آیه 182 سوره اعراف: تفاوت بین نسخه‌ها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (←تفسیر آیه) |
(←معانی کلمات آیه) |
||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۱ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۴۱: | سطر ۴۱: | ||
</tabber> | </tabber> | ||
==معانی کلمات آیه== | ==معانی کلمات آیه== | ||
| − | + | سنستدرجهم: درجه: مرتبه و منزلت. | |
| + | درج به معنى راه رفتن نيز آيد. | ||
| + | استدراج آن است كه شخص به تدريج و درجه گرفتار و گرفته شود. | ||
| + | مراد از آن نزديك شدن تدريجى به عذاب و هلاكت است .<ref>تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی</ref> | ||
== تفسیر آیه == | == تفسیر آیه == | ||
| سطر ۱۳۴: | سطر ۱۳۷: | ||
{{نمایش فشرده تفسیر| | {{نمایش فشرده تفسیر| | ||
| − | |||
| − | وَ | + | وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ (182) |
| − | + | بعد از آن حامل معامله با كفار را در دنيا به نعمت استدراج بيان فرمايد: | |
| − | + | وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا: و آن كسانى كه تكذيب كردند آيات ما را، يعنى كفار و مستهزئان، سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ: زود باشد كه اخذ كنيم ايشان را درجه درجه و مرتبه مرتبه به هلاكت نزديك نمائيم، از آنجا كه ندانند؛ به اين وجه كه هر چه گناه كنند، ما نعمت را بر آنها زياد كنيم، و آنها گمان نمايند كه اين نعمت، لطفى و مرحمتى است از حق تعالى، و در طغيان و عصيان و بطر افزوده، منهمك در بغى و غى، تا به يك بار عذاب به آنها نازل شود بى‌ظهور علامات، بلكه بى‌خبر، يك مرتبه آنها را فرا گيرد به عقاب. | |
| − | + | تبصره: يكى از نعم الهى، نعمت استدراج است نسبت به عاصى و طاغى، كه در ظاهر نعمت، و در باطن نقمت است، مانند صحت و دولت و عزت ياغيان و طاغيان، كه آن را لطف و مرحمت در باره خود پنداشته، غافل از آنكه عاقبتى وخيم دارد، زيرا در حال انهماك يك مرتبه عذاب الهى وارد آيد. و احاديث نيز وارد شده از جمله: | |
| − | + | 1- در كافى علىّ بن ابراهيم قال سئل ابو عبد اللّه عليه السّلام عن الاستدراج، فقال: هو العبد يذنب الذّنب فيملى له و يجدّد له عنده النّعم فتلهيه عن الاستغفار من الذّنوب فهو مستدرج من حيث لا يعلم. «1» 2- عن سماعة بن مهران قال سئلت ابا عبد اللّه عن قول اللّه تعالى: | |
| + | |||
| + | سنستدرجهم من حيث لا يعلمون، قال: هو العبد يذنب الذّنب فتجدّد له النّعمة معه تلهيه تلك النّعمة عن الاستغفار من ذلك الذّنب. «2» 3- قال ابو عبد اللّه عليه السّلام: انّ اللّه اذا اراد بعبد خيرا فاذنب ذنبا اتبعه | ||
| + | |||
| + | «1» اصول كافى، جلد دوّم، كتاب الايمان و الكفر، صفحه 452، حديث دوّم (باب الاستدراج) | ||
| + | |||
| + | «2» همان مدرك، حديث سوّم. | ||
| + | |||
| + | جلد 4 صفحه 256 | ||
| + | |||
| + | بنقمة و يذكّره الاستغفار و اذا اراد بعبد شرّا فاذنب ذنبا اتبعه بنعمة لينسيه الاستغفار و يتمادى بها و هو قول اللّه عزّ و جلّ: سنستدرجهم من حيث لا يعلمون بالنّعم عند المعاصى. «1» 1- در كافى على بن ابراهيم روايت كند كه: سؤال شد از حضرت صادق عليه السّلام از استدراج؟ فرمود: او بنده‌اى است گناه نمايد، پس بسيار و تازه شود نعمت با وجود معصيت، و مشغول كند او را از استغفار از گناه، پس او مستدرج است از آنجا آنكه نداند. | ||
| + | |||
| + | 2- سماعه روايت كند كه: سؤال نمودم حضرت صادق عليه السّلام از فرمايش الهى: سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ، فرمود: او بنده است گناه نمايد، پس تازه شود براى او نعمت، مشغول سازد او را از استغفار از گناه. | ||
