آیه 5 سوره صف

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَقَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ ۖ فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ ۚ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ

مشاهده آیه در سوره


<<4 آیه 5 سوره صف 6>>
سوره : سوره صف (61)
جزء : 28
نزول : مدینه

ترتیل

ترجمه (مکارم شیرازی)

ترجمه های فارسی

(یاد آر) وقتی که موسی به قوم خود گفت: ای قوم، برای چه مرا رنج و آزار می‌دهید (و تهمت سحر و کذب و عیبهای دیگر بر من می‌بندید) در صورتی که بر شما معلوم است که من رسول خدا به سوی شما هستم؟ باز چون (از حق) روی گردانیدند خدا هم دلهای بی‌نورشان را (از سعادت و اقبال به حق) بگردانید و خدا هرگز مردم نابکار فاسق را هدایت نخواهد کرد.

ترجمه های انگلیسی(English translations)

When Moses said to his people, ‘O my people! Why do you torment me, when you certainly know that I am Allah’s apostle to you?’ So when they swerved [from the right path], Allah made their hearts swerve, and Allah does not guide the transgressing lot.

معانی کلمات آیه

  • زاغوا: زيغ: انحراف از حق «الميل عن الاستقامة» منظور از آن انحراف قلب است.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ إِذْ قالَ مُوسى‌ لِقَوْمِهِ يا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي وَ قَدْ تَعْلَمُونَ أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ «5»

و آنگاه كه موسى‌ به قوم خود گفت: اى قوم من! با اين كه مى‌دانيد من فرستاده خدا به سوى شما هستم، چرا اذيّتم مى‌كنيد؟ پس چون منحرف شدند، خداوند دل‌هاى آنان را منحرف ساخت و خداوند قوم فاسق را هدايت نمى‌كند.

نکته ها

«زاغ» از «زيغ» به معناى انحراف از مسير حق است. روح انسان به راه مستقيم تمايل دارد و اين انسان است كه آن را منحرف مى‌كند.

در آيات قبل، انتقاد از گفتار بدون عمل بود، در اين آيه انتقاد از عمل بر خلاف علم است كه چرا با اين‌كه مى‌دانند او پيامبر خداست، او را اذيّت و آزار مى‌دهند.

خداوند، كيفر و پاداش را بر اساس عدل و حكمت خود و عملكرد انسان قرار مى‌دهد. او از طريق عقل و فطرت و فرستادن پيامبران مردم را هدايت مى‌كند، هر كس هدايت را پذيرفت، بر هدايتش مى‌افزايد: «وَ الَّذِينَ اهْتَدَوْا زادَهُمْ هُدىً» «1» و هر كس با علم و اراده، راه انحراف را انتخاب كند، خداوند او را رها مى‌كند. «زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ»

آزار و اذيت حضرت موسى و پيامبر اكرم‌

اذيّت‌هايى كه قوم موسى‌ عليه السلام در مورد او روا داشتند، بسيار بود، از جمله مى‌گفتند:

«لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّى نَرَى اللَّهَ جَهْرَةً» «2» هرگز به تو ايمان نمى‌آوريم تا اين كه خداوند را به طور آشكار ببينيم.

«لَنْ نَصْبِرَ عَلى‌ طَعامٍ واحِدٍ» «3» ما بر يك نوع طعام صبر نمى‌كنيم.

«لَنْ نَدْخُلَها حَتَّى يَخْرُجُوا مِنْها» «4» تا آنها از آنجا بيرون نشوند، ما داخل نخواهيم شد.

«1». محمّد، 17.

«2». بقره، 55.

«3». بقره، 61.

«4». مائده، 22.

جلد 9 - صفحه 605

«فَاذْهَبْ أَنْتَ وَ رَبُّكَ فَقاتِلا إِنَّا هاهُنا قاعِدُونَ» «1» تو و پروردگارت برويد و با آنها جنگ كنيد، ما نشسته‌ايم.

«اجْعَلْ لَنا إِلهاً كَما لَهُمْ آلِهَةٌ» «2» براى ما نيز خدايى مثل خدايان اين بت پرستان، قرار بده.

