من هو المهدی (علیه‌السلام) (کتاب): تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(صفحه‌ای تازه حاوی « بندانگشتی|من هو المهدي(ع) == معرفى اجمالى == '''من هو المهدى(ع...» ایجاد کرد)
 
جز (مهدی موسوی صفحهٔ من هو المهدي(ع) (کتاب) را به من هو المهدی (علیه‌السلام) (کتاب) منتقل کرد)
 
(۲ نسخهٔ میانیِ همین کاربر نمایش داده نشده است)
سطر ۱: سطر ۱:
[[پرونده:Ketab439.jpg|بندانگشتی|من هو المهدي(ع)]]
+
کتاب '''«مَن هو المهدى»'''، تألیف آیت‌الله ابوطالب تجلیل تبریزى (م، ۱۳۸۷ ش)، اثرى در اثبات ولادت، حیات و ظهور [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدى]] (عجل الله تعالی فرجه) در [[آخرالزمان]] است. این کتاب با هدف ردّ ادعاى کسانى که قائلند امام مهدى (علیه‌السلام) هنوز متولد نشده، بلکه در زمان ظهور متولد مى‌شود، نوشته شده است.
 +
{{مشخصات کتاب
  
== معرفى اجمالى ==
+
|عنوان=
  
 +
|تصویر= [[پرونده:Ketab439.jpg|240px|وسط]]
  
'''من هو المهدى(عج)'''، اثر آيت‌الله [[تجلیل تبریزی، ابوطالب|ابوطالب تجليل تبريزى]]، نوشته‌اى است در اثبات تولد، حيات و ظهور حضرت مهدى(ع) در آخرالزمان كه با هدف رد ادعاى كسانى كه قايلند هنوز امام مهدى(ع) متولد نشده، بلكه در زمان ظهور متولد مى‌شود، به زبان عربى و در سال 1398ق نوشته شده است.
+
|نویسنده= ابوطالب تجلیل تبریزی
  
انگيزه مؤلف اين بوده كه از نصوص و احاديث روايت‌شده، به مقدارى كه به حد تواتر برسد، بر تعيين شخص، پدر و مادر و هريك از اجداد حضرت مهدى(ع) تا پيامبر(ص) با نام آنان گردآورى شود تا هم ايشان و هم اجداد گرامى‌اشان شناخته شود؛ لذا از ميان نصوص فراوانى كه در باره آن حضرت آورده شده، تنها احاديثى كه مشتمل بر اين منظور است، ذكر شده است.
+
|موضوع= زندگی‌نامه امام مهدى علیه‌السلام
  
== ساختار ==
+
|زبان= عربی
  
 +
|تعداد جلد= ۱
  
كتاب با مقدمه مؤلف در بيان اشكالات چاپ‌هاى قبلى و ذكر ساختار كلى كتاب آغاز شده است.
+
|عنوان افزوده1=
  
مطالب در سه بخش، در چهل فصل، بدين ترتيب ارائه شده كه ابتدا براى احاديث وارده از پيامبر(ص) و هريك از ائمه(ص)، فصول جداگانه‌اى تعيين شده و احاديثى كه در اين خصوص از هركدام از آنان آمده، در فصل مستقلى آورده شده است، سپس فصول ديگرى به نام هريك از اجداد طاهرين حضرت مهدى(عج) فراهم شده و در هركدام از آن‌ها، احاديثى را كه دلالت مى‌كند كه چند پشت بين او و مهدى(ع) وجود دارد، آورده شده است.
+
|افزوده1=
  
مؤلف با بهره‌گيرى از منابع روايى و تاريخى دست اول شيعه و عامه، روايات پيامبر(ص) در باره معرفت امام زمان را از منابع اهل سنت نقل مى‌كند.
+
|عنوان افزوده2=
  
احاديث وارد شده از امامان شيعه(ع)، همراه با ذكر مأخذ، نقل شده و در ادامه، از عناوينى چون تاريخ ولادت امام مهدى(ع) از نظر اهل سنت، كسانى كه موفق به ديدار آن حضرت شدند و وكيلان آن حضرت بحث شده است.
+
|افزوده2=
  
