فرات: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
(تعیین رده)
(ویرایش)
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
{{مدخل دائرة المعارف|کتاب [[فرهنگ عاشورا(کتاب)|فرهنگ عاشورا]]}}
+
[[پرونده:Forat.jpg|بندانگشتی|رود فرات]]
 +
'''فرات''' نام نهرى است در سرزمین [[کربلا]]، که حادثه [[روز عاشورا|عاشورا]] نزدیک آن اتفاق افتاد و [[امام حسين]] علیه السلام‌ و یارانش لب تشنه در کنار آب، شهید شدند. از این رو در فرهنگ [[شیعه]] نام این نهر یادآور تشنگى ابا عبداللَّه ‌الحسین علیه السلام و یاران ایشان در روز عاشورا است.
 +
==موقعیت جغرافیایی==
  
نام نهرى در سرزمين [[كربلا]]، كه حادثه عاشورا نزديك آن اتفاق افتاد و [[امام حسين‌]] علیه السلام و يارانش لب تشنه در كنار آب، شهيد شدند. فرات، نهر مقدس و بافضيلتى است كه طبق‌ روايات، دو ناودان از بهشت بر آن مى‌ريزد و نهرى پربركت است و كودكى كه كامش را با آب فرات بردارند، دوستدار اهل بيت‌ علیهم السلام مى‌شود.<ref>سفينة البحار، ج 2، ص 352، المزار، شيخ مفيد، ص 18.</ref>
+
فرات شطى است در مغرب کشور [[عراق]] و متشکل است از دو شعبه‌ «قره سو» و «مراد چاى‌» که سرچشمه آنها نزدیک رود «ارس‌» در ارمنستان [[ترکیه|ترکیه]] ‌است. موقعى که دو شعبه قره سو و مراد چاى به هم مى‌رسند، فرات به دجله نزدیک ‌مى‌شود ولى مجددا دجله متوجه جنوب شرقى شده و فرات به سمت مغرب مایل ‌مى‌شود و سپس در نزدیکى خلیج فارس به رود دجله مى‌پیوندد و از آن پس مجموع این ‌دو رود به نام ‌«شط العرب‌» خوانده مى‌شود و به خلیج فارس مى‌ریزد.
  
در [[حديث]] است كه فرات، مهريه‌ زهراست.<ref>همان، ص 563.</ref> مستحب است براى [[زيارت]] [[امام حسين]] علیه السلام از آب فرات غسل زيارت كنند كه‌ موجب آمرزش گناهان است.<ref>همان، ج 1، ص 565.</ref> نوشيدن از آب فرات نيز مطلوب است.
+
سرزمینى را که بین‌ دو رود دجله و فرات واقع است‌ «الجزیره‌» مى‌گویند. طول رودخانه فرات تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان فرات در جلگه [[بین النهرین|بین النهرین]] بسیار ملایم است و داراى ‌بسترى عریض مى‌باشد. یگانه عامل حاصلخیزى خاک عراق و جلب جمعیت در جلگه‌ خشک و گرم بین النهرین، دو رود فرات و دجله مى‌باشد. بابل، پایتخت قدیم کشور [[بابل|بابل‌]] در ساحل فرات بنا شده بود.<ref>فرهنگ فارسى، معین.</ref>
  
[[امام صادق‌]] علیه السلام به ‌سليمان بن هارون فرمود: «ما اظن احدا يحنك بماء الفرات الا احبنا اهل البيت‌».<ref>وسائل الشيعه، ج 10، ص 314، بحارالانوار، ج 101، ص 114.</ref> و نيز فرمود: «من شرب من ماء الفرات و حنك به فانه يحبنا اهل البيت‌»،<ref>همان.</ref> هر كس از آب ‌فرات بنوشد و كام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود. در حديث، از فرات‌ به عنوان نهر مؤمن و نيز نهر بهشتى ياد شده است: «نهران مؤمنان و نهران كافران، فالمؤمنان: الفرات و نيل مصر...»<ref>همان، ج 17، ص 215.</ref> «اربعة انهار من الجنة: الفرات...».<ref>همان.</ref> «فرات‌» يادآور عظيمترين حماسه خونين و ماندگارترين صحنه وفا و صبر است.
+
==فضیلت‌های فرات==
  
شير مردان عاشورايى در [[كربلا]]، در [[محرم]] سال 61 هجرى توسط نيروهاى‌ «ابن زياد» در محاصره قرار گرفتند و آب به روى اردوگاه [[امام حسين]] علیه السلام و اطفال و خيمه‌ها بسته شد.
+
فرات، نهر مقدس و بافضیلتى است که طبق‌ روایات، دو ناودان از [[بهشت]] بر آن مى‌ریزد و نهرى پربرکت است و کودکى که کامش را با آب فرات بردارند، دوستدار [[اهل البیت|اهل بیت‌]] علیهم السلام مى‌شود.<ref>سفینة البحار، ج ۲، ص ۳۵۲، المزار، شیخ مفید، ص ۱۸.</ref>
  
سپاه دشمن مى‌خواست با قرار دادن حسين‌ علیه السلام در مضيقه بى آبى، او را به تسليم وادارد اما آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه كامانه را برگزيد.
+
در [[حدیث]] است که آب فرات، [[مهریه]] [[حضرت فاطمه زهرا]] سلام الله علیها است.<ref>همان، ص ۵۶۳.</ref> [[مستحب]] است براى [[زیارت]] [[امام حسین]] علیه السلام از آب فرات [[غسل]] زیارت کنند که‌ موجب آمرزش [[گناه|گناهان]] است.<ref>همان، ج ۱، ص ۵۶۵.</ref> نوشیدن از آب فرات نیز مطلوب است.  
  
عباس‌ علیه السلام كه براى آب آوردن از فرات، براى كودكان تشنه رفته بود. در كنار همين نهر علقمه دستانش قطع شد و به ‌شهادت رسيد. «آب فرات‌» همچون‌ «خاك كربلا»، هر دو آموزگار شجاعت و الهام بخش ‌شهادتند. از اين رو برداشتن كام نوزاد با آب فرات يا تربت‌ حسينى، چشاندن طعم‌ شجاعت و انتقال فرهنگ شهادت در دل و جان شيعه است.
+
[[امام صادق‌]] علیه السلام به ‌سلیمان بن هارون فرمود: «ما اظن احدا یحنک بماء الفرات الا احبنا اهل البیت‌».<ref>وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۱۴، بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۱۱۴.</ref> و نیز فرمود: «من شرب من ماء الفرات و حنک به فانه یحبنا اهل البیت‌»،<ref>همان.</ref> هر کس از آب ‌فرات بنوشد و کام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود. در [[حدیث|حدیث]]، از فرات‌ به عنوان نهر مؤمن و نیز نهر بهشتى یاد شده است: «نهران مؤمنان و نهران کافران، فالمؤمنان: الفرات و نیل مصر...».<ref>همان، ج ۱۷، ص ۲۱۵.</ref> در حدیث دیگری آمده است: «اربعة انهار من الجنة: الفرات...».<ref>همان.</ref>
 +
==فرات در واقعه عاشورا==
 +
«فرات‌» یادآور عظیمترین حماسه خونین و ماندگارترین صحنه [[وفاداری|وفا]] و [[صبر]] است. شیرمردان عاشورایى در [[کربلا]]، در [[ماه محرم|محرم]] سال ۶۱ هجرى توسط نیروهاى‌ «[[عبیدالله بن زیاد|ابن زیاد]]» در محاصره قرار گرفتند و آب به روى اردوگاه [[امام حسین]] علیه السلام و اطفال و [[خیمه گاه کربلا|خیمه‌ها]] بسته شد. سپاه دشمن مى‌خواست با قرار دادن حسین‌ علیه السلام در مضیقه بى آبى، او را به تسلیم وادارد اما آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه کامانه را برگزید.
  
