ای اهل ایمان سلاح جنگ برگیرید و آنگاه دسته دسته یا همه یکباره متّفق (برای جهاد) بیرون روید.
ای اهل ایمان! [در برابر دشمنْ مهیا و آماده باشید و] سلاح ها و ساز و برگ جنگی خود را برگیرید، پس گروه گروه یا دسته جمعی [به سوی جنگ با دشمن] کوچ کنید.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، [در برابر دشمن] آماده باشيد [=اسلحه خود را برگيريد] و گروه گروه [به جهاد] بيرون رويد يا به طور جمعى روانه شويد.
اى كسانى كه ايمان آوردهايد، سلاح بگيريد و آنگاه هوشيارانه، فوج فوج يا يكباره، به جنگ رويد.
ای کسانی که ایمان آوردهاید! آمادگی خود را (در برابر دشمن) حفظ کنید و در دستههای متعدّد، یا بصورت دسته واحد، (طبق شرایط هر زمان و هر مکان،) به سوی دشمن حرکت نمایید!
اى كسانى كه ايمان آوردهايد! (در برابر دشمن هوشيار باشيد و به علامت آمادگى) سلاح خود را برداريد، پس به صورت دستههاى پراكنده و نامنظّم يا همه با هم بسوى دشمن حركت كنيد.
جلد 2 - صفحه 103
نکته ها
در آيهى پيشين، اطاعت از خدا ورهبرى معصوم و حاكميّت پيامبر، و در اين آيه، ضرورت هوشيارى و آمادگى رزمى براى امّت اسلامى و رهبرى حقّ مطرح است.
«حَذَرَ»، به معناى بيدارى، آماده باش و وسيله دفاع است. «ثُباتٍ»، جمع «ثُبه»، به دستههاى پراكنده (شامل گروههاى پارتيزانى كه دشمن را گيج و تمركز فكرى او را سلب مىكند) مىگويند.
مسلمانان بايد مرزهاى كشور خود را حفظ كنند. عمل به اين آيه، رمز عزّت و غفلت از آن، رمز سقوط و شكست مسلمانان مىباشد.
پیام ها
1- مسلمانان بايد در هر حال آماده و بيدار باشند، و از طرحها، نفرات، نوع اسلحه، روحيّه، همكارى داخلى و خارجى دشمنان آگاه باشند و متناسب با آنها طرح بريزند و عمل كنند. «يا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ»
2- آمادگى رزمى در سايه ايمان ارزش دارد. «الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ»
3- مسلمانان بايد بسيج شوند. «انْفِرُوا جَمِيعاً»
4- مسلمانان بايد از تاكتيكهاى مختلف، براى مقابله با دشمن استفاده كنند.
«ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً»
5- شيوه بسيج و مبارزه را خودتان تعيين كنيد. «ثُباتٍ أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً»
فرا گيريد سلاح خود را، و تسميه سلاح به حذر، جهت آنست كه به سلاح از اعدا حذر مىكنند. و گويند: حذر ملكه است در دفع ضرر اعداء. «طبرسى» گويد: قول اول احق و اوفق به كلام عرب، و مروى از حضرت باقر عليه السّلام مىباشد، يعنى مستعد حرب شده اخذ سلاح آن نمائيد تا به آن از شر اعدا حذر نموده مظفر و منصور شويد. «1» فَانْفِرُوا ثُباتٍ: پس بيرون رويد به قتال ايشان، در حالتى كه جماعتى متفرق باشيد، هر فرقهاى به جهتى و طرفى، أَوِ انْفِرُوا جَمِيعاً: يا بيرون رويد در حالتى كه مجتمع باشيد، يعنى با هيئت مجموعى متوجه جهاد اعداء شويد. و اين تخيير بر سبيل مصلحت است، يعنى تابع مصلحت باشيد، در افتراق و اجتماع. از امام محمد باقر عليه السّلام روايت است كه مراد به ثبات سرايا و جميع، عساكر است. «2» آيه شريفه متضمن حث است بر
«1» مدرك ياد شده.
«2» مدرك ياد شده.
تفسير اثنا عشرى، ج2، ص: 501
استعداد جهاد و ايجاب نفور، به جانب اهل كفر و عناد به قصد جهاد.
اى آنانكه ايمان آورديد بگيريد سلاحتان را پس كوچ كنيد دسته دسته يا كوچ كنيد تمامى.
تفسير
در مجمع از حضرت باقر (ع) روايت نموده كه بگيريد اسلحه خود را و اينكه نام اسلحه حذر شده است براى آنستكه بوسيله سلاح از محذور پرهيز ميشود و ثبات دستههاى لشگرند و عسكر تمام آنها است حقير عرض ميكنم معنى ظاهر آيه واضح است كه اسلحه بپوشيد و بجهاد برويد ولى ممكن است استفاده شود كه مهيّا و آماده كار باشيد و رو بخدا رويد و در هر عمل خيرى قبلا تهيه اسباب آنرا نمائيد خواه عملى باشد كه شركت تمام مسلمين در آن لازم خواه اقدام بعض در انجام آن كافى باشد و اللّه اعلم.
خُذُوا حِذرَكُم حذر بكسر حا و سكون ذال و حذر بفتح حا و فتح ذال
جلد 5 - صفحه 132
بيك معني است مثل: مثل و مثل و اذن و اذن و دو لغت است و مراد آلات و اسبابيست که جلوگيري كند از آسيب دشمن مثل زره و كلاه خود و سپر و امثال اينها در مقابل آلات حرب مثل شمشير و تير و نيزه و عمود و طبرزين و امثال آنها و مجاهدين بهر دو قسم محتاج هستند.
فَانفِرُوا نفر بجهاد است و رفتن در جبهه جنگ (ثبات) بمعني جماعات جمع ثبة است و اصل آن ثبية بوده بدليل تصغير ثبيت يعني جماعه جماعة.
و در خبر است از حضرت باقر عليه السّلام فرمود (ثبات) راجع بسراياست و (جميع) راجع بعسكر است و ظاهرا مراد اينکه باشد که عسكر مقابل دشمن جهاد كنند و جنگ نمايند و سرايا اطراف دشمن را داشته باشند که فرار نكنند يا از طرف ديگر حمله ننمايند.
برگزیده تفسیر نمونه
(آیه 71)
آماده باش دائمی
در این آیه قرآن خطاب به عموم مسلمانان کرده و دو دستور مهم، برای حفظ موجودیت اجتماعشان به آنها میدهد.
نخست میگوید: «ای کسانی که ایمان آوردهاید؟ با کمال دقت مراقب دشمن باشید مبادا غافلگیر شوید و از ناحیه آنها خطری به شما برسد» (یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا خُذُوا حِذرَکم).
سپس دستور میدهد که برای مقابله با دشمن از روشها و تاکتیکهای مختلف استفاده کنید و «در دستههای متعدد یا به صورت اجتماع، برای دفع دشمن حرکت کنید» (فَانفِرُوا ثُباتٍ أَوِ انفِرُوا جَمِیعاً).
این آیه دستور جامع و همه جانبهای به تمام مسلمانان، در همه قرون و اعصار، میدهد که برای حفظ امنیت خود و دفاع از مرزهای خویش، دائما مراقب باشند، و یک نوع آماده باش مادی و معنوی بطور دائم بر اجتماع آنها حکومت کند.
سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید: