آیه 60 سوره انفال

وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ ۚ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ

[8–60] (مشاهده آیه در سوره)

<<59	آیه 60 سوره انفال	61>>
سوره : سوره انفال (8) جزء : 10 نزول : مدینه

ترجمه های فارسی

و شما (ای مؤمنان) در مقام مبارزه با آن کافران خود را مهیا کنید و تا آن حد که بتوانید از آذوقه و تسلیحات و آلات جنگی و اسبان سواری زین کرده برای تهدید و تخویف دشمنان خدا و دشمنان خودتان فراهم سازید و نیز برای قوم دیگری که شما بر (دشمنی) آنان مطلع نیستید (مراد منافقانند که ظاهرا مسلم و باطنا کافر محض‌اند) و خدا بر آنها آگاه است. و آنچه در راه خدا صرف می‌کنید خدا تمام و کامل به شما عوض خواهد داد و هرگز به شما ستم نخواهد شد.

و در برابر آنان آنچه در قدرت و توان دارید از نیرو [و نفرات و ساز و برگ جنگی] و اسبان ورزیده [برای جنگ] آماده کنید تا به وسیله آنها دشمن خدا و دشمن خودتان ودشمنانی غیر ایشان را که نمی شناسید، ولی خدا آنان را می شناسد بترسانید. و هر چه در راه خدا هزینه کنید، پاداشش به طور کامل به شما داده می شود، و مورد ستم قرار نخواهید گرفت.

و هر چه در توان داريد از نيرو و اسبهاى آماده بسيج كنيد، تا با اين [تداركات‌]، دشمن خدا و دشمن خودتان و [دشمنان‌] ديگرى را جز ايشان -كه شما نمى‌شناسيدشان و خدا آنان را مى‌شناسد- بترسانيد. و هر چيزى در راه خدا خرج كنيد پاداشش به خود شما بازگردانيده مى‌شود و بر شما ستم نخواهد رفت.

و در برابر آنها تا مى‌توانيد نيرو و اسبان سوارى آماده كنيد تا دشمنان خدا و دشمنان خود -و جز آنها كه شما نمى‌شناسيد و خدا مى‌شناسد- را بترسانيد. و آنچه را كه در راه خدا هزينه مى‌كنيد به‌تمامى به شما بازگردانده شود و به شما ستم نشود.

هر نیرویی در قدرت دارید، برای مقابله با آنها [= دشمنان‌]، آماده سازید! و (همچنین) اسبهای ورزیده (برای میدان نبرد)، تا به وسیله آن، دشمن خدا و دشمن خویش را بترسانید! و (همچنین) گروه دیگری غیر از اینها را، که شما نمی‌شناسید و خدا آنها را می‌شناسد! و هر چه در راه خدا (و تقویت بنیه دفاعی اسلام) انفاق کنید، بطور کامل به شما بازگردانده می‌شود، و به شما ستم نخواهد شد!

ترجمه های انگلیسی(English translations)

Prepare against them whatever you can of [military] power and war-horses, awing thereby the enemy of Allah, and your enemy, and others besides them, whom you do not know, but Allah knows them. And whatever you spend in the way of Allah will be repaid to you in full, and you will not be wronged.

And prepare against them what force you can and horses tied at the frontier, to frighten thereby the enemy of Allah and your enemy and others besides them, whom you do not know (but) Allah knows them; and whatever thing you will spend in Allah's way, it will be paid back to you fully and you shall not be dealt with unjustly.

Make ready for them all thou canst of (armed) force and of horses tethered, that thereby ye may dismay the enemy of Allah and your enemy, and others beside them whom ye know not. Allah knoweth them. Whatsoever ye spend in the way of Allah it will be repaid to you in full, and ye will not be wronged.

Against them make ready your strength to the utmost of your power, including steeds of war, to strike terror into (the hearts of) the enemies, of Allah and your enemies, and others besides, whom ye may not know, but whom Allah doth know. Whatever ye shall spend in the cause of Allah, shall be repaid unto you, and ye shall not be treated unjustly.

