فضائل الأشهر الثلاثة (کتاب): تفاوت بین نسخهها
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
| + | کتاب '''«فضائل الأشهُر الثلاثة»''' تألیف [[شیخ صدوق]] (م، ۳۸۱ ق)، دربردارنده رواياتى است كه از [[اهل بیت]] علیهمالسلام در فضيلت ماههاى سهگانه [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] و اعمال این سه ماه مبارک وارد شده است. | ||
{{مشخصات کتاب | {{مشخصات کتاب | ||
| سطر ۷: | سطر ۸: | ||
|نویسنده=شیخ صدوق | |نویسنده=شیخ صدوق | ||
| − | |موضوع= اعمال | + | |موضوع= اعمال ماههاى رجب، شعبان، رمضان |
|زبان= عربی | |زبان= عربی | ||
| − | |تعداد جلد= | + | |تعداد جلد= ۱ |
|عنوان افزوده1= محقق | |عنوان افزوده1= محقق | ||
| − | |افزوده1= | + | |افزوده1= [[غلامرضا عرفانیان یزدی]] |
|عنوان افزوده2= | |عنوان افزوده2= | ||
| سطر ۲۴: | سطر ۲۵: | ||
}} | }} | ||
| − | == | + | ==مؤلف== |
| + | [[شیخ صدوق|محمد بن علی بن حسین بابویه قمی]] (۳۰۵-۳۸۱ ق) متولد شهر [[قم]]، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، محدث، فقیه و متکلم بزرگ [[شیعه]] در قرن چهارم هجری به شمار میآید. | ||
| − | + | از اساتید وی می توان به [[ابن ولید|محمد بن حسن بن ولید]]، حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على(ع) و ابوالحسن محمد بن قاسم اشاره کرد. او خود استاد بزرگانی چون [[شیخ مفید]]، [[حسین بن علی بن حسین بابویه قمی|حسین بن علی بن بابویه قمی]] و [[هارون بن موسی تلعکبری]] بوده است. | |
| − | + | حدود ۳۰۰ اثر علمی به شیخ صدوق نسبت داده شده که برخی از آنها عبارتند از: [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]]، [[التوحید (کتاب)|التوحید]]، [[الخصال (کتاب)|الخصال]]، [[معانى الأخبار (کتاب)|معانی الأخبار]]، [[عیون اخبارالرضا (کتاب)|عیون أخبار الرضا(ع)]]، [[الأمالی شیخ صدوق (کتاب)|أمالی شیخ صدوق]]، [[المقنع (کتاب)|المقنع فی الفقه]]، [[الهدايه (کتاب)|الهدایة]] و [[کمال الدین و تمام النعمه (کتاب)|كمالالدین و تمام النعمة]]. | |
| − | کتاب | + | ==معرفی کتاب== |
| − | + | کتاب «فضائل الأشهر الثلاثة» مشتمل بر سه کتاب در فضائل ماه [[رجب]]، فضائل ماه [[شعبان]]، فضائل ماه [[رمضان]] می باشد. | |
| − | |||
| − | + | چنانكه صاحب «[[الذريعة الي تصانيف الشيعة|الذريعة]]» میگوید: «هركدام از فصلهاى اين كتاب، خود كتاب مستقلى است كه به دليل شباهت ابواب، هر سه در يک مجلد گرد آورده شده است». | |
| − | |||
| − | [[ | + | این کتاب، مانند دیگر کتابهای [[شیخ صدوق]]، پیوسته مورد توجه علمای [[شیعه]] قرار گرفته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار میآید. روایات آن نیز در بسیاری از مجموعههای روایی شیعه مانند «[[بحارالأنوار (کتاب)|بحارالانوار]]» و «[[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک الوسائل]]» نقل شده است. |
| − | [[ | + | |
| + | این کتاب در شناخت فضیلت [[دعا]]، [[نمازهای مستحب]] و [[اعمال ماه رجب]] و شعبان و رمضان کتابی قابل توجه است. همچنین این کتاب یکی از منابع کتابهای دعا مانند «[[مفاتیح الجنان (کتاب)|مفاتیح الجنان]]» اثر [[حاج شیخ عباس قمی|شیخ عباس قمی]] بهشمار میآید. | ||
| + | |||
| + | کتاب «فضائل الأشهر الثلاثة» توسط جواد خانی آرانی با عنوان «سه ماه بافضيلت (ترجمه فضائل الأشهر الثلاثة)» به فارسی ترجمه شده است. | ||
| + | ==محتوای کتاب== | ||
| + | مطالب کتاب حاضر در سه بخش تنظيم شده و در مجموع حاوی ۱۵۸ [[حدیث]] از [[پیامبر اسلام|رسول خدا]](ص) و [[ائمه اطهار]](ع) در فضیلت ماههای مذکور است؛ ۱۳ حديث به [[ماه رجب]]، ۳۷ حديث به [[ماه شعبان]] و ۱۰۸ حديث به [[ماه رمضان]] اختصاص يافته است. | ||
