جامعیت مقاله متوسط
شناسه ناقص است
مقاله مورد سنجش قرار گرفته است

ابن شهر آشوب: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
جز (درج الگوی رتبه بندی)
 
(۵ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{خوب}}
 
{{خوب}}
رشیدالدین ابوعبدالله محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی معروف به ابن شهر آشوب (م 588 ه‍ـ.ق)<ref> مرکز مطالعات و پژوهش‌هاي فرهنگي حوزه علميه،سایت اندیشه قم، مقاله ابن شهر اشوب از حافظ فرزانه </ref>، مفسر، محدث‌، اديب‌ و فقيه‌ امامى‌.<ref> دانشنامه ایران، ج1، مخل "ابن شهر آشوب" </ref>
+
'''«محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی»''' معروف به '''«ابن شهر آشوب»''' (۴۸۹-۵۸۸ ق)، مفسر، محدث‌، رجالی، متکلم، فقیه‌ و ادیب بزرگ [[شیعه]] در قرن شش قمری است. ابن شهر آشوب از عالمان بزرگی چون [[شیخ طبرسی]] و [[قطب راوندى|قطب‌الدین‌ راوندی‌]] بهره برد و خود از اساتید  [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]] و [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]] بود. «[[متشابه القرآن و مختلفه]]» و «[[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]» از مهمترین آثار او هستند.
 +
{{شناسنامه عالم
 +
||نام کامل = محمد بن علی بن شهرآشوب
 +
||تصویر=
 +
||زادروز =  ۴۸۹ قمری
 +
|زادگاه = مازندران
 +
|وفات =  ۵۸۸ قمری
 +
|مدفن =  حلب، سوریه
 +
|اساتید =  [[جارالله زمخشری|جارالله‌ زمخشری‌]]، [[شیخ طبرسی|فضل بن حسن طبرسی]]، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، [[قطب راوندى|قطب‌الدین‌ راوندی‌]]، [[فتال نیشابوری]]، [[ابوالفتوح رازی]]،...
 +
|شاگردان = [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]]، [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]]، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌، [[ابن زهره|ابن‌ زهرة حلبى‌]]،...
 +
|آثار = [[متشابه القرآن و مختلفه]]، [[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]، [[معالم العلماء]]، مثالب النواصب، امثال فی الامثال، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، بیان التنزیل،...
 +
}}
 +
==زندگی‌نامه==
 +
رشیدالدین ابوجعفر محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی در سال ۴۸۹ قمری در سارى مازندران متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان [[شیخ طوسى]] بود و ابن شهرآشوب به واسطه‌ى پدر خود از او روایت مى‌کرد. او در هشت سالگى [[قرآن]] را حفظ مى‌خواند.
  
 +
ابن شهر آشوب به دنبال درگیری با حکمران مازندران، آن دیار را ترک کرده و رهسپار [[بغداد]] شد. به دلیل اینکه [[بلاغت|بلاغتش]] در خطبه مورد پسند [[مقتفی (خلیفه عباسی)|مقتفى]]، خلیفه‌ى [[حکومت بنی عباس|عباسى]]، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. شهرت و مقبولیت وى چندان بود که على‌رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول [[اهل تسنن]] نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‌دانند.
  
 +
او پس از مدتی اقامت در بغداد، آن شهر را ترک کرده، به موصل و سپس به حلب رفت، که در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‌ترین مرکز علمى [[تشیع]] و پناهگاه شیعیان بود.
  
== زندگی‌نامه ==
+
ابن شهر آشوب در حلب درگذشت و در جبل الجوشن در نزدیکی محلی مشهور به مشهد الحسین (علیه السلام) به خاک سپرده شد.
  