اما موقعيت جغرافيايى فرات: «شطى است در مغرب كشور [[عراق]] و متشكل است از دو شعبه‌ «قره سو» و «مراد چاى‌» كه سرچشمه آنها نزديك رود «ارس‌» در ارمنستان تركيه ‌است. موقعى كه دو شعبه قره سو و مراد چاى به هم مى‌رسند، فرات به دجله نزديك ‌مى‌شود ولى مجددا دجله متوجه جنوب شرقى شده و فرات به سمت مغرب مايل ‌مى‌شود و سپس در نزديكى خليج فارس به رود دجله مى‌پيوندد و از آن پس مجموع اين ‌دو رود به نام ‌«شط العرب‌» خوانده مى‌شود و به خليج فارس مى‌ريزد.
+
[[حضرت عباس علیه السلام|حضرت عباس‌]] علیه السلام که براى آب آوردن از فرات، براى کودکان تشنه رفته بود، در کنار همین [[نهر علقمه]] دستانش قطع شد و به ‌[[شهادت در راه خدا|شهادت]] رسید.  
 
 
سرزمينى را كه بين‌ دو رود دجله و فرات واقع است‌ «الجزيره‌» مى‌گويند. طول رودخانه فرات تقريبا 2900 كيلومتر است. جريان فرات در جلگه بين النهرين بسيار ملايم است و داراى ‌بسترى عريض مى‌باشد. يگانه عامل حاصلخيزى خاك عراق و جلب جمعيت در جلگه‌ خشك و گرم بين النهرين، دو رود فرات و دجله مى‌باشد. بابل، پايتخت قديم كشور بابل‌ در ساحل فرات بنا شده بود.<ref>فرهنگ فارسى، معين.</ref>
 
  
 +
«آب فرات‌» همچون‌ «[[تربت کربلا|خاک کربلا]]»، هر دو آموزگار [[شجاعت]] و الهام بخش ‌شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب فرات یا [[تربت امام حسین علیه السلام|تربت‌ حسینى]]، چشاندن طعم‌ شجاعت و انتقال فرهنگ [[شهادت در راه خدا|شهادت]] در دل و جان [[شیعه|شیعه]] است.
 
==پانویس==
 
==پانویس==
<references/>
+
<references />
  
 
==منابع==
 
==منابع==
جواد محدثی، فرهنگ عاشورا، نشر معروف.
+
 
 +
*جواد محدثی، [[فرهنگ عاشورا (کتاب)|فرهنگ عاشورا]]، نشر معروف.
  
 
[[رده:واقعه عاشورا]]
 
[[رده:واقعه عاشورا]]
 +
{{الگو:واقعه عاشورا}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۷ اوت ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۲۵

رود فرات

فرات نام نهرى است در سرزمین کربلا، که حادثه عاشورا نزدیک آن اتفاق افتاد و امام حسين علیه السلام‌ و یارانش لب تشنه در کنار آب، شهید شدند. از این رو در فرهنگ شیعه نام این نهر یادآور تشنگى ابا عبداللَّه ‌الحسین علیه السلام و یاران ایشان در روز عاشورا است.

موقعیت جغرافیایی

فرات شطى است در مغرب کشور عراق و متشکل است از دو شعبه‌ «قره سو» و «مراد چاى‌» که سرچشمه آنها نزدیک رود «ارس‌» در ارمنستان ترکیه ‌است. موقعى که دو شعبه قره سو و مراد چاى به هم مى‌رسند، فرات به دجله نزدیک ‌مى‌شود ولى مجددا دجله متوجه جنوب شرقى شده و فرات به سمت مغرب مایل ‌مى‌شود و سپس در نزدیکى خلیج فارس به رود دجله مى‌پیوندد و از آن پس مجموع این ‌دو رود به نام ‌«شط العرب‌» خوانده مى‌شود و به خلیج فارس مى‌ریزد.