| + | |||
| + | *الف. بخش اول، در فضيلت ماه رجب مىباشد. در روايتى از پيامبر(ص) در اشاره به فضيلت ماه رجب، به نقل از [[انس بن مالک]]، چنين آمده است كه هركس يك روز از ماه رجب را از روى اعتقاد و ايمان و اميد به ثواب، [[روزه]] بدارد، خداوند بين او و آتش جهنم، هفتاد گودال فاصله قرار دهد كه عرض هر گودال، بين آسمان و زمين باشد. در روايت ديگرى از [[امام رضا]](ع) به نقل از [[حسن بن علی بن فضال|حسن بن فضال]]، چنين آمده است كه هركس روز اول ماه رجب را به طمع [[ثواب]] الهى روزه بگيرد، بهشت بر او لازم مىشود. | ||
| + | |||
| + | *ب. در بخش دوم، فضايل ماه شعبان ذكر گرديده است. در روايتى از [[امام صادق]](ع) به نقل از عبدالله بن فضل هاشمى، آمده است كه روزه ماه شعبان، اندوختهاى براى بنده در روز [[قيامت]] است و هيچ بندهاى نيست كه در ماه شعبان، زياد روزه بگيرد، مگر آنكه خداوند برنامه معيشتى و زندگى او را هموار و اصلاح کند و شرّ دشمنش را از او بازمىدارد و كمترين چيز براى كسى كه يك روز از شعبان را روزه بگيرد، آن است كه [[بهشت]] بر او واجب مىگردد. در روايت ديگرى از امام صادق(ع) به نقل از وهب بن وهب آمده است كه همواره [[امام على]](ع) چهار شب از سال را دوست مىداشت كه خود را از هر كارى فارغ (براى شبزندهدارى) نمايد: شب اول ماه رجب، شب [[عيد قربان]]، شب [[عيد فطر]] و شب نيمه ماه شعبان. | ||
| + | |||
| + | *ج. در آخرين بخش نيز، فضايل ماه مبارک رمضان، بیان شده است. در يكى از روايات اين قسمت از [[امام باقر]](ع) به نقل از [[محمد بن مسلم ثقفی کوفی|محمد بن مسلم]]، چنين آمده است كه خداوند فرشتگانى مخصوص روزهداران دارد كه در هر روز از ماه رمضان تا پايان روز، براى آنان [[استغفار]] مىكنند و هر شب هنگام [[افطار]]، روزهداران را ندا مىكنند: اى بندگان خدا، بشارت باد شما را كه اندك زمانى گرسنه بوديد و بهزودى بسيار سير خواهيد بود، شما و اعمالتان بركت داده شديد، تا آنكه شب آخر ماه رمضان، ندا مىدهند: اى بندگان خدا، بشارت باد شما را كه خداوند گناهان شما را آمرزيد و [[توبه]] شما را قبول كرد، پس ديگر آينده خود را ببينيد چگونه خواهيد بود. | ||
| + | |||
| + | [[شیخ صدوق]] فقط به ذكر روايات پرداخته و توضيحى در مورد آنها، نداده است. وی در این کتاب به [[مستحب|مستحبات]] و اعمال این سه ماه نیز اشاره دارد. | ||
| + | |||
| + | == منابع == | ||
| + | |||
| + | * [[نرم افزار جامع الاحادیث ۵ / ۳|نرم افزار جامع الاحادیث]]، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی. | ||
| + | * "فضائل الاشهر الثلاثة (کتاب)"، ویکی شیعه. | ||
{{حدیث}} | {{حدیث}} | ||
| + | [[رده:منابع حدیثی]][[رده:منابع زیارات و ادعیه]][[رده:آثار شیخ صدوق]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳۰ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۱۷:۲۶
کتاب «فضائل الأشهُر الثلاثة» تألیف شیخ صدوق (م، ۳۸۱ ق)، دربردارنده رواياتى است كه از اهل بیت علیهمالسلام در فضيلت ماههاى سهگانه رجب، شعبان و رمضان و اعمال این سه ماه مبارک وارد شده است.
 | |
| نویسنده | شیخ صدوق |
| موضوع | اعمال ماههاى رجب، شعبان، رمضان |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| محقق | غلامرضا عرفانیان یزدی |
|
| |
محتویات
مؤلف
محمد بن علی بن حسین بابویه قمی (۳۰۵-۳۸۱ ق) متولد شهر قم، معروف به شیخ صدوق و ابن بابویه، محدث، فقیه و متکلم بزرگ شیعه در قرن چهارم هجری به شمار میآید.
از اساتید وی می توان به محمد بن حسن بن ولید، حمزة بن محمد بن احمد بن جعفر بن محمد بن زید بن على(ع) و ابوالحسن محمد بن قاسم اشاره کرد. او خود استاد بزرگانی چون شیخ مفید، حسین بن علی بن بابویه قمی و هارون بن موسی تلعکبری بوده است.