| + | |||
| + | 3- سفيان بن سمط، روايت كند كه آن حضرت فرمود: خداى تعالى هرگاه اراده فرمايد به بنده خير را، پس گناه نمايد عقب آن را نقمتى وارد، و متذكر كند او را به استغفار؛ و هر گاه اراده كند شرّ را نسبت به بنده، پس گناهى نمايد، او را نعمتى دهد تا فراموش كند استغفار را، و متمادى شود به معصيت و اين است فرمايش الهى: سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ، زود باشد كه اخذ كنيم به نعمت، نزد معاصى؛ نعوذ باللّه من هذه العقوبة. | ||
| سطر ۱۷۶: | سطر ۱۹۲: | ||
===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | ===اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)=== | ||
{{نمایش فشرده تفسیر| | {{نمایش فشرده تفسیر| | ||
| − | وَ | + | وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَستَدرِجُهُم مِن حَيث‌ُ لا يَعلَمُون‌َ (182) |
| − | و | + | و كساني که تكذيب كردند بآيات ما آنها را ما بزودي درجه درجه ميبريم از آن راهي که نميدانند. |
| − | وَ | + | وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا مكذب بآيات الهي كساني هستند که انبياء را تكذيب كردند و آنها را ساحر و مجنون و كذاب و مفتري گفتند و معجزات را سحر و جادو شمردند و قرآن را اساطير الاولين و رقّي نام نهادند و احكام الهيه را دور انداختند و نحو اينها نسبت بمقدسات ديني. |
| − | + | سَنَستَدرِجُهُم سين براي تراخي نزديك است يعني زود باشد و استدراج را معاني بسيار كردند از ماده درج و درجات لكن در اينکه مقام طبق اخبار مرويه | |
| − | جلد 8 - صفحه | + | جلد 8 - صفحه 41 |
| − | + | از كافي از حضرت صادق عليه السّلام آنكه كفار و فساق هر چه در كفر و فسق زياده‌روي كنند خداوند نعمت را بر آنها ميافزايد تا آنكه بكلي خدا را فراموش كنند و خود را نيك پندارند و بنظر حقارت بمؤمنين نظر كنند مِن حَيث‌ُ لا يَعلَمُون‌َ که اينکه افزودگي نعم عقوبت و بلائي است که باعث ازدياد عذاب ميشود بر آنها و بالعكس مؤمن اگر آلوده بمعصيتي شد فوري دچار يك بلاء ميشود تا متنبه شود و استغفار كند و دست از معاصي بردارد و بر طبق اينکه معني شواهد بسيار در آيات شريفه قرآن داريم يكي كلمه املي در آيه بعد که شرحش بيايد و يكي آيه شريفه وَ لا يَحسَبَن‌َّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُملِي لَهُم خَيرٌ لِأَنفُسِهِم إِنَّما نُملِي لَهُم لِيَزدادُوا إِثماً وَ لَهُم عَذاب‌ٌ مُهِين‌ٌ آل عمران آيه 172، شرحش گذشت و ديگر آيات شريفه وَ لَو لا أَن يَكُون‌َ النّاس‌ُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلنا لِمَن يَكفُرُ بِالرَّحمن‌ِ لِبُيُوتِهِم سُقُفاً مِن فِضَّةٍ وَ مَعارِج‌َ عَلَيها يَظهَرُون‌َ وَ لِبُيُوتِهِم أَبواباً وَ سُرُراً عَلَيها يَتَّكِؤُن‌َ وَ زُخرُفاً وَ إِن كُل‌ُّ ذلِك‌َ لَمّا مَتاع‌ُ الحَياةِ الدُّنيا وَ الآخِرَةُ عِندَ رَبِّك‌َ لِلمُتَّقِين‌َ زخرف آيه 32- 34 و غير اينها | |
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
}} | }} | ||
|-| | |-| | ||
| سطر ۱۹۹: | سطر ۲۱۱: | ||
] | ] | ||
| − | (آیه | + | (آیه 182)- مجازات استدراج: در این آیه و آیه بعد یکی از مجازاتهای الهی که به صورت یک سنّت در باره بسیاری از گنهکاران سرکش اجرا می‌شود، بیان شده و آن «عذاب استدراج» است. |
| − | |||
| − | |||
| − | از | + | استدراج در دو مورد از قرآن مجید آمده است. یکی در آیه مورد بحث و دیگری در آیه 44 سوره قلم و هر دو مورد در باره انکار کنندگان آیات الهی است. |
