آیه 63 سوره نور
<<62 | آیه 63 سوره نور | 64>> | ||||||||||||||
|
محتویات
ترجمه های فارسی
(ای مؤمنان) شما دعای رسول (صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) و ندا کردن او را مانند ندای بین یکدیگر (بدون حفظ ادب مقام رسالت) قرار مدهید (یا دعای او را مانند دعای خود نامستجاب مپندارید)، خدا به حال آنان که (برای سرپیچی از حکمش) به یکدیگر پناه برده و از میان شما رخ پنهان میدارند آگاه است. پس باید کسانی که امر خدا را مخالفت میکنند و از آن روی میگردانند بترسند که مبادا به فتنهای بزرگ (تسلط سلطان جور) یا عذاب دردناک دیگر (مانند قتل و اسارت) گرفتار شوند.
ترجمه های انگلیسی(English translations)
معانی کلمات آیه
- يتسللون: خارج مىشوند به طور مخفى. سلل كشيدن با نرمى مانند كشيدن شمشير از غلاف و موى از خمير. على هذا تسلّل خارج شدن به آرامى و پنهانى است.
- لواذا: پناه بردن «لاذ يلوذ لواذا» آن در آيه به معناى ملاوذين است، يعنى در پناه هم خارج مىشوند.[۱]
نزول
از طریق ضحاک از ابن عباس روایت شده که مسلمین هنگامى که پیامبر را صدا میزدند و یا با او تکلم مینمودند، وى را به یا محمد و یا ابا القاسم صدا میزدند سپس این آیه نازل گردید و به آنها دستور داد که در موقع بر خوردن به پیامبر او را به یا نبىالله و یا رسول الله صدا بزنند.[۲]
و گویند وقتى که دختر رسول خدا صلى الله علیه و آله و سلم، حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام پدر بزرگوارش را میخواند به یا رسول الله خطاب مینمود.[۳]
ابومنصور زید بن طاهر و بشار البصرى بعد از هفت واسطه از امام حسین علیهالسلام و ایشان از مادر گرامى خود حضرت صدیقه کبرى علیهاالسلام نقل نمایند که فرمود: بعد از نزول این آیه نزد پدر بزرگوارم رفتم، خواستم مطابق معمول وى را به (یا اباه) خطاب نمایم ولى به این جمله خطاب نکرده بلکه به (یا رسول الله) خطاب کردم. پیامبر فرمود: اى دختر عزیز من این آیه درباره تو اهل تو نازل نشده زیرا تو از منى و من از تو بلکه این آیه درباره کسانى که ادب و احترام را مراعات نمى کنند، نازل گردیده و اگر تو مرا به کلمه (یا اباه) صدا بزنى من بیشتر خوشحال میشوم و قلب من خشنودتر میگردد سپس بر روى من بوسه زد.[۴]
تفسیر آیه
تفسیر نور (محسن قرائتی)
لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعاءِ بَعْضِكُمْ بَعْضاً قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ لِواذاً فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ «63»
آن گونه كه يكديگر را صدا مىزنيد پيامبر را صدا نزنيد. خدا مىداند چه كسانى از شما مخفيانه و با پنهان شدن پشت سر ديگرى از صحنه مىگريزد. پس كسانى كه از فرمان او سرپيچى مىكنند، بايد از اين كه فتنهاى دامنشان را بگيرد، يا به عذاب دردناكى گرفتار شوند، بترسند.
نکته ها
«تسلل»، خارج شدن پنهانى و «لواذ» پنهان شدن پشتسر ديگرى است كه اين كار منافقان بود.
در مورد معناى اين آيه، چهار احتمال وجود دارد:
1- پيامبر را مثل ديگران، به اسم صدا نزنيد. در روايت مىخوانيم: «يا محمّد»، «يا ابالقاسم» نگوييد، بلكه «يا رسول اللّه» و «يا نبىّ اللّه» بگوييد. «1» در روايت ديگر آمده است كه اين آيه دربارهى جانشينان معصوم آن حضرت نيز جريان دارد. «2»
2- پيامبر را مثل ديگران، با صداى بلند صدا نزنيد. «3» 3- دعوت پيامبر را مثل دعوت ديگران نشمريد. اگر پيامبر صلى الله عليه و آله شما را به كارى مثل رفتن به جبهه و خواندن نماز دعوت كرد، حتماً اطاعت كنيد و دعوت او را ساده نگيريد.
4- دعاى پيامبر را مثل ديگران ندانيد، نفرين و دعاى پيامبر مستجاب است، مواظب باشيد. «4»
«1». تفسير نورالثقلين.
«2». بحار، ج 23، ص 301.
«3». تفسير مجمعالبيان.
«4». تفسير كبير فخررازى.
جلد 6 - صفحه 220
پیام ها
1- رهبرى الهى، حريم دارد. هم نام او را با احترام ببريد و هم با تمام وجود تسليم او باشيد. لا تَجْعَلُوا دُعاءَ الرَّسُولِ ...
2- ساده گرفتن پيامهاى رهبر و بىتوجّهى به آنها، فتنه و عذاب به دنبال دارد.
فِتْنَةٌ أَوْ ... عَذابٌ أَلِيمٌ
3- مخالفت فرمان خدا و رسول، يا فتنهى دنيوى به دنبال دارد يا كيفر اخروى.
يُخالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ ... فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ
پانویس
- پرش به بالا ↑ تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج7، ص249
- پرش به بالا ↑ کتاب دلائل از ابونعیم.
- پرش به بالا ↑ تفسیر کشف الاسرار.
- پرش به بالا ↑ کتاب المناقب الفاخرة فی العترة الطاهرة از سید رضى.
منابع
- تفسیر نور، محسن قرائتی، تهران:مركز فرهنگى درسهايى از قرآن، 1383 ش، چاپ يازدهم
- اطیب البیان فی تفسیر القرآن، سید عبدالحسین طیب، تهران:انتشارات اسلام، 1378 ش، چاپ دوم
- تفسیر اثنی عشری، حسین حسینی شاه عبدالعظیمی، تهران:انتشارات ميقات، 1363 ش، چاپ اول
- تفسیر روان جاوید، محمد ثقفی تهرانی، تهران:انتشارات برهان، 1398 ق، چاپ سوم
- برگزیده تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی و جمعي از فضلا، تنظیم احمد علی بابایی، تهران: دارالکتب اسلامیه، ۱۳۸۶ش
- تفسیر راهنما، علی اکبر هاشمی رفسنجانی، قم:بوستان كتاب(انتشارات دفتر تبليغات اسلامي حوزه علميه قم)، 1386 ش، چاپ پنجم
- محمدباقر محقق، نمونه بینات در شأن نزول آیات از نظر شیخ طوسی و سایر مفسرین خاصه و عامه.