امام موسی کاظم علیه السلام: تفاوت بین نسخهها
سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{شناسنامه ائمه | {{شناسنامه ائمه | ||
|عنوان امام=امام کاظم علیه السلام|مقام=امام هفتم|نام=موسی|لقب=کاظم|کنیه=ابو الحسن|پدر=امام صادق علیه السلام | |عنوان امام=امام کاظم علیه السلام|مقام=امام هفتم|نام=موسی|لقب=کاظم|کنیه=ابو الحسن|پدر=امام صادق علیه السلام | ||
− | |مادر=حمیده|تاریخ ولادت=7 صفر سال 128 هجری قمری | + | |مادر=حمیده|تاریخ ولادت=7 صفر سال 128 هجری قمری|محل ولادت=أبواء، بین مکه و مدینه|مدت امامت=35سال|مدت عمر=55 سال|خلفای معاصر= منصور دوانقی،مهدی،هادی و هارون الرشید |
− | |محل ولادت=أبواء، بین مکه و مدینه | ||
− | |مدت امامت=35سال | ||
− | |مدت عمر=55 سال | ||
− | |خلفای معاصر= منصور دوانقی،مهدی،هادی و هارون الرشید | ||
|تاریخ شهادت=25 رجب سال 183 هجری قمری |قاتل=هارون الرشید لعنه الله | |تاریخ شهادت=25 رجب سال 183 هجری قمری |قاتل=هارون الرشید لعنه الله | ||
|محل دفن=کاظمین}} | |محل دفن=کاظمین}} |
نسخهٔ ۳ مهٔ ۲۰۱۵، ساعت ۰۹:۳۸
[[|250px|center]] | |
مقام | امام هفتم |
نام | موسی |
القاب | کاظم |
کنیه | ابو الحسن |
پدر | امام صادق علیه السلام |
مادر | حمیده |
زادروز | 7 صفر سال 128 هجری قمری |
زادگاه | أبواء، بین مکه و مدینه |
مدت امامت | 35سال |
مدت عمر | 55 سال |
تاریخ شهادت | 25 رجب سال 183 هجری قمری |
علت شهادت | |
قاتل | هارون الرشید لعنه الله |
مدفن | کاظمین |
حضرت موسي بن جعفر عليه السلام امام هفتم شيعيان در سال 128 هجری در قريه «ابواء» (ميان مکه و مدينه) ديده به جهان گشود. نام مادرشان حمیده بربریه یا حمیده پاک بوده است.
امام کاظم عليه السلام پس از شهادت پدر بزرگوارش امام جعفر صادق علیه السلام به امامت رسيد و از سال 148 تا 183 يعنی مدت 35 سال رهبری شيعيان را بر عهده گرفت. ایشان معاصر با چهار تن از خلفای عباسی یعنی منصور عباسی (148 تا 158)،مهدی عباسی (158 تا 169)،هادی عباسی(169 تا 170) و هارون الرشید (170 تا 183) بودند و در بيست و پنجم رجب سال 183 ه.ق در بغداد در زندان سندی بن شاهک مسموم و به شهادت رسید.