دانشمند بلندآوازه شیعه، ابن شهر آشوب یكی از بزرگترین مردان تاریخ بوده است. زندگی او سرشار از درس، عبرت، معنویت، شور و شوق و الگوی [[ایمان]] و تلاش است.
+
==استادان و شاگردان==
 +
ابن شهر آشوب سفرهایى‌ به‌ نواحى‌ مختلف‌ [[ایران|ایران‌]]، [[عراق‌]] و [[شام|شام‌]] داشته‌، و از عالمان‌ بزرگى‌ از [[شیعه‌]] و [[اهل‌ سنت|اهل‌ سنت‌]] دانش‌ آموخته‌ است‌؛ از جمله آنان‌ مى‌توان‌ از احمد غزالى‌، [[جارالله زمخشری|جارالله‌ زمخشری‌]]، [[شیخ طبرسی|فضل بن حسن طبرسی]]، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، [[قطب راوندى|قطب‌الدین‌ راوندی‌]]، شیخ شهر آشوب (جدش)، شیخ علی (پدرش)، [[فتال نیشابوری]]، [[ابوالفتوح رازی]]، قاضی ناصح‌الدین آمدی، قطب‌الدین راوندی نام‌ برد.  
  
او یكی از عالمان بزرگ و معروف [[شیعه]] در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم هجری است. در سال 488 ه‍ـ.ق متولد و در محضر جدش شیخ شهر آشوب بن كیالی از دانشمندان بزرگ شیعه و پدرش كه از محدثان و فقیهان بزرگ شیعه بوده، تربیت و مراحل علم و دانش، فضل و ادب را پیمود.
+
از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهر آشوب‌ نیز مى‌توان‌ [[ابن ادریس حلی|ابن‌ ادریس‌ حلى‌]]، [[یحیی بن بطریق|ابن‌ بطریق‌ حلى‌]]، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌ و [[ابن زهره|ابن‌ زهرة حلبى‌]] را یاد کرد.
  
وی برای یادگیری علوم از شهری به شهری مهاجرت و به هر شهری كه می‌رسید در رأس علمای آنجا قرار می‌گرفت و عاقبت به یكی از ستاره‌های پرفروغ حوزه و جهان تشیع تبدیل شد.
+
==آثار و تألیفات==
 +
تبحر ابن‌شهر‌آشوب در [[علوم قرآنی]] و [[حدیث]] و [[رجال]] از آثار بازماندۀ وی به خوبی آشکار است. گرچه ابن‌شهر‌آشوب کتابی شناخته شده در [[فقه]] و [[اصول فقه‌‌‌‌|اصول]] نداشته، لیکن در این دو رشته دارای اطلاع وسیعی بوده است، چنانکه شاگردانش وی را اغلب با لقب «[[فقیه]]» یاد می‌کرده‌اند.
  
 +
ابن‌شهر‌آشوب در [[شعر]] نیز دستی داشت و این مطالب از توجه به گزیده‌های شعر موجود در کتاب ''مناقب'' و نیز از خاتمۀ ''معالم العلماء'' در ذکر شعرای [[اهل بیت]] برمی‌آید. وی خود نیز شعر می‌سروده و اشعاری از وی در فضائل [[ائمه اطهار|ائمه]] به طور پراکنده در کتاب ''مناقب'' آمده است. از حیث توثیق رجالی تا سدۀ ۱۱ ق. دربارۀ وی سکوت شده و در این سده [[میرداماد|میرداماد]] اجتهاداً وی را توثیق کرد و پس از آن در کتب رجالی مکرراً به توثیق وی پرداخته شده است.
  
== اساتید ==
+
برخی از آثار ابن‌شهر‌آشوب عبارت است از:
  
وي‌ سفرهايى‌ به‌ نواحى‌ مختلف‌ ايران‌، عراق‌ و شام‌ داشته‌، و از عالمان‌ بزرگى‌ از شيعه‌ و اهل‌ سنت‌ دانش‌ آموخته‌ است‌؛ از جملة آنان‌ مى‌توان‌ از احمد غزالى‌، جارالله‌ زمخشري‌، ابوعلى‌ طبرسى‌، ابوالحسن‌ بيهقى‌، خطيب‌ خوارزمى‌ و قطب‌الدين‌ راوندي‌، شیخ شهر آشوب (جدش)، شیخ علی (پدرش)، فتال نیشابوری، شیخ ابو علی فضل بن حسن طبرسی، ابومنصور طبرسی، ابوالفتوح رازی، قاضی ناصح‌الدین آمدی، قطب‌الدین راوندی، جارالله زمخشری، ابوالحسن علی بیهقی و...نام‌ برد.
+
*[[متشابه القرآن و مختلفه]]
 