معانی کلمات آیه

اعدوا: عد: شمردن. اعداد: آماده كردن . «اعدوا»: آماده كنيد فعل امر است از اعداد.

رباط: ربط و رباط: بستن. رباط الخيل: بستن اسبان و ذخيره اسبان. در كشاف گويد: رباط نام اسبان ذخيره در راه خداست . شايد جمع ربيط باشد.

ترهبون: رهب: ترس. ارهاب: ترسانيدن . «ترهبون» : مى‏‌ترسانيد.

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)

---

وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ آخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‌ءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ «60»

و براى (آمادگى مقابله با) دشمنان، هرچه مى‌توانيد از نيرو و از اسبان سوارى فراهم كنيد تا دشمن خدا و دشمن خودتان و نيز (دشمنانى) غير از اينان را كه شما آنان را نمى‌شناسيد، ولى خداوند آنها را مى‌شناسد، به وسيله آن بترسانيد، و در راه خدا (و تقويت بنيه‌ى دفاعى اسلام) هرچه انفاق كنيد، پاداش كامل آن به شما مى‌رسد و به شما ستم نخواهد شد.

نکته ها

اين آيه دستور آماده باش همه جانبه‌ى مسلمانان در برابر دشمنان و تهيه هر نوع سلاح، امكانات، وسايل و شيوه‌هاى تبليغى حتّى شعار و سرود را مى‌دهد كه رعايت اين دستورات، سبب هراس كفّار از نيروى رزمى مسلمانان مى‌شود.

پيامبر صلى الله عليه و آله وقتى با خبر شد كه در يمن اسلحه‌ى جديدى ساخته شده، شخصى را براى تهيه‌ى آن به يمن فرستاد. از آن حضرت نقل شده كه با يك تير، سه نفر به بهشت مى‌روند: «سازنده‌ى آن، آماده كننده و تيرانداز». «1»

در اسلام، مسابقات تيراندازى و اسب سوارى و برد و باخت در آنها جايز شمرده شده تا آمادگى رزمى ايجاد شود.

ضمير «لَهُمْ»، به كفّار و كسانى كه در آيه‌ى قبل مطرح بودند و بيم خيانتشان مى‌رفت، برمى‌گردد. يعنى در برابر دشمن كه همواره احتمال خيانت او حتّى در صورت عهد و پيمان‌ مى‌رود، آماده باشيد.

---

«1». تفسير فرقان.

جلد 3 - صفحه 345

پیام ها

1- مسلمانان بايد آمادگى رزمى كامل، از نظر تجهيزات، نفرات و ... داشته باشند و آماده‌ى مقابله با خيانت و حمله دشمن باشند. «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ»

2- هدف از آمادگى نظامى، حفظ مكتب و وطن مسلمانان است، نه غارت و استعمار و .... وَ أَعِدُّوا لَهُمْ‌ ...

3- دولت بايد حدّاكثر توان خود را براى تأمين بودجه دفاع از نظام اسلامى و ترساندن دشمنان خدا اختصاص دهد. «مَا اسْتَطَعْتُمْ»

4- تمام مسلمانان بايد آماده‌ى رويارويى با توطئه‌هاى دشمن باشند و دوره‌هاى رزمى را ديده باشند. «1» «مَا اسْتَطَعْتُمْ»

5- همه جا گفتگو و مذاكره كارساز و كافى نيست، گاهى هم بايد توان و قدرت به ميدان آيد. «مِنْ قُوَّةٍ»

6- در هر زمان، پيشرفته‌ترين امكانات رزمى را براى دفاع آماده كنيد و از هيچ چيز فروگذار نكنيد، چه قدرت سياسى و نظامى، چه امكانات تبليغى و تداركاتى. «مِنْ قُوَّةٍ»