حدود ۳۰۰ اثر علمی به شیخ صدوق نسبت داده شده که برخی از آنها عبارتند از: من لایحضره الفقیه، التوحید، الخصال، معانی الأخبار، عیون أخبار الرضا(ع)، أمالی شیخ صدوق، المقنع فی الفقه، الهدایة و كمالالدین و تمام النعمة.
معرفی کتاب
کتاب «فضائل الأشهر الثلاثة» مشتمل بر سه کتاب در فضائل ماه رجب، فضائل ماه شعبان، فضائل ماه رمضان می باشد.
چنانكه صاحب «الذريعة» میگوید: «هركدام از فصلهاى اين كتاب، خود كتاب مستقلى است كه به دليل شباهت ابواب، هر سه در يک مجلد گرد آورده شده است».
این کتاب، مانند دیگر کتابهای شیخ صدوق، پیوسته مورد توجه علمای شیعه قرار گرفته و از معتبرترین اصول روایی شیعه به شمار میآید. روایات آن نیز در بسیاری از مجموعههای روایی شیعه مانند «بحارالانوار» و «مستدرک الوسائل» نقل شده است.
این کتاب در شناخت فضیلت دعا، نمازهای مستحب و اعمال ماه رجب و شعبان و رمضان کتابی قابل توجه است. همچنین این کتاب یکی از منابع کتابهای دعا مانند «مفاتیح الجنان» اثر شیخ عباس قمی بهشمار میآید.
کتاب «فضائل الأشهر الثلاثة» توسط جواد خانی آرانی با عنوان «سه ماه بافضيلت (ترجمه فضائل الأشهر الثلاثة)» به فارسی ترجمه شده است.
محتوای کتاب
مطالب کتاب حاضر در سه بخش تنظيم شده و در مجموع حاوی ۱۵۸ حدیث از رسول خدا(ص) و ائمه اطهار(ع) در فضیلت ماههای مذکور است؛ ۱۳ حديث به ماه رجب، ۳۷ حديث به ماه شعبان و ۱۰۸ حديث به ماه رمضان اختصاص يافته است.
- الف. بخش اول، در فضيلت ماه رجب مىباشد. در روايتى از پيامبر(ص) در اشاره به فضيلت ماه رجب، به نقل از انس بن مالک، چنين آمده است كه هركس يك روز از ماه رجب را از روى اعتقاد و ايمان و اميد به ثواب، روزه بدارد، خداوند بين او و آتش جهنم، هفتاد گودال فاصله قرار دهد كه عرض هر گودال، بين آسمان و زمين باشد. در روايت ديگرى از امام رضا(ع) به نقل از حسن بن فضال، چنين آمده است كه هركس روز اول ماه رجب را به طمع ثواب الهى روزه بگيرد، بهشت بر او لازم مىشود.
- ب. در بخش دوم، فضايل ماه شعبان ذكر گرديده است. در روايتى از امام صادق(ع) به نقل از عبدالله بن فضل هاشمى، آمده است كه روزه ماه شعبان، اندوختهاى براى بنده در روز قيامت است و هيچ بندهاى نيست كه در ماه شعبان، زياد روزه بگيرد، مگر آنكه خداوند برنامه معيشتى و زندگى او را هموار و اصلاح کند و شرّ دشمنش را از او بازمىدارد و كمترين چيز براى كسى كه يك روز از شعبان را روزه بگيرد، آن است كه بهشت بر او واجب مىگردد. در روايت ديگرى از امام صادق(ع) به نقل از وهب بن وهب آمده است كه همواره امام على(ع) چهار شب از سال را دوست مىداشت كه خود را از هر كارى فارغ (براى شبزندهدارى) نمايد: شب اول ماه رجب، شب عيد قربان، شب عيد فطر و شب نيمه ماه شعبان.
- ج. در آخرين بخش نيز، فضايل ماه مبارک رمضان، بیان شده است. در يكى از روايات اين قسمت از امام باقر(ع) به نقل از محمد بن مسلم، چنين آمده است كه خداوند فرشتگانى مخصوص روزهداران دارد كه در هر روز از ماه رمضان تا پايان روز، براى آنان استغفار مىكنند و هر شب هنگام افطار، روزهداران را ندا مىكنند: اى بندگان خدا، بشارت باد شما را كه اندك زمانى گرسنه بوديد و بهزودى بسيار سير خواهيد بود، شما و اعمالتان بركت داده شديد، تا آنكه شب آخر ماه رمضان، ندا مىدهند: اى بندگان خدا، بشارت باد شما را كه خداوند گناهان شما را آمرزيد و توبه شما را قبول كرد، پس ديگر آينده خود را ببينيد چگونه خواهيد بود.
شیخ صدوق فقط به ذكر روايات پرداخته و توضيحى در مورد آنها، نداده است. وی در این کتاب به مستحبات و اعمال این سه ماه نیز اشاره دارد.
منابع
- نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- "فضائل الاشهر الثلاثة (کتاب)"، ویکی شیعه.
