آیه 53 سوره نجم

از دانشنامه‌ی اسلامی
پرش به ناوبری پرش به جستجو
مشاهده آیه در سوره

وَالْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوَىٰ

مشاهده آیه در سوره


<<52 آیه 53 سوره نجم 54>>
سوره : سوره نجم (53)
جزء : 27
نزول : مکه

ترجمه های فارسی

و شهرهای قوم لوط را واژگون ساخت.

و شهرها [ی قوم لوط] را زیر و رو کرد و به زمین کوبید.

و شهرها[ى سَدوم و عاموره‌] را فرو افكند.

و نيز مؤتفكه را نابود كرد.

و نیز شهرهای زیر و رو شده (قوم لوط) را فرو کوبید،

ترجمه های انگلیسی(English translations)

and He overthrew the town that was overturned,

And the overthrown cities did He overthrow,

And Al-Mu'tafikah He destroyed

And He destroyed the Overthrown Cities (of Sodom and Gomorrah).

معانی کلمات آیه

  • مؤتفكه: زير و رو شونده، اين كلمه از افك به معنى برگرداندن است و در لغت به بادهايى كه مسير خود را عوض مى‏‌كنند و به زمينهايى كه زير و رو مى‏‌شوند، اطلاق مى‌‏گردد منظور از آن ظاهرا شهر لوط است.[۱]

تفسیر آیه

تفسیر نور (محسن قرائتی)


وَ أَنَّهُ أَهْلَكَ عاداً الْأُولى‌ «50» وَ ثَمُودَ فَما أَبْقى‌ «51»

و همو است كه نسل پيشين عاد را هلاك كرد. و (نيز قوم) ثمود را، پس (احدى از آنان را) باقى نگذاشت.

وَ قَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغى‌ «52»

و پيش از آنان، قوم نوح را كه آنان ستمكارتر و سركش‌تر بوده‌اند.

وَ الْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوى‌ «53» فَغَشَّاها ما غَشَّى «54»

و شهرهاى قوم لوط را زير و رو كرد و فرو ريخت. پس آن شهرها را (با سنگباران و عذاب خود) پوشاند، آنچه پوشاند.

فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكَ تَتَمارى‌ «55» هذا نَذِيرٌ مِنَ النُّذُرِ الْأُولى‌ «56»

پس در كداميك از نعمت‌هاى پروردگارت ترديد ايجاد مى‌كنى؟ اين (پيامبر) هشدار دهنده‌اى از سنخ هشدار دهندگان پيشين است.

جلد 9 - صفحه 339

نکته ها

«مؤتفكة» از «ائتفاك»، به معناى زير و رو شده و دگرگون شده است. از آنجا كه شهرهاى محلّ سكونت قوم عاد در اثر عذاب، زير و رو شد و فرو ريخت، اين عنوان درباره آنها به كار رفته است.

«أَهْوى‌» ساقط كردن و فرو ريختن و «تَتَمارى‌» به معناى مجادله همراه با ايجاد شك و ترديد است.

جمله‌ «إِنَّهُمْ كانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغى‌» ممكن است مربوط به قوم نوح باشد كه ظالم‌تر از عاد و ثمود بودند و ممكن است مربوط به قوم عاد و ثمود و نوح باشد، يعنى اين سه قوم از ساير اقوام هلاك شده، ظالم‌تر و طاغى‌تر بوده‌اند.

پیام ها

1- مجازات‌ها منحصر به قيامت نيست، خداوند برخى اقوام را در دنيا هلاك مى‌كند. «أَهْلَكَ عاداً الْأُولى‌»

2- از بدعاقبتى و هلاكت پيشينيان منحرف عبرت بگيريم. أَهْلَكَ عاداً ... وَ ثَمُودَ ... وَ قَوْمَ نُوحٍ‌

3- ظلم و طغيان به خصوص استمرار آن، عامل نابودى است. أَهْلَكَ‌ ... كانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغى‌

4- در مطالعه تاريخ و حوادث و تحوّلات آن، به علت و فلسفه‌ى آنها بايد توجّه كرد. «كانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغى‌»

5- هلاك شدن ستمگران، يكى از نعمت‌ها و الطاف الهى است. «فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكَ»

6- وظيفه اصلى همه‌ى پيامبران و كتب آسمانى، هشدار و انذار بوده است. «هذا نَذِيرٌ مِنَ النُّذُرِ الْأُولى‌»

تفسير نور(10جلدى)، ج‌9، ص: 340

تفسیر اثنی عشری (حسینی شاه عبدالعظیمی)



وَ الْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوى‌ (53)

وَ الْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوى‌: و شهرستان قوم لوط را بيفكند، يعنى آنرا وارونه و منقلب ساخت و زير و رو نمود، بعد از آنكه جبرئيل هفت شهر را با جمعيت بركند و به آسمان برد و به شهپر خود از اول شب تا به صبح نگهداشت بعد آن را سرنگون نمود.


تفسیر روان جاوید (ثقفى تهرانى)


وَ أَنَّ إِلى‌ رَبِّكَ الْمُنْتَهى‌ (42) وَ أَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَ أَبْكى‌ (43) وَ أَنَّهُ هُوَ أَماتَ وَ أَحْيا (44) وَ أَنَّهُ خَلَقَ الزَّوْجَيْنِ الذَّكَرَ وَ الْأُنْثى‌ (45) مِنْ نُطْفَةٍ إِذا تُمْنى‌ (46)

وَ أَنَّ عَلَيْهِ النَّشْأَةَ الْأُخْرى‌ (47) وَ أَنَّهُ هُوَ أَغْنى‌ وَ أَقْنى‌ (48) وَ أَنَّهُ هُوَ رَبُّ الشِّعْرى‌ (49) وَ أَنَّهُ أَهْلَكَ عاداً الْأُولى‌ (50) وَ ثَمُودَ فَما أَبْقى‌ (51)

وَ قَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَ أَطْغى‌ (52) وَ الْمُؤْتَفِكَةَ أَهْوى‌ (53) فَغَشَّاها ما غَشَّى (54) فَبِأَيِّ آلاءِ رَبِّكَ تَتَمارى‌ (55) هذا نَذِيرٌ مِنَ النُّذُرِ الْأُولى‌ (56)

أَزِفَتِ الْآزِفَةُ (57) لَيْسَ لَها مِنْ دُونِ اللَّهِ كاشِفَةٌ (58) أَ فَمِنْ هذَا الْحَدِيثِ تَعْجَبُونَ (59) وَ تَضْحَكُونَ وَ لا تَبْكُونَ (60) وَ أَنْتُمْ سامِدُونَ (61)

فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَ اعْبُدُوا (62)

ترجمه‌

و بدرستيكه بسوى پروردگار تو است پايان هر امر

و بدرستيكه او خنداند و گرياند

و بدرستيكه او ميراند و زنده گرداند

و بدرستيكه او آفريد دو صنف حيوان را كه ذكور و اناث است‌

از نطفه‌اى وقتى كه مقدّر و ريخته ميشود

و بدرستيكه بر او است آفريدن ديگر

و بدرستيكه او توانگر ساخت و سرمايه داد

و بدرستيكه او پروردگار ستاره شعرى است‌

و بدرستيكه او هلاك نمود قوم عاد نخستين را

و ثمود را پس باقى نگذارد

و قوم نوح را پيشتر همانا آنها بودند ستمكارتر و سركش‌تر

و سرزمين زير و زبر شده را سرنگون ساخت‌

پس فرا گرفت آنرا آنچه فرا گرفت‌

پس بكدام نعمت پروردگارت شك ميآورى‌

اين بيم دهنده‌ايست از بيم دهندگان پيشين‌

نزديك شد نزديك شونده‌

نيست مر آنرا جز خدا ظاهر سازنده‌اى‌

آيا پس از اين سخن تعجّب ميكنيد

و مى‌خنديد و نمى‌گرييد

و شما مشغول بلهو و لعبيد

پس سجده كنيد مر خدايرا و بندگى كنيد او را.