7- ايجاد رعب در دل دشمن با هر وسيله‌اى حتّى با ظاهرسازى لازم است. «مِنْ قُوَّةٍ» در حديث آمده است: با خضاب كردن موى صورت، دشمن را بترسانيد، تا نگويند ارتش اسلام پير است. «2»

8- براى ارعاب و ترساندن دشمنان، آموزش نظامى براى زنان هم لازم است. مِنْ قُوَّةٍ ... تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ‌

9- به امكانات امروز قانع نباشيد و تجهيزات نظامى و دفاعى را تا مرز تهديد دشمنان گسترش دهيد. مِنْ قُوَّةٍ ... تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ‌

---

«1». امام خمينى قدس سره در روزهاى اوّل پيروزى انقلاب اسلامى كه جمعيّت ايران حدود سى‌مليون بود، فرمود: «ما بايد ارتش بيست مليونى داشته باشيم».

«2». تفسير نورالثقلين.

جلد 3 - صفحه 346

10- وحدت و يكپارچگى هم نوعى قدرت است، چون با تفرقه، نمى‌توان دشمن را ترساند. مِنْ قُوَّةٍ ... تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ‌

11- در اسلام، همه‌ى مسلمانان سربازند و بسيج مردمى ضرورى است. أَعِدُّوا، تُرْهِبُونَ‌، تُنْفِقُوا و ...

12- اسب‌هاى جنگى، آن روز و ابزار نظامى امروز، بايد به حال آماده باش نگهدارى و تغذيه شود. «رِباطِ الْخَيْلِ»

13- هم آمادگى نيروها لازم است، هم تجهيزات. «مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ»

14- اسلام، بايد نظام و حكومت داشته باشد، چون بدون آن، دشمنان هراسى ندارند. «تُرْهِبُونَ بِهِ»

15- بايد بُنيه دفاعى مسلمانان در زمينه‌هاى فرهنگى، اقتصادى، سياسى، نظامى، عقيدتى و ... چنان قوى باشد كه دشمن از هر جهت بترسد و توطئه‌هايش خنثى شود. ( «تُرْهِبُونَ بِهِ»، به طور مطلق بيان شده است)

16- هم ارزشهاى الهى بايد حفظ شود و هم حقوق انسانى. «عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ»

17- در اسلام، مكتب و كرامت انسانى مطرح است، نه اغراض شخصى، نژادى و قومى. «عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ»

18- همه‌ى دشمنان، شناخته شده نيستند. «لا تَعْلَمُونَهُمُ» شايد مراد منافقان باشند، چون همين تعبير درباره‌ى آنان هم آمده است. «لا تَعْلَمُهُمْ نَحْنُ نَعْلَمُهُمْ» «1»

19- تنها براى دشمنان شناخته شده برنامه‌ريزى نكنيد، بلكه پيش‌بينى لازم حتّى براى دشمنان ناشناخته‌ى حال و آينده هم داشته باشيد. «لا تَعْلَمُونَهُمُ»

20- تأمين قدرت دفاعى، بودجه لازم دارد، موعظه و شعار كافى نيست. «تُنْفِقُوا»

21- مردم بايد در بودجه‌ى جنگ و تأمين جبهه، مشاركت كنند و اين تنها

---

«1». توبه، 101.

جلد 3 - صفحه 347

مخصوص زمان جنگ نيست. وَ ما تُنْفِقُوا ... (آيه مطلق است و مى‌رساند كه مسلمانان بايد همواره براى آمادگى، پول خرج كنند.)

