فهرست حکومت های اسلامی: تفاوت بین نسخهها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
(رده تاریخ اسلام) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| − | + | حکومتهای اسلامی، آن دسته از حکومتهایی هستند که توسط مسلمانان در مناطق مختلف جهان به وجود آمده و اقدام به حکومترانی بر مسلمانان و غیرمسلمانان آن مناطق مینمودهاند. این مناطق غالباً مکانهایی بودهاند که در قرون اولیه اسلامی توسط جنگجویان مسلمان فتح شده و مردمان آنجا به مرور مسلمان میشدند. اما مردمان برخی از این مناطق نیز، پیش از آنکه سرزمینهای آنان توسط جنگجویان مسلمان فتح شوند، توسط بازرگانان و مبلغان و روحانیون، به دین [[اسلام]] درمیآمدند. این مناطق و حکومتهای آنان را میتوان به چند ناحیه تقسیم کرد: [[فهرست حکومت های ایران|ایران]]، آسیای میانه و [[ماوراءالنهر]]، شبهقاره هند، [[شام|شامات]]، [[مصر]] و آناتولی، شمال آفریقا و [[اندلس|آندلس]]. | |
| − | ==فهرست | + | ==فهرست حکومتهای اسلامی در ایران== |
{| width="80%" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" style="heading1:3em 3em 3em 1; text-align:center; float:center; border-style:solid;" | {| width="80%" border="1" cellspacing="0" cellpadding="5" style="heading1:3em 3em 3em 1; text-align:center; float:center; border-style:solid;" | ||
|+ | |+ | ||
| − | ''' | + | '''حکومتهای اسلامی در فلات ایران و ماوراءالنهر''' |
|- style="width:10%; background:#ccccff" | |- style="width:10%; background:#ccccff" | ||
| − | |'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' | + | |'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیانگذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت''' |
|- | |- | ||
| − | |[[طاهریان]]||821 - 873||205 - 259 ه.ق||[[طاهر بن حسین ]] (ذوالیمینین)||[[مرو]]، [[نیشابور]] و [[بلخ]]||[[پرونده:Tahirid Dynasty 821 - 873 (AD).png]] | + | |[[طاهریان]]||821 - 873||205 - 259 ه.ق||[[طاهر بن حسین]] (ذوالیمینین)||[[مرو]]، [[نیشابور]] و [[بلخ]]||[[پرونده:Tahirid Dynasty 821 - 873 (AD).png]] |
|- | |- | ||
| − | |[[صفاریان]]||867 - 1002||247 - 287 ه.ق||[[یعقوب لیث صفاری | + | |[[صفاریان]]||867 - 1002||247 - 287 ه.ق||[[یعقوب لیث صفاری]]||[[زرنج]]||[[پرونده:Saffarid dynasty 861-1003.png]] |
|- | |- | ||
|[[سامانیان]]||875 - 999||261 - 389 ه.ق||[[نصر بن احمد]]||[[بلخ]] و [[بخارا]]||[[پرونده:Samanid dynasty (819–999).GIF]] | |[[سامانیان]]||875 - 999||261 - 389 ه.ق||[[نصر بن احمد]]||[[بلخ]] و [[بخارا]]||[[پرونده:Samanid dynasty (819–999).GIF]] | ||
| سطر ۳۸: | سطر ۳۸: | ||
|چوپانیان||1335 - 1357||736 - 759 ه.ق||شیخ حسن چوپانی||[[تبریز]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dyansty 1337–1432 ad.PNG]] | |چوپانیان||1335 - 1357||736 - 759 ه.ق||شیخ حسن چوپانی||[[تبریز]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dyansty 1337–1432 ad.PNG]] | ||
|- | |- | ||
| − | |مظفریان||1335 - 1393||736 - 796 ه.ق|| | + | |مظفریان||1335 - 1393||736 - 796 ه.ق||مبارزالدین محمد||[[کرمان]]، [[شیراز]] و [[یزد]]||[[پرونده:MuzaffaridDynastyofIranMapHistoryofIran.png]] |
|- | |- | ||
|جلایریان||1336- 1432||737 - 835 ه.ق||شیخ حسن بزرگ||[[بغداد]]، [[تبریز]] و [[بصره]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dyansty 1337–1432 ad.PNG]] | |جلایریان||1336- 1432||737 - 835 ه.ق||شیخ حسن بزرگ||[[بغداد]]، [[تبریز]] و [[بصره]]||[[پرونده:Chupanid - Jalayerid dyansty 1337–1432 ad.PNG]] | ||
| سطر ۴۸: | سطر ۴۸: | ||
