سائب بن یزید کندی: تفاوت بین نسخه‌ها
(صفحه‌ای جدید حاوی '{{مدخل دائرة المعارف|دانشنامه جهان اسلام}} {{الگو:نیازمند ویرایش فنی}} سائب بن ی...' ایجاد کرد) |
مهدی موسوی (بحث | مشارکتها) (ویرایش) |
||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشده) | |||
| سطر ۱: | سطر ۱: | ||
{{مدخل دائرة المعارف|[[دانشنامه جهان اسلام]]}} | {{مدخل دائرة المعارف|[[دانشنامه جهان اسلام]]}} | ||
| − | {{ | + | {{خوب}} |
| − | |||
| − | + | '''سائب بن یزید کندی'''، [[محدث|محدّث]] و [[صحابی]] قرن اول هجری است. او پس از صحابه صدر اول، یکی از صاحبان [[فتوا]] در [[مدینه]] بوده و از [[پیامبر اسلام|پیامبر]] (صلی الله علیه و آله) و برخی از صحابه [[حدیث]] نقل کرده است. او در زمان [[عمر بن خطاب|عمر]] و پس از آن تا زمان [[عثمان بن عفان|عثمان]]، در مدینه قضاوت را بر عهده داشت و مدتی نیز به سرپرستی بازار مدینه گماشته شد. | |
| − | سائب | + | ==ولادت و نسب== |
| + | سائب بن یزید در سال دوم یا سوم [[هجرت پیامبر اسلام به مدینه|هجرت]] به دنیا آمد.<ref>رجوع کنید به ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶ـ۵۷۷؛ ابن عساکر، همانجا.</ref> وی به گفته خودش در سفر [[حجة الوداع]] هفت سال داشته<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۷؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۱، ۱۱۴؛ قس ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۲، که سن وی را در این هنگام به نقلی ده سال ذکر کرده.</ref> که در این صورت او در سال سوم هجری به دنیا آمده است. | ||
| − | + | [[کنیه]] اش را ابویزید و نسبت او را أسَدی، سُلَّمی، لَیْثی، هُذَلی و أزْدی ذکر کرده و برخی نیز او را از شمار قبیله کنانه دانسته اند،<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۶، ۱۱۱؛ مزی، ج۱۰، ص۱۹۳. برای سلسله نسب کامل وی رجوع کنید به ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۶.</ref> اما متداولترین نسبت وی کِندی است.<ref>رجوع کنید به ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۹، ۱۲۱.</ref> | |
| + | وی به خواهرزاده نَمِر (نَمِر بن جبل) شهرت داشته است.<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۶ـ۲۷.</ref> مادرش، عُلیّه دختر شریح حضرمی<ref>مزی، ج۱۰، ص۱۹۴.</ref> بود و نیاکان او در دوران [[جاهلیت]] هم پیمان خاندان عبدالشمس بودند.<ref>ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۹، ۱۱۲.</ref> پدرش، یزید بن سعید نیز از [[صحابی|صحابه]] پیامبر بود.<ref>مزی، ج۱۰، ص۱۹۴؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۷.</ref> به نوشته ابن حزم<ref>ص۴۲۸.</ref> اجداد سائب به بنی شیطان معروف بودند و [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] آنان را بنی عبدالله نامید. | ||
| − | == منابع == | + | ==دعای پیامبر برای سائب== |
| − | *دانشنامه جهان | + | بنابر روایتی از خود سائب، خاله سائب او را در کودکی به حضور [[پیامبر اسلام|پیامبر]] صلی الله علیه و آله و سلم برد تا برای بهبود بیماریش [[دعا]] کند. حضرت برایش دعا کرد و بر سرش دست کشید. سپس [[وضو]] گرفت و [[نماز]] خواند و سائب به ایشان اقتدا کرد و در همین حین، خاتم [[نبوت]] را بین دو کتف پیامبر مشاهده کرد.<ref>بخاری، ج۱، ص۵۵ـ۵۶، ج۷، ص۹ـ۱۰؛ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۷.</ref> همچنین از وی نقل شده است که پیامبر در کودکی بر سر او دست کشید و از این رو، موی وسط سرش سیاه مانده بود.<ref>ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۵-۱۱۶.</ref> |
| + | ==سائب در زمان خلفا== | ||
| + | سائب بن یزید، پس از [[صحابه]] صدر اسلام، یکی از صاحبان [[فتوا]] در [[مدینه]] بوده است.<ref>ابن سعد، ج۲، ص۳۸۳؛ یعقوبی، ج۲، ص۲۴۰.</ref> وی مورد توجه [[عمر بن خطاب|عمر بن خطّاب]] بود، چنان که گفته اند در زمان عمر و پس از آن تا زمان [[عثمان بن عفان|عثمان]]، در مدینه قضاوت را بر عهده داشت.<ref>رجوع کنید به مسعودی، ص۲۹۰؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۸.</ref> | ||