مؤلف، احاديث مروى از پيامبر اكرم(ص) را تنها از عامه و احاديث ائمه(ع) را از كتب اصيل و مأخذ اصلى كه نزديك به عصر آن بزرگواران تأليف شده، ذكر كرده است؛ مانند كتاب [[الکافی|كافى]]، اكمال‌الدين، [[كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثنی عشر|كفاية الاثر]]، غيبت [[طوسی، محمد بن حسن|شيخ طوسى]]، دلائل الامامة و... و از مؤلفان متأخر از زمان آنان، جز به‌ندرت، نقل نشده است.
+
|لینک=
 +
}}
 +
==معرفی کتاب==
 +
کتاب «مَن هو المهدى» به زبان عربى و در سال ۱۳۹۸ قمری نوشته شده است. این کتاب بیش از آنکه رنگ تاریخى داشته باشد، صبغه [[حدیث|حدیثى]] دارد. مؤلف با بهره‌گیرى از منابع روایى و تاریخى دست اول [[شیعه|شیعه]] و [[سنی]]، روایات درباره شناخت [[امام زمان]](ع) را نقل مى‌کند.
  
== گزارش محتوا ==
+
انگیزه مؤلف این بوده که از نصوص و [[حدیث|احادیث]] روایت‌شده، به مقدارى که به حد [[تواتر]] برسد، بر تعیین شخص، پدر و مادر و هریک از اجداد [[حضرت مهدى]](ع) تا [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]](ص) با نام آنان گردآورى شود، تا هم ایشان و هم اجداد گرامى‌شان شناخته شود؛ لذا از میان نصوص فراوانى که در باره آن حضرت آورده شده، تنها احادیثى که مشتمل بر این منظور است، ذکر شده است.
  
 +
مؤلف، احادیث مروى از پیامبر(ص) را تنها از [[عامه]] و احادیث ائمه(ع) را از کتب اصلى شیعه که نزدیک به عصر آن بزرگواران تألیف شده، مانند کتاب «[[الکافی|کافى]]»، «[[کمال الدین و تمام النعمه|اکمال‌الدین]]»، «[[کفایة الأثر (کتاب)|کفایة الاثر]]»، «[[الغیبة (طوسی) (کتاب)|غیبت]]» [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسى]]، «[[دلائل الإمامة (کتاب)|دلائل الامامة]]» و... ذکر کرده است و از مؤلفان متأخر از زمان آنان، جز به‌ندرت، نقل نشده است.
  
نويسنده در بخش اول، به بررسى روايات مربوط به حضرت مهدى(ع) در كتب اهل سنت پرداخته است.
+
==محتوای کتاب==
  
فصل اول و دوم، اين سخن پيامبر(ص) در مورد لزوم شناخت امام زمان(ع) كه «هركه امام زمان خود را نشناسد و بميرد، به مرگ جاهليت مرده است»، از كتب اهل سنت نقل شده و پس از ذكر حديث ثقلين و اشاره به اينكه اين روايت در ميان هر دو فرقه متواتر بوده و در مواضع گوناگونى از جمله: روز عرفه، در مسجد خيف، در حجةالوداع و در خطبه‌اى كه روز وفات بر منبر ايراد شد، از پيامبر(ص) صادر گرديده، به مدارك آن از كتب اهل سنت اشاره شده است.
+
مطالب کتاب حاضر در سه بخش و هر بخش در چند فصل ارائه شده، بدین ترتیب که ابتدا براى [[احادیث]] وارده از [[پیامبر اسلام|پیامبر]](ص) و هریک از [[ائمه اطهار|ائمه]](ع)، فصول جداگانه‌اى تعیین شده و احادیثى که در این خصوص از هرکدام از آنان آمده، در فصل مستقلى آورده شده است، سپس فصول دیگرى به نام هریک از اجداد طاهرین [[امام زمان عجل الله فرجه الشریف|حضرت مهدى]](عج) فراهم شده و در هرکدام از آن‌ها، احادیثى را که دلالت مى‌کند که چند پشت بین او و امام مهدى(ع) وجود دارد، آورده شده است.
  