+
*[[مناقب ابن شهر آشوب|مناقب آل ابی‌طالب]]
از شاگردان‌ و راويان‌ ابن‌ شهر آشوب‌ نيز مى‌توان‌ ابن‌ ادريس‌ حلى‌، ابن‌ بطريق‌ حلى‌، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌ و ابن‌ زهرة حلبى‌ را ياد كرد.
+
*[[معالم العلماء]]: که‌ تلخیصى‌ است‌ از [[فهرست شیخ طوسی (کتاب)|فهرست‌ شیخ‌ طوسى‌]] و زیاداتى‌ بدان‌ افزوده‌ شده‌ است‌.
مهم‌ترين‌ آثار چاپى‌ او از اين‌ قرار است‌: مناقب‌ آل‌ ابى‌ طالب‌؛ معالم‌ العلماء، ؛ متشابه‌ القرآن‌ و مختلفه‌ .
 
 
 
== تألیفات ==
 
 
 
 
 
*آثار متشابه القرآن و مختلفه
 
*مناقب آل ابی‌طالب
 
*[[معالم العلماء]]: كه‌ تلخيصى‌ است‌ از فهرست‌ شيخ‌ طوسى‌ و زياداتى‌ بدان‌ افزوده‌ شده‌ است‌ <ref> دانشنامه ایران، ج1، مخل "ابن شهر آشوب" </ref>
 
 
*مثالب النواصب
 
*مثالب النواصب
 
*مائده الفائده
 
*مائده الفائده
سطر ۳۵: سطر ۴۵:
 
*بیان التنزیل
 
*بیان التنزیل
 
*الموالید
 
*الموالید
*المحزون المكنون فی عیون القرآن
+
*المحزون المکنون فی عیون القرآن
 
*الطرائف فی الحدود والحقائق
 
*الطرائف فی الحدود والحقائق
 
*الحاوی
 
*الحاوی
 
*الفصول فی النحو.
 
*الفصول فی النحو.
 
+
==منابع==
==معرفی ابن شهر اشوب در [[اثر افرینان]]==
+
* "ابن شهر آشوب"، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزه علمیه، سایت اندیشه قم.
 
+
* [https://www.cgie.org.ir/fa/article/222978/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%A8 "ابن شهر آشوب"، دایرةالمعارف بزرگ اسلامی].
(س هشتم ق)، صوفى. وى از مردم اردبیل و از پیروان صدرالدین موسى، پسر و جانشین شیخ صفى‌الدین اردبیلى است كه در شرح مقامات شیخ صفى‌الدین كتابى مشروح به نام «المواهب السَنیّة فى مناقب الصفویه» معروف به «صفوة الصفا» به سال 759 ق تألیف كرد. در آن مطالب بسیار سودمندى در بیان احوال سردودمان صفویه و نیز مطالب اجتماعى و ادبى دیگرى است كه اطلاعات سودمندى براى تحقیق در اوضاع زمان به دست مى‌دهد. نثر كتاب بسیار روان و زیبا و به شیوه‌ى متقدمین است. این كتاب چون بسیار مشروح بود شخصى به نام ابوالفتح حسینى به امر شاه طهماسب صفوى آنرا اصلاح و تهذیب كرد.
+
* "ابن شهر آشوب"، دانشنامه ایران، ج۱.
 
