مسمط: تفاوت بین نسخه‌ها

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
 
(۳ نسخه‌ٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشده)
سطر ۱: سطر ۱:
 
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
 
{{الگو:منبع الکترونیکی معتبر|ماخذ=پایگاه}}
  
مسمط اسم عربی از ريشه «سمط» و به معناي رشته مرواريد و رشته‌اي كه مانند بند تسبيح در آن مهره‌ها كرده باشند و نيز به معناي زيور گردن و دوال فتراك يعني تسمه شكاربند و ترك بند آمده است.
+
مسمط اسم عربی از ریشه «سمط» و به معنای رشته مروارید و رشته‌ای که مانند بند تسبیح در آن مهره‌ها کرده باشند و نیز به معنای زیور گردن و دوال فتراک یعنی تسمه شکاربند و ترک بند آمده است. مسمط در اصطلاح از قالب های شعری است.
  
 
==مفهوم مسمط==
 
==مفهوم مسمط==
  
در فرهنگ اصطلاحات ادبي، مسمط معادل Multiple-poem (شعر چندبندي) بیان شده است. اين واژه در منابع درجه اول علم بديع به دو مفهوم اطلاق شده است:
+
در فرهنگ اصطلاحات ادبی، مسمط معادل Multiple-poem (شعر چندبندی) بیان شده است. این واژه در منابع درجه اول [[علم بدیع|علم بدیع]] به دو مفهوم اطلاق شده است:
  
* 1. شاعر بيتي را به چهار قسم كند و در آخر سه قسم، سجع نگاه دارد و در قسم چهارم قافيه بیاورد و اين را شعر مسجع نيز خوانند. ابيات ذيل از امير معزي، نمونه ای از این شعر است:
+
*۱. شاعر [[بیت (شعر)|بیتی]] را به چهار قسم کند و در آخر سه قسم، سجع نگاه دارد و در قسم چهارم [[قافیه|قافیه]] بیاورد و این را شعر مسجع نیز خوانند. ابیات ذیل از امیر معزی، نمونه ای از این شعر است:
  
{{بیت|اي ساربان منزل مكن جز در ديار يار من|تا يك زمان ياري كنم بر ربع و اطلال و دمن}}
+
{{بیت|ای ساربان منزل مکن جز در دیار یار من|تا یک زمان یاری کنم بر ربع و اطلال و دمن}}
{{بیت|ربع از دلم پر خون كنم اطلال را جيحون كنم|خاك دمن گلگون كنم، از آب چشم خويشتن}}
+
{{بیت|ربع از دلم پر خون کنم اطلال را جیحون کنم|خاک دمن گلگون کنم، از آب چشم خویشتن}}
  
* 2. پارسيان مسمط به نوعي ديگر نيز گويند و چنان است كه پنج مصراع بگويند بر يك قافيه و در مصراع ششم قافيه اصلي را كه بناء شعر بر آن باشد، بياورند.
+
*۲. پارسیان مسمط به نوعی دیگر نیز گویند و چنان است که پنج مصراع بگویند بر یک قافیه و در مصراع ششم قافیه اصلی را که بناء شعر بر آن باشد، بیاورند.
  
در اينجا از مسمط معناي دوم آن مورد نظر است و آن قالب شعري است مركب از بخش‌هاي كوچك كه همه در وزن و عدد مصراع‌ها يكي و در قوافي مختلف باشند.  
+
در اینجا از مسمط معنای دوم آن مورد نظر است و آن قالب شعری است مرکب از بخش‌های کوچک که همه در وزن و عدد مصراع‌ها یکی و در قوافی مختلف باشند.  
  
==رشته و بند در مسمط==
+
معمول‌ترین مسمط آن است که شاعر پنج مصراع بر یک وزن و قافیه بگوید و در آخر یک مصراع بیاورد که وزن آن با مصراع‌های قبل یکسان و قافیه‌اش مختلف باشد؛ که آن پنج مصراع را «رشته» و مصراع ششم را «بند» گویند. سایر رشته‌های مسمط به همین صورت ساخته می‌شود.  
 
 
معمول‌ترين مسمط آن است كه شاعر پنج مصراع بر يك وزن و قافيه بگويد و در آخر يك مصراع بياورد كه وزن آن با مصراع‌هاي قبل يكسان و قافيه‌اش مختلف باشد؛ كه آن پنج مصراع را «رشته» و مصراع ششم را «بند» گويند. ساير رشته‌هاي مسمط به همين صورت ساخته مي‌شود.  
 