فصل سوم تا پنجم، بر اساس منابع اهل سنت، سخنان پيامبر(ص) مبنى بر اينكه امامان، دوازده تن هستند و نام يكايك آنان به تصريح پيامبر(ص) از كتب اهل سنت نقل شده و اين مطلب كه گروهى از بزرگان اهل سنت به تواتر احاديث مربوط به حضرت مهدى(عج) تصريح كرده‌اند، مستندا بيان شده است.
+
نویسنده در بخش اول، به بررسى روایات مربوط به حضرت مهدى(ع) در کتب [[اهل سنت]] پرداخته است. فصل اول و دوم، این سخن پیامبر(ص) در مورد لزوم شناخت امام زمان که «هرکه امام زمان خود را نشناسد و بمیرد، به مرگ [[جاهلیت|جاهلیت]] مرده است»، از کتب اهل سنت نقل شده و پس از ذکر [[حدیث ثقلین|حدیث ثقلین]] و اشاره به اینکه این روایت در میان هر دو فرقه [[متواتر]] بوده و در مواضع گوناگونى از جمله: [[روز عرفه]]، در [[مسجد خیف|مسجد خیف]]، در [[حجة الوداع|حجةالوداع]] و در خطبه‌اى که روز وفات بر منبر ایراد شد، از پیامبر(ص) صادر گردیده، به مدارک آن از کتب اهل سنت اشاره شده است.
  
نويسنده معتقد است كثرت احاديثى كه در باره حضرت مهدى(عج) وارد شده، به حدى است كه در اسلام، كمتر موضوعى يافت مى‌شود كه بدين اندازه، در باره آن حديث وارده شده باشد. از جمله علماى اهل سنتى كه احاديث حضرت مهدى(عج) در آثار آن‌ها ثبت شده و نويسنده از آن‌ها نام برده است، عبارتند از: بخارى در الصحيح، [[قشیری نیشابوری، مسلم بن حجاج|مسلم بن حجاج]] در الصحيح، بخارى در تاريخ كبير، ابوداود در السنن، حاكم در المستدرك، [[ابن حنبل، احمد بن محمد|احمد بن حنبل]] در المسند، [[الجامع الصحیح و هو سنن الترمذي|ترمذى]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن كثير]] در [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البداية و النهاية]]، حسن الزمان در الفقه الاكبر، خطيب در مشكاة المصابيح، [[ذهبى]] در ميزان الاعتدال و...
+
فصل سوم تا پنجم، بر اساس منابع اهل سنت، سخنان پیامبر(ص) مبنى بر اینکه امامان، دوازده تن هستند و نام یکایک آنان به تصریح پیامبر(ص) از کتب اهل سنت نقل شده و این مطلب که گروهى از بزرگان اهل سنت به [[تواتر]] احادیث مربوط به حضرت مهدى(عج) تصریح کرده‌اند، مستندا بیان شده است.
  
