اقامه: تفاوت بین نسخه‌ها
پرش به ناوبری
پرش به جستجو
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) |
|||
| (۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]}} | ||
| + | '''«اِقامه»''' در اصطلاح، یکی از مقدمات [[مستحب]] پیش از شروع [[نماز]] است که بعد از [[اذان]] خوانده می‌شود و شامل شهادت به [[توحید]] و [[نبوت]] [[پیامبر اکرم|پیامبر اسلام]] (صلی الله علیه وآله) و ترغیب به نماز است. | ||
| − | + | ==کیفیت اقامه== | |
| − | + | عبارات اقامه -که به جز در دو مورد با [[اذان]] یکسان است-، به قول مشهور، شامل هفده جمله می باشد: «اللّهُ أَکبَر»، «أَشْهَدُ أَنْ لا اِلهَ اِلا اللّه»، «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللّه»، «حَىَّ عَلَى الصَّلاةِ»، «حَىَّ عَلَى الفَلاحِ»، «حَىَّ عَلَى خَیرِ العَمَل»، «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ»، «اللّهُ أَکبَر» هر کدام دو مرتبه و «لا اِلهَ اِلاّ اللّه» یک مرتبه.<ref> جواهرالکلام ۹/ ۸۲ </ref> | |
| − | به | + | شرایط صحت اقامه عبارتند از: [[عقل]]، [[ایمان]] (اعتقاد به [[امامت]] امامان معصوم علیهم السلام)، قصد قربت، ترتیب، موالات، درست ادا کردن، و خواندن آن پس از داخل شدن وقت نماز.<ref>العروة الوثقى ۱/ ۶۰۸ـ۶۰۹.</ref> در شرط بودن [[طهارت]] ([[وضو]]، [[غسل]] یا [[تیمم|تیمّم]]) در صحّت اقامه، اختلاف است و مطابق مشهور، شرط نیست.<ref>جواهرالکلام، ۹/۵۹.</ref> |
| − | + | ذکر اقامه نیز مانند ذکر اذان، در مذاهب [[شیعه]] و [[سنی]] کمی متفاوت است. عبارت «اشهد انّ علیّا ولیّ الله» فقط توسط شیعیان خوانده می شود؛ با این حال شیعیان اذعان دارند که این جمله جزو اذان و اقامه نیست و خواندن آن مستحب است.<ref> جواهرالکلام، ۸۶ـ۸۷؛ العروة الوثقى ۱/۶۰۲.</ref> همچنین جمله «حیّ علی خیرالعمل» به معنی "بشتاب به سوی بهترین کارها" تنها توسط شیعیان گفته می شود. بر اساس منابع، در زمان [[پیامبر]] (صلی الله علیه وآله) این عبارت در اذان گفته می شده است، امّا [[عمر بن خطاب|عمر خطاب]] این جمله را حذف کرد و گفت می ترسم مسلمانان نماز را بهترین کارها بدانند و از [[جهاد]] غافل شوند!<ref>دعائم الاسلام، ج ۱ / ۱۴۴؛ بحارالانوار، ج ۸۴ / ۱۵۶ و ۱۴۰؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ج ۳ / ۹۷.</ref> | |
| − | + | ==احکام اقامه== | |
| − | |||
| − | == | ||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| − | |||
| + | * به قول مشهور متأخّران، اقامه در [[نماز|نمازهاى]] یومیه همانند [[اذان]]، براى مرد و زن، در [[نماز جماعت]] و فُرادا، ادا و قضا، [[مستحب]] است. گروهى از قُدما به شرطیت اذان و اقامه در صحت نماز جماعت و برخى [[فقها]] به [[واجب|وجوب]] اقامه براى نمازگزار مرد قائل‌اند. برخى احتمال داده‌اند که مراد قدما از شرطیت، شرطیت اذان و اقامه نسبت به حصول فضیلت نماز جماعت باشد، نه صحّت آن.<ref>جواهرالکلام، ۵ـ۱۱.</ref> | ||
| + | * به قول مشهور، اگر نمازگزار اذان و اقامه را فراموش کند و پیش از [[رکوع]] یادش بیاید، مى‌تواند براى تدارک آن دو، نماز را قطع کند.<ref>جواهرالکلام، ج۹، ص۶۴.</ref> اما در جواز قطع نماز براى تدارک اقامۀ تنها اختلاف است.<ref>همان، ص۷۰.</ref> | ||
| + | * رو به [[قبله]] ایستادن -به قول مشهور-، استقرار و طمأنینه داشتن در حال اقامه، جزم دادن به آخر هر جمله و سریع خواندن اقامه نسبت به اذان، مستحب است.<ref>۹۲ـ۹۷؛ مستمسک العروة ۵/ ۵۹۴ـ۵۹۹.</ref> | ||
| + | * در استحباب حکایت اقامه (تکرار اقامه شخص دیگر) اختلاف است. قول به عدم استحباب، به مشهور نسبت داده شده است.<ref>مستمسک العروة ۵/ ۵۷۶ـ۵۷۷.</ref> | ||
| + | * سخن گفتن -به قول مشهور-،<ref>جواهرالکلام، ۹/۹۷.</ref> و التفات به سمت چپ و راست در حال اقامه، [[مکروه|مکروه]] است.<ref>جواهرالکلام، ۱۲۹ـ۱۳۰.</ref> | ||
| + | * زن مى‌تواند به [[تکبیر|تکبیر]] و شهادتین در اقامه بسنده کند. مسافر نیز مى‌تواند جمله‌هاى اقامه را یک بار بگوید.<ref>جواهرالکلام ۹/ ۸۷ـ۸۸.</ref> | ||
| + | * گفتن اقامه در گوش چپ و اذان در گوش راست نوزاد، مستحب است.<ref>جواهرالکلام، ۱۴۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
| − | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
| − | * فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت | + | *[[فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام (کتاب)|فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام]]، ج۱، ص۶۳۳-۶۳۱. |
| − | |||
[[رده:نماز]] | [[رده:نماز]] | ||
| + | [[رده:مستحبات نماز]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۵ ژانویهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۰۶:۴۹
«اِقامه» در اصطلاح، یکی از مقدمات مستحب پیش از شروع نماز است که بعد از اذان خوانده می‌شود و شامل شهادت به توحید و نبوت پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) و ترغیب به نماز است.
محتویات
کیفیت اقامه
عبارات اقامه -که به جز در دو مورد با اذان یکسان است-، به قول مشهور، شامل هفده جمله می باشد: «اللّهُ أَکبَر»، «أَشْهَدُ أَنْ لا اِلهَ اِلا اللّه»، «أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدَاً رَسُولُ اللّه»، «حَىَّ عَلَى الصَّلاةِ»، «حَىَّ عَلَى الفَلاحِ»، «حَىَّ عَلَى خَیرِ العَمَل»، «قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ»، «اللّهُ أَکبَر» هر کدام دو مرتبه و «لا اِلهَ اِلاّ اللّه» یک مرتبه.[۱]
شرایط صحت اقامه عبارتند از: عقل، ایمان (اعتقاد به امامت امامان معصوم علیهم السلام)، قصد قربت، ترتیب، موالات، درست ادا کردن، و خواندن آن پس از داخل شدن وقت نماز.[۲] در شرط بودن طهارت (وضو، غسل یا تیمّم) در صحّت اقامه، اختلاف است و مطابق مشهور، شرط نیست.[۳]
ذکر اقامه نیز مانند ذکر اذان، در مذاهب شیعه و سنی کمی متفاوت است. عبارت «اشهد انّ علیّا ولیّ الله» فقط توسط شیعیان خوانده می شود؛ با این حال شیعیان اذعان دارند که این جمله جزو اذان و اقامه نیست و خواندن آن مستحب است.[۴] همچنین جمله «حیّ علی خیرالعمل» به معنی "بشتاب به سوی بهترین کارها" تنها توسط شیعیان گفته می شود. بر اساس منابع، در زمان پیامبر (صلی الله علیه وآله) این عبارت در اذان گفته می شده است، امّا عمر خطاب این جمله را حذف کرد و گفت می ترسم مسلمانان نماز را بهترین کارها بدانند و از جهاد غافل شوند![۵]
احکام اقامه
- به قول مشهور متأخّران، اقامه در نمازهاى یومیه همانند اذان، براى مرد و زن، در نماز جماعت و فُرادا، ادا و قضا، مستحب است. گروهى از قُدما به شرطیت اذان و اقامه در صحت نماز جماعت و برخى فقها به وجوب اقامه براى نمازگزار مرد قائل‌اند. برخى احتمال داده‌اند که مراد قدما از شرطیت، شرطیت اذان و اقامه نسبت به حصول فضیلت نماز جماعت باشد، نه صحّت آن.[۶]
- به قول مشهور، اگر نمازگزار اذان و اقامه را فراموش کند و پیش از رکوع یادش بیاید، مى‌تواند براى تدارک آن دو، نماز را قطع کند.[۷] اما در جواز قطع نماز براى تدارک اقامۀ تنها اختلاف است.[۸]
- رو به قبله ایستادن -به قول مشهور-، استقرار و طمأنینه داشتن در حال اقامه، جزم دادن به آخر هر جمله و سریع خواندن اقامه نسبت به اذان، مستحب است.[۹]
- در استحباب حکایت اقامه (تکرار اقامه شخص دیگر) اختلاف است. قول به عدم استحباب، به مشهور نسبت داده شده است.[۱۰]
- سخن گفتن -به قول مشهور-،[۱۱] و التفات به سمت چپ و راست در حال اقامه، مکروه است.[۱۲]
- زن مى‌تواند به تکبیر و شهادتین در اقامه بسنده کند. مسافر نیز مى‌تواند جمله‌هاى اقامه را یک بار بگوید.[۱۳]
- گفتن اقامه در گوش چپ و اذان در گوش راست نوزاد، مستحب است.[۱۴]
پانویس
- ↑ جواهرالکلام ۹/ ۸۲
- ↑ العروة الوثقى ۱/ ۶۰۸ـ۶۰۹.
- ↑ جواهرالکلام، ۹/۵۹.
- ↑ جواهرالکلام، ۸۶ـ۸۷؛ العروة الوثقى ۱/۶۰۲.
- ↑ دعائم الاسلام، ج ۱ / ۱۴۴؛ بحارالانوار، ج ۸۴ / ۱۵۶ و ۱۴۰؛ الصحیح من سیرة النبی الاعظم، ج ۳ / ۹۷.
- ↑ جواهرالکلام، ۵ـ۱۱.
- ↑ جواهرالکلام، ج۹، ص۶۴.
- ↑ همان، ص۷۰.
- ↑ ۹۲ـ۹۷؛ مستمسک العروة ۵/ ۵۹۴ـ۵۹۹.
- ↑ مستمسک العروة ۵/ ۵۷۶ـ۵۷۷.
- ↑ جواهرالکلام، ۹/۹۷.
- ↑ جواهرالکلام، ۱۲۹ـ۱۳۰.
- ↑ جواهرالکلام ۹/ ۸۷ـ۸۸.
- ↑ جواهرالکلام، ۱۴۸.
منابع
- فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۱، ص۶۳۳-۶۳۱.
