس دریغ نورزید. همچنین آیت الله ملکوتی در دوره اول و دوم مجلس خبرگان رهبری، به نمایندگی از طرف مردم آذربایجان شرقی عضویت داشت و خدمات شایانی را در این عرصه نیز به انجام رساند.
آیت الله ملکوتی در سال ۱۳۷۳، با دعوت برخی بزرگان حوزه علمیه قم و نیز موافقت مقام معظم رهبری، از تبریز به قم آمد و با بر پا کردن درس خارج فقه و اصول، بسیاری از طلاب علوم دینی را شیفته درس خویش ساخت و بدین وسیله، سیره علما و دانشمندان این حوزه سترگ را پاس داشت.
وفات
مرحوم آیت الله مسلم ملکوتی، سرانجام در سال ۱۳۹۳ شمسی در تهران دار فانی را وداع گفت و پیکر مطهر ایشان پس از انتقال به قم و اقامه نماز توسط آیت‌الله سبحانی، در حرم حضرت معصومه (علیهاالسلام) به خاک سپرده شد.
منابع
آرشیو عکس و تصویر
مسلم ملکوتی در جوانی در نجف اشرف
مسلم ملکوتی به همراه دوستان جوان طلبه
سید روح الله موسوی مصطفوی خمینی و مسلم ملکوتی
از راست: ابراهیم امینی، سید مهدی حسینی روحانی، ناصر مکارم شیرازی، ناشناس، محمد محمدی دعوی سرایی (محمدی گیلانی)، ناشناس، سید ابوالفضل موسوی تبریزی، مسلم ملکوتی، محمد صادق صادقی گیوی (خلخالی)، سید رضا بهاءالدینی، احمد بیگدلی آذری قمی، محمد موحدی (فاضل لنكرانی)، محسن حرم پناهی و ناشناسان
از راست: سید ابوالقاسم مولانا، سید مصطفی مولانا، روحانی، سید تقی آل هاشم، سید حسین موسوی، سيد ابوالحسن مولانا، مسلم ملکوتی
از راست: سید روح الله خاتمی، علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، مسلم ملکوتی، حسین علی منتظری و سید جلال الدین طاهری
مسلم ملکوتی در جمع اعضای اولین دوره خبرگان رهبری
از راست: علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، سید علی قاضی عسکر، سید روح الله خاتمی، سید علی حسینی خامنه ای و مسلم ملکوتی
شهید علی صیاد شیرازی و مسلم ملکوتی
از راست: سید مهدی یثربی، یوسف صانعی، حسین نوری همدانی، مسلم ملکوتی، سید روح الله خاتمی، میرکریم موسوی کریمی (عبدالکریم موسوی اردبیلی)، علی اکبر فیض آلنی (مشکینی)، اکبر هاشمی بهرمانی (رفسنجانی)، سید علی حسینی خامنه ای، احمد جنتی و ابوالقاسم خزعلی
مسلم ملکوتی در منزل شخصی
از راست: سید محمدعلی علوی حسینی گرگانی، عبدالله جوادی آملی، مسلم ملکوتی و سید علی حسینی خامنه ای
از راست: مسلم ملکوتی، جعفر سبحانی، حسین نوری همدانی و محمد محمدی گلپایگانی
تشییع پیکر مسلم ملکوتی در قم
اقامه نماز میت مسلم ملکوتی توسط جعفر سبحانی
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