در فصل ششم و هفتم، در باره ويژگى‌هاى حضرت مهدى(عج) و اينكه ايشان كسى است كه زمين را پر از عدل و داد خواهد كرد، پس از آنكه از ستم و ظلم به تنگ آمده باشد و بخش ديگرى از احاديثى كه در كتب اهل سنت در باره مهدى(ع) از پيامبر(ص) آمده، اشاره شده و در فصل هشتم، به 60 حديث با اين مضمون كه «زمين هيچ‌گاه از حجت خالى نيست» آمده است.
+
نویسنده معتقد است کثرت احادیثى که درباره حضرت مهدى(عج) وارد شده، به حدى است که در [[اسلام]]، کمتر موضوعى یافت مى‌شود که بدین اندازه، درباره آن حدیث وارده شده باشد. از جمله علماى اهل سنتى که احادیث حضرت مهدى(عج) در آثار آن‌ها ثبت شده و نویسنده از آن‌ها نام برده است، عبارتند از: بخارى در [[صحیح بخاری (کتاب)|الصحیح]]، مسلم بن حجاج در [[صحیح مسلم (کتاب)|الصحیح]]، بخارى در تاریخ کبیر، [[ابو داوود سجستانی]] در [[سنن ابی داود (کتاب)|السنن]]، [[حاکم نیشابوری]] در [[مستدرک حاکم نیشابوری (کتاب)|المستدرک]]، [[احمد بن حنبل]] در المسند، ترمذى [[سنن ترمذی (کتاب)|السنن]]، ابن کثیر در البدایة و النهایة، حسن الزمان در الفقه الاکبر، خطیب در مشکاة المصابیح، ذهبى در میزان الاعتدال و... .
  
در بخش دوم، احاديثى كه پيرامون حضرت مهدى(ع) از معصومين(ع) وارد گرديده، نقل شده است.
+
در فصل ششم و هفتم، در باره ویژگى‌هاى حضرت مهدى(عج) و اینکه ایشان کسى است که زمین را پر از [[عدل]] و داد خواهد کرد، پس از آنکه از ستم و [[ظلم]] به تنگ آمده باشد و بخش دیگرى از احادیثى که در کتب اهل سنت در باره حضرت مهدى(ع) از پیامبر(ص) آمده، اشاره شده و در فصل هشتم، به ۶۰ حدیث با این مضمون که «زمین هیچ‌گاه از [[حجت]] خالى نیست» آمده است.
  
فصل نهم تا بيست و سوم، مربوط به نقل احاديثى است كه از پيامبر(ص) و ائمه(ع) در مورد حضرت مهدى(عج) بيان شده و ايشان را به نام خود و پدران گرامى‌اش معرفى كرده‌اند.
+
در بخش دوم، احادیثى که پیرامون حضرت مهدى(ع) از [[معصوم|معصومین]](ع) وارد گردیده، نقل شده است. فصل نهم تا بیست و سوم، مربوط به نقل احادیثى است که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) در مورد حضرت مهدى(عج) بیان شده و ایشان را به نام خود و پدران گرامى‌اش معرفى کرده‌اند.
  
از جمله احاديث نقل‌شده در اين بخش، روايتى است كه دليل غيبت آن بزرگوار را آزمودن بندگان دانسته تا خداوند ببيند چه كسى از او فرمانبردارى كرده و به غيبت ايمان مى‌آورد و در حديثى، علت تأخير در قيام را بيرون آمدن مؤمنانى كه در صلب كافران به وديعت نهاده شده‌اند، بيان شده است.
+
از جمله احادیث نقل‌شده در این بخش، روایتى است که دلیل [[غیبت امام زمان (عج)|غیبت]] آن بزرگوار را آزمودن بندگان دانسته تا خداوند ببیند چه کسى از او فرمانبردارى کرده و به غیبت ایمان مى‌آورد و در حدیثى، علت تأخیر در قیام را بیرون آمدن مؤمنانى که در صلب کافران به ودیعت نهاده شده‌اند، بیان شده است.
  
در روايتى به نقل از [[إثبات الهداة بالنصوص و المعجزات|اثبات الهداة]]، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] چنين روايت شده است كه پيامبر(ع) فرمودند: «حضرت قائم از فرزندان من خواهد بود، نامش از نام من و كنيه‌اش از كنيه من است و هر كه غيبت اين امام را انكار كند، مرا انكار كرده است».
+
در روایتى به نقل از [[اثبات الهداة (کتاب)|اثبات الهداة]]، از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق]] (ع) چنین روایت شده است که پیامبر(ع) فرمودند: «حضرت قائم از فرزندان من خواهد بود، نامش از نام من و کنیه‌اش از کنیه من است و هر که غیبت این امام را انکار کند، مرا انکار کرده است».
  