تفسير

خداوند متعال در آيات سابقه چند جمله از صحف موسى و ابراهيم‌

جلد 5 صفحه 95

عليهما السلام نقل فرموده بود و در اين آيات متعرّض بقيّه مطالب آن دو كتاب آسمانى شده ميفرمايد و آنكه بسوى پروردگار عالم است بازگشت تمام امور از فصل خصومات و جزاى اعمال و غيرها و در روايات ائمه اطهار بانتهاء تكلّم و حسن سكوت وقتى منجرّ بگفتگو در ذات خدا شود تفسير شده و موجبات سرور و حزن بندگانرا خداوند فراهم ميفرمايد پس او ميخنداند و ميگرياند و قمّى ره نقل فرموده كه خدا آسمانرا ميگرياند بباران و زمين را ميخنداند بگل و گياه و خداوند ميميراند بندگانرا در دنيا برسيدن اجل مقدّر و زنده ميكند آنها را در قبر و قيامت براى مجازات اعمالشان و خداوند خلق فرموده انسان و حيوان را دو صنف ذكور و اناث نر و ماده از نطفه و منى مرد و زن وقتى كه از محلّ خود خارج و ريخته شود در رحم زن و قرار گيرد در آن و بعضى تمنى را بتقدير تفسير نموده‌اند و بنابراين شايد مراد تبديل صورت آن از خون و تغيير رنگ آن بسفيدى باشد در مسير خود از اصلاب آباء بأرحام امّهات چنانچه در نقل قمّى ره اشاره بآن شده است و بر خدا است كه خلق ديگرى بفرمايد و مردم را در وقت معيّنى زنده فرمايد و داد مظلوم را از ظالم بستاند چون وسائل ظلم را بظالم داده و وسائل دفاع را بمظلوم نداده و وعده انتقام را باو و پاداش اعمال خوب و بد بندگانرا بآنها داده و بايد بوعده خود وفا كند و او بى‌نياز فرموده است مردم را باداره معاش آنها و زائد بر آن از اموال براى مزيد نعمت و مكنت و در معانى و قمّى ره از امير المؤمنين عليه السّلام نقل نموده كه مراد بى‌نياز نمودن هر انسانى است بمعاش او و خوشنود نمودن او است بكسب بازوى خود و قمّى ره نقل فرموده كه شعرى نام ستاره‌اى است در آسمان كه آخر شب طلوع ميكند و قريش و قومى از عرب او را عبادت مينمودند و بنابراين تخصيص آن بذكر براى اثبات مخلوقيّت است كه با خالقيت منافات دارد و خداوند هلاك فرمود قوم عاد را كه از پيشينيان بودند و پيغمبر آنها هود بود و گفته شده جمعى از آنها در وقت هلاك آن قوم در مكّه بودند و بعدا ظاهر شدند و بعاد اخرى معروف گشتند و نيز هلاك فرمود قوم ثمود را كه پيغمبر آنها حضرت صالح بود و احدى از آنها يا از هر دو قوم را

جلد 5 صفحه 96

خداوند در زمين باقى نگذارد و نيز هلاك فرمود قوم نوح عليه السّلام را كه قبل از آن دو قوم و ستمكارتر بخلق و طاغى و ياغى‌تر با خدا بودند چون آنحضرت را بسيار آزار مينمودند و نميگذاردند كسى نزد او برود و بقدرى او را ميزدند كه توانائى حركت برايش نمى‌ماند و نيز خداوند ساقط فرمود اهل قراء لوط را كه زير و زبر شد وقتى جبرئيل آنرا بآسمان برد و سرنگون بزمين افكند پس احاطه نمود بر آن قراء عذاب الهى بطوريكه بوصف در نيايد و قمّى ره نقل فرموده كه مراد از مؤتفكه بصره است بدليل آنكه امير المؤمنين عليه السّلام آنرا باين اسم خوانده و تكذيب زيادى از آن و اهلش فرموده و نقل فرموده كه تاكنون دو مرتبه زير و زبر شده و دفعه سوم در رجعت خواهد شد و خداوند بعد از ذكر اين قضايا اجمالا كه تفصيل آنها در سور سابقه گذشته است چون اينها الطافى بوده كه نسبت باهل ايمان شده ميفرمايد پس بكدام يك از نعم و الطاف پروردگارت اى بنده حق‌شناس شك مى‌آورى و از آن بتوحيد او پى نميبرى با آنكه همه دلالت بر آن دارد يا در كدام يك از اين ادلّه توحيد خدا مجادله مينمائيد چون اينها همه انتقامات الهيّه بوده كه از ستمكاران بر انبياء و اهل ايمان كشيده شده و موجب عبرت و انذار خلق گشته لذا بعدا ميفرمايد اين پيغمبر منذر هم يكى از آن انبياء و منذرين سابق است همان عذابها كه براى ستمكاران بآنها نازل شد بر اهل شرك و عناد مكّه مترقب است نزديك شد آن حادثه كه بايد نزديك شود يا اكنون نزديك شده نيست جز خدا كسى قادر بر دفع و رفع آن و قمّى ره نقل فرموده كه مراد قيامت است و جمعى از مفسرين هم بآن تفسير نموده‌اند و هيچ نفسى نميتواند از شدائد و اهوال آن جلوگيرى نمايد و برطرف كند آنها را يا ظاهر سازد و برپا كند قيامترا و تأنيث كاشفه يا باعتبار نفس است كه مؤنّث مجازى است يا براى آنكه مصدر است مانند عاقبت و عافيت يعنى نيست براى آن از غير خدا كشفى و نزديكى قيامت باعتبار تحقّق وقوع آنست در آتيه‌اى كه دوام ندارد و بزودى تمام ميشود اينها بيانات مفسرين است ولى بنظر حقير مراد همان انتقامات الهى و عذابهاى دنيوى است كه بآنها واصل شد از قتل و اسارت و ذلّت و غيرها بقرينه آيات سابقه و اينكه اخيرا فرموده آيا از اين‌

جلد 5 صفحه 97

خبر تعجّب ميكنيد از روى انكار و استهزاء مينمائيد از باب استكبار و گريه نميكنيد از فرط حزن و انزجار و در مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه مراد از آنحديث اخبار سابقه است و از آن معلوم ميشود