انجیل برنابا

یکى از اناجیل مشهور، «انجیل بَرنابا» است که نسبت به انجیل‌های رسمی مسیحیت، شباهت بیشتری به اعتقادات مسلمانان دارد. «پاپ گلاسیوس» در سال ۴۹۲ میلادى این انجیل را تحریم نمود، بدین جهت که با دیگر اناجیل مخالف بود، از جمله کشته شدن «حضرت مسیح» و «تثلیث» را رد مى‌کرد و به آمدن «پیامبر اسلام» تصریح داشت. امروزه مسیحیان این انجیل را معتبر نمی‌شمارند و مى‌گویند به وسیله یک مسلمان نوشته شده است.

برنابا

یوسف لاوی ملقب به بَرنابا یکی از مؤمنان اولیه به حضرت عیسی علیه السلام بوده است. او در جزیره قبرس زاده شد و به سبب آن که از سبط لاوی بود برای تحصیل علوم دینی به اورشلیم آمد و کارهای مهمی را در زمان حواریون بر عهده گرفت. مسیحیان مدعی هستند که او حضرت عیسی علیه السلام را ندیده ولی به نظر می‌رسد که شأن او در تاریخ عیسویان بسیار بالاتر از اینها باشد.

در کتاب مقدس فعلى چندین بار نام برنابا ذکر و به عنوان شخصى ممتاز از او یاد شده است، از جمله: «و یوسف، که رسولان او را «برنابا» یعنى «ابن الوعظ» لقب دادند، ... زمینى را که داشت فروخته، قیمت آن را آورد و پیش قدم هاى رسولان گذارد تا به نیازمندان دهند». برنابا مردى صالح و شخصى مهربان و پر از روح القدس و ایمان بود. در نتیجه مردم دسته دسته به خداوند ایمان آوردند».

از مطالب عهد جدید بر مى آید که برنابا در ایمان آوردن به عیسى بر بسیارى از شخصیت هاى بزرگ مسیحى هم چون «پولس» سبقت داشته، بلکه شفیع پولس نزد حواریون بوده است. برنابا از بنیان گذاران سفرهاى تبشیرى و چهره اى شاخص و معتبر در عصر رسولان بوده و برای تبلیغ مسیحیت بسیار کوشیده است.

برنابا و پولس مأمور دعوت امت غیرمختون (غیر یهودى ها) به مسیحیت مى شوند و به شهرها و دیارهاى مختلفى سفر مى کنند و با اذیت و آزارهاى بسیارى مواجه مى گردند و معجزات زیادى از خود نشان مى دهند تا جایى که برخى آنان را خدا مى پندارند. آنان اولین کلیساها را در جهان مسیحیت پى ریزى مى کنند و در هر کلیسا کشیشى را براى اداره و هدایت مردمان برمى گزینند.

مورخان می گویند او در سال ۶۱ میلادی در قبرس درگذشت. بت پرستان او را سنگسار کردند و پسر خواهرش، مرقس انجیلی او را به خاک سپرد.

تاریخچه انجیل برنابا

این انجیل قرنها ناپدید بود تا در قرن ۱۶ میلادى اسقفى به نام «فِرامارینو» یک نسخه آن را به زبان ایتالیائى در کتابخانه «اسکوتز» پنجم بدست آورد و در آستین خود پنهان کرد و در فرصت هاى مناسب آن را بدقت مطالعه کرد و در پرتو آن به دین اسلام هدایت یافت.

در اوائل قرن ۱۸ میلادی نیز نسخه اى از آن به زبان اسپانیائى به دست آمد و پس از آن توسط دکتور «منکهوس» به زبان انگلیسى ترجمه شد و به سال ۱۹۰۸ م. دکتر خلیل سعادت آن را به زبان عربى ترجمه کرد و اخیراً دانشمند ارجمند حیدر قلى‌خان سردار کابلى (متوفای ۱۳۷۲ ق)، آنرا به فارسى ترجمه نمود و در کرمانشاه به چاپ رسید.

قدیمی‌ترین نسخه‌ی موجود از انجیل برنابا به زبان ایتالیایی است که امروزه در کتابخانه‌ی سلطنتی وین نگهداری می‌شود. علاوه بر این نسخه، متن دیگری از این انجیل به زبان اسپانیایی نیز در اوایل قرن هجدهم میلادی کشف شده است. به جز این دو نسخه، نسخه ی معتبر و قدیمی دیگری از این انجیل در دست نیست.

ویژگی‌های انجیل برنابا

«انجیل برنابا» نسبت به اناجیل دیگر («متّى»، «مرقس»، «لوقا» و «یوحنّا») بسیار قطورتر و حاوی مطالب گسترده ای در ۲۲۲ فصل است. این در حالی است که اناجیل دیگر در عهد جدید ۱۶ تا حداکثر ۲۸ باب دارند. انجیل برنابا در محتوا نیز با دیگر انجیل های چهارگانه که اکنون مسیحی ها از آن استفاده می کنند، اختلاف هایی اساسی دارد، از جمله:

• الوهیت حضرت عیسی علیه السلام و پسر خدا بودن او انکار شده است.
• ابراهیم خلیل علیه السلام، اسماعیل را به قصد قربانی به قربانگاه برد، نه اسحاق را.
• مسیح موعود، یشوع یا عیسی نیست، بلکه محمد صلی الله علیه و آله است.
• عیسی کشته نشد، بلکه یهودای اسخریوطی کشته شد.

در این انجیل، برنابا خود را یکی از دوازده حواری حضرت عیسی (ع) معرفی می کند و مدعی است که انجیلش را به دستور آن حضرت نوشته است و پولس را تحریف کننده و نابود کننده تعالیم و شخصیت حضرت عیسی می داند.

دو ویژگی برجسته‌ی انجیل برنابا، تصریح به اصل توحید و ذکر نام پیامبر اسلام صلی الله علیه وآله است. در این انجیل، بارها بر یگانگی خداوند و نفى «تثلیث» تصریح شده است. همچنین بارها به روشنی نام پیامبر اسلام ذکر شده است و به آمدن او اشاره شده و درباره اتفاقات آینده، چون ظهور منجی عالم بشریت حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه سخن گفته شده است. این انجیل با این که پیش از ظهور پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله نوشته شده است، اما در بخش های مختلف، از زبان حضرت عیسی علیه السلام به آمدن پیامبر اسلام وعده داده شده است.

در فصل ۴۳ آمده است: «برایتان می گویم که پیامبران دیگر، نشانه رحمت خدا تنها برای یک ملت نبوده اند و از همین نظر پیامشان از مرزهای مردمی که به سوی آنها فرستاده شده بودند تجاوز نمی کرد، اما وقتی رسول الله می آید، خداوند برای ملت هایی که عقاید او را می پذیرند، رهایی و رحمت را به ارمغان می آورد. او برای مقابله با ستمدیدگان با قوت عمل می کند و پرستش بت ها را از میان برمی دارد تا شیطان را نفرین کند».

در فصل ۴۱، حکایت بر آمدن حضرت آدم از جنّت چنین بیان شده است: «خداوند خود را از نظر پنهان داشت و فرشته میکاییل آنها را از بهشت بیرون راند. هنگامی که آدم برمی گشت، متوجه شد بالای دروازه بهشت نوشته شده است: لااله الا الله محمد رسول الله».

اصالت و اعتبار انجیل برنابا

بى تردید «برنابا» یکى از شخصیت هاى طراز اول مسیحیت و از بزرگان حواریون بوده، نیز انجیلى داشته که مدت ها از آن استفاده مى شده است. اسناد نشان مى دهد که در صدر مسیحیت انجیل هاى بسیارى نگاشته شده که کلیسا سعى در انحصار آنها به چهار انجیل معروف («متّى»، «مرقس»، «لوقا» و «یوحنّا») داشته است.

اناجیل روز به روز در جوامع مسیحى انتشار بیشترى مى یافت تا این که در سال ۳۶۴ م، شورایى در لاودکیه، یکى از شهرهاى سوریه تشکیل شد، و در آن چهار انجیل معروف قانونى، و سایر اناجیل مجعول شناخته شدند.

دایرة المعارف ها تعداد زیادى از کتاب هاى مقدس صدر مسیحیت را -که اکنون متروک مانده اند- نام مى برند که از جمله ى آنها «انجیل برنابا» است: انجیل «آندریو»، «برنابا»، «برتوما»، «جیمس (یعقوب)» و «تدایوس»، از طرف پاپ گلاسیوس اول ممنوع اعلام شده و پاپ مذکور دستور مخصوص در این باره صادر کرده است.

پطرس بستانى که دانشمندی مسیحى است در دایرة المعارف خود ذیل کلمه ى «برنابا» مى نویسد: اسقف «فویتوس» در قرن ۹ میلادى در «قانون رسولى» خود کتاب انجیل برنابا را در ردیف کتب مجعول و غیرقانونى قرار داده است.

پس ملاحظه مى شود که انجیل برنابا تا اواخر قرن نهم میلادى (قرن سوم هجرى) متداول بوده و مسیحیان از آن استفاده مى کرده اند تا این که اسقف فویتوس مجدداً تحریم آن را اعلام مى دارد.

اما این مطلب که انجیل برنابایى که راهب فرامرینو ادعاى کشف آن را دارد، همان انجیل برناباى قدیس باشد نیازمند ادله ى محکمى است که تاکنون اقامه نشده، و مطالعات باستان شناسى بر روى کاغذ و مرکب کتاب و نوع نوشتار و جلد آن هم نتوانست چیزى را ثابت کند; بنابراین قضاوت در مورد اصالت این انجیل بسیار دشوار است. بدیهى است مسیحیان حکم به اصالت آن نمى دهند و آن را ساخته و پرداخته ى یک مسیحى مرتد، یا فردى عرب یا مسلمان مى دانند، ولى باید گفت که جعلى دانستن این انجیل امر راحتى نیست. جالب این است که مسیحیان خود این کتاب را نگاهدارى و سپس چاپ و منتشر کرده و ضمن اعتراف به ارزش هاى آن، آن را به زبان هاى مختلف ترجمه نموده اند.