|[[تیموریان]]||1370 - 1507||772 - 912 ه.ق||تیمور لنگ||[[هرات]] و [[سمرقند]]||[[پرونده:تیموریان.png]] | |[[تیموریان]]||1370 - 1507||772 - 912 ه.ق||تیمور لنگ||[[هرات]] و [[سمرقند]]||[[پرونده:تیموریان.png]] | ||
|- | |- | ||
| − | |[[ | + | |[[قراقویونلوها]]||1406 - 1468||809 - 873 ه.ق||قرامحمد||[[تبریز]]||[[پرونده:250px-Qara Qoyunlu Turcomans 1407–1468.png]] |
|- | |- | ||
| − | |[[آق | + | |[[آق قویونلوها]]||1468 - 1582||873 - 990 ه.ق||قره عثمان||[[تبریز]] و دیاربکر||[[پرونده:Map Aq Qoyunlu 1478-en.png]] |
|- | |- | ||
|مرعشیان||1359 - 1582||798 - 990 ه.ق||قوام الدین بن عبدالله||[[ساری]] و [[آمل]]||[[پرونده:Marashiyan government 1359-1582 AD.png]] | |مرعشیان||1359 - 1582||798 - 990 ه.ق||قوام الدین بن عبدالله||[[ساری]] و [[آمل]]||[[پرونده:Marashiyan government 1359-1582 AD.png]] | ||
| سطر ۶۰: | سطر ۶۰: | ||
|هوتکیان||1709 - 1738||1119 - 1150 ه.ق||مرویس خان هوتک||اصفهان و قندهار||[[پرونده:250px-Map of The Hotakids.png]] | |هوتکیان||1709 - 1738||1119 - 1150 ه.ق||مرویس خان هوتک||اصفهان و قندهار||[[پرونده:250px-Map of The Hotakids.png]] | ||
|- | |- | ||
| − | |[[افشاریان]]||1738 - 1796||1150 - 1210 ه.ق||[[نادرشاه]]||[[مشهد]]||[[پرونده:Afsharid dynasty Map 500x346.jpg]] | + | |[[افشاریه|افشاریان]]||1738 - 1796||1150 - 1210 ه.ق||[[نادرشاه]]||[[مشهد]]||[[پرونده:Afsharid dynasty Map 500x346.jpg]] |
|- | |- | ||
|[[زندیان]]||1750 - 1794||1164 - 1198 ه.ق||[[کریم خان زند]]||[[شیراز]]||[[پرونده:ZanddynastyTrial.png]] | |[[زندیان]]||1750 - 1794||1164 - 1198 ه.ق||[[کریم خان زند]]||[[شیراز]]||[[پرونده:ZanddynastyTrial.png]] | ||
| سطر ۶۷: | سطر ۶۷: | ||
|} | |} | ||
| − | ==فهرست | + | ==فهرست حکومتهای اسلامی در آسیای میانه و ماوراءالنهر== |
{| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | {| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | ||
| سطر ۹۴: | سطر ۹۴: | ||
|خانات بخارا||1785-1924||1199 - 1342 ه.ق||باقی محمدخان||بخارا||[[پرونده:250px-Bukhara1600.png]] | |خانات بخارا||1785-1924||1199 - 1342 ه.ق||باقی محمدخان||بخارا||[[پرونده:250px-Bukhara1600.png]] | ||
|} | |} | ||
| − | ==فهرست | + | ==فهرست حکومتهای اسلامی در شبهقاره هند== |
{| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | {| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | ||
|+ | |+ | ||
| − | ''' | + | '''حکومتهای اسلامی در شبقاره هند''' |
|- style="width:10%; background:#ccccff" | |- style="width:10%; background:#ccccff" | ||
| سطر ۱۳۰: | سطر ۱۳۰: | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==حکومتهای اسلامی در جزیره، شامات، مصر و آناتولی== |
{| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | {| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | ||
|+ | |+ | ||
| − | ''' | + | '''حکومتهای اسلامی در مصر، شامات و آناتولی''' |
|- style="width:10%; background:#ccccff" | |- style="width:10%; background:#ccccff" | ||
| سطر ۱۷۱: | سطر ۱۷۱: | ||
|} | |} | ||
| − | == | + | ==حکومتهای اسلامی در شمال آفریقا و جنوب اسپانیا== |
{| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | {| class="wikitable" align="center" border="1" cellpadding="4" cellspacing="0" style="text-align: center; font-weight: normal; font-size: 100%; margin: auto;" | ||
|+ | |+ | ||
| − | ''' | + | '''حکومتهای اسلامی در شمال آفریقا و اندلس''' |
|- style="width:10%; background:#ccccff" | |- style="width:10%; background:#ccccff" | ||