  
 
==انواع مسمط==
 
==انواع مسمط==
  
آنچه گفته شد مسمط شش مصراعي بود كه آن را «مسدس» مي‌‌گويند. ممكن است تعداد مصراع‌هاي هر بخش كمتر يا بيشتر از شش باشد كه در اين صورت با توجه به شماره مصراع‌ها نامگذاري مي‌شود. مانند مسمط مثلث (سه مصراعي) مربع (چهار مصراعي) و مخمس (پنج مصراعي)؛ اما بيشتر از شش مصراعي چندان معمول نيست و كمتر از سه مصراع اصلاً مسمط نباشد.
+
آنچه گفته شد مسمط شش مصراعی بود که آن را «مسدس» می‌‌گویند. ممکن است تعداد مصراع‌های هر بخش کمتر یا بیشتر از شش باشد که در این صورت با توجه به شماره مصراع‌ها نامگذاری می‌شود. مانند مسمط مثلث (سه مصراعی) مربع (چهار مصراعی) و مخمس (پنج مصراعی)؛ اما بیشتر از شش مصراعی چندان معمول نیست و کمتر از سه مصراع اصلاً مسمط نباشد.
 
 
==مسمط تضميني==
 
  
نوع خاصي از مسمط است كه همان خصوصيات مسمط را دارد با اين ويژگي كه شاعر پيش از هر بيت غزل از شاعري صاحب آوازه و استاد، چند مصراع از خود مي‌آورد كه با بيت مورد تضمين هم معني و هم مضمون است.
+
'''مسمط تضمینی:'''
  
به عنوان نمونه بندي از مسمطي را كه [[شیخ بهایی]] (شاعر قرن دهم) سروده و در آن غزلي از خیالی بخارايي (شاعر قرن نهم) را تضمين كرده، ذكر مي‌كنيم:
+
نوع خاصی از مسمط است که همان خصوصیات مسمط را دارد با این ویژگی که شاعر پیش از هر بیت غزل از شاعری صاحب آوازه و استاد، چند مصراع از خود می‌آورد که با بیت مورد تضمین هم معنی و هم مضمون است. به عنوان نمونه بندی از مسمطی را که [[شیخ بهایی]] (شاعر قرن دهم) سروده و در آن غزلی از خیالی بخارایی (شاعر قرن نهم) را تضمین کرده، ذکر می‌کنیم:
  
{{بیت|تا كي به تمناي تو وصال تو يگانه|اشكم شود از هر مژه چون سيل روانه}}
+
{{بیت|تا کی به تمنای وصال تو یگانه|اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه}}
{{بیت|خواهد به سر آيد شب هجران تو يا نه؟|«اي تير غمت را دل عشاق نشانه»}}
+
{{بیت|خواهد به سر آید شب هجران تو یا نه؟|«ای تیر غمت را دل عشاق نشانه»}}
(جمعي به تو مشغول و تو غايب زميانه)
+
{{بیت||«جمعی به تو مشغول و تو غایب زمیانه»}}
  
مسمط فوق «مخمس» است و بيت داخل پرانتز از خيالي بخارايي است.
+
مسمط فوق «مخمس» است و بیت داخل پرانتز از خیالی بخارایی است.
  