22- اسلحه و نفرات كافى نيست، پشتيبانى‌هاى مالى هم لازم است. «وَ ما تُنْفِقُوا»

23- كمك به جبهه، از هر راهى؛ مالى، جانى، آبرو، اطلاعات، قلم و ... لازم است. «مِنْ شَيْ‌ءٍ»

24- هرگونه تلاش وانفاق وبكارگيرى امكانات براى تقويت بنيه نظامى حكومت اسلامى، از مصاديق انفاق در راه خداست. «وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‌ءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ»

25- به شرطى خير و بركت انفاق به شما برمى‌گردد كه در راه خدا باشد، نه از روى ريا، سُمعه، خودنمايى و روابط و ملاحظات. «فِي سَبِيلِ اللَّهِ»

26- كمك‌هاى مالى، سبب قدرت امّت مى‌شود و نتيجه‌ى آن به خود مردم و وضع اقتصادى جامعه و عزّت مسلمانان برمى‌گردد. «يُوَفَّ إِلَيْكُمْ»

27- تضييع حقوق ديگران و پرداخت نكردن مزد و پاداش كارها به طور كامل، ظلم است. «يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ»

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)

---

وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ آخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‌ءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ (60)

وَ أَعِدُّوا لَهُمْ‌: و مهيا و آماده سازيد اى مؤمنان براى ناقضان عهد يا منهزمان بدر. مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ: آنچه توانائى داريد از قوه بر قتال مانند رجال و آلات حرب.

تبصره: در اين رمى مفسرين را اقوالى است:

1- در منهج- عقبة بن عامر رضى اللّه عنه گويد: شنيدم از پيغمبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم كه بر منبر سه مرتبه فرمود: الا انّ القوّة الرّمى. بدانيد قوه تير انداختن است، و شايد تخصيص حضرت قوه را بذكر، به جهت آن باشد كه تير و كمان اقوى سلاح است.

2- شيخ ابو القاسم نصر آبادى گفته: مفسران در اين آيه قوه را به معنى رمى تفسير نموده، بلى چنين است اما رمى بر سه وجه باشد. (1- رمى ظاهر به تير و كمان. 2- رمى باطن به تير آه سحر گاهى و صبحگاهى از كمان خضوع و خشوع. 3- رمى سهام حظوظ از دل و توجه بحق و فراغت از ماسوى).

3- أبو علي رود بارى گفته: قوه اعتماد است بر حمايت حق و واثق بودن به عنايت قادر مطلق.

4- نزد بعضى مراد به قوه و اتفاق كلمه است اعتماد به خدا و رغبت در ثوابت او سبحانه.

5- نزد برخى به معنى حصار است.

6- عياشى از حضرت صادق عليه السّلام: شمشير و اسب است.

7- ابن بابويه رحمه اللّه از آن حضرت فرمود: از اين قبيل است خضاب به سياهى.

وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ‌: و ديگر آماده سازيد از اسبان بسته در راه خدا.

فى المجمع- روى عن النّبىّ صلّى اللّه عليه و آله و سلّم انّه قال: ارتبطوا الخيل‌

جلد 4 صفحه 368

فانّ ظهورها لكم عزّ و اجوافها كنز. «1» فرمود پيغمبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم:

مرابطه نمائيد اسبان را، پس بدرستى كه ظاهر آن عزت، و باطن آن گنج است.

تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ‌: بترسانيد به اين استعداد، دشمنان خدا و دشمنان خود را كه كفار مكه‌اند، وَ آخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ‌: و بترسانيد با خيل و سلاح، كفار ديگر را، غير از كافران مكه كه، لا تَعْلَمُونَهُمُ‌: شما نمى‌دانيد آنها را، زيرا نماز مى‌خوانند و روزه مى‌دارند و كلمتين شهادتين مى‌گويند اما: اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ‌: خداى تعالى باطن ايشان را مى‌داند، زيرا حق تعالى مطلع است بر سراير و ضماير. مراد از اين جماعت يهود بنى قريظه، يا فرس، يا جميع دشمنان دينند. نزد طبرى مراد جن هستند، زيرا اعداء شامل است جميع متظاهرين به عداوت را، پس باقى نماند مگر آنها كه مستور از انظارند. وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‌ءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ‌: و آنچه نفقه و خرج مى‌كنيد از چيزى كه داريد در راه خدا، يعنى در ترتيب سلاح و علوفه اسبها براى جهاد، يُوَفَّ إِلَيْكُمْ‌: وافى و بتمامه داده خواهد شد به شما جزاى آن در آخرت، وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ‌: و شما ستم ديده نخواهيد شد به نقص ثواب و تضييع عمل.

تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)

---

وَ لا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لا يُعْجِزُونَ (59) وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّكُمْ وَ آخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَيْ‌ءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ (60)

ترجمه‌

و مپندار البته آنانكه كافر شدند پيشى گرفتند بدرستيكه آنها عاجز نمى‌

جلد 2 صفحه 545

كنند

و آماده سازيد براى آنها آنچه بتوانيد از نيرو و از اسبان بسته شده كه بترسانيد بآن دشمن خدا و دشمن خودتان را و ديگران را از غير آنها كه نميدانيدشان خدا ميداند آنها را و آنچه انفاق كنيد از چيزى در راه خدا ادا كرده ميشود بشما و شما ستم كرده نمى‌شويد.

تفسير

خداوند براى اطمينان خاطر نبىّ مكرّم خود از شرّ كفّاريكه از جنگ فرار نمودند و در اطراف و جوانب انتها ز فرصت براى حمله بر مسلمانان مينمودند ميفرمايد كه گمان منما كه ظفر بر آنها فوت شد از شما و آنها بر امر خدا و وعده نصرت او سبقت گرفتند و از دست رفتند آنها عاجز نمى‌كنند شما را از فتح و ظفر بر خودشان و هر وقت باشد خدا شما را بر آنها مسلط خواهد فرمود ولى شما هم در تهيه وسائل جنگ از قبيل تير و كمان و شمشير و زره و هر چه موجب تقويت و شوكت مسلمانان باشد تا حديكه استطاعت و تمكن داريد كوتاهى ننمائيد مخصوصا اسبان بسته شده براى جهاد در راه خدا را كه تا درجه تهيه‌اش در موقع جنگ مشكل است قبلا آماده نمائيد كه موجب رعب و هراس كفار مكه شود كه دشمن خدا و شمايند و نيز موجب خوف و بيم ساير كفار شود كه شما آنها را نميشناسيد چون نماز مى‌خوانند و روزه ميگيرند و بنفاق زيست ميكنند و پى فرصت ميگردند خدا آنها را ميشناسد كه چه قدر بد جنسند و آنچه از اموال صرف نمائيد در تهيه وسائل جهاد و دفاع از اعداء دين خداوند عوض و جزاى آنرا در دنيا و آخرت بشما بنحو اتمّ خواهد داد و چيزى از آن كم و كاسته نخواهد شد و از اين آيه ميتوان استفاده نمود كه تحصيل نيرو و قواء جنگى در هر عصرى مناسب با اقتضاء زمان بر مسلمانان از اهمّ واجبات است و بهر قيمتى تمام ميشود بايد تهيه نمايند كه حفظ اسلام منوط بآن است و همچنين اعتبارات و شئونى كه موجب عظمت و شوكت اسلام و رعب كفار از مسلمانان است و حفظ اينمعنى مقدم است بر حفظ فروعى كه اساس اسلام توقف بر آن ندارد و اگر بمفاد اين آيه عمل شده بود كار ما به اين جا نميرسيد و بعضى يحسبنّ بياء قرائت نموده‌اند و بنابر اين الّذين كفروا فاعل و سبقوا بتقدير ان ناصبه بجاى دو مفعول قرار گرفته است‌

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)

---

وَ أَعِدُّوا لَهُم‌ مَا استَطَعتُم‌ مِن‌ قُوَّةٍ وَ مِن‌ رِباطِ الخَيل‌ِ تُرهِبُون‌َ بِه‌ِ عَدُوَّ اللّه‌ِ وَ عَدُوَّكُم‌ وَ آخَرِين‌َ مِن‌ دُونِهِم‌ لا تَعلَمُونَهُم‌ُ اللّه‌ُ يَعلَمُهُم‌ وَ ما تُنفِقُوا مِن‌ شَي‌ءٍ فِي‌ سَبِيل‌ِ اللّه‌ِ يُوَف‌َّ إِلَيكُم‌ وَ أَنتُم‌ لا تُظلَمُون‌َ (60)