در روايت ديگرى از همين كتاب، به نقل از پيامبر(ص) آمده است كه فرمودند: «[[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب]]، وصى من و پس از من، پيشواى اين امت و جانشين من بر مردم است. امام قائم و منتظر از فرزندان او خواهد بود و كسى است كه زمين را پر از عدل و داد مى‌كند، پس از آنكه از ظلم و ستم پر شود. كسانى كه در عقيده به غيبت آن حضرت ثابت قدم باشند، از كبريت احمر گرامى‌ترند».
+
در روایت دیگرى از همین کتاب، به نقل از پیامبر(ص) آمده است که فرمودند: «[[امام على(ع)|على بن ابى‌طالب]]، وصى من و پس از من، پیشواى این امت و جانشین من بر مردم است. امام قائم و منتظر از فرزندان او خواهد بود و کسى است که زمین را پر از عدل و داد مى‌کند، پس از آنکه از ظلم و ستم پر شود. کسانى که در عقیده به غیبت آن حضرت ثابت قدم باشند، از کبریت احمر گرامى‌ترند».
  
در روايتى از امام هفتم(ع) به نقل از كتاب «[[كفاية الأثر في النص على الأئمة الإثنی عشر|كفاية الاثر]]» كه در فصل نوزدهم آمده است، نقل شده كه يونس بن عبدالرحمن، از آن حضرت در مورد «قائم به حق» سؤال كردد و آن حضرت در پاسخ فرمود: «من قائم به حق هستم، ولى قائمى كه جهان را بعد از اينكه از ظلم و ستم پر شده، از عدل و داد پر كند و روى زمين را از دشمنان خدا پاك گرداند، پنجمين فرزند من است. او را غيبتى خواهد بود كه مدت آن طولانى باشد. در آن مدت، عده‌اى از او برگردند و عده‌اى بر او ثابت بمانند. خوشا به حال آن شيعيان كه در زمان غيبت قائم، به ريسمان ما درآويزند و بر دوستى ما و دشمنى دشمنان، ثابت بمانند...»
+
در روایتى از [[امام کاظم]](ع) به نقل از کتاب «[[کفایة الأثر (کتاب)|کفایة الاثر]]» که در فصل نوزدهم آمده است، نقل شده که [[یونس بن عبدالرحمن|یونس بن عبدالرحمن]]، از آن حضرت در مورد «قائم به حق» سؤال کردد و آن حضرت در پاسخ فرمود: «من قائم به حق هستم، ولى قائمى که جهان را بعد از اینکه از ظلم و ستم پر شده، از عدل و داد پر کند و روى زمین را از دشمنان خدا پاک گرداند، پنجمین فرزند من است. او را غیبتى خواهد بود که مدت آن طولانى باشد. در آن مدت، عده‌اى از او برگردند و عده‌اى بر او ثابت بمانند. خوشا به حال آن [[شیعه|شیعیان]] که در زمان غیبت قائم، به ریسمان ما درآویزند و بر دوستى ما و دشمنى دشمنان، ثابت بمانند...».
  
در بخش سوم، بيش از صد روايت در باره غيبت امام زمان، معرفى آن حضرت به نام و نام پدران گرامى‌اش از سوى پيامبر(ص) و [[علی بن ابی‎طالب(ع)، امام اول|حضرت على(ع)]]، معرفى آن حضرت به عنوان نهمين فرزند امام حسين(ع)، معرفى آن حضرت از طرف امام حسين(ع) با نام ايشان و نام پدران بزرگوارشان و همين طور معرفى آن حضرت از طرف همه امامان(ع) ذكر شده است.
+
در بخش سوم، بیش از صد روایت درباره غیبت امام زمان، معرفى آن حضرت به نام و نام پدران گرامى‌اش از سوى پیامبر(ص) و [[امام علی علیه السلام|حضرت على]](ع)، معرفى آن حضرت به عنوان نهمین فرزند [[امام حسین علیه السلام|امام حسین]](ع)، معرفى آن حضرت از طرف امام حسین(ع) با نام ایشان و نام پدران بزرگوارشان و همین طور معرفى آن حضرت از طرف همه امامان(ع) ذکر شده است.
  
تاريخ ولادت حضرت مهدى(ع) در كتب اهل سنت، برخى از كسانى كه دست‌خط امام در غيبت صغرى به نام ايشان صادر شده است، برخى از كسانى كه آن حضرت را در زمان حيات [[امام حسن عسکری(ع)]] و يا در زمان غيبت ديده‌اند و وكيلان آن حضرت در زمان غيبت صغرى، مطالب فصول پايانى را تشكيل مى‌دهد.
+
مطالب فصول پایانى کتاب را این عناوین تشکیل مى‌دهد: تاریخ ولادت حضرت مهدى(ع) در کتب اهل سنت، برخى از کسانى که دست‌خط امام در [[غیبت صغرى]] به نام ایشان صادر شده است، برخى از کسانى که آن حضرت را در زمان حیات [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسکری]](ع) و یا در زمان غیبت دیده‌اند و وکیلان آن حضرت در زمان غیبت صغرى.
  
اين كتاب بيش از آنكه رنگ تاريخى داشته باشد، صبغه حديثى دارد.
+
==منابع==
  
== وضعيت كتاب ==
+
*"امام مهدى در آینه قلم؛ کارنامه منابع پیرامون امام مهدى و مهدویت"، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج۲، ص۷۲۸.
 +
*"آینه موعود معرفى و بررسى پانصد کتاب درباره امام زمان"، على دژاکام، دفتر نشر معارف، ص۲۷۴.
  
 
+
[[رده: امام زمان (عج)]][[رده: منابع تاریخ زندگی امام مهدی(عج)]][[رده: کتابهای با موضوع امام مهدی (عج)]]
فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است و پاورقى‌ها به ذكر منابع اختصاص دارد.
 
 
 
== منابع مقاله ==
 
 
 
 
 
# مقدمه و متن كتاب؛
 
# پارسا با مشاركت بنياد فرهنگى حضرت مهدى موعود(عج) و انتشارات مسجد جمكران، (1388)، «امام مهدى(عج) در آينه قلم كارنامه منابع پيرامون امام مهدى(ع) و مهدويت»، قم، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج 2، ص 728؛
 
# دژاكام، على (1382) «آينه موعود معرفى و بررسى پانصد كتاب در باره امام زمان(ع)»، قم: نهاد نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف، ص 274.
 
 
 
== منبع ==
 
ویکی نور
 

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ آوریل ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۲۴

کتاب «مَن هو المهدى»، تألیف آیت‌الله ابوطالب تجلیل تبریزى (م، ۱۳۸۷ ش)، اثرى در اثبات ولادت، حیات و ظهور حضرت مهدى (عجل الله تعالی فرجه) در آخرالزمان است. این کتاب با هدف ردّ ادعاى کسانى که قائلند امام مهدى (علیه‌السلام) هنوز متولد نشده، بلکه در زمان ظهور متولد مى‌شود، نوشته شده است.

Ketab439.jpg
نویسنده ابوطالب تجلیل تبریزی
موضوع زندگی‌نامه امام مهدى علیه‌السلام
زبان عربی
تعداد جلد ۱

معرفی کتاب

کتاب «مَن هو المهدى» به زبان عربى و در سال ۱۳۹۸ قمری نوشته شده است. این کتاب بیش از آنکه رنگ تاریخى داشته باشد، صبغه حدیثى دارد. مؤلف با بهره‌گیرى از منابع روایى و تاریخى دست اول شیعه و سنی، روایات درباره شناخت امام زمان(ع) را نقل مى‌کند.

انگیزه مؤلف این بوده که از نصوص و احادیث روایت‌شده، به مقدارى که به حد تواتر برسد، بر تعیین شخص، پدر و مادر و هریک از اجداد حضرت مهدى(ع) تا پیامبر اکرم(ص) با نام آنان گردآورى شود، تا هم ایشان و هم اجداد گرامى‌شان شناخته شود؛ لذا از میان نصوص فراوانى که در باره آن حضرت آورده شده، تنها احادیثى که مشتمل بر این منظور است، ذکر شده است.