| − | + | خداوند در این آیه می‌فرماید: «آنها که آیات ما را تکذیب و انکار کردند تدریجا، مرحله به مرحله، از راهی که نمی‌دانند، در دام مجازات گرفتارشان می‌کنیم» و زندگی آنها را درهم می‌پیچیم (وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ). | |
}} | }} | ||
|-| | |-| | ||
| سطر ۲۱۳: | سطر ۲۲۳: | ||
==تفسیر های فارسی== | ==تفسیر های فارسی== | ||
| − | ==={{ترجمه تفسیر المیزان|سوره=7 |آیه= | + | ==={{ترجمه تفسیر المیزان|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر خسروی|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر خسروی|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر عاملی|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر عاملی|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر جامع|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر جامع|سوره=7 |آیه=182}}=== |
==تفسیر های عربی== | ==تفسیر های عربی== | ||
| − | ==={{تفسیر المیزان|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر المیزان|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر مجمع البیان|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر مجمع البیان|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر نور الثقلین|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر نور الثقلین|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر الصافی|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر الصافی|سوره=7 |آیه=182}}=== |
| − | ==={{تفسیر الکاشف|سوره=7 |آیه= | + | ==={{تفسیر الکاشف|سوره=7 |آیه=182}}=== |
</tabber> | </tabber> | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۲ فوریهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۱۰:۵۴
| <<181 | آیه 182 سوره اعراف | 183>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و آنان که آیات ما را تکذیب کردند به زودی آنها را به عذاب و هلاکت می‌افکنیم از جایی که فهم آن نکنند.
و کسانی که آیات ما را تکذیب کردند، به تدریج ازجایی که نمی دانند [به ورطه سقوط و هلاکت می کشانیم تا عاقبت به عذاب دنیا و آخرت دچار شوند.]
و كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند، به تدريج، از جايى كه نمى‌دانند گريبانشان را خواهيم گرفت.
و آنان را كه آيات ما را دروغ انگاشتند، از راهى كه خود نمى‌دانند به تدريج خوارشان مى‌سازيم.
و آنها که آیات ما را تکذیب کردند، به تدریج از جائی که نمی‌دانند، گرفتار مجازاتشان خواهیم کرد.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
سنستدرجهم: درجه: مرتبه و منزلت. درج به معنى راه رفتن نيز آيد. استدراج آن است كه شخص به تدريج و درجه گرفتار و گرفته شود. مراد از آن نزديك شدن تدريجى به عذاب و هلاكت است .[۱]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ «182»
و كسانى كه آيات ما را تكذيب كردند، به تدريج، آنان را از جايى كه ندانند، گرفتار خواهيم كرد.
وَ أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ «183»
و به آنان مهلت مى‌دهم (تا پيمانه پر شود،) همانا تدبير من محكم و استوار است (و هيچ كس را قدرت فرار از آن نيست).
«1». تفسير مجمع‌البيان.
«2». تفسير نمونه؛ كافى، ج 1، ص 44.
جلد 3 - صفحه 231
نکته ها
«استدراج» كه يكى از سنّت‌هاى الهى نسبت به مكذّبان و مُترفان است، از «دَرَجَةٌ» به معناى درهم پيچيدن تدريجى است. «1» اين سنّت در آيه‌ى 44 سوره‌ى قلم هم آمده است.