سرزمینى را که بین‌ دو رود دجله و فرات واقع است‌ «الجزیره‌» مى‌گویند. طول رودخانه فرات تقریبا ۲۹۰۰ کیلومتر است. جریان فرات در جلگه بین النهرین بسیار ملایم است و داراى ‌بسترى عریض مى‌باشد. یگانه عامل حاصلخیزى خاک عراق و جلب جمعیت در جلگه‌ خشک و گرم بین النهرین، دو رود فرات و دجله مى‌باشد. بابل، پایتخت قدیم کشور بابل‌ در ساحل فرات بنا شده بود.[۱]

فضیلت‌های فرات

فرات، نهر مقدس و بافضیلتى است که طبق‌ روایات، دو ناودان از بهشت بر آن مى‌ریزد و نهرى پربرکت است و کودکى که کامش را با آب فرات بردارند، دوستدار اهل بیت‌ علیهم السلام مى‌شود.[۲]

در حدیث است که آب فرات، مهریه حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است.[۳] مستحب است براى زیارت امام حسین علیه السلام از آب فرات غسل زیارت کنند که‌ موجب آمرزش گناهان است.[۴] نوشیدن از آب فرات نیز مطلوب است.

امام صادق‌ علیه السلام به ‌سلیمان بن هارون فرمود: «ما اظن احدا یحنک بماء الفرات الا احبنا اهل البیت‌».[۵] و نیز فرمود: «من شرب من ماء الفرات و حنک به فانه یحبنا اهل البیت‌»،[۶] هر کس از آب ‌فرات بنوشد و کام را با آن بردارد، او دوستدار ما خاندان خواهد بود. در حدیث، از فرات‌ به عنوان نهر مؤمن و نیز نهر بهشتى یاد شده است: «نهران مؤمنان و نهران کافران، فالمؤمنان: الفرات و نیل مصر...».[۷] در حدیث دیگری آمده است: «اربعة انهار من الجنة: الفرات...».[۸]

فرات در واقعه عاشورا

«فرات‌» یادآور عظیمترین حماسه خونین و ماندگارترین صحنه وفا و صبر است. شیرمردان عاشورایى در کربلا، در محرم سال ۶۱ هجرى توسط نیروهاى‌ «ابن زیاد» در محاصره قرار گرفتند و آب به روى اردوگاه امام حسین علیه السلام و اطفال و خیمه‌ها بسته شد. سپاه دشمن مى‌خواست با قرار دادن حسین‌ علیه السلام در مضیقه بى آبى، او را به تسلیم وادارد اما آن حضرت مرگ شرافتمندانه و تشنه کامانه را برگزید.

حضرت عباس‌ علیه السلام که براى آب آوردن از فرات، براى کودکان تشنه رفته بود، در کنار همین نهر علقمه دستانش قطع شد و به ‌شهادت رسید.

«آب فرات‌» همچون‌ «خاک کربلا»، هر دو آموزگار شجاعت و الهام بخش ‌شهادتند. از این رو برداشتن کام نوزاد با آب فرات یا تربت‌ حسینى، چشاندن طعم‌ شجاعت و انتقال فرهنگ شهادت در دل و جان شیعه است.

پانویس

  1. فرهنگ فارسى، معین.
  2. سفینة البحار، ج ۲، ص ۳۵۲، المزار، شیخ مفید، ص ۱۸.
  3. همان، ص ۵۶۳.
  4. همان، ج ۱، ص ۵۶۵.
  5. وسائل الشیعه، ج ۱۰، ص ۳۱۴، بحارالانوار، ج ۱۰۱، ص ۱۱۴.
  6. همان.
  7. همان، ج ۱۷، ص ۲۱۵.
  8. همان.

منابع

11.jpg
واقعه عاشورا
قبل از واقعه
شرح واقعه
پس از واقعه
بازتاب واقعه
وابسته ها