لواعج الأشجان فی مقتل الحسین علیه‌السلام (کتاب)
«لواعج الأشجان فی مقتل الحسین (علیه‌السلام)»، تألیف سید محسن امین، کتابی در توصیف قیام امام حسین (علیه‌السلام) و بیان‌کننده نظر رایج شیعه درباره مقتل آن حضرت و واقعه عاشورا است.
 | |
| نویسنده | سید محسن امین |
| موضوع | واقعه کربلا |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | ۱ |
| تحقیق | سید حسن امین |
|
| |
محتویات
مؤلف
سید محسن امین حسینی عاملی در سال ۱۲۸۴ ق. در روستایی از جبل عامل لبنان متولد و در سال ۱۳۷۲ ق. در دمشق درگذشت. او از علما و فقهای نامدار شیعه در قرن چهاردهم هجری و از شاگردان سید احمد کربلایی، آخوند خراسانی، آقا رضا همدانی و شیخ محمدطه نجف بود.
امین عاملی فعالیتهای مهمی در روشنگری اسلامی و ایجاد وحدت بین مسلمانان انجام داده است. آثار قلمی او به خصوص در تاریخ، فقه، تراجم و رجال، از جایگاه شایسته ای بین علماء و بزرگان برخوردار است.
از جمله آثار او عبارتند از: اعیان الشیعه، لواعج الأشجان فی مقتل الحسین، المجالس السنیه فی مناقب و مصائب العترة النبویه، فى رحاب ائمه اهل‌البيت، حاشیه بر عروة الوثقی.
معرفی کتاب
سید محسن امین کتاب «لواعج الأشجان» (مصیبت‌های سوزان) را در ذی‌القعده سال ۱۳۲۹ قمری به زبان عربی نگاشته و در سال ۱۳۳۱ قمری در صیدا به چاپ رسانده است. مؤلف، این کتاب را بر اساس منابع مورد اطمینان و روایات درخور اعتماد نزد علما نوشته، اما منابع خود را بیان نکرده است.
این کتاب در موضوع مقتل، کتاب معتبر و خوبی می باشد. بنا بر ادعای مؤلف، این کتاب مانندی ندارد و هر منصفی، امتیاز آن را نسبت به سایر کتاب‌ها می‌داند. شیوه نگارش کتاب، به جز یک فصل از خاتمه، کاملا توصیفی و عاری از تحلیل و تفسیر است.
کتاب «لواعج الأشجان» با عنوان «امام حسین و حماسه کربلا» به قلم ناصر پاک‌پرور، به فارسی ترجمه شده است. همچنین این کتاب با عنوان «اشک و ماتم در سوگ سبط خاتم» به قلم عباس جلالی و تصحیح سید منذر حکیم به فارسی برگردانده شده است.
محتوای کتاب
مطالب کتاب در یک مقدمه، سه مقصد و یک خاتمه گنجانده شده است. مقدمه کتاب درباره فضایل امام حسین(ع)، پیشگویی پیامبر(ص) درباره شهادت آن حضرت(ع)، پاداش گریستن بر او و نیز شامل خطبه و چند شعر از آن حضرت(ع) است.
- مقصد اول، مشتمل بر گزارشی از قیام امام حسین(ع) تا ورود به کربلا است.
- مقصد دوم، درباره رخدادهای در کربلا تا شهادت آن حضرت(ع) و یارانش است.
- مقصد سوم، درباره وقایع بعد از شهادت آن حضرت(ع) می‌باشد؛ از جمله بروز سرخی در آسمان، تا روانه کردن اسیران اهل‌بیت(ع) به کوفه و شام و بازگشت آن‌ها به مدینه و خطبه‌های امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) و دیگران.
خاتمه کتاب شامل دو فصل است: در فصل اول از محل دفن سر مبارک امام حسین(ع) سخن رفته و هفت قول ارائه شده است. فصل دوم که تنها فصل تحلیلی کتاب است، در پاسخ به سه پرسش می‌باشد:
- الف. چرا آن حضرت(ع) با خانواده‌اش به کوفه رفت، بااینکه خیرخواهان او را نهی کرده بودند؟
- ب. آیا قیام آن حضرت(ع)، مصداق خود را به هلاکت افکندن نیست؟
- ج. چگونه می‌شود کار امام حسین(ع) و امام حسن(ع) را با هم جمع کرد؟
در پاسخ به پرسش نخست، نظر سید مرتضی در کتاب «تنزیه الأنبیاء» نقل شده است که وضع کوفه در آغاز چنان بود که امام در آنجا به هدف خود می‌رسید، اما سپس وضع دگرگون شد. نویسنده پس از نقل نظر سید مرتضی، آن را نادرست دانسته و گفته است که آن حضرت(ع) از فرجام حرکت خود به‌سوی کوفه آگاه بود و می‌دانست که به شهادت می‌رسد و تکلیف او، استقبال از شهادت بود. آنگاه گفته نظر سید بن طاووس در کتاب «لهوف» نیز همین است. همچنین در پاسخ به پرسش دوم، اشاره شده که قیام آن حضرت(ع)، نه‌تنها مصداق هلاکت نیست، بلکه بذل جان در راه خداست. در پاسخ به پرسش سوم نیز گفته شده که آن حضرت مأمور به قیام بود، همان گونه که امام حسن(ع) مأمور به صلح بود و لازم نیست که تکلیف هر دو، یک چیز باشد.
سید محسن امین در آخر این کتاب، کتاب «اصدق الأخبار فی قصه الأخذ بالثار» را که تألیف خودش است و در ذکر قیام توابین و قیام مختار، می باشد آورده است و در انتها، شعر ها و مراثی خوبی از شعرای معاصر را در خصوص شهادت و فضیلت امام حسین ـ علیه السّلام ـ را ذکر می کند.
منابع
- "کتاب‌شناسی تاریخی امام حسین، به ضمیمه امام حسین در الذریعة"، محمد اسفندیاری، سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ۱۳۸۰.
- نرم افزار سیره معصومان، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
- مقتل جامع سیدالشهداء، مهدی پیشوایی، ج۱، ص۱۴۵-۱۴۷.
- "لواعج الأشجان فی مقتل الحسین"، سایت اندیشه قم.
