قصه مدینه (کتاب)

‏قصه مدینه: تاریخ زندگی حضرت فاطمه و وقایع پس از رحلت حضرت رسول

«قصه مدینه: تاریخ زندگى حضرت فاطمه زهرا(س) و وقایع پس از رحلت حضرت رسول(ص)»، تألیف على نظرى منفرد، گزارش و تحلیلى از تاریخ زندگى حضرت زهرا(س) و وقایع پس از رحلت پیامبر(ص) است که با استناد به جوامع روایى و تاریخى فریقین نگاشته شده است.

ساختار کتاب

کتاب با مقدمه‌اى از مؤلف آغاز شده است. نویسنده در گزارش خود، سرنوشت پرفراز و نشیب مدینه، قصه‌هاى پرماجراى دوران صحابه در این شهر و به‌ویژه مطالبى در مظلومیت اهل‌بیت(ع) را در شش فصل ارائه کرده است.

گزارش محتوا

در مقدمه، مطالبى پیرامون رحلت پیامبر(ص)، منشأ اختلافات، عادل دانستن صحابه و راه شناخت منافقین، عنوان گردیده است.

در فصل نخست این اثر، مباحثى در شش بخش ارائه شده است. این فصل، شامل مباحثى درباره خلافت و مشروعیت آن، حوادث تلخ مربوط به ماجراى سقیفه و احادیثى درباره امام على(ع) و اهل‌بیت(ع) است.

پیامبر(ص) پس از ۲۳ سال تلاش بى‌وقفه و کوششى مداوم، چشم از جهان فروبست و روح مقدسش به‌سوى ملکوت پرواز کرد. او مسئولیت خویش را انجام داد و رسالتش را ابلاغ نمود. دینى که او مأمور تبلیغ آن شده بود، کامل و تمام بود و هیچ نقصان و کاستى‌اى در آن نبود تا مسلمانان آن را کامل کنند. پس آنچه در خیر و سعادت، تباهى و شقاوت بشریت تأثیر مى‌گذاشت، توسط وحى به رسول خدا(ص) انتقال یافت و او نیز به مردم ابلاغ کرد. پس همه چیز از طرف حضرت حق بیان و توسط رسول خدا ابلاغ شد. نویسنده پس از بیان این مطلب، این سؤال را مطرح مى‌کند که با توجه به اینکه اسلام دین ابدى و همیشگى است و بعد از پیامبر(ص)، کسى به‌عنوان نبى و پیامبر نخواهد آمد، مسئله خلافت و مشروعیت آن بعد از ایشان چه خواهد شد؟ در ادامه، سه راهى که براى مشروعیت خلافت وجود دارد، به‌تفصیل بحث شده است. این سه راه عبارتند از: اجماع، شورا و نصب.

در فصل دوم، از شایستگى‌هاى حضرت على(ع) براى رهبرى سخن به میان آمده است. از جمله آنکه از جابر بن عبدالله نقل شده است که گفت: از رسول خدا(ص) شنیدم که خصلت‌هایى از على(ع) بیان مى‌کرد که اگر یکى از آنها در کسى باشد، براى فضل و شرف او کافى است؛ مثلا پیامبر فرموده:

1. «من کنت مولاه فعلی مولاه»؛ «هرکس من مولاى اویم، پس على مولاى اوست».
2. «علی منّی کهارون من موسى»؛ «على از من چنان است که هارون نسبت به موسى بود».
3. «علی منّی و أنا منه»؛ «على از من و من از اویم».
4. «علی منّی کنفسی، طاعته طاعتی و معصیته معصیتی»؛ «على نسبت به من همانند خودش [خودم] است، اطاعت از او اطاعت از من و سرپیچى از او سرپیچى از من است».
5. «حرب علی حرب اللّه و سلم علی سلم اللّه»؛ «جنگ با على، جنگ با خدا و صلح با او، صلح با خداست».
6. «ولی علی ولی اللّه و عدوّ علی عدوّ اللّه»؛ «دوست على، دوست خدا و دشمن على، دشمن خداست».
7. «علی حجّة اللّه على عباده»؛ «على حجت خدا بر بندگانش مى‌باشد».
8. «حبّ علی إیمان و بغضه کفر»؛ «دوست داشتن على، ایمان و دشمنى با او، کفر است».
9. «حزب علی حزب اللّه و حزب أعدائه حزب الشّیطان»؛ «حزب على حزب خدا و حزب دشمنان او حزب شیطان است».
10. «علی مع الحقّ و الحقّ معه لا یفترقان»؛ «على با حق و حق با اوست که از یکدیگر جدا نشوند».
11. «علی قسیم الجنّة و النّار»؛ «على تقسیم‌کننده بهشت و دوزخ است».
12. «من فارق علیا فقد فارقنی و من فارقنی فقد فارق اللّه»؛ «هرکس از على جدا شود از من جدا شده و هرکس از من جدا شود از خدا فاصله گرفته است».
13. «شیعة علی هم الفائزون یوم القیامة»؛ «شیعیان على در روز قیامت رستگارند»

در روایت دیگرى که از معاذ بن جبل، از پیامبر(ص) نقل شده، چنین آمده است که آن حضرت فرمود: یا على! من بر تو در نبوت پیشى گرفتم و تو بر مردم در هفت چیز برتر هستى و هیچ قریشى‌اى نمى‌تواند با تو در آن مقابله کند:

1. تو اول کسى بودى که ایمان به خدا آوردى؛
2. به عهد و پیمان الهى بهتر از دیگران وفا کردى؛
3. امر خدا را بهتر از دیگران اقامه کردى؛
4. در مساوات در تقسیم، از دیگران برتر بودى؛
5. در میان رعیت، عادل‌تر از دیگران بودى؛
6. آگاهى و بصیرت تو در قضایا بیش از دیگران است؛
7. نزد خدا مزیت و برترى تو عظیم‌تر است.

فصل سوم ویژه بیان فضایل، ویژگى‌ها و مظلومیت حضرت فاطمه زهرا(س) است. در روایتى در این فصل، چنین آمده است که پیامبر(ص) فرمود: نور فاطمه قبل از خلقت زمین و آسمان آفریده شده است. بعضى از مردم گفتند: یا رسول‌الله! مگر فاطمه از جنس بشر نیست؟ فرمود: فاطمة حورای إنسیة (حور و انس است). گفتند: چگونه او حوراى انسیه است؟ فرمود: خدا او را قبل از خلقت آدم از نور خود آفرید و هنگامى که آدم را آفرید او را بر آدم عرضه کرد. گفتند: فاطمه در کجا بود؟ فرمود: در حقه‌اى زیر ساق عرش. گفتند: طعام او چه بود؟ فرمود: تسبیح، تقدیس، تهلیل و تحمید. پس زمانى که خداى عز و جل آدم را آفرید و مرا از صلب او بیرون آورد و خواست فاطمه را از صلب من بیرون آورد، او را در سیب بهشتى قرار داد و جبرئیل آن را نزد من آورد.

در فصل‌هاى چهارم تا ششم، حوادث و مسائل مربوط به دوران خلفاى سه‌گانه (ابوبکر، عمر و عثمان) ارائه شده است. از جمله مباحث مطرح‌شده در این فصول، عبارت است از: حدیث شیطان و استقاله، مدت زمامدارى ابوبکر، رابطه عمر با یهود، رأى عمر درباره قرآن، جارود عامرى، تصرف عثمان در بیت‌المال، ولید بن عقبه، وفات ابوذر، اسباب قتل عثمان، نقش طلحه و زبیر و... .

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. مجله کتاب‌هاى اسلامى، شماره ۱۶، بهار ۱۳۸۳، «پیامبر و اهل‌بیت(ع)»، پایگاه مجلات تخصصى نور.

منبع

ویکی نور