+
{{سنجش کیفی
(588 -488 ق)، عالم، متكلم، محدث، فقیه، مفسر، ادیب و شاعر شیعى. در سارى متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان شیخ طوسى بود و ابن شهرآشوب به واسطه‌ى پدر خود از او روایت مى‌كرد. در هشت سالگى قرآن را حفظ مى‌خواند. از زمخشرى و احمد و محمد غزالى و خطیب خوارزمى اجازه‌ى روایت داشت. بنا به دلایل مذهبى به حلب كه در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‌ترین مركز علمى تشیع و پناهگاه شیعیان بود، رفت. مدتى نیز در بغداد اقامت داشت. به دلیل اینكه بلاغتش در خطبه مورد پسند مقتفى، خلیفه‌ى عباسى، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. پدرش شیخ على بن شهرآشوب، ابومنصور احمد طبرسى، امین‌الدین طبرسى، ابوالفتوح رازى، قطب راوندى، وفتال نیشابورى، از جمله‌ى استادان وى بودند. شاگردان زیادى نزد وى تربیت شدند. محقق حلى خود را به یك واسطه شاگرد او مى‌دانسته است. شهرت و مقبولیت وى چندان بود كه على‌رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول اهل تسنن نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‌دانند. مقبره‌ى ابن شهرآشوب در جبل‌جوشن نزدیك مشهد حسینى قرار دارد. از آثار وى: «معالم العلما»، كه فصلى از آن درباره‌ى شعراى شیعه است؛ «مناقب آل ابى‌طالب»؛ «متشابه القرآن»؛ «بیان التنزیل»؛ «اعلام الطرائق فى الحدود والحقائق»؛ «انساب آل‌ابیطالب»؛ «الاسباب والنزول على مذهب آل‌رسول (ص)»؛ «الحاوى»؛ «الاوصاف»؛ «المنهاج»؛ «المخزون المكنون فى عیون الفنون».<ref> اثر آفرینان، ج 1، ص 121. </ref>
+
|سنجش=شده
 
+
|شناسه= متوسط
 
+
|عنوان بندی مناسب= خوب
==پانویس==
+
|کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب
<references/>
+
|رعایت سطح مخاطب عام= خوب
 
+
|رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب
==پيوندها==
+
|جامعیت= متوسط
 
+
|رعایت اختصار= خوب
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=36098&scope=95YYli2geUFfWCOxdYUwhAukfmwpSpoh&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%A8&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگینامه]'''
+
|سیر منطقی= خوب
 
+
|کیفیت پژوهش= خوب
* '''[http://lib.ahlolbait.ir/parvan/resource.do?action=resource&id=64733&scope=95YYli2geUHP1uNRnoXWHZacRnfvGzp6&flowLastAction=view&from=search&query=%D8%A2%D8%B4%D9%88%D8%A8&field=&collectionPID=0&lang=&count=20&execute=true زندگینامه (ترجمه)]'''
+
|رده=دارد
 
+
}}
[[رده:علمای قرن ششم]]
+
[[رده:علمای قرن ششم]][[رده:علماء شیعه]]
 
[[رده:رجالیون]]
 
[[رده:رجالیون]]
 
[[رده:مفسرین قرآن]]
 
[[رده:مفسرین قرآن]]
[[رده:ادیبان]]
+
[[رده:محدثان]]
 
[[رده:فقیهان]]
 
[[رده:فقیهان]]
 +
[[رده:متکلمان]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۷ مهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۵:۱۶

«محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی» معروف به «ابن شهر آشوب» (۴۸۹-۵۸۸ ق)، مفسر، محدث‌، رجالی، متکلم، فقیه‌ و ادیب بزرگ شیعه در قرن شش قمری است. ابن شهر آشوب از عالمان بزرگی چون شیخ طبرسی و قطب‌الدین‌ راوندی‌ بهره برد و خود از اساتید ابن‌ ادریس‌ حلى‌ و ابن‌ بطریق‌ حلى‌ بود. «متشابه القرآن و مختلفه» و «مناقب آل ابی‌طالب» از مهمترین آثار او هستند.

نام کامل محمد بن علی بن شهرآشوب
زادروز ۴۸۹ قمری
زادگاه مازندران
وفات ۵۸۸ قمری
مدفن حلب، سوریه

Line.png

اساتید

جارالله‌ زمخشری‌، فضل بن حسن طبرسی، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، قطب‌الدین‌ راوندی‌، فتال نیشابوری، ابوالفتوح رازی،...

شاگردان

ابن‌ ادریس‌ حلى‌، ابن‌ بطریق‌ حلى‌، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌، ابن‌ زهرة حلبى‌،...