و مهيا كنيد و مستعد شويد ‌از‌ ‌براي‌ قتال‌ ‌با‌ كفار بقدري‌ ‌که‌ استطاعت‌ و تواني‌ داريد قوه‌ ‌خود‌ ‌را‌ زياد كنيد و ‌از‌ مرتب‌ كردن‌ اسبان‌ و مهيا داشتن‌ ‌آنها‌ بترسانيد باين‌ ازدياد قوي‌ و باين‌ اسبان‌ دشمن‌ ‌خدا‌ و دشمن‌ خودتان‌ ‌را‌ و ديگران‌ ‌از‌ كفار ‌که‌ فعلا ‌در‌ مقام‌ مبارزه‌ ‌با‌ ‌شما‌ نيستند ‌آنها‌ ‌هم‌ مرهوب‌ شوند و ‌در‌ مقام‌ مبارزه‌ ‌بر‌ نيايند ‌شما‌ ‌آنها‌ ‌را‌ نميدانيد ‌که‌ قلبا ‌با‌ ‌شما‌ كمال‌ عداوت‌ ‌را‌ دارند خداوند ميداند و ‌از‌ قلب‌ ‌آنها‌ آگاه‌ ‌است‌ و آنچه‌ ‌از‌ مال‌ ‌که‌ انفاق‌ ميكنيد ‌هر‌ چه‌ ‌باشد‌ ‌در‌ راه‌ جهاد و ‌در‌ راه‌ الهي‌ خداوند بشما عنايت‌ ميكند وافي‌ و كافي‌ و ‌شما‌ ظلم‌ نخواهيد كشيد و ضرر نخواهيد برد.

وَ أَعِدُّوا لَهُم‌ مَا استَطَعتُم‌ مِن‌ قُوَّةٍ ‌اگر‌ چه‌ ‌در‌ موضوع‌ جهاد ‌با‌ مشركين‌ ‌در‌ عهد

جلد 8 - صفحه 151

‌رسول‌ اللّه‌ صلّي‌ اللّه‌ ‌عليه‌ و آله‌ و سلّم‌ وارد ‌شده‌ و لكن‌ بمناط قطعي‌ شامل‌ ميشود جميع‌ مراتب‌ تقويت‌ ‌را‌ ‌در‌ جميع‌ طبقات‌ مسلمين‌ ‌که‌ بايد آنچه‌ قوه‌ و قدرت‌ دارند ‌در‌ حفظ دين‌ و دفع‌ دشمنان‌ دين‌ كوشش‌ كنند ‌در‌ امر بمعروف‌ و نهي‌ ‌از‌ منكر و ارشاد جاهل‌ و هدايت‌ ضال‌ و دفع‌ شبهات‌ معاندين‌ و اعلاء كلمه‌ اسلام‌ و ‌از‌ ‌بين‌ بردن‌ معاندين‌ و جلوگيري‌ ‌از‌ فساد و نشر احكام‌ چه‌ بزبان‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ بقلم‌ ‌ يا ‌ بثبات‌ قدم‌ ‌ يا ‌ بمال‌ ‌ يا ‌ باعمال‌ قوي‌ ‌هر‌ قدر ‌که‌ ممكن‌ ‌است‌.

