آیه 69 سوره نساء
| <<68 | آیه 69 سوره نساء | 70>> | ||||||||||||||
| ||||||||||||||||
محتویات
ترجمه های فارسی
و آنان که اطاعت خدا و رسول کنند البته با کسانی که خدا به آنها لطف فرموده یعنی با پیغمبران و صدّیقان و شهیدان و نیکوکاران محشور خواهند شد، و اینان نیکو رفیقانی هستند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
صديقين: صديق مبالغه صادق است و آن كسى است كه قول و فعل و زندگى و عقيده اش صدق و راست باشد.[۱]
نزول
محل نزول:
این آیه همچون دیگر آیات سوره نساء در مدینه بر پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نازل گردیده است. [۲]
شأن نزول:
«شیخ طوسی» گوید: حسن بصرى و سعيد بن جبير و مسروق و قتادة و ربيع و سدى و عامر گويند: كه سبب نزول آيه اين بود كه بعضى از مردم چنين توهم مي‌كردند كه چون انبياء در بالاترين مقام آخرت يعنى اعلى عليين هستند دسترسى به آنان و ديدار و حضور با آنان با وجود بر تقوى و پرهيزكارى و اطاعت از خدا و رسول ميسر نخواهد بود و به همين مناسبت اين آیه نازل گرديد[۳][۴].[۵]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحِينَ وَ حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً «69»
و هر كس كه از خدا و پيامبر اطاعت كند، پس آنان (در قيامت) با كسانى همدم خواهند بود كه خداوند بر آنان نعمت داده است، مانند پيامبران، صدّيقان، شهيدان و صالحان و اينان چه همدم‌هاى خوبى هستند.
ذلِكَ الْفَضْلُ مِنَ اللَّهِ وَ كَفى بِاللَّهِ عَلِيماً «70»
اين همه تفضّل از سوى خداست و خداوند براى آگاه بودن بس است.
نکته ها
در سوره‌ى حمد در كنار صراط مستقيم، گروه «أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ» آمده بود، و اين بار دوم است كه در كنار آيه‌ى صراط مستقيم، گروه «أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ» مطرح است. گويا غير از انبيا
جلد 2 - صفحه 102
و شهدا و صدّيقان و صالحان، ديگران بيراهه مى‌روند و راه مسقيم، منحصراً راه يكى از اين چهار گروه است.
در روايات، بهترين نمونه‌ى صدّيقان، امامان معصوم عليهم السلام و صدّيقه، فاطمه‌ى زهرا عليها السلام معرّفى شده است. مراد از «شهدا»، يا كشتگان ميدان جهادند، يا گواهان اعمال در قيامت.
همنشينى با انبيا در دنيا براى همه‌ى پيروان واقعى امكان ندارد، بنابراين مراد آيه همنشينى در آخرت است.
پیام ها
1- قرار گرفتن در راه انبيا و شهدا و داشتن رفقاى خوب، جز با اطاعت از فرمان خدا و رسول به دست نمى‌آيد. «وَ مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ، فَأُولئِكَ ...»
2- رفيق خوب، انبيا، شهدا، صدّيقان و صالحانند. رفقاى دنيايى را هم بايد با همين خصلتها گزينش كرد. «حَسُنَ أُولئِكَ رَفِيقاً»
3- اطاعت از رسول، پرتوى از اطاعت خدا و در طول آن است، پس با توحيد، منافاتى ندارد. «مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ»
4- پاداش اطاعت از پيامبر، همجوارى با همه‌ى انبياست. چون همه يك نورند و يك هدف دارند و اطاعت از يكى، همراه شدن با همه است. «مَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ ... مَعَ ... النَّبِيِّينَ»
5- آگاه بودن خدا، بهترين عامل تشويق براى انجام وظيفه است. «بِاللَّهِ عَلِيماً»
6- مقام نبوّت از مقام صدّيقين و شهدا و صالحين بالاتر است (چون نام انبيا قبل از آنها برده شده است). «مِنَ النَّبِيِّينَ وَ الصِّدِّيقِينَ ...»
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسیر احسن الحدیث، سید علی اکبر قرشی
- پرش به بالا ↑ طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، ج 3، ص 3.
- پرش به بالا ↑ صاحبان روض الجنان و مجمع البيان گويند: اين آيه درباره ثوبان مولى رسول الله نازل گرديد كه علاقه شديدى به رسول خدا صلى الله عليه و آله داشت به قسمى كه درباره ديدار پيامبر كم صبر بود در يكى از روزها رنگ صورت وى تغيير يافته و جسم او لاغر شده بود پيامبر وقتى او را به اين حال ديد، فرمود: اى ثوبان تو را چه شده است؟ كه رنگ پريده و لاغر شده اى. عرض كرد: يا رسول الله مريض نيستم و دردى هم ندارم ولى گاهى كه شما را نمى بينم بر من سخت مي‌گذرد و در اين انديشه ام كه در آخرت شما را نخواهم ديد زيرا جايگاه شما در اعلى عليّين است و مرا بدان جا دسترسى نيست و در اين فكرم كه اگر شما را در آخرت نبينم به من چه خواهد گذشت سپس اين آيه نازل گرديد، - قتادة و مسروق الاجدع گويند كه اصحاب پيامبر گفتند: سزاوار نيست يا رسول اللّه در دنيا ما از تو جدا باشيم و تو را نبينيم و در آخرت همچون جايگاه تو در بالاترين درجات است لذا از ديدار تو محروم مي‌باشيم و اين آية نازل گرديد.
- پرش به بالا ↑ صاحب كشف الاسرار گويد: اين آيه درباره عبدالله بن زيد بن عبد ربّه الانصارى الخزرجى كه سخت رسول خدا صلی الله علیه و آله را دوست مي‌داشت، نازل گرديد روزى نزد پيامبر آمد و گفت: يا رسول الله ما جز ديدار تو آرزو و نصيبى در دنيا نداريم و نيز از وى نقل كرده و گويند كه گفت: گاهى اتفاق افتاده كه گرسنه بودم و دست به طعام برده بودم و در آن ميان پيامبر در ياد من مى افتاد، نمى توانستم آن طعام را بخورم مگر اين كه طعام را مى گذاشتم و به ديدار رسول خدا صلی الله علیه و آله مى شتافتم و گويد كه به خود پيامبر گفتم: يا رسول الله هر وقت وجود شما در يادم مى آيد، شتابانه به ديدار شما مى شتابم سپس گفتم: يا رسول الله فردا كه در بهشت خواهى بود ما تو را چگونه مى توانيم ببينيم و اين آيه در جواب او نازل گرديد، گويند: روزى كه رسول خدا صلى الله عليه و آله از دنيا رفت خبر به عبدالله رسيد از كثرت تأثر دست به دعا برداشت و گفت: خدايا بعد از دوست خود نمى توانم كسى را ببينم و نمي‌خواهم كه چيزى را ببينم از تو مي‌خواهم كه مرا كور نمائى، - طبرانى و ابن مردويه در تفسير خود حكايت مزبور را بدون ذكر نام كسى روايت نموده اند و در تفسير ابن ابى‌حاتم از عكرمة نقل شده كه حكايت مزبور مربوط به جوانى بوده است چنان كه در تفسير طبرى نيز از سعيد بن جبير و مسروق و ربيع و قتادة و سدى روايت شده است.
- پرش به بالا ↑ محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه، ص 217.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.