آثار

متشابه القرآن و مختلفه، مناقب آل ابی‌طالب، معالم العلماء، مثالب النواصب، امثال فی الامثال، المنهاج الجدیده، انساب آل ابی‌طالب، بیان التنزیل،...

زندگی‌نامه

رشیدالدین ابوجعفر محمد بن علی بن شهر آشوب مازندرانی در سال ۴۸۹ قمری در سارى مازندران متولد شد. نیاى وى شهرآشوب از شاگردان شیخ طوسى بود و ابن شهرآشوب به واسطه‌ى پدر خود از او روایت مى‌کرد. او در هشت سالگى قرآن را حفظ مى‌خواند.

ابن شهر آشوب به دنبال درگیری با حکمران مازندران، آن دیار را ترک کرده و رهسپار بغداد شد. به دلیل اینکه بلاغتش در خطبه مورد پسند مقتفى، خلیفه‌ى عباسى، واقع شد و مواعظش در وى مؤثر افتاد، منصب تدریس در بغداد و لقب رشیدالدین گرفت. شهرت و مقبولیت وى چندان بود که على‌رغم اعتقادات شیعى، مورد احترام و قبول اهل تسنن نیز بود و وى را از محدثین ثقه مى‌دانند.

او پس از مدتی اقامت در بغداد، آن شهر را ترک کرده، به موصل و سپس به حلب رفت، که در آن زمان در پرتو حمایت حمدانیها پیشرفته‌ترین مرکز علمى تشیع و پناهگاه شیعیان بود.

ابن شهر آشوب در حلب درگذشت و در جبل الجوشن در نزدیکی محلی مشهور به مشهد الحسین (علیه السلام) به خاک سپرده شد.

استادان و شاگردان

ابن شهر آشوب سفرهایى‌ به‌ نواحى‌ مختلف‌ ایران‌، عراق‌ و شام‌ داشته‌، و از عالمان‌ بزرگى‌ از شیعه‌ و اهل‌ سنت‌ دانش‌ آموخته‌ است‌؛ از جمله آنان‌ مى‌توان‌ از احمد غزالى‌، جارالله‌ زمخشری‌، فضل بن حسن طبرسی، ابوالحسن‌ بیهقى‌، خطیب‌ خوارزمى‌، قطب‌الدین‌ راوندی‌، شیخ شهر آشوب (جدش)، شیخ علی (پدرش)، فتال نیشابوری، ابوالفتوح رازی، قاضی ناصح‌الدین آمدی، قطب‌الدین راوندی نام‌ برد.

از شاگردان‌ و راویان‌ ابن‌ شهر آشوب‌ نیز مى‌توان‌ ابن‌ ادریس‌ حلى‌، ابن‌ بطریق‌ حلى‌، ابن‌ ابى‌ طى‌ حلبى‌ و ابن‌ زهرة حلبى‌ را یاد کرد.

آثار و تألیفات

تبحر ابن‌شهر‌آشوب در علوم قرآنی و حدیث و رجال از آثار بازماندۀ وی به خوبی آشکار است. گرچه ابن‌شهر‌آشوب کتابی شناخته شده در فقه و اصول نداشته، لیکن در این دو رشته دارای اطلاع وسیعی بوده است، چنانکه شاگردانش وی را اغلب با لقب «فقیه» یاد می‌کرده‌اند.

ابن‌شهر‌آشوب در شعر نیز دستی داشت و این مطالب از توجه به گزیده‌های شعر موجود در کتاب مناقب و نیز از خاتمۀ معالم العلماء در ذکر شعرای اهل بیت برمی‌آید. وی خود نیز شعر می‌سروده و اشعاری از وی در فضائل ائمه به طور پراکنده در کتاب مناقب آمده است. از حیث توثیق رجالی تا سدۀ ۱۱ ق. دربارۀ وی سکوت شده و در این سده میرداماد اجتهاداً وی را توثیق کرد و پس از آن در کتب رجالی مکرراً به توثیق وی پرداخته شده است.

برخی از آثار ابن‌شهر‌آشوب عبارت است از:

منابع