| + | |||
| + | عمر مدتی نیز وی را به همراه عبدالله بن عتبه بن مسعود و سلیمان بن أبی خیثمه به سرپرستی بازار مدینه گماشت.<ref>ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۷.</ref> [[ابن عساکر]]<ref>همانجا.</ref> در چند خبر به صورت مشخص، مسئولیت وی را در بازار مدینه، جمع آوری [[خراج]] ذکر کرده است. | ||
| + | |||
| + | سائب در زمان امارت [[معاویه]] در [[شام]] به شام سفر کرد و ابن عساکر<ref>ج۲۰، ص۱۰۷.</ref> از او به عنوان یکی از کسانی که به شام آمده و با معاویه دیدار داشته، یاد کرده که نشان دهنده مناسبات او با خلافت [[بنی امیه|اموی]] است. | ||
| + | |||
| + | ابن عساکر<ref>ج۲۰، ص۱۱۹.</ref> و [[ابن حجر عسقلانی|ابن حجر]]<ref>ج۳، ص۲۸.</ref> نقل یعقوب بن سفیان را درباره قتل سائب در [[واقعه حره]] بازگو کرده و آن را نادرست دانسته اند. | ||
| + | |||
| + | ==نقل حدیث== | ||
| + | سائب از [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] و کسانی چون حُوَیطب بن عبدالعُزَّى، رافع بن خَدیج، [[سعد بن ابی وقاص|سعد بن أبی وَقّاص]]، [[عثمان بن عفان|عثمان بن عفّان]] و [[عمر بن خطاب|عمر بن خطّاب]] حدیث نقل کرده است و از وی کسانی چون ابن شهاب زُهری، اسماعیل بن عبیدالله بن أبی مُهاجر و پسرش عبدالله بن سائب روایت کرده اند.<ref>برای فهرست کاملی از مشایخ و راویان او رجوع کنید به مزی، ج۱۰، ص۱۹۴ـ۱۹۵.</ref> | ||
| + | |||
| + | در صحت برخی روایات سائب به سبب سن کم او در روزگار پیامبر<ref>رجوع کنید به خطیب بغدادی، ص۷۲ـ۷۶.</ref> تردید وجود دارد، از جمله این روایت که پیامبر در [[غزوه احد|جنگ احد]] دو زره بر تن داشت،<ref>ابن سعد، ج۲، ص۴۶.</ref> زیرا [[جنگ احد]] در [[شوال]] سال سوم هجری رخ داده و سائب نیز در همین سال متولد شده است. | ||
| + | ==وفات== | ||
| + | درباره تاریخ وفات وی اختلاف است؛ برخی آن را از سال ۷۱ تا دهه آخر قرن اول هجری ذکر کرده اند.<ref>رجوع کنید به ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۷؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۲، ۱۱۹ـ۱۲۲</ref> | ||
| + | ==پانویس== | ||
| + | {{پانویس}} | ||
| + | ==منابع== | ||
| + | *[[دانشنامه جهان اسلام (کتاب)|دانشنامه جهان اسلام]]، مدخل ''سائب بن یزید کندی،'' از محمود مهدوی دامغانی. | ||
| + | {{سنجش کیفی | ||
| + | |سنجش=شده | ||
| + | |شناسه= خوب | ||
| + | |عنوان بندی مناسب= خوب | ||
| + | |کفایت منابع و پی نوشت ها= خوب | ||
| + | |رعایت سطح مخاطب عام= خوب | ||
| + | |رعایت ادبیات دانشنامه ای= خوب | ||
| + | |جامعیت= خوب | ||
| + | |رعایت اختصار= خوب | ||
| + | |سیر منطقی= خوب | ||
| + | |کیفیت پژوهش= خوب | ||
| + | }} | ||
[[رده:اصحاب پیامبر]] | [[رده:اصحاب پیامبر]] | ||
[[رده:علمای قرن اول]] | [[رده:علمای قرن اول]] | ||
| + | [[رده: مقاله های مرتبط به دانشنامه]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۰:۱۴
سائب بن یزید کندی، محدّث و صحابی قرن اول هجری است. او پس از صحابه صدر اول، یکی از صاحبان فتوا در مدینه بوده و از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و برخی از صحابه حدیث نقل کرده است. او در زمان عمر و پس از آن تا زمان عثمان، در مدینه قضاوت را بر عهده داشت و مدتی نیز به سرپرستی بازار مدینه گماشته شد.
محتویات
ولادت و نسب
سائب بن یزید در سال دوم یا سوم هجرت به دنیا آمد.[۱] وی به گفته خودش در سفر حجة الوداع هفت سال داشته[۲] که در این صورت او در سال سوم هجری به دنیا آمده است.
کنیه اش را ابویزید و نسبت او را أسَدی، سُلَّمی، لَیْثی، هُذَلی و أزْدی ذکر کرده و برخی نیز او را از شمار قبیله کنانه دانسته اند،[۳] اما متداولترین نسبت وی کِندی است.[۴] وی به خواهرزاده نَمِر (نَمِر بن جبل) شهرت داشته است.[۵] مادرش، عُلیّه دختر شریح حضرمی[۶] بود و نیاکان او در دوران جاهلیت هم پیمان خاندان عبدالشمس بودند.[۷] پدرش، یزید بن سعید نیز از صحابه پیامبر بود.[۸] به نوشته ابن حزم[۹] اجداد سائب به بنی شیطان معروف بودند و پیامبر اکرم آنان را بنی عبدالله نامید.
دعای پیامبر برای سائب
بنابر روایتی از خود سائب، خاله سائب او را در کودکی به حضور پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم برد تا برای بهبود بیماریش دعا کند. حضرت برایش دعا کرد و بر سرش دست کشید. سپس وضو گرفت و نماز خواند و سائب به ایشان اقتدا کرد و در همین حین، خاتم نبوت را بین دو کتف پیامبر مشاهده کرد.[۱۰] همچنین از وی نقل شده است که پیامبر در کودکی بر سر او دست کشید و از این رو، موی وسط سرش سیاه مانده بود.[۱۱]
سائب در زمان خلفا
سائب بن یزید، پس از صحابه صدر اسلام، یکی از صاحبان فتوا در مدینه بوده است.[۱۲] وی مورد توجه عمر بن خطّاب بود، چنان که گفته اند در زمان عمر و پس از آن تا زمان عثمان، در مدینه قضاوت را بر عهده داشت.[۱۳]
عمر مدتی نیز وی را به همراه عبدالله بن عتبه بن مسعود و سلیمان بن أبی خیثمه به سرپرستی بازار مدینه گماشت.[۱۴] ابن عساکر[۱۵] در چند خبر به صورت مشخص، مسئولیت وی را در بازار مدینه، جمع آوری خراج ذکر کرده است.
سائب در زمان امارت معاویه در شام به شام سفر کرد و ابن عساکر[۱۶] از او به عنوان یکی از کسانی که به شام آمده و با معاویه دیدار داشته، یاد کرده که نشان دهنده مناسبات او با خلافت اموی است.
ابن عساکر[۱۷] و ابن حجر[۱۸] نقل یعقوب بن سفیان را درباره قتل سائب در واقعه حره بازگو کرده و آن را نادرست دانسته اند.
نقل حدیث
سائب از پیامبر اکرم و کسانی چون حُوَیطب بن عبدالعُزَّى، رافع بن خَدیج، سعد بن أبی وَقّاص، عثمان بن عفّان و عمر بن خطّاب حدیث نقل کرده است و از وی کسانی چون ابن شهاب زُهری، اسماعیل بن عبیدالله بن أبی مُهاجر و پسرش عبدالله بن سائب روایت کرده اند.[۱۹]
در صحت برخی روایات سائب به سبب سن کم او در روزگار پیامبر[۲۰] تردید وجود دارد، از جمله این روایت که پیامبر در جنگ احد دو زره بر تن داشت،[۲۱] زیرا جنگ احد در شوال سال سوم هجری رخ داده و سائب نیز در همین سال متولد شده است.
وفات
درباره تاریخ وفات وی اختلاف است؛ برخی آن را از سال ۷۱ تا دهه آخر قرن اول هجری ذکر کرده اند.[۲۲]
پانویس
- ↑ رجوع کنید به ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶ـ۵۷۷؛ ابن عساکر، همانجا.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۷؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۱، ۱۱۴؛ قس ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۲، که سن وی را در این هنگام به نقلی ده سال ذکر کرده.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۶، ۱۱۱؛ مزی، ج۱۰، ص۱۹۳. برای سلسله نسب کامل وی رجوع کنید به ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۶.
- ↑ رجوع کنید به ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۹، ۱۲۱.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۶ـ۲۷.
- ↑ مزی، ج۱۰، ص۱۹۴.
- ↑ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۰۹، ۱۱۲.
- ↑ مزی، ج۱۰، ص۱۹۴؛ ابن حجر، ج۳، ص۲۷.
- ↑ ص۴۲۸.
- ↑ بخاری، ج۱، ص۵۵ـ۵۶، ج۷، ص۹ـ۱۰؛ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۷.
- ↑ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۵-۱۱۶.
- ↑ ابن سعد، ج۲، ص۳۸۳؛ یعقوبی، ج۲، ص۲۴۰.
- ↑ رجوع کنید به مسعودی، ص۲۹۰؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۸.
- ↑ ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۶؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۷.
- ↑ همانجا.
- ↑ ج۲۰، ص۱۰۷.
- ↑ ج۲۰، ص۱۱۹.
- ↑ ج۳، ص۲۸.
- ↑ برای فهرست کاملی از مشایخ و راویان او رجوع کنید به مزی، ج۱۰، ص۱۹۴ـ۱۹۵.
- ↑ رجوع کنید به خطیب بغدادی، ص۷۲ـ۷۶.
- ↑ ابن سعد، ج۲، ص۴۶.
- ↑ رجوع کنید به ابن عبدالبر، ج۲، ص۵۷۷؛ ابن عساکر، ج۲۰، ص۱۱۲، ۱۱۹ـ۱۲۲
منابع
- دانشنامه جهان اسلام، مدخل سائب بن یزید کندی، از محمود مهدوی دامغانی.