محتویات
کنیه و القاب امام موسی کاظم (علیه السلام)
ربيع بن عبد الرحمن گفت: بخدا قسم موسى بن جعفر عليه السّلام از كسانى بود كه آثار جلالت و كمال دانش و اطلاع از حقايق عالم در چهرهاش ديده مى شد، و مي دانست چه كسى ادعاى مقامش را خواهد كرد و منكر امامت و جانشينش مي گردد ولى اين خشم را فرو مي خورد و آنچه مي دانست اظهار نمي كرد از همين جهت لقب كاظم يافت.[۱]
كنيه آن جناب ابو الحسن اول و ابو الحسن ماضى و ابو ابراهيم و ابو على بود معروف بعبد صالح و نفس زكيه و زين المجتهدين و وفى و صابر و امين و زاهر شد، لقب زاهر را از آن جهت يافت كه اخلاق پسنديده و بخشش فراوانش درخشيد. كاظم بواسطه كظم غيظ و چشم پوشى كه از ستمگران ميكرد بطورى كه با زهر ستم آنها در زندان شهيد شد. كاظم كسى است كه خوف و اندوه پيكرش را فرا گرفته باشد.[۲]
از حضرت رضا عليه السّلام نقل شده كه فرمود: نقش انگشترى پدرم موسى بن جعفر «حسبى اللَّه» بود در اين موقع امام دست خود را گشود و انگشترى را نشان داد و نقش آن را ديدم.[۳]
امامت پس از امام صادق (علیه السلام)
گاهى بنا به دلايل سياسى، از جمله به دليل وحشتى كه از حاكميّت عباسيان وجود داشت، امام براى بسيارى از شيعيان خود ناشناخته مى ماند؛ زيرا امكان آن بود كه اگر به صورت صريح، امامت امامى معين مى شد، از ناحيه خلفا تحت فشار قرار گيرد. از جمله دلایل سردرگمی شیعیان پس از امام صادق (علیه السلام) می توان به موارد زیر اشاره کردک
- شدّت اختناق منصور درباره علويان، به ويژه امام صادق عليه السّلام- كه عظمت فراوانى در جامعه كسب كرده بود- سبب شد تا سردرگمى خاصى ميان برخى از شيعيان، نسبت به رهبرى آينده، به وجود آيد.
- دعوت و جذب شيعيان آن حضرت از طرف بعضى از فرزندان امام صادق عليه السّلام- كه به ناحق داعيه امامت داشتند- و بهره گيرى آنان از اين فرصت، مزيد بر علت مىشد.
- پراكندگى شيعيان نيز خود مشكل ديگرى بود؛ زيرا آنها در شهرهاى دور و نزديك زندگى مى كردند و كسب اطمينان درباره امام واقعى براى آنان كار دشوارى بود.
- امام صادق عليه السّلام در وصیت خویش براى اين كه جان امام بعد از خویش را حفظ کند، افزون بر دو فرزند خود، امام كاظم عليه السّلام و عبد الله، منصور عباسى را نيز وصىّ خود قرار داد.[۴]
- مسأله اسماعيل بن جعفر بن محمد:آنجا كه او فرزند بزرگتر امام صادق عليه السّلام بود،شيعيان گمان مىكردند كه رهبرى آينده شيعه از آن او خواهد بود. وى در حيات پدر وفات كرد و به طورى كه در روايت آمده، امام صادق عليه السّلام اصرار داشتند تا شيعيان با ديدن جنازه او به مرگش يقين كنند. با اين حال عدهاى، پس از آن حضرت با داعيه مهدويت اسماعيل و يا بهانه هاى ديگر، فرقهایى بنام خطابيه، باطنيّه يا اسماعيليّه در شيعه به وجود آوردند[۵]
اين عوامل دست به دست هم داد و در ايجاد انشعاب ميان شيعيان پس از شهادت امام صادق عليه السّلام بسیار مؤثر بود به طورى كه يكى از اصحاب امام كاظم عليه السّلام گفت : ذهب النّاس بعد ابى عبد اللّه عليه السّلام يمينا و شمالا[۶] نوبختى انشعاب شيعه را به شش فرقه پس از رحلت امام صادق عليه السّلام بدين ترتيب برمى شمارد:
- كسانى كه معتقد بر مهدويت خود امام صادق عليه السّلام بودند.
- اسماعيليه خالصه كه هنوز بر زنده بودن اسماعيل اصرار مى ورزيدند.
- آنان كه به امامت محمّد فرزند اسماعيل اعتقاد داشتند.
- دسته اى كه به امامت محمّد بن جعفر معروف به ديباج معتقد بودند.
- گروهى كه امامت عبد الله افطح را قبول داشتند.
- كسانى كه به امامت موسى بن جعفر عليه السّلام اعتقاد داشتند.[۷]
برخوردهای سیاسی امام کاظم علیه السلام
اخلاق و فضایل امام علیه السلام
امام کاظم عليه السلام به دليل حلم و بردباري در برابر تجاوزکاران و فرونشاندن غيظ و خشم خويش به «کاظم» ملقب بود و به خاطر لياقت و شايستگی اش به «عبدصالح» معروف بود.