مؤلف، احادیث مروى از پیامبر(ص) را تنها از عامه و احادیث ائمه(ع) را از کتب اصلى شیعه که نزدیک به عصر آن بزرگواران تألیف شده، مانند کتاب «کافى»، «اکمال‌الدین»، «کفایة الاثر»، «غیبت» شیخ طوسى، «دلائل الامامة» و... ذکر کرده است و از مؤلفان متأخر از زمان آنان، جز به‌ندرت، نقل نشده است.

محتوای کتاب

مطالب کتاب حاضر در سه بخش و هر بخش در چند فصل ارائه شده، بدین ترتیب که ابتدا براى احادیث وارده از پیامبر(ص) و هریک از ائمه(ع)، فصول جداگانه‌اى تعیین شده و احادیثى که در این خصوص از هرکدام از آنان آمده، در فصل مستقلى آورده شده است، سپس فصول دیگرى به نام هریک از اجداد طاهرین حضرت مهدى(عج) فراهم شده و در هرکدام از آن‌ها، احادیثى را که دلالت مى‌کند که چند پشت بین او و امام مهدى(ع) وجود دارد، آورده شده است.

نویسنده در بخش اول، به بررسى روایات مربوط به حضرت مهدى(ع) در کتب اهل سنت پرداخته است. فصل اول و دوم، این سخن پیامبر(ص) در مورد لزوم شناخت امام زمان که «هرکه امام زمان خود را نشناسد و بمیرد، به مرگ جاهلیت مرده است»، از کتب اهل سنت نقل شده و پس از ذکر حدیث ثقلین و اشاره به اینکه این روایت در میان هر دو فرقه متواتر بوده و در مواضع گوناگونى از جمله: روز عرفه، در مسجد خیف، در حجةالوداع و در خطبه‌اى که روز وفات بر منبر ایراد شد، از پیامبر(ص) صادر گردیده، به مدارک آن از کتب اهل سنت اشاره شده است.

فصل سوم تا پنجم، بر اساس منابع اهل سنت، سخنان پیامبر(ص) مبنى بر اینکه امامان، دوازده تن هستند و نام یکایک آنان به تصریح پیامبر(ص) از کتب اهل سنت نقل شده و این مطلب که گروهى از بزرگان اهل سنت به تواتر احادیث مربوط به حضرت مهدى(عج) تصریح کرده‌اند، مستندا بیان شده است.

نویسنده معتقد است کثرت احادیثى که درباره حضرت مهدى(عج) وارد شده، به حدى است که در اسلام، کمتر موضوعى یافت مى‌شود که بدین اندازه، درباره آن حدیث وارده شده باشد. از جمله علماى اهل سنتى که احادیث حضرت مهدى(عج) در آثار آن‌ها ثبت شده و نویسنده از آن‌ها نام برده است، عبارتند از: بخارى در الصحیح، مسلم بن حجاج در الصحیح، بخارى در تاریخ کبیر، ابو داوود سجستانی در السنن، حاکم نیشابوری در المستدرک، احمد بن حنبل در المسند، ترمذى السنن، ابن کثیر در البدایة و النهایة، حسن الزمان در الفقه الاکبر، خطیب در مشکاة المصابیح، ذهبى در میزان الاعتدال و... .

در فصل ششم و هفتم، در باره ویژگى‌هاى حضرت مهدى(عج) و اینکه ایشان کسى است که زمین را پر از عدل و داد خواهد کرد، پس از آنکه از ستم و ظلم به تنگ آمده باشد و بخش دیگرى از احادیثى که در کتب اهل سنت در باره حضرت مهدى(ع) از پیامبر(ص) آمده، اشاره شده و در فصل هشتم، به ۶۰ حدیث با این مضمون که «زمین هیچ‌گاه از حجت خالى نیست» آمده است.

در بخش دوم، احادیثى که پیرامون حضرت مهدى(ع) از معصومین(ع) وارد گردیده، نقل شده است. فصل نهم تا بیست و سوم، مربوط به نقل احادیثى است که از پیامبر(ص) و ائمه(ع) در مورد حضرت مهدى(عج) بیان شده و ایشان را به نام خود و پدران گرامى‌اش معرفى کرده‌اند.

از جمله احادیث نقل‌شده در این بخش، روایتى است که دلیل غیبت آن بزرگوار را آزمودن بندگان دانسته تا خداوند ببیند چه کسى از او فرمانبردارى کرده و به غیبت ایمان مى‌آورد و در حدیثى، علت تأخیر در قیام را بیرون آمدن مؤمنانى که در صلب کافران به ودیعت نهاده شده‌اند، بیان شده است.

در روایتى به نقل از اثبات الهداة، از امام صادق (ع) چنین روایت شده است که پیامبر(ع) فرمودند: «حضرت قائم از فرزندان من خواهد بود، نامش از نام من و کنیه‌اش از کنیه من است و هر که غیبت این امام را انکار کند، مرا انکار کرده است».

در روایت دیگرى از همین کتاب، به نقل از پیامبر(ص) آمده است که فرمودند: «على بن ابى‌طالب، وصى من و پس از من، پیشواى این امت و جانشین من بر مردم است. امام قائم و منتظر از فرزندان او خواهد بود و کسى است که زمین را پر از عدل و داد مى‌کند، پس از آنکه از ظلم و ستم پر شود. کسانى که در عقیده به غیبت آن حضرت ثابت قدم باشند، از کبریت احمر گرامى‌ترند».

در روایتى از امام کاظم(ع) به نقل از کتاب «کفایة الاثر» که در فصل نوزدهم آمده است، نقل شده که یونس بن عبدالرحمن، از آن حضرت در مورد «قائم به حق» سؤال کردد و آن حضرت در پاسخ فرمود: «من قائم به حق هستم، ولى قائمى که جهان را بعد از اینکه از ظلم و ستم پر شده، از عدل و داد پر کند و روى زمین را از دشمنان خدا پاک گرداند، پنجمین فرزند من است. او را غیبتى خواهد بود که مدت آن طولانى باشد. در آن مدت، عده‌اى از او برگردند و عده‌اى بر او ثابت بمانند. خوشا به حال آن شیعیان که در زمان غیبت قائم، به ریسمان ما درآویزند و بر دوستى ما و دشمنى دشمنان، ثابت بمانند...».

در بخش سوم، بیش از صد روایت درباره غیبت امام زمان، معرفى آن حضرت به نام و نام پدران گرامى‌اش از سوى پیامبر(ص) و حضرت على(ع)، معرفى آن حضرت به عنوان نهمین فرزند امام حسین(ع)، معرفى آن حضرت از طرف امام حسین(ع) با نام ایشان و نام پدران بزرگوارشان و همین طور معرفى آن حضرت از طرف همه امامان(ع) ذکر شده است.

مطالب فصول پایانى کتاب را این عناوین تشکیل مى‌دهد: تاریخ ولادت حضرت مهدى(ع) در کتب اهل سنت، برخى از کسانى که دست‌خط امام در غیبت صغرى به نام ایشان صادر شده است، برخى از کسانى که آن حضرت را در زمان حیات امام حسن عسکری(ع) و یا در زمان غیبت دیده‌اند و وکیلان آن حضرت در زمان غیبت صغرى.

منابع

  • "امام مهدى در آینه قلم؛ کارنامه منابع پیرامون امام مهدى و مهدویت"، مؤسسه اطلاع‌رسانى اسلامى مرجع، ج۲، ص۷۲۸.
  • "آینه موعود معرفى و بررسى پانصد کتاب درباره امام زمان"، على دژاکام، دفتر نشر معارف، ص۲۷۴.
مسابقه از خطبه ۱۱۱ نهج البلاغه