حضرت على عليه السلام فرمود: «آنان كه در رفاه و آسايش زندگى مى‌كنند، به فكر خطر استدراج باشند، مبادا نعمت‌ها وسيله‌ى خواب و غفلت آنان شود». «2» همچنين فرمودند: «كسى كه در مواهب و امكانات بسيار زندگى كند و شكر نعمت را بجا نمى‌آورد و آن را مجازات استدراجى نداند، از نشانه‌هاى خطر غافل مانده است». «3» آرى، خداوند مهلت مى‌دهد، امّا اهمال نمى‌كند. چنانكه بزرگان گفته‌اند: «انّ اللّه يمهل و لا يهمل»
حضرت على عليه السلام فرمود: «هنگامى كه خداوند اراده خيرى براى بنده‌اى كند، به هنگام انجام گناه او را گوشمالى مى‌دهد تا توبه كند، ولى هنگامى كه بر اثر اعمالش، بدى و شرى مقدّر شود، هنگام گناه نعمتى به او مى‌بخشد تا توبه و استغفار را فراموش كند و به گناه ادامه دهد كه در واقع نوعى عذاب مخفيانه و به تدريج است. چنانكه خداوند مى‌فرمايد: «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ»». «4»
كيد الهى و مهلت و طول عمر دادن به عنوان «استدراج»، بارها در آيات قرآن آمده است، مثل اين آيات: «لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُمْلِي لَهُمْ خَيْرٌ لِأَنْفُسِهِمْ إِنَّما نُمْلِي لَهُمْ لِيَزْدادُوا إِثْماً» «5» كفّار گمان نكنند كه مهلتى كه به آنان مى‌دهيم، خير آنهاست بلكه ما از اين جهت به آنان مهلت مى‌دهيم تا بر گناهانشان بيافزايند، «فَذَرْهُمْ فِي غَمْرَتِهِمْ حَتَّى حِينٍ» «6»، پس ايشان را در غفلتشان واگذار. و نيز آيات: 196 سوره‌ى آل‌عمران، 44 سوره‌ى انعام، 55 سوره‌ى توبه و 55 و 56 سوره‌ى مؤمنون.
گاهى نعمت‌هاى الهى، پرده‌پوشى‌هاى خداوند و ستايش‌هاى مردمى، همه و همه، از وسائل غرور و سرگرمى و به نحوى استدراج است. «7»
«1». مفردات راغب.
«2». تفسير نورالثقلين.
«3». تفسير نمونه.
«4». تفاسير نمونه و برهان.
«5». آل‌عمران، 178.
«6». مؤمنون، 54.
«7». تفسير نمونه.
جلد 3 - صفحه 232
حضرت على عليه السلام فرمود: «تحريف‌گران توجيه‌كار كه هر روز مطيع طاغوتى هستند، مشمول قانون استدراج مى‌باشند». «1»
امام صادق عليه السلام فرمود: «خداوند، دوستان خود را با تلخى‌ها هشدار مى‌دهد و نااهلان را در رفاه، رها مى‌كند». «2»
از امام سؤال شد از كجا بفهميم نعمت‌هاى موجود در اختيار ما استدراج است يا نه؟ امام در جواب فرمود: اگر شكر نعمت به جاى آورى نگران نباش استدراج نيست. «3»
پیام ها
1- تكذيب آيات روشن الهى، به سقوط تدريجى وهلاكت مخفى مى‌انجامد. «وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ» (چوب خدا، صدا ندارد)
2- مهلت دادن به مردم، از سنّت‌هاى خداست، تا هر كس در راهى كه برگزيده، به نتيجه برسد و درها به روى همه باز باشد، هم فرصت طغيان داشته باشند، هم مجال توبه و جبران. «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ»
3- غالباً سقوط انسان، پلّه پله و آرام آرام است. «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ»
4- عمر و زندگى، به دست خداست و گنهكار را از قدرت خدا گريزى نيست. «وَ أُمْلِي لَهُمْ»
5- خداوند فرصت توبه و جبران به كافران مى‌دهد، ولى آنان لايق نيستند. «وَ أُمْلِي لَهُمْ»
6- هميشه نعمت‌ها نشانه‌ى لطف خدا نيست، گاهى زمينه‌اى براى قهر ناگهانى خداوند است. «أُمْلِي- كَيْدِي»
7- مرفّهان غافل، با تدبير خدا طرفند. «أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي» (همان گونه كه كيد، عملى پنهانى است، استدراج نيز عذابى مخفيانه مى‌باشد)
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». تفسير نمونه.
«3». اصول كافى، ج 2، باب استدراج.
جلد 3 - صفحه 233
8- خطر غرور و غفلت تا حدّى است كه خداوند با سه تعبير پياپى آن را مطرح كرده است. «سَنَسْتَدْرِجُهُمْ- أُمْلِي لَهُمْ- كَيْدِي»
9- طرح و تدبير الهى، شكست ناپذير است. «إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ (182)
بعد از آن حامل معامله با كفار را در دنيا به نعمت استدراج بيان فرمايد:
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا: و آن كسانى كه تكذيب كردند آيات ما را، يعنى كفار و مستهزئان، سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ: زود باشد كه اخذ كنيم ايشان را درجه درجه و مرتبه مرتبه به هلاكت نزديك نمائيم، از آنجا كه ندانند؛ به اين وجه كه هر چه گناه كنند، ما نعمت را بر آنها زياد كنيم، و آنها گمان نمايند كه اين نعمت، لطفى و مرحمتى است از حق تعالى، و در طغيان و عصيان و بطر افزوده، منهمك در بغى و غى، تا به يك بار عذاب به آنها نازل شود بى‌ظهور علامات، بلكه بى‌خبر، يك مرتبه آنها را فرا گيرد به عقاب.
تبصره: يكى از نعم الهى، نعمت استدراج است نسبت به عاصى و طاغى، كه در ظاهر نعمت، و در باطن نقمت است، مانند صحت و دولت و عزت ياغيان و طاغيان، كه آن را لطف و مرحمت در باره خود پنداشته، غافل از آنكه عاقبتى وخيم دارد، زيرا در حال انهماك يك مرتبه عذاب الهى وارد آيد. و احاديث نيز وارد شده از جمله:
1- در كافى علىّ بن ابراهيم قال سئل ابو عبد اللّه عليه السّلام عن الاستدراج، فقال: هو العبد يذنب الذّنب فيملى له و يجدّد له عنده النّعم فتلهيه عن الاستغفار من الذّنوب فهو مستدرج من حيث لا يعلم. «1» 2- عن سماعة بن مهران قال سئلت ابا عبد اللّه عن قول اللّه تعالى:
سنستدرجهم من حيث لا يعلمون، قال: هو العبد يذنب الذّنب فتجدّد له النّعمة معه تلهيه تلك النّعمة عن الاستغفار من ذلك الذّنب. «2» 3- قال ابو عبد اللّه عليه السّلام: انّ اللّه اذا اراد بعبد خيرا فاذنب ذنبا اتبعه
«1» اصول كافى، جلد دوّم، كتاب الايمان و الكفر، صفحه 452، حديث دوّم (باب الاستدراج)
«2» همان مدرك، حديث سوّم.
جلد 4 صفحه 256
بنقمة و يذكّره الاستغفار و اذا اراد بعبد شرّا فاذنب ذنبا اتبعه بنعمة لينسيه الاستغفار و يتمادى بها و هو قول اللّه عزّ و جلّ: سنستدرجهم من حيث لا يعلمون بالنّعم عند المعاصى. «1» 1- در كافى على بن ابراهيم روايت كند كه: سؤال شد از حضرت صادق عليه السّلام از استدراج؟ فرمود: او بنده‌اى است گناه نمايد، پس بسيار و تازه شود نعمت با وجود معصيت، و مشغول كند او را از استغفار از گناه، پس او مستدرج است از آنجا آنكه نداند.
2- سماعه روايت كند كه: سؤال نمودم حضرت صادق عليه السّلام از فرمايش الهى: سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ، فرمود: او بنده است گناه نمايد، پس تازه شود براى او نعمت، مشغول سازد او را از استغفار از گناه.
3- سفيان بن سمط، روايت كند كه آن حضرت فرمود: خداى تعالى هرگاه اراده فرمايد به بنده خير را، پس گناه نمايد عقب آن را نقمتى وارد، و متذكر كند او را به استغفار؛ و هر گاه اراده كند شرّ را نسبت به بنده، پس گناهى نمايد، او را نعمتى دهد تا فراموش كند استغفار را، و متمادى شود به معصيت و اين است فرمايش الهى: سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ، زود باشد كه اخذ كنيم به نعمت، نزد معاصى؛ نعوذ باللّه من هذه العقوبة.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
سوره الأعراف «7»: آيات 182 تا 184
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَيْثُ لا يَعْلَمُونَ (182) وَ أُمْلِي لَهُمْ إِنَّ كَيْدِي مَتِينٌ (183) أَ وَ لَمْ يَتَفَكَّرُوا ما بِصاحِبِهِمْ مِنْ جِنَّةٍ إِنْ هُوَ إِلاَّ نَذِيرٌ مُبِينٌ (184)
ترجمه
و آنانكه تكذيب نمودند آيتهاى ما را زود است بتدريج مى‌اندازيم آنها را بهلاكت از آنجا كه نميدانند
و مهلت ميدهم مر ايشانرا همانا مكر من محكم است
آيا انديشه نمى‌كنند كه نيست در يارشان جنونى نيست او مگر بيم دهنده آشكار.
تفسير
استدراج طلب درجه است كه آن نردبان است خداوند تشبيه فرموده است حال كفار را بنردبان در آنكه شخص را بتدريج بمحل عالى يا سافل ميرساند و آنها را بكسانيكه از آن پائين مى‌آيند و خود را بقائد آنها از اين نردبان براى آنكه آنها را ناگهان بچاه اندازد و اين بآنستكه نعمت را بر آنها روز بروز افزوده ميفرمايد تا گمان كنند كه خداوند لطف مخصوصى بآنها دارد و بر معصيت خود بيفزايند و مستحق عذاب شديد شوند چون استحقاق اين سلوك را بعمل خودشان پيدا كرده‌اند و لازمه اين مهلت است در انتقام و اينكه كيد ناميده شده براى آنستكه ظاهر آن احسان و باطنش خذلان است است و محكم است كه كسى نمى‌تواند رهائى از آن پيدا كند و قمى ره فرموده استدراج
جلد 2 صفحه 498
تجديد نعم است در عقب معاصى و در كافى از امام صادق (ع) نقل نموده كه پرسيدند از اين آيه فرمود بنده گناه ميكند پس نعمت او افزوده ميشود و مشغول ميكند آن نعمت او را از طلب مغفرت از آنگناه و نيز از آنحضرت روايت شده است كه چون خدا بخواهد براى بنده خير را و او گناه كند در عقب آن ميرساند باو بلائى را تا متذكر استغفار شود و وقتى بخواهد براى بنده شر را و او گناه كند در عقب آن ميرساند باو نعمتى را تا فراموش كند استغفار را و باقى بماند در گناه و اين مراد است از قول خداوند سنستدرجهم من حيث لا يعلمون يعنى بنعم بعد از معاصى و كفار مكه وقتى ميديدند پيغمبر (ص) را كه حاضر نشد بهيچ قيمتى دست از دعوت بردارد با آنكه آنها حاضر بودند كه تأمين نظر او را بهر قيمتى بخواهد بنمايند ميگفتند خالى از جنون نيست چنانچه وقتى آيات قرآن را ميشنيدند كه مانند آنرا نشنيده بودند ميگفتند شاعر است و وقتى معجزات را مشاهده ميكردند ميگفتند ساحر است و امثال اين مهملات لذا خداوند باين تقريب آنها را ردّ فرموده كه اين شخص همان رفيق شفيق و يار ديرين و محمد امين است كه در ميان شما مسلّم در عقل و خلق و دانش بود چه شد بمجرّد آنكه شما را بدين حق دعوت نمود و از عذاب خدا بيم داد نسبت جنون باو داديد معلوم است سخن شما از روى فكر و تعقّل نيست بلكه از باب تكبّر و عناد است و روايت شده است كه آنحضرت بكوه صفا بر آمد و اهل مكه را قبيله قبيله خواند و از عذاب خدا ترساند و آنها اين نسبت را بآنحضرت دادند و اين آيه نازل شد و در مجمع كيد را بعذاب تفسير نموده است.
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا سَنَستَدرِجُهُم مِن حَيث‌ُ لا يَعلَمُون‌َ (182)
و كساني که تكذيب كردند بآيات ما آنها را ما بزودي درجه درجه ميبريم از آن راهي که نميدانند.
وَ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا مكذب بآيات الهي كساني هستند که انبياء را تكذيب كردند و آنها را ساحر و مجنون و كذاب و مفتري گفتند و معجزات را سحر و جادو شمردند و قرآن را اساطير الاولين و رقّي نام نهادند و احكام الهيه را دور انداختند و نحو اينها نسبت بمقدسات ديني.
سَنَستَدرِجُهُم سين براي تراخي نزديك است يعني زود باشد و استدراج را معاني بسيار كردند از ماده درج و درجات لكن در اينکه مقام طبق اخبار مرويه
جلد 8 - صفحه 41
از كافي از حضرت صادق عليه السّلام آنكه كفار و فساق هر چه در كفر و فسق زياده‌روي كنند خداوند نعمت را بر آنها ميافزايد تا آنكه بكلي خدا را فراموش كنند و خود را نيك پندارند و بنظر حقارت بمؤمنين نظر كنند مِن حَيث‌ُ لا يَعلَمُون‌َ که اينکه افزودگي نعم عقوبت و بلائي است که باعث ازدياد عذاب ميشود بر آنها و بالعكس مؤمن اگر آلوده بمعصيتي شد فوري دچار يك بلاء ميشود تا متنبه شود و استغفار كند و دست از معاصي بردارد و بر طبق اينکه معني شواهد بسيار در آيات شريفه قرآن داريم يكي كلمه املي در آيه بعد که شرحش بيايد و يكي آيه شريفه وَ لا يَحسَبَن‌َّ الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّما نُملِي لَهُم خَيرٌ لِأَنفُسِهِم إِنَّما نُملِي لَهُم لِيَزدادُوا إِثماً وَ لَهُم عَذاب‌ٌ مُهِين‌ٌ آل عمران آيه 172، شرحش گذشت و ديگر آيات شريفه وَ لَو لا أَن يَكُون‌َ النّاس‌ُ أُمَّةً واحِدَةً لَجَعَلنا لِمَن يَكفُرُ بِالرَّحمن‌ِ لِبُيُوتِهِم سُقُفاً مِن فِضَّةٍ وَ مَعارِج‌َ عَلَيها يَظهَرُون‌َ وَ لِبُيُوتِهِم أَبواباً وَ سُرُراً عَلَيها يَتَّكِؤُن‌َ وَ زُخرُفاً وَ إِن كُل‌ُّ ذلِك‌َ لَمّا مَتاع‌ُ الحَياةِ الدُّنيا وَ الآخِرَةُ عِندَ رَبِّك‌َ لِلمُتَّقِين‌َ زخرف آيه 32- 34 و غير اينها
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 182)- مجازات استدراج: در این آیه و آیه بعد یکی از مجازاتهای الهی که به صورت یک سنّت در باره بسیاری از گنهکاران سرکش اجرا می‌شود، بیان شده و آن «عذاب استدراج» است.
استدراج در دو مورد از قرآن مجید آمده است. یکی در آیه مورد بحث و دیگری در آیه 44 سوره قلم و هر دو مورد در باره انکار کنندگان آیات الهی است.
خداوند در این آیه می‌فرماید: «آنها که آیات ما را تکذیب و انکار کردند تدریجا، مرحله به مرحله، از راهی که نمی‌دانند، در دام مجازات گرفتارشان می‌کنیم» و زندگی آنها را درهم می‌پیچیم (وَ الَّذِینَ کَذَّبُوا بِآیاتِنا سَنَسْتَدْرِجُهُمْ مِنْ حَیْثُ لا یَعْلَمُونَ).
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