«قالُوا أُوذِينا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَأْتِيَنا وَ مِنْ بَعْدِ ما جِئْتَنا» «3» اى موسى! ما هم پيش از آمدن تو و هم پس از آن در رنج و شكنجه بوده‌ايم.

پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله نيز مورد آزار و اذيّت مشركان و منافقان قرار داشت، چنانكه قرآن مى‌فرمايد:

«وَ مِنْهُمُ الَّذِينَ يُؤْذُونَ النَّبِيَّ وَ يَقُولُونَ هُوَ أُذُنٌ» «4» بعضى (از منافقان) كسانى هستند كه دائم پيامبر را آزار مى‌دهند و مى‌گويند او زود باور است.

«وَ الَّذِينَ يُؤْذُونَ رَسُولَ اللَّهِ لَهُمْ عَذابٌ أَلِيمٌ» «5» براى آنها كه پيامبر خدا را اذيّت مى‌كنند، عذاب دردناك آماده و مهيا است.

«إِنَّ ذلِكُمْ كانَ يُؤْذِي النَّبِيَّ فَيَسْتَحْيِي مِنْكُمْ» «6» اين كار شما پيامبر را آزار مى‌دهد و او از شما شرم مى‌كند (كه ناراحتى خود را اظهار كند).

يكى ديگر از آزارهايى كه پيامبر اسلام مى‌ديد، سستى بعضى از مسلمانان براى جهاد بود كه مى‌گفتند: «إِنَّ بُيُوتَنا عَوْرَةٌ» «7» خانه‌هاى ما حفاظ ندارد، «لا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ» «8» هوا گرم‌است، «بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ» «9» راه دور است، «وَ لا تَفْتِنِّي أَلا فِي الْفِتْنَةِ سَقَطُوا» «10» با شركت در جنگ تبوك ممكن است نگاه ما به دختران و زنان رومى بيفتد و گرفتار شويم، اسلحه و امكانات كم است و ...

با توجّه به آيات قبل كه فرمود: چرا به گفتار خود عمل نمى‌كنيد و خدا رزمندگان را دوست دارد، معلوم مى‌شود كه مراد از آزار در اين آيه، سستى در جهاد و رفتن به جبهه است.

«1» مائده 24

«2» اعراف 138

«3» اعراف 129

«4» توبه 61

«5» توبه 61

«6» احزاب 53

«7» احزاب 13

«8» توبه 81

«9» توبه 42

«10» توبه 49

جلد 9 - صفحه 606

پیام ها

1- تاريخ زندگى حضرت موسى عليه السلام بخاطر درس‌ها و عبرت‌هايى كه دارد نبايد فراموش شود. وَ إِذْ ...

2- آشنايى با تاريخ بزرگان، سبب تسلّى و دلدارى است. إِذْ قالَ مُوسى‌ لِقَوْمِهِ‌ ... لِمَ تُؤْذُونَنِي‌

3- گاهى خودى‌ها بيش از بيگانگان مشكل آفرينى مى‌كنند. «يا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي»

4- در نهى از منكر، از اهرم عاطفه استفاده كنيد. «يا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي»

5- اذيّت ياران، نبايد سبب قهر و طرد آنها شود. «يا قَوْمِ لِمَ تُؤْذُونَنِي»

6- علم و آگاهى، مسئوليّت آور است. از آگاهان انتظار مى‌رود كه به علم خود عمل كنند. لِمَ تُؤْذُونَنِي وَ قَدْ تَعْلَمُونَ‌ ...

7- گفتار و رفتارى كه موجب آزار رهبران دينى شود، به انحراف انسان مى‌انجامد. لِمَ تُؤْذُونَنِي‌ ... زاغُوا

8- انحراف در گفتار و رفتار، مقدّمه انحراف دل و روح و شخصيّت و هويّت و فرهنگ و فكر انسان است. «فَلَمَّا زاغُوا أَزاغَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ»

9- گناه، محروميّت از هدايت الهى را به دنبال دارد. «وَ اللَّهُ لا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفاسِقِينَ»

پانویس

  1. پرش به بالا تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج11، ص138

منابع