قاعده حلیت

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو

«قاعده حلیت» از جمله قواعد فقهی است و منظور از این قاعده آن است که هر گاه در حلال بودن چیزی شک کردیم، اصل در حلیت آن است، مگر آن که دلیل بر حرمت آن یافت شود.

بیان قاعده

قاعده حلیت، به معنای جواز تصرف در اشیای خارجی است که در حلیت آنها تردید شده است. برای مثال: هرگاه در حلال یا حرام بودن خوردن چیزی شک شود، با اجرای اصل حلیت، به حلال بودن آن حکم داده می‌شود. بعضی از فقها، اصل حلیت را مترادف اصل اباحه دانسته‌اند.[۱]

ادله اثبات قاعده

برای اثبات این اصل، به آیات و روایاتی استدلال شده است، از جمله:

۱. آیه: «هُوَ الَّذِی خَلَقَ لَکُمْ ما فِی الْاَرْضِ جَمِیعاً»؛ او است کسی که آن چه در زمین هست همه را برای شما آفرید.[۲]

مضمون آیه، حلال بودن نعمت‌های الهی برای بندگان است، مگر این که برخلاف آن دلیل اقامه گردد.[۳]

۲. روایت امام صادق (علیه السلام): «کلّ شیء هو لک حلال حتی تعلم أنه حرام بعینه ...».[۴] همه چیز بر تو حلال است، مگر به حرمت آن آگاه شوی.

پانویس

  1. احمد آذری قمی، تحقیق الاصول المفیدة فی اصول الفقه، ص۱۹.
  2. سوره بقره، ۲۹.
  3. فاضل تونی، الوافیة فی اصول الفقه، ص۱۸۵.
  4. کلینی، کافی، ج۵ ص۳۱۳.


فقه
کلیات: تاریخ فقه، ابواب فقه، احکام، اجتهاد، منابع اجتهاد در فقه شیعه، تقلید، اصول فقه، قواعد فقهی
منابع: عروة الوثقى، شرایع الاسلام، علل الشرائع، لمعه، جواهرالكلام، المكاسب المحرمه، مدارک الاحکام و ...
↓ رده ها ↓
فقه: فقیهان، منابع فقهی، اصطلاحات فقهی، آیات الاحکام، منابع اجتهاد در فقه شیعه، قواعد فقه
اصول فقه: اصول فقه، اصولیون، منابع اصول فقه، اصطلاحات اصول فقه
احکام: احکام، احکام عبادی، احکام اقتصادی، احکام خانواده، احکام روابط اجتماعی، احکام قضایی و جزایی، احکام اطعمه و اشربه، اصطلاحات احكام
قواعد فقهی
اصالت صحت، قاعده اشتراک، اهم و مهم، تداخل اسباب و مسببات، قاعده حلیت، قاعده طهارت، قاعده فراغ و تجاوز، قاعده قرعه، لاتعاد، لاضرر، قاعده میسور، نفی عسر و حرج، قاعده ید، قاعده سوق، نفی سبیل، قاعده لزوم، قاعده تسلیط، اکل مال به باطل، ولایت حاکم بر ممتنع، الاقرب فالاقرب

مطالب مرتبط