آیه 99 سوره توبه
| <<98 | آیه 99 سوره توبه | 100>> | |||||||||||||
| |||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و برخی دیگر از همان اعراب بادیه‌نشین ایمان واقعی به خدا و قیامت آورده و آنچه را در راه خدا انفاق می‌کنند موجب تقرب نزد خدا و دعای خیر رسول دانند، آری آگاه شوید که انفاق آنها موجب قربشان به خداست، و البته خدا آنان را در (سرای) رحمت خود داخل می‌گرداند، که خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
و گروهی از بادیه نشینانِ [جزیرة العرب] کسانی هستند که به خدا و روز قیامت ایمان دارند و آنچه را انفاق می کنند، مایه قرب به خدا و دعاهای پیامبر می دانند؛ آگاه باشید! انفاقشان وسیله تقرّب برای آنان است، به زودی خدا آنان را در رحمتش در آورد؛ زیرا خدا بسیار آمرزنده و مهربان است.
و برخى [ديگر] از باديه‌نشينان كسانى‌اند كه به خدا و روز بازپسين ايمان دارند و آنچه را انفاق مى‌كنند مايه تقرّب نزد خدا و دعاهاى پيامبر مى‌دانند. بدانيد كه اين [انفاق] مايه تقرّب آنان است. به زودى خدا ايشان را در جوار رحمت خويش درآورد، كه خدا آمرزنده مهربان است.
و پاره‌اى از عربهاى باديه‌نشين به خدا و روز قيامت ايمان دارند و آنچه را كه خرج مى‌كنند براى نزديك شدن به خدا و به خاطر دعاى پيامبر خرج مى‌كنند. بدانيد كه همين سبب نزديكيشان به خدا خواهد شد و خدا به رحمت خويش داخلشان خواهد كرد، زيرا آمرزنده و مهربان است.
گروهی (دیگر) از عربهای بادیه‌نشین، به خدا و روز رستاخیز ایمان دارند؛ و آنچه را انفاق می‌کنند، مایه تقرّب به خدا، و دعای پیامبر می‌دانند؛ آگاه باشید اینها مایه تقرّب آنهاست! خداوند بزودی آنان را در رحمت خود وارد خواهد ساخت؛ به یقین، خداوند آمرزنده و مهربان است!
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
قربات: قرب: نزديكى. همچنين است قربة. طاعت را قربت گويند كه مايه تقرب به خداست. قربات: طاعتها و مايه هاى تقرب.
صلوات: صلوة: دعا. جمع آن صلوات است. «صلوات الرسول»: دعاهاى رسول صلّى اللَّه عليه و آله.[۱]
نزول
مجاهد گوید: این آیه درباره طایفه مقرون از اعراب نازل شده است که آیه 92 نیز براى آنها نازل گردیده بود و از عبدالرحمن بن معقل المزنى روایت نمایند که گوید ما ده نفر از اولاد مقرن بودیم که این آیه درباره ما نازل شده است[۲].[۳]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ «99»
امّا برخى از عربهاى باديه‌نشين، كسانى هستند كه به خداوند و روز قيامت ايمان دارند و آنچه را انفاق مى‌كنند، وسيله‌ى قرب به خدا و (جلب) دعا و صلوات رسول مى‌دانند. آگاه باشيد كه همين انفاقها، براى آنان موجب قرب است. به زودى خدا آنان را در رحمت خويش وارد مى‌كند. همانا خداوند آمرزنده و مهربان است.
پیام ها
1- اگر گروهى را سرزنش مى‌كنيم، خوبان آنها را فراموش نكنيم. بدنبالِ «الْأَعْرابُ أَشَدُّ كُفْراً» مى‌فرمايد: وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ ...
2- باديه‌نشينى و محيط اجتماعى، اختيار رشد را از انسان نمى‌گيرد. وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ ...
3- ايمان، زمينه‌ساز انفاق و آرامش است. «يُؤْمِنُ، يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ»
4- از امكانات مادّى براى رسيدن به قرب الهى بهره بگيريم. «يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ»
5- آنچه موجب قرب به خداست، نيّت خالص است، نه صِرف عمل. مؤمن و منافق هر دو انفاق مى‌كنند، ولى انفاق مؤمن ستوده است. «أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ»
جلد 3 - صفحه 493
6- كار كردن براى جلب رضايت رسول خدا، با توحيد مخالفتى ندارد. «إِنَّها قُرْبَةٌ»
7- مؤمنِ انفاق‌گر، مشمول دعاى رسول‌خدا قرار مى‌گيرد. «صَلَواتِ الرَّسُولِ»
8- مؤمن، غرق در رحمت الهى است، «فِي رَحْمَتِهِ» و منافق، غرق در حوادث تلخ است. «عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ» (آيه قبل)
9- انفاق خالصانه‌ى باديه‌نشينان كه از محيطِ بى‌فرهنگ‌اند، بيشتر مورد تقدير و تمجيد است. «أَلا، إِنَّها، فِي رَحْمَتِهِ، غَفُورٌ، رَحِيمٌ»
تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)
وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (99)
بعد از آن بيان حال مؤمنين مخلصين از اعراب را فرمايد:
وَ مِنَ الْأَعْرابِ: و بعضى از عربهاى باديه نشين. مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ: كسانى هستند كه ايمان مى‌آورند به خداى تعالى و روز قيامت و تصديق مى‌نمايند وحدانيت الهى و بهشت و جهنم را. مراد بنو مقرن‌اند از
ج5، ص 184
جهينه. يا عبد اللّه ذى النحادين و قوم اويند. وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ: و فرا مى‌گيرند برخلاف منافقان آنچه را كه انفاق و تصديق نمايند. قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ: اسباب قربت نزد خداى تعالى، يعنى تقرب مى‌جويند به صدقات و انفاقات خود را، و وسيله مى‌سازند آن را به قرب الهى و رحمت سبحانى. وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ: و سبب دعاى پيغمبر كه پيوسته متصدقان را به خير و بركت دعا مى‌فرمايد و آمرزش طلبد نزد اخذ صدقات، چنانكه فرموده: اللّهم صلّ على آل ابى اوفى:
و نزد بعضى مراد استغفار است.
أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُمْ: آگاه باشيد كه صلوات رسول سبب نزديكى است مر ايشان را به بارگاه عنايت ربانى و وسيله قرب مكانت و منزلت به درگاه سبحانى است. يا نفقات ايشان موجب نزديكى آنها است به خداى تعالى.
سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ: (سين براى تحقيق است) زود باشد كه درآورد محققا خداوند متعال اين جماعت منفقين مخلصين را در بهشت خود كه محل نزول رحمت واسعه الهى است. و در اين آيه مبالغه است به اينكه رحمت سبحانى فراگيرد ايشان را. إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ: بتحقيق خداى تعالى آمرزنده است متصدقان را، مهربان است بر متقربان به طاعت.
تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)
الْأَعْرابُ أَشَدُّ كُفْراً وَ نِفاقاً وَ أَجْدَرُ أَلاَّ يَعْلَمُوا حُدُودَ ما أَنْزَلَ اللَّهُ عَلى رَسُولِهِ وَ اللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (97) وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ مَغْرَماً وَ يَتَرَبَّصُ بِكُمُ الدَّوائِرَ عَلَيْهِمْ دائِرَةُ السَّوْءِ وَ اللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (98) وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ يُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْيَوْمِ الْآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُمْ سَيُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (99)
ترجمه
باديه‌نشينان عرب شديدترند از راه كفر و نفاق و سزاوارترند بآنكه ندانند حدّهاى آنچه را نازل نموده است خدا بر پيغمبرش و خداوند داناى درست كار است
و بعضى از باديه‌نشينان كسانى هستند كه مى‌پندارند آنچه را انفاق ميكنند غرامت و انتظار ميبرند بشما گردشهاى روزگار را بر ايشان باد گردش بدو خدا شنونده دانا است
و بعضى از اعراب باديه‌نشين كسانى هستند كه ميگروند بخدا و روز بازپسين و مى‌شمارند آنچه را انفاق مى‌كنند موجبات تقرب نزد خدا و دعاهاى پيغمبر آگاه باش كه آن موجب قربت است براى آنها زود باشد كه داخل كند آنها را خدا در رحمت خود بدرستيكه خدا آمرزنده مهربان است.
تفسير
اعراب صحرانشين كفر و نفاقشان بيشتر از اهل بلاد و شهرنشين‌ها است چون از معارف و احكام اسلام دورند و بجهالت و قساوت و ضلالت نزديكند و انس بتعقّل و تدبّر و تفكر در حقائق امور ندارند و متوّحش از اين معانى هستند و بهمين لحاظ سزاوارترند بآنكه ندانند حدود واجبات و مستحبات و مباحات شريعت مطهره را كه خداوند به پيغمبر خاتم نازل فرموده و خداوند ميداند حدود و موازين اهل بلاد و باديه را و بر طبق حكمت در دنيا و آخرت با آنها رفتار ميفرمايد و پاره از اعراب از فرط جهالت آنچه را مجبور شدند بصدقه دادن براى خودشان ضرر و خسارت بحساب ميآورند چون معتقد بثواب اخروى نيستند
جلد 2 صفحه 614
و تصور ميكنند مسلمانان از آنها پول زورى ميگيرند لذا انتظار دارند گردش روزگار قدرت اسلام را از بين ببرد و آنها از اين تحميلات آسوده شوند خدا روزگار را ببدى حال آنها بگردش آورد و خواهد آورد اگر چه در آخرت باشد و سوء بضم سين نيز قرائت شده است و خداوند از گفتار و كردار ظاهرى و باطنى آنها آگاه است و پاره از آنها بر عكس كسانى هستند كه مؤمن بمبدء و معادند و هر چه انفاق كنند از موجبات تقرب بخدا و ادعيه پيغمبر (ص) ميدانند چون آنحضرت پس از اخذ صدقات دعا ميفرمود براى صاحبان آنها بخير و بركت و استغفار مينمود براى آنان اين در صورتى است كه صلوات عطف بر قربات باشد چنانچه بنظر حقير ظاهر است و بعضى گفته‌اند صلوات عطف است بر ما ينفق يعنى ميگيرند آنچه را انفاق مينمايند و ادعيه پيغمبر را موجبات تقرب نزد خدا در هر- حال خداوند تصديق فرموده است اعتقاد آنها را و تحقيق نموده اميد آنانرا و تقرير فرموده رحمت و مغفرت خود را براى ايشان و مژده داده كه در مقابل دائره سوء و عذاب براى فرقه سابقه براى اينها دائره رحمت است كه داخل در آن مى‌شوند و بر ايشان احاطه دارد ..
اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)
وَ مِنَ الأَعراب‌ِ مَن يُؤمِن‌ُ بِاللّه‌ِ وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ وَ يَتَّخِذُ ما يُنفِق‌ُ قُرُباتٍ عِندَ اللّه‌ِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ أَلا إِنَّها قُربَةٌ لَهُم سَيُدخِلُهُم‌ُ اللّه‌ُ فِي رَحمَتِه‌ِ إِنَّ اللّه‌َ غَفُورٌ رَحِيمٌ (99)
و بعض اعراب باديه‌نشين هستند که از روي حقيقت و واقعيت ايمان بخدا و روز قيامت آورده‌اند و آنچه انفاق ميكنند قربة عند اللّه که تقرّب ميجويند و مشمول دعاهاي حضرت رسالت ميشوند آگاه باشيد که همين انفاقات آنها باعث قرب آنها شده زود باشد که خداوند آنها را داخل رحمت خود فرمايد محققا خدا آمرزنده و رحم‌كننده است.
اينکه آيه شريفه براي اتمام حجت براي اعراب منافقين است که نتوانند
جلد 8 - صفحه 300
فرداي قيامت عذري در پيشگاه احديت بياورند که بگويند ما نظر به اينكه ناقص العقل بوديم و دور دست از علم و معرفت و معجزات و احكام بوديم لذا ايمان نياورديم خداوند اينکه طائفه را حجت بر آنها قرار داده که اينها هم مثل شما بودند و ايمان آوردند چنانچه همين حجت را خدا در جميع طبقات ناس قرار داده از يهود و نصارا و مشركين و مخالفين و نساء و فسّاق و اغنياء و فقراء و ظلمه و سلاطين و متسلطين و امراء که يك قسمت آنها را مؤمن و صالح و متقي قرار ميدهد که بر ديگران حجت باشند مثل آسيه زن فرعون و اسماء زن ابي بكر براي زنهايي که شوهرهاي فاسد دارند و همچنين امروز خانم امين بر تمام زنها و از اينکه قبيل بسيارند لذا ميفرمايد وَ مِنَ الأَعراب‌ِ از همين باديه‌نشينان مَن يُؤمِن‌ُ بِاللّه‌ِ وَ اليَوم‌ِ الآخِرِ كساني که خداوند شهادت بايمان آنها دهد معلوم است چه درجه از ايمان را دارند وَ يَتَّخِذُ ما يُنفِق‌ُ قُرُباتٍ عِندَ اللّه‌ِ در مقابل آنهايي که يتخذون ما ينفقون غرامة و جرما وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ که ميفرمايد خُذ مِن أَموالِهِم صَدَقَةً تُطَهِّرُهُم وَ تُزَكِّيهِم بِها وَ صَل‌ِّ عَلَيهِم إِنَّ صَلاتَك‌َ سَكَن‌ٌ لَهُم شرحش در چهار آيه بعد ميآيد.
أَلا إِنَّها قُربَةٌ لَهُم بمقصود و منظور خود نائل شدند و بمقام قرب الهي رسيدند سَيُدخِلُهُم‌ُ اللّه‌ُ فِي رَحمَتِه‌ِ فرداي قيامت هم مشمول رحمت الهي ميشوند إِنَّ اللّه‌َ غَفُورٌ از گناهان قبل از اسلام آنها ميگذرد و ميآمرزد که فرمود
(الاسلام يجب‌ّ ما قبله)
رحيم و مشمول رحمت خود ميگرداند.
برگزیده تفسیر نمونه
]
(آیه 99)- و در این آیه به گروه دوم یعنی مؤمنان با اخلاص بادیه نشین اشاره کرده، می‌گوید: «گروهی از این عربهای بادیه نشین کسانی هستند که ایمان به خدا و روز رستاخیز دارند» (وَ مِنَ الْأَعْرابِ مَنْ یُؤْمِنُ بِاللَّهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ).
به همین دلیل هیچ گاه انفاق در راه خدا را غرامت و زیان، نمی‌دانند، بلکه با توجه به پاداشهای وسیع الهی در این جهان و سرای دیگر، «این کار را وسیله نزدیکی به خدا و مایه توجه و دعای پیامبر صلّی اللّه علیه و آله» که افتخار و برکت بزرگی است می‌دانند (وَ یَتَّخِذُ ما یُنْفِقُ قُرُباتٍ عِنْدَ اللَّهِ وَ صَلَواتِ الرَّسُولِ).
در اینجا خداوند این طرز فکر آنها را با تأکید فراوان تصدیق می‌کند و می‌گوید: «آگاه باشید که این انفاقها بطور قطع مایه تقرب آنها در پیشگاه خداوند است» (أَلا إِنَّها قُرْبَةٌ لَهُمْ).
و به همین دلیل «خدا آنان را به زودی در رحمت خود فرو می‌برد» (سَیُدْخِلُهُمُ اللَّهُ فِی رَحْمَتِهِ).
و اگر لغزشهایی از آنها سرزده باشد به خاطر ایمان و اعمال پاکشان آنها را می‌بخشد «زیرا خداوند آمرزنده و مهربان است» (إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِیمٌ).
ج2، ص246
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:
تفسیر های فارسی
ترجمه تفسیر المیزان
تفسیر خسروی
تفسیر عاملی
تفسیر جامع
تفسیر های عربی
تفسیر المیزان
تفسیر مجمع البیان
تفسیر نور الثقلین
تفسیر الصافی
تفسیر الکاشف
پانویس
- ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
- ↑ تفسیر جامع البیان.
- ↑ محمدباقر محقق، نمونه بينات در شأن نزول آيات از نظر شیخ طوسی و ساير مفسرين خاصه و عامه، ص435.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