خريدن غلام و آزاد ساختن غلام يكى از برنامه هاى عبادتى امام علیه السلام بوده است به حدى كه در مدت عمر خود بيش از هزار نفر را خريدارى و در راه خدا و جلب رضايت و خشنودى او آزاد ساخته است.
يكى از مشخص ترين صفات بارز پيشواى هفتم ما سخاوت و بذل وجود و كرم اوست كه در راه خدا مبذول مى داشت.
بر اين اساس است كه سيره نويسان بي طرف اتفاق نظر دارند كه امام موسى بن جعفر علیه السلام يكى از چهره هاى معروف سخاوت و كرم عصر خود بود و امكانات مالى خود را كه محصول دست رنج خود او بود و از راه كشاورزى و زراعت عائدش مي شد در اختيار نيازمندان و بيچارگان واقعى اجتماع قرار مي داد. به ترتيبى بخشش ها و كرامت هاى آن بزرگوار در اعماق دل هاى مردم ريشه دوانده بود كه در مدينه به صورت ضرب المثلى شيوع داشت و مردم گاهى در گفتگوهاى خود به هم ديگر مي گفتند: «تعجب از كسى است كه كيسه بذل و بخشش موسى بن جعفر به او رسيده باشد ولى باز هم اظهار فقر و تنگدستى بنمايد»
امام موسی بن جعفر علیه السلام بسيار به سراغ فقرا مي رفت. شب ها در ظرفی پول و آرد و خرما مي ريخت و به وسايلی به فقرای مدينه مي رساند، در حالی که آن ها نمي دانستند از ناحيه چه کسی است.
اصحاب و شاگردان امام علیه السلام
- یونس بن عبد الرحمن: وی در اعتقاد به امامت حضرت موسي بن جعفر چنان روشن بين و استوار بود كه كوچكترين نرمش و يا لغزشي را در مقابل منحرفان روا نمي شمرد و در برخورد با فرقه هايي چون واقفیه ، موضع قاطعي داشت. او در پرتو انوار درخشان هفتمين و هشتمين فروغ امامت از چهره های درخشان جهان تشيع و شخصيتي ارزنده به شمار مي رود.
- بوعبدالله بن يحيي كاهلي اسدي: از اصحاب امام كاظم عليه السلام است كه نزد آن حضرت محترم بود و علمای رجال او را با منزلت و فضل می دانند.
اوضاع سیاسی دوران امام علیه السلام
مدت امامت موسي بن جعفر علیه السلام «35» سال بود. آن حضرت از سال 148 هجري قمري يعني زماني که 20 سال داشت تا سال 183 هجري قمري که در سن 55 سالگي به شهادت رسید عهده دار منصب امامت و پيشوايي مردم بود. به اين ترتيب ایشان زمان حکومت تعدادي از فرمانروايان عباسی را درک کرد. دوران امامت ايشان در زمان سلطنت منصور و همچنين تمام مدت سلطنت مهدی (10سال) و سلطنت هادی (1 سال) و زمانی طولانی از حکومت هارون الرشید بود.حکومت بنی عباس در این زمان دوران شکوه و عظمت خود را طی می کرد تا آنجا که دوران حکومت هارون الرشید را عصر طلایی نام نهاده بودند.
گزیده ای از سخنان امام علیه السلام
- الصبر على الوحده علامه قوه العقل،فمن عقل عن الله تبارك و تعالى اعتزل اهل الدنيا و الراغبين فيها و رغب فيما عند ربه و كان الله آنسه فى الوحشه و صاحبه فى الوحده، وغناه فى العيله و معزه فى غير عشيره.[۸]
صبر بر تنهايى نشانه قوت عقل است و هر كه از طرف خداوند تبارك و تعالى تعقل كند از اهل دنيا و راغبين در آن كناره گرفته و بدآنچه نزد پرودرگارش است رغبت نموده،و خداوند در وحشت انيس اوست ودر تنهايى يار او، و توانگرى او در ندارى و عزت او در بى تيره و تبارى است.
- ان العاقل لايكذب و ان كان فيه هواه.[۹] همانا كه عاقل دروغ نمى گويد، گر چه طبق ميل و خواسته او باشد.
- قله المنطق حكم عظيم، فعليكم بالصمت، فانه دعه حسنه و قله وزر و خفه من الذنوب.[۱۰] كم گويى، حكمت بزرگى است، بر شما باد به خموشى كه شيوه اى نيكو وسبكبار و سبب تخفيف گناه است.
- ان الله حرم الجنه على كل فاحش قليل الحياء لايبالى ما قال و لا ما قيل له.[۱۱] همانا خداوند بهشت را بر هر هرزه گوى كم حيا كه باكى ندارد چه مى گويد و يا به او چه گويند حرام گردانيده است.
- اياك و الكبر، فانه لايدخل الجنه من كان فى قلبه مثقال حبه من كبر.[۱۲] از كبر و خودخواهى بپرهيز، كه هر كسى در دلش به اندازه دانه اى كبر باشد ، داخل بهشت نمى شود.
- من احب الدنيا ذهب خوف الاخره من قلبه و ما اوتى عبد علما فازداد للدنيا حبا الا ازداد من الله بعدا و ازداد الله عليه غضبا.[۱۳]
هر كه دنيا را دوست بدارد، خوف آخرت از دلش برود، و به بنده اى دانشى ندهند كه به دنيا علاقه مندتر شود، مگر آن كه از خدا دورتر و مورد خشم او قرار گيرد.
پانویس
- ↑ عيون اخبار الرضا،شیخ صدوق، ج 1 ص 12
- ↑ زندگانى حضرت امام موسى كاظم(ع)، ترجمه بحار الأنوار،علامه محمد باقر مجلسی ،ص 11
- ↑ زندگانى حضرت امام موسى كاظم(ع)، ترجمه بحار الأنوار،علامه محمد باقر مجلسی ،ص 11
- ↑ الخرائج، ص 293؛ مسند الامام الكاظم ج 1، ص 390
- ↑ حيات فكرى و سياسى ائمه، جعفريان ،ص:380
- ↑ عيون اخبار الرضا ج 1، ص 31
- ↑ . فرق الشيعة، ص 79
- ↑ تحف العقول، ص 387.
- ↑ همان، ص 391.
- ↑ همان، ص 394.
- ↑ همان، ص 394.
- ↑ همان، ص 396.
- ↑ همان، ص 399.
منابع
- زندگانی امام موسی بن جعفرعلیه السلام ، عبد الرحیم عقیقی بخشایشی،ناشر؟ ،1340.
- زندگانی باب الحوائج حضرت موسی بن جعفر علیه السلام، سید محمد تقی مدرسی، مترجم محمد صادق شریعت، محبان الحسینعلیه السلام،1382.
- تشیع در مسیر تاریخ، داود الهامی، مکتب اسلام، ش 9، آذر 1371.
چهارده معصوم علیهم السلام |
↓ اسامی ↓ |
حضرت محمد صلی الله علیه و آله • حضرت فاطمه سلام الله علیها امام علی علیه السلام • امام حسن علیه السلام • امام حسین علیه السلام • امام سجاد علیه السلام • امام باقر علیه السلام • امام صادق علیه السلام • امام کاظم علیه السلام • امام رضا علیه السلام • امام جواد علیه السلام • امام هادی علیه السلام • امام حسن عسکری علیه السلام • امام زمان عجل الله تعالی فرجه |
↓ مفاهیم وابسته ↓ |
اهل البیت علیهم السلام • عصمت • پنج تن • عترت • سادات • اهل الذکر • اکمال دین • اولی الأمر |
↓ آیات و احادیث مرتبط ↓ |
آیه تطهیر • آیه امامت • آیه اکمال • حدیث ثقلین • حدیث سفینه • حدیث یوم الدار • حدیث طیر مشوی |