وَ مِن‌ رِباطِ الخَيل‌ِ ‌اينکه‌ ‌هم‌ بهمان‌ مناط شامل‌ تدارك‌ اسلحه‌ حرب‌ ‌هر‌ چه‌ مناسب‌ وقت‌ و زمان‌ ‌است‌ ميشود آنهم‌ بايد بقدري‌ ‌باشد‌ ‌که‌ ايجاد رعب‌ كند ‌در‌ قلوب‌ ‌آنها‌ چنانچه‌ ‌در‌ چندي‌ قبل‌ مشاهده‌ شد يك‌ زن‌ قدرت‌ نداشت‌ روبند ‌ يا ‌ نقاب‌ ‌را‌ عقب‌ زند ‌ يا ‌ يك‌ كوچه‌ صداي‌ ساز بلند شود ‌حتي‌ كفار ‌در‌ روز باران‌ نميتوانستند ‌از‌ منزلهاي‌ ‌خود‌ خارج‌ شوند چه‌ رسد داخل‌ ‌در‌ مساجد و معابد مسلمين‌ شوند و امروز ‌در‌ اثر سستي‌ و مسامحه‌ مسلمين‌ قضايا ‌بر‌ عكس‌ ‌شده‌.

تُرهِبُون‌َ بِه‌ِ عَدُوَّ اللّه‌ِ ‌هر‌ كس‌ ‌بر‌ خلاف‌ دين‌ حق‌ ‌باشد‌ مصداق‌ ‌اينکه‌ جمله‌ ‌است‌ و عدوكم‌ كساني‌ ‌که‌ ‌در‌ مقام‌ اذيت‌ و ظلم‌ و تعديات‌ بمسلمين‌ برآيند و ‌لو‌ اسم‌ اسلام‌ روي‌ ‌خود‌ گذارند وَ آخَرِين‌َ مِن‌ دُونِهِم‌ كساني‌ ‌که‌ فعلا دسترسي‌ ندارند بمسلمين‌ و قدرت‌ ‌بر‌ ايجاد فساد و تعديات‌ ندارند لكن‌ ‌اگر‌ قدرت‌ پيدا كنند مثل‌ دولت‌ اسرائيلي‌ ‌که‌ تمام‌ يهود ‌در‌ تمام‌ ممالك‌ اسلامي‌ تابع‌ اسلام‌ بودند همين‌ ‌که‌ قدرتي‌ پيدا كردند بواسطه‌ كمك‌ خارجه‌ چه‌ كردند و چه‌ ميكنند و منافقين‌ ‌که‌ ‌در‌ ميان‌ مسلمين‌ هستند و انتظار فرصت‌ دارند.

لا تَعلَمُونَهُم‌ُ ‌شما‌ عداوت‌ و عناد ‌آنها‌ ‌را‌ نميدانيد اللّه‌ُ يَعلَمُهُم‌ سپس‌ خداوند ‌براي‌ تشويق‌ مؤمنين‌ ميفرمايد وَ ما تُنفِقُوا مِن‌ شَي‌ءٍ فِي‌ سَبِيل‌ِ اللّه‌ِ چه‌ انفاق‌ جان‌ ‌باشد‌ ‌ يا ‌ قوي‌ ‌ يا ‌ علم‌ ‌ يا ‌ بيان‌ ‌ يا ‌ قلم‌ ‌ يا ‌ مال‌ يُوَف‌َّ إِلَيكُم‌ خداوند عوضهاي‌

جلد 8 - صفحه 152

زيادي‌ ‌هم‌ ‌در‌ دنيا و ‌هم‌ ‌در‌ آخرت‌ عنايت‌ ميفرمايد وَ أَنتُم‌ لا تُظلَمُون‌َ خردلي‌ ‌از‌ ‌بين‌ نميرود و حيف‌ و ميل‌ نميشود.

برگزیده تفسیر نمونه

---

]

(آیه 60)- افزایش قدرت جنگی و هدف آن: به تناسب دستورات گذشته در زمینه جهاد اسلامی، در این آیه به یک اصل حیاتی که در عصر و زمان باید مورد توجه مسلمانان باشد اشاره می‌کند، و آن لزوم آمادگی رزمی کافی در برابر دشمنان است.

نخست می‌گوید: «در برابر دشمنان هر قدر توانایی دارید از نیرو و قدرت و اسبهای ورزیده برای میدان آماده سازید» (وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَ مِنْ رِباطِ الْخَیْلِ).

یعنی در انتظار نمانید تا دشمن به شما حمله کند و آنگاه آماده مقابله شوید، بلکه از پیش باید به حدّ کافی آمادگی در برابر هجومهای احتمالی دشمن داشته باشید.

تعبیر آیه به قدری وسیع است که بر هر عصر و زمان و مکانی کاملا تطبیق می‌کند و اگر این دستور بزرگ اسلامی «وَ أَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ» به عنوان یک شعار همگانی در همه جا تبلیغ شود و مسلمانان از کوچک و بزرگ، عالم و غیر عالم، نویسنده و گوینده، سرباز و افسر، کشاورز و بازرگان، در زندگی خود آن را به کار بندند، برای جبران عقب ماندگیشان کافی است.

سیره عملی پیامبر صلّی اللّه علیه و آله و پیشوایان بزرگ اسلام نیز نشان می‌دهد که آنها برای مقابله با دشمن از هیچ فرصتی غفلت نمی‌کردند، در تهیه سلاح و نفرات، تقویت روحیه سربازان، انتخاب محل اردوگاه، و انتخاب زمان مناسب برای حمله به دشمن و به کار بستن هرگونه تاکتیک جنگی، هیچ مطلب کوچک و بزرگی را از نظر دور نمی‌داشتند.

سپس قرآن به دنبال این دستور اشاره به هدف منطقی و انسانی این موضوع

ج2، ص165

می‌کند و می‌گوید هدف این نیست که مردم جهان و حتی ملت خود را با انواع سلاحهای مخرب و ویرانگر درو کنید، آبادیها و زمینها را به ویرانی بکشانید، سرزمینها و اموال دیگران را تصاحب کنید، اصول بردگی و استعمار را در جهان گسترش دهید، بلکه هدف این است که «با این وسایل دشمن خدا و دشمن خود را بترسانید» (تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَ عَدُوَّکُمْ).

زیرا غالب دشمنان گوششان بدهکار حرف حساب و منطق و اصول انسانی نیست، آنها چیزی جز منطق زور نمی‌فهمند! سپس اضافه می‌کند، علاوه بر این دشمنانی که می‌شناسید «دشمنان دیگری غیر از اینها نیز دارید که آنها را نمی‌شناسید ولی خدا می‌شناسد» و با افزایش آمادگی جنگی شما آنها نیز می‌ترسند و بر سر جای خود می‌نشینند (وَ آخَرِینَ مِنْ دُونِهِمْ لا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ یَعْلَمُهُمْ).

این تعبیر متضمن دستوری برای امروز مسلمانان نیز هست و آن این که تنها نباید روی دشمنان شناخته شده خود تکیه کنند و آمادگی خویش را در سر حد مبارزه با آنها محدود سازند بلکه دشمنان احتمالی و بالقوه را نیز باید در نظر بگیرند و حد اکثر نیرو و قدرت لازم را فراهم کنند.

و در پایان این آیه اشاره به موضوع مهم دیگری می‌کند و آن اینکه تهیه نیرو و قوه کافی و ابزار و اسلحه جنگی، و وسایل مختلف دفاعی، نیاز به سرمایه مالی دارد، لذا به مسلمانان دستور می‌دهد که باید با همکاری عمومی این سرمایه را فراهم سازید، و بدانید هر چه در این راه بدهید در راه خدا داده‌اید و هرگز گم نخواهد شد «و آنچه در راه خدا انفاق کنید به شما پس داده خواهد شد» (وَ ما تُنْفِقُوا مِنْ شَیْ‌ءٍ فِی سَبِیلِ اللَّهِ یُوَفَّ إِلَیْکُمْ).

و تمام آن و بیشتر از آن به شما می‌رسد «و هیچ گونه ستمی بر شما وارد نمی‌گردد» (وَ أَنْتُمْ لا تُظْلَمُونَ).

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

منابع

• تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
• اطیب البیان فی تفسیر القرآن‌، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام‌، 1378 ش‌، چاپ دوم‌
• تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
• تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
• برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
• تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش‌، چاپ پنجم‌