==تاريخچه مسمط==
+
==تاریخچه مسمط==
  
مسمط در ادبيات فارسي سابقه‌اي ديرين دارد؛ ظاهراً مسمط از ابداعات منوچهري است؛ زيرا پيش از او در اشعار فارسي اثري از آن نمي‌يابيم. بعد از منوچهري، لامعي گرگاني كار او را در سرودن مسمط دنبال كرد. در ديوان منوچهري دامغاني (قرن پنجم) يازده مسمط وجود دارد كه همه آن‌ها مسدس است و در آن‌ها شاعر پس از توصيف طبيعت به ويژه خزان و بهار به مدح سلطان مسعود غزنوي و ديگر امراي اين سلسله مي‌پردازد. در ديوان لامعي گرگاني (قرن پنجم) اثر قابل توجهي از مسمطات او به چشم نمي‌خورد. اما شمس قيس رازي در كتاب المعجم بخشي از يك مسمط او را ثبت كرده است:
+
مسمط در ادبیات فارسی سابقه‌ای دیرین دارد؛ ظاهراً مسمط از ابداعات [[منوچهری دامغانی|منوچهری]] است؛ زیرا پیش از او در اشعار فارسی اثری از آن نمی‌یابیم. بعد از منوچهری، [[لامعی گرگانی|لامعی گرگانی]] کار او را در سرودن مسمط دنبال کرد. در دیوان منوچهری دامغانی (قرن پنجم) یازده مسمط وجود دارد که همه آن‌ها مسدس است و در آن‌ها شاعر پس از توصیف طبیعت به ویژه خزان و بهار به مدح سلطان مسعود غزنوی و دیگر امرای این سلسله می‌پردازد. در دیوان لامعی گرگانی (قرن پنجم) اثر قابل توجهی از مسمطات او به چشم نمی‌خورد. اما شمس قیس رازی در کتاب المعجم بخشی از یک مسمط او را ثبت کرده است:
  
{{بیت|مرغ آبي سراي اندر چون ناي سراي|با شكوفه به دهان باز گرفته سرناي}}
+
{{بیت|مرغ آبی سرای اندر چون نای سرای|با شکوفه به دهان باز گرفته سرنای}}
{{بیت|اثر پايش گويي كه به فرمان خداي|بر زمين برگ چنار است چو بردارد پاي}}
+
{{بیت|اثر پایش گویی که به فرمان خدای|بر زمین برگ چنار است چو بردارد پای}}
{{بیت|بر تن از حله قبا دارد و در زير قباي|آبگون پيرهني جيب وي از سبز حرير}}
+
{{بیت|بر تن از حله قبا دارد و در زیر قبای|آبگون پیرهنی جیب وی از سبز حریر}}
  
از ديگر كساني كه به قالب مسمط توجه داشته‌اند، قاآني شيرازي شاعر قرن سيزدهم است كه در واقع اين قالب را در شعر فارسي زنده كرده است. در ديوان قاآني شش مسمط وجود دارد كه موضوع آن‌ها نيز تغزل و مدح است. اديب الممالك فراهاني (قرن سيزدهم) نيز پنج مسمط دارد كه يكي از آن‌ها در تهنيت ميلاد پيامبر اكرم صلي‌ الله‌ عليه‌ و آله، شهرت بسيار دارد.
+
از دیگر کسانی که به قالب مسمط توجه داشته‌اند، [[قاآنی|قاآنی شیرازی]] شاعر قرن سیزدهم است که در واقع این قالب را در شعر فارسی زنده کرده است. در دیوان قاآنی شش مسمط وجود دارد که موضوع آن‌ها نیز تغزل و مدح است. ادیب الممالک فراهانی (قرن سیزدهم) نیز پنج مسمط دارد که یکی از آن‌ها در تهنیت میلاد [[پیامبر اسلام|پیامبر اکرم]] صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله، شهرت بسیار دارد.
  
در مجموع قالب مسمط از قالب‌هاي نسبتاً كم كاربرد در شعر فارسي است و محتواي آن معمولاً به قصيده نزديك است.
+
در مجموع قالب مسمط از قالب‌های نسبتاً کم کاربرد در شعر فارسی است و محتوای آن معمولاً به [[قصیده|قصیده]] نزدیک است.
  
 
==منشأ مسمط==
 
==منشأ مسمط==
  
مسمط يكي از انواع شناخته شده شعر عرب است و نوعي از قصيده‌هاي چندبعدي است كه نمونه‌هايي از آن را در شعر جاهلي مي‌بينيم و شاعران عرب در دوره‌هاي بعد، آن را بكار برده‌اند.
+
مسمط یکی از انواع شناخته شده شعر عرب است و نوعی از قصیده‌های چندبعدی است که نمونه‌هایی از آن را در شعر [[جاهلیت|جاهلی]] می‌بینیم و شاعران عرب در دوره‌های بعد، آن را بکار برده‌اند.
  
به نظر مي‌رسد منوچهري مسمط را از شعر عرب اقتباس كرده باشد به ويژه اين كه وي با شعر عرب آشنايي و الفت داشته و به گفته خودش ديوان اشعار بسياري از شعر عرب حفظ بوده است. (من بسي ديوان شعر تازيان دارم ز بر)؛ بنابراين شايد كاربرد كلمه ابداع در اين مورد چندان صحيح نباشد.
+
به نظر می‌رسد منوچهری مسمط را از شعر عرب اقتباس کرده باشد به ویژه این که وی با شعر عرب آشنایی و الفت داشته و به گفته خودش دیوان اشعار بسیاری از شعر عرب حفظ بوده است. (من بسی دیوان شعر تازیان دارم ز بر)؛ بنابراین شاید کاربرد کلمه ابداع در این مورد چندان صحیح نباشد.
  
 
==منابع==
 
==منابع==
  
# داد، سيما؛ فرهنگ اصطلاحات ادبي (واژه نامه مفاهيم و اصطلاحات ادبي فارسي/اروپايي)، تهران، مرواريد، 1375، چاپ دوم.
+
#داد، سیما؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی (واژه نامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی/اروپایی)، تهران، مروارید، ۱۳۷۵، چاپ دوم.
# صفا، ذبيع الله؛ تاريخ ادبيات در ايران، تهران، فردوس، 1369، چاپ دهم، ج1.
+
#صفا، ذبیع الله؛ تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوس، ۱۳۶۹، چاپ دهم، ج۱.
# فراهاني، اديب الممالك؛ ديوان، به تصحيح مجتبي برز‌ آبادي فراهاني، تهران، فردوس، 1380، چاپ دوم، جلد اول.
+
#فراهانی، ادیب الممالک؛ دیوان، به تصحیح مجتبی برز‌ آبادی فراهانی، تهران، فردوس، ۱۳۸۰، چاپ دوم، جلد اول.
# قاآني شيرازي، ديوان، به تصحيح ناصر هيري، تهران، گلشايي – ارسطو، 1363، چاپ اول.
+
#قاآنی شیرازی، دیوان، به تصحیح ناصر هیری، تهران، گلشایی – ارسطو، ۱۳۶۳، چاپ اول.
# قنديل، اسعاد عبدالهادي، فنون شعر فارسي، فاطمه سوهان فكر (ترجمه)، تهران، انديشه جوان، 1369.
+
#قندیل، اسعاد عبدالهادی، فنون شعر فارسی، فاطمه سوهان فکر (ترجمه)، تهران، اندیشه جوان، ۱۳۶۹.
# شمس قيس، شمس الدين محمد؛ المعجم في معايير اشعار عجم، محمد بن عبدالوهاب قزويني (تصحيح)، تهران.
+
#شمس قیس، شمس الدین محمد؛ المعجم فی معاییر اشعار عجم، محمد بن عبدالوهاب قزوینی (تصحیح)، تهران.
# لامعي گرگاني، ديوان، به سيد محمود دبير سياقي (تصحيح)، تهران، اشرفي، 2535، شاهنشاهي، چاپ دوم.
+
#لامعی گرگانی، دیوان، به سید محمود دبیر سیاقی (تصحیح)، تهران، اشرفی، ۲۵۳۵، شاهنشاهی، چاپ دوم.
# همايي، جلال الدين؛ فنون بلاغت و صناعات ادبي، تهران، توس، 1361، چاپ دوم، ج1.
+
#همایی، جلال الدین؛ فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، توس، ۱۳۶۱، چاپ دوم، ج۱.
# وطواط، رشيدالدين؛ حدائق السحر في دقايق الشعر، عباس اقبال (تصحيحكتابخانه سنايي-طهوري، تهران، 1362.
+
#وطواط، رشیدالدین؛ حدائق السحر فی دقایق الشعر، عباس اقبال (تصحیحکتابخانه سنایی-طهوری، تهران، ۱۳۶۲.
 +
 
 +
==منبع==
  
==منابع==
+
*طاهره سید رضایی، شعر نو (نیمایی)، [http://www.pajoohe.ir  دانشنامه پژوهه]، بازیابی: 8 آبان 1392.
* طاهره سید رضایی، "شعر نو (نیمایی)" [http://www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=31767 پژوهشکده باقرالعلوم]، بازیابی: 8 آبان 1392.
 
  
{{شعر فارسی}}
+
<br />{{شعر فارسی}}
 
[[رده:قالب های شعر]]
 
[[رده:قالب های شعر]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۰۵:۵۰

این مدخل از دانشنامه هنوز نوشته نشده است.

Icon-computer.png
محتوای فعلی مقاله یکی از پایگاه های معتبر متناسب با عنوان است.

(احتمالا تصرف اندکی صورت گرفته است)


مسمط اسم عربی از ریشه «سمط» و به معنای رشته مروارید و رشته‌ای که مانند بند تسبیح در آن مهره‌ها کرده باشند و نیز به معنای زیور گردن و دوال فتراک یعنی تسمه شکاربند و ترک بند آمده است. مسمط در اصطلاح از قالب های شعری است.

مفهوم مسمط

در فرهنگ اصطلاحات ادبی، مسمط معادل Multiple-poem (شعر چندبندی) بیان شده است. این واژه در منابع درجه اول علم بدیع به دو مفهوم اطلاق شده است:

  • ۱. شاعر بیتی را به چهار قسم کند و در آخر سه قسم، سجع نگاه دارد و در قسم چهارم قافیه بیاورد و این را شعر مسجع نیز خوانند. ابیات ذیل از امیر معزی، نمونه ای از این شعر است:


ای ساربان منزل مکن جز در دیار یار من تا یک زمان یاری کنم بر ربع و اطلال و دمن

ربع از دلم پر خون کنم اطلال را جیحون کنم خاک دمن گلگون کنم، از آب چشم خویشتن

  • ۲. پارسیان مسمط به نوعی دیگر نیز گویند و چنان است که پنج مصراع بگویند بر یک قافیه و در مصراع ششم قافیه اصلی را که بناء شعر بر آن باشد، بیاورند.

در اینجا از مسمط معنای دوم آن مورد نظر است و آن قالب شعری است مرکب از بخش‌های کوچک که همه در وزن و عدد مصراع‌ها یکی و در قوافی مختلف باشند.

معمول‌ترین مسمط آن است که شاعر پنج مصراع بر یک وزن و قافیه بگوید و در آخر یک مصراع بیاورد که وزن آن با مصراع‌های قبل یکسان و قافیه‌اش مختلف باشد؛ که آن پنج مصراع را «رشته» و مصراع ششم را «بند» گویند. سایر رشته‌های مسمط به همین صورت ساخته می‌شود.

انواع مسمط

آنچه گفته شد مسمط شش مصراعی بود که آن را «مسدس» می‌‌گویند. ممکن است تعداد مصراع‌های هر بخش کمتر یا بیشتر از شش باشد که در این صورت با توجه به شماره مصراع‌ها نامگذاری می‌شود. مانند مسمط مثلث (سه مصراعی) مربع (چهار مصراعی) و مخمس (پنج مصراعی)؛ اما بیشتر از شش مصراعی چندان معمول نیست و کمتر از سه مصراع اصلاً مسمط نباشد.

مسمط تضمینی:

نوع خاصی از مسمط است که همان خصوصیات مسمط را دارد با این ویژگی که شاعر پیش از هر بیت غزل از شاعری صاحب آوازه و استاد، چند مصراع از خود می‌آورد که با بیت مورد تضمین هم معنی و هم مضمون است. به عنوان نمونه بندی از مسمطی را که شیخ بهایی (شاعر قرن دهم) سروده و در آن غزلی از خیالی بخارایی (شاعر قرن نهم) را تضمین کرده، ذکر می‌کنیم:


تا کی به تمنای وصال تو یگانه اشکم شود از هر مژه چون سیل روانه

خواهد به سر آید شب هجران تو یا نه؟ «ای تیر غمت را دل عشاق نشانه»

«جمعی به تو مشغول و تو غایب زمیانه»

مسمط فوق «مخمس» است و بیت داخل پرانتز از خیالی بخارایی است.

تاریخچه مسمط

مسمط در ادبیات فارسی سابقه‌ای دیرین دارد؛ ظاهراً مسمط از ابداعات منوچهری است؛ زیرا پیش از او در اشعار فارسی اثری از آن نمی‌یابیم. بعد از منوچهری، لامعی گرگانی کار او را در سرودن مسمط دنبال کرد. در دیوان منوچهری دامغانی (قرن پنجم) یازده مسمط وجود دارد که همه آن‌ها مسدس است و در آن‌ها شاعر پس از توصیف طبیعت به ویژه خزان و بهار به مدح سلطان مسعود غزنوی و دیگر امرای این سلسله می‌پردازد. در دیوان لامعی گرگانی (قرن پنجم) اثر قابل توجهی از مسمطات او به چشم نمی‌خورد. اما شمس قیس رازی در کتاب المعجم بخشی از یک مسمط او را ثبت کرده است:


مرغ آبی سرای اندر چون نای سرای با شکوفه به دهان باز گرفته سرنای

اثر پایش گویی که به فرمان خدای بر زمین برگ چنار است چو بردارد پای

بر تن از حله قبا دارد و در زیر قبای آبگون پیرهنی جیب وی از سبز حریر

از دیگر کسانی که به قالب مسمط توجه داشته‌اند، قاآنی شیرازی شاعر قرن سیزدهم است که در واقع این قالب را در شعر فارسی زنده کرده است. در دیوان قاآنی شش مسمط وجود دارد که موضوع آن‌ها نیز تغزل و مدح است. ادیب الممالک فراهانی (قرن سیزدهم) نیز پنج مسمط دارد که یکی از آن‌ها در تهنیت میلاد پیامبر اکرم صلی‌ الله‌ علیه‌ و آله، شهرت بسیار دارد.

در مجموع قالب مسمط از قالب‌های نسبتاً کم کاربرد در شعر فارسی است و محتوای آن معمولاً به قصیده نزدیک است.

منشأ مسمط

مسمط یکی از انواع شناخته شده شعر عرب است و نوعی از قصیده‌های چندبعدی است که نمونه‌هایی از آن را در شعر جاهلی می‌بینیم و شاعران عرب در دوره‌های بعد، آن را بکار برده‌اند.

به نظر می‌رسد منوچهری مسمط را از شعر عرب اقتباس کرده باشد به ویژه این که وی با شعر عرب آشنایی و الفت داشته و به گفته خودش دیوان اشعار بسیاری از شعر عرب حفظ بوده است. (من بسی دیوان شعر تازیان دارم ز بر)؛ بنابراین شاید کاربرد کلمه ابداع در این مورد چندان صحیح نباشد.

منابع

  1. داد، سیما؛ فرهنگ اصطلاحات ادبی (واژه نامه مفاهیم و اصطلاحات ادبی فارسی/اروپایی)، تهران، مروارید، ۱۳۷۵، چاپ دوم.
  2. صفا، ذبیع الله؛ تاریخ ادبیات در ایران، تهران، فردوس، ۱۳۶۹، چاپ دهم، ج۱.
  3. فراهانی، ادیب الممالک؛ دیوان، به تصحیح مجتبی برز‌ آبادی فراهانی، تهران، فردوس، ۱۳۸۰، چاپ دوم، جلد اول.
  4. قاآنی شیرازی، دیوان، به تصحیح ناصر هیری، تهران، گلشایی – ارسطو، ۱۳۶۳، چاپ اول.
  5. قندیل، اسعاد عبدالهادی، فنون شعر فارسی، فاطمه سوهان فکر (ترجمه)، تهران، اندیشه جوان، ۱۳۶۹.
  6. شمس قیس، شمس الدین محمد؛ المعجم فی معاییر اشعار عجم، محمد بن عبدالوهاب قزوینی (تصحیح)، تهران.
  7. لامعی گرگانی، دیوان، به سید محمود دبیر سیاقی (تصحیح)، تهران، اشرفی، ۲۵۳۵، شاهنشاهی، چاپ دوم.
  8. همایی، جلال الدین؛ فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران، توس، ۱۳۶۱، چاپ دوم، ج۱.
  9. وطواط، رشیدالدین؛ حدائق السحر فی دقایق الشعر، عباس اقبال (تصحیح)، کتابخانه سنایی-طهوری، تهران، ۱۳۶۲.

منبع


شعر فارسی
Poetry1.jpg
شعرشناسی * شعر * علم عروض * قافیه * تخلص * دیوان * مصراع * بیت * مقفا * قالب * مطلع * تغزل * بحور شعری
قالب‌های شعر *مثنوی * قصیده * غزل * مسمط * مستزاد * ترجیع‌بند * ترکیب‌بند * قطعه * رباعی
سبک‌های شعر فارسی * سبک خراسانی * سبک عراقی * سبک هندی * سبک بازگشت ادبی * شعر نو
شاعران پارسی گو: همه*قرن 4 * قرن 5 * قرن 6 * قرن 7 * قرن 8 * قرن 9 * قرن 10 * قرن 11 * قرن 12 * قرن 13 * قرن 14