|'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیان گذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت''' | |'''نام حکومت'''||'''مدت زمان حکومت (میلادی)'''||''' مدت زمان حکومت (قمری)'''||''' بنیان گذار'''||'''پایتخت'''||'''محدوده حکومت''' | ||
|- | |- | ||
| − | |[[ | + | |امویان [[اندلس]]||756-929||138-316 ه.ق||عبدالرحمن داخل||[[قرطبه]]||ــــــــــــ |
|- | |- | ||
| − | |رستمیان||767-909||149-296 ه.ق||عبدالرحمن بن رستم||تیارت(شهری در الجزایر)||[[پرونده:250px-Rustamid Dynasty 776 - 909 (AD).PNG]] | + | |رستمیان||767-909||149-296 ه.ق||عبدالرحمن بن رستم||تیارت(شهری در [[الجزایر]])||[[پرونده:250px-Rustamid Dynasty 776 - 909 (AD).PNG]] |
|- | |- | ||
| − | |ادریسیان||788-985||171-374 ه.ق||ادریس بن عبدالله|| | + | |ادریسیان||788-985||171-374 ه.ق||ادریس بن عبدالله||ولیلی، فاس و هجرالناصر||[[پرونده:250px-Idrisids Dynasty 788 - 985 (AD).PNG]] |
|- | |- | ||
| − | |اغلبیان||800–909||183-358 ه.ق||ابراهیم بن اغلب||قیروان(شهری در تونس)||[[پرونده:250px-Aghlabids Dynasty 800 - 909 (AD).PNG]] | + | |اغلبیان||800–909||183-358 ه.ق||ابراهیم بن اغلب||[[قیروان]](شهری در [[تونس]])||[[پرونده:250px-Aghlabids Dynasty 800 - 909 (AD).PNG]] |
|- | |- | ||
|خلافت قرطبه||929-1031||316-422 ه.ق||عبدالرحمن سوم||قرطبه||[[پرونده:250px-Califato de Córdoba - 1000.svg.png]] | |خلافت قرطبه||929-1031||316-422 ه.ق||عبدالرحمن سوم||قرطبه||[[پرونده:250px-Califato de Córdoba - 1000.svg.png]] | ||
|- | |- | ||
| − | |مرابطون||1040-1147||431-541 ه.ق||ابوبکر بن عمر||اغمات، فاس و مراکش||[[پرونده:Almoravid Map.png]] | + | |مرابطون||1040-1147||431-541 ه.ق||ابوبکر بن عمر||اغمات، فاس و [[مراکش]]||[[پرونده:Almoravid Map.png]] |
|- | |- | ||
|موحدون||1121-1269||514-667ه.ق||عبدالمؤمن بن علی الکومی||تینمل و مراکش||[[پرونده:250px-Empire almohade.PNG]] | |موحدون||1121-1269||514-667ه.ق||عبدالمؤمن بن علی الکومی||تینمل و مراکش||[[پرونده:250px-Empire almohade.PNG]] | ||
| سطر ۲۰۲: | سطر ۲۰۲: | ||
|وطاسیان||1472-1554||831-956ه.ق||محمداول وطاسی (الشیخ)||فاس||[[پرونده:250px-Wattasids - Simplified map.PNG]] | |وطاسیان||1472-1554||831-956ه.ق||محمداول وطاسی (الشیخ)||فاس||[[پرونده:250px-Wattasids - Simplified map.PNG]] | ||
|- | |- | ||
| − | | | + | |[[علویان]] مراکش||1631- تا به امروز||1040 - تا به امروز||رشید بن علی شریف||رباط||[[پرونده:250px-Morocco in its region (all claimed).svg.png]] |
|} | |} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم، ایرا ام لاپیدوس، ترجمه محمود | + | * تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم، ایرا ام لاپیدوس، ترجمه محمود رمضانزاده، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۶. |
[[رده:سلسله های حکومتی]] | [[رده:سلسله های حکومتی]] | ||
[[رده:تاریخ اسلام]] | [[رده:تاریخ اسلام]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۱ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۶:۳۰
حکومتهای اسلامی، آن دسته از حکومتهایی هستند که توسط مسلمانان در مناطق مختلف جهان به وجود آمده و اقدام به حکومترانی بر مسلمانان و غیرمسلمانان آن مناطق مینمودهاند. این مناطق غالباً مکانهایی بودهاند که در قرون اولیه اسلامی توسط جنگجویان مسلمان فتح شده و مردمان آنجا به مرور مسلمان میشدند. اما مردمان برخی از این مناطق نیز، پیش از آنکه سرزمینهای آنان توسط جنگجویان مسلمان فتح شوند، توسط بازرگانان و مبلغان و روحانیون، به دین اسلام درمیآمدند. این مناطق و حکومتهای آنان را میتوان به چند ناحیه تقسیم کرد: ایران، آسیای میانه و ماوراءالنهر، شبهقاره هند، شامات، مصر و آناتولی، شمال آفریقا و آندلس.
محتویات
فهرست حکومتهای اسلامی در ایران
| نام حکومت | مدت زمان حکومت (میلادی) | مدت زمان حکومت (قمری) | بنیانگذار | پایتخت | محدوده حکومت |
| طاهریان | 821 - 873 | 205 - 259 ه.ق | طاهر بن حسین (ذوالیمینین) | مرو، نیشابور و بلخ |
|
| صفاریان | 867 - 1002 | 247 - 287 ه.ق | یعقوب لیث صفاری | زرنج |
|
| سامانیان | 875 - 999 | 261 - 389 ه.ق | نصر بن احمد | بلخ و بخارا | |
| علویان طبرستان | 864 - 928 | 250 - 316 ه.ق | حسن بن زید علوی | آمل، ساری و استرآباد |
|
| زیاریان | 928 - 1043 | 315 - 434 ه.ق | مرداویج بن زیار | اصفهان، شیراز، گرگان، رودسر، ری و آمل | |
| آل بویه | 934 - 1055 | 320 - 440 ه.ق | علی بن بویه (عمادالدوله) | بغداد، اصفهان، ری، شیراز و همدان | |
| آل حسنویه | 934 - 1055 | 348 - 405 ه.ق | حسنویه پسر حسین برزکانی | قلعه سرماح |
|
| غزنویان | 963 - 1186 | 351 - 581 ه.ق | سبکتکین (ناصرالدین) | غزنین و لاهور | |
| سلجوقیان | 1037 - 1194 | 428 - 590 ه.ق | طغرل بیگ | نیشابور، اصفهان، ری، مرو و همدان |
|
| غوریان | 1148 - 1215 | 542 - 611 ه.ق | قطب الدین محمد | هرات و غزنین |
|
| اتابکان | ـــــــ | ــــ | ـــــــ | ــــــــ | ــــــــــــ |
| خوارزمشاهیان | 1077 - 1231 | 470 - 628 ه.ق | انوشتکین غرجه | گرگانچ، غزنی، سمرقند و تبریز | |
| ایلخانیان | 1256 - 1335 | 654 - 736 ه.ق | هلاکوخان | تبریز، مراغه و سلطانیه | |
| چوپانیان | 1335 - 1357 | 736 - 759 ه.ق | شیخ حسن چوپانی | تبریز | |
| مظفریان | 1335 - 1393 | 736 - 796 ه.ق | مبارزالدین محمد | کرمان، شیراز و یزد |
|
| جلایریان | 1336- 1432 | 737 - 835 ه.ق | شیخ حسن بزرگ | بغداد، تبریز و بصره | |
| سربداران | 1337 - 1376 | 738 - 778 ه.ق | عبدالرزاق باشتینی | سبزوار |
|
| آل کرت | 1244 - 1383 | 643 - 783 ه.ق | شمس الدین محمد بن ابی بکر | هرات |
|
| تیموریان | 1370 - 1507 | 772 - 912 ه.ق | تیمور لنگ | هرات و سمرقند |
|
| قراقویونلوها | 1406 - 1468 | 809 - 873 ه.ق | قرامحمد | تبریز |
|
| آق قویونلوها | 1468 - 1582 | 873 - 990 ه.ق | قره عثمان | تبریز و دیاربکر |
|
| مرعشیان | 1359 - 1582 | 798 - 990 ه.ق | قوام الدین بن عبدالله | ساری و آمل |
|
| مشعشعیان | 1411 - 1538 | 814 - 945 ه.ق | سید محمد فلاح | هویزه |
|
| صفویان | 1501 - 1721 | 907 - 1134 ه.ق | شاه اسماعیل اول | تبریز، قزوین و اصفهان |
|
| هوتکیان | 1709 - 1738 | 1119 - 1150 ه.ق | مرویس خان هوتک | اصفهان و قندهار |
|
| افشاریان | 1738 - 1796 | 1150 - 1210 ه.ق | نادرشاه | مشهد |
|
| زندیان | 1750 - 1794 | 1164 - 1198 ه.ق | کریم خان زند | شیراز |
|
| قاجار | 1796- 1925 | 1150 - 1343 ه.ق | آقا محمد خان | تهران |
|
فهرست حکومتهای اسلامی در آسیای میانه و ماوراءالنهر
| نام حکومت | مدت زمان حکومت (میلادی) | مدت زمان حکومت (قمری) | بنیان گذار | پایتخت | محدوده حکومت |
| آل افراسیاب یا قراخانیان | 840-1211 | 225 - 607 ه.ق | ـــــــــ | کاشغر |
|
| آل فریغون | 892-1010 | 279 - 401 ه.ق | ـــــــــ | جوزجان | ـــــــــــــــ |
| قراختاییان | 1124-1218 | 517 - 614 ه.ق | ـــــــــ | بلاسغون |
|
| شیبانیان | 1500-1599 | 906 - 1005 ه.ق | شیبک خان ازبک | سمرقند |
|
| خانات خیوه | 1515-1920 | 921 - 1338 ه.ق | ایلبارس اول | شهر خیوه (در ازبکستان) |
|
| پادشاهی مستقل دروازه | 1526-1878 | 932 - 1295 ه.ق | اسکندر بیگ فرزند میرزا سبحان قلی خان | قلعه خمب | ـــــــــــــــ |
| جانیان یا اشترخانیان | 1598-1758 | 1007 - 1199 ه.ق | باقی محمدخان | بخارا | ـــــــــــــــ |
| خانات خوقند | 1709-1876 | 1120 - 1293 ه.ق | شاهرخ بای | خوقند |
|
| خانات بخارا | 1785-1924 | 1199 - 1342 ه.ق | باقی محمدخان | بخارا |
|
فهرست حکومتهای اسلامی در شبهقاره هند
| نام حکومت | مدت زمان حکومت (میلادی) | مدت زمان حکومت (قمری) | بنیان گذار | پایتخت | محدوده حکومت |
| ممالیک دهلی یا غلامشاهیان | 1206-1290 | 602 - 686 ه.ق | قطب الدین آیبک | دهلی | |
| خلجیان | 1290-1320 | 686-720 ه.ق | جلال الدین فیروز خلجی | دهلی | |
| تغلقیان | 1320-1414 | 720-814 ه.ق | غیاث الدین تغلق | دهلی | |
| سادات | 1414–1451 | 817-852 ه.ق | خضرخان | دهلی |
|
| لودیان | 1451-1526 | 852-932 ه.ق | بهلول لودی | دهلی |
|
| بهمنیان دکن | 1347-1527 | 747-933 ه.ق | علاءالدین حسن بهمن شاه | گلبرگه و بیدر |
|
| نظام شاهیان | 1490–1636 | 896-1007 ه.ق | احمد نظام شاه | احمدنگر |
|
| عادل شاهیان | 1490-1686 | 896-1096 ه.ق | یوسف عادل شاه ساوی | بیجاپور | ــــــــــــــــ |
| قطب شاهیان | 1518-1687 | 918 - 1098 ه.ق | سلطان قلی قطب شاه | گلکنده و حیدرآباد |
|
| بریدشاهیان | 1491-1619 | 897-1028 ه.ق | برید | بیدر | ـــــــــــــــــــ |
| سلاطین بنگال | 1352-1576 | 752-983 ه.ق | ــــــــــــــ | لکهنوتی، پاندوا |
|
| شاه میریان | 1339-1561 | 740-969 ه.ق | شمس الدین شاه | کشمیر(سرینگر) | ــــــــــــــ |
| بابریان یا گورکانیان | 1526-1858 | 746-1275 ه.ق | بابر | دهلی و آگرا | |
|
حکومتهای اسلامی در جزیره، شامات، مصر و آناتولی
| نام حکومت | مدت زمان حکومت (میلادی) | مدت زمان حکومت (قمری) | بنیان گذار | پایتخت | محدوده حکومت |
| طولونیان | 868–905 | 255 - 293 ه.ق | احمد بن طولون | فسطاط | |
| حمدانیان | 905–1002 | 293-394 ه.ق | عبدالله بن حمدان | موصل و حلب |
|
| اخشیدیان | 935–969 | 324-358 ه.ق | محمد بن طغج اخشید | فسطاط | |
| فاطمیان | 909–1171 | 297-567 ه.ق | عبیدالله مهدی | مهدیه و قاهره | |
| نمیریان | 990–1081 | 380-473 ه.ق | ـــــــــ | حرّان | ـــــــــــــــــ |
| مروانیان | 990–1085 | 380-469 ه.ق | باذکرد | دیاربرکر |
|
| عقیلیان | ــــــ | سده چهارم | ـــــــــ | موصل | |
| مرداسیان | 1024-1080 | 414- 472 ه.ق | صلیح بن مرداس | حران |
|
| سلجوقیان روم | 1077–1308 | 470-707 ه.ق | قتلمش | ایزنیک، قونیه و سواس |
|
| آل ارتق | 1101-1409 | 494-811 ه.ق | سعید بن ارتق | حصن کیفا و دیاربکر |
|
| زنگیان | 1127–1250 | 521-647 ه.ق | عمادالدین زنگی | موصل و حلب | |
| ایوبیان | 1171–1260 | 566-658 ه.ق | صلاح الدین ایوبی | قاهره | |
|
| ممالیک بحری | 1250-1380 | 648-783 ه.ق | شجرالدر | قاهره | |
| ممالیک برجی | 1382-1517 | 789-922 ه.ق | ظاهر سیفالدین برقوق | قاهره | |
| عثمانیان | 1299-1923 | 698-1341 ه.ق | عثمان بن أرطغل | سوگوت، بورسا، ادرنه و استانبول | |
|
حکومتهای اسلامی در شمال آفریقا و جنوب اسپانیا
| نام حکومت | مدت زمان حکومت (میلادی) | مدت زمان حکومت (قمری) | بنیان گذار | پایتخت | محدوده حکومت |
| امویان اندلس | 756-929 | 138-316 ه.ق | عبدالرحمن داخل | قرطبه | ــــــــــــ |
| رستمیان | 767-909 | 149-296 ه.ق | عبدالرحمن بن رستم | تیارت(شهری در الجزایر) | |
| ادریسیان | 788-985 | 171-374 ه.ق | ادریس بن عبدالله | ولیلی، فاس و هجرالناصر | |
| اغلبیان | 800–909 | 183-358 ه.ق | ابراهیم بن اغلب | قیروان(شهری در تونس) | |
| خلافت قرطبه | 929-1031 | 316-422 ه.ق | عبدالرحمن سوم | قرطبه |
|
| مرابطون | 1040-1147 | 431-541 ه.ق | ابوبکر بن عمر | اغمات، فاس و مراکش |
|
| موحدون | 1121-1269 | 514-667ه.ق | عبدالمؤمن بن علی الکومی | تینمل و مراکش | |
| حفصیان | 1229-1574 | 626-981ه.ق | ابوزکریا یحیی | بجایه و قسنطینه |
|
| مرینیان | 1244-1465 | 592-869ه.ق | ابومحمد عبدالحق اول | فاس | |
| بنی نصر | 1238-1492 | 635-897ه.ق | محمد بن نصر اول | گرانادا |
|
| وطاسیان | 1472-1554 | 831-956ه.ق | محمداول وطاسی (الشیخ) | فاس | |
| علویان مراکش | 1631- تا به امروز | 1040 - تا به امروز | رشید بن علی شریف | رباط |
|
منابع
- تاریخ جوامع اسلامی از آغاز تا قرن هجدهم، ایرا ام لاپیدوس، ترجمه محمود رمضانزاده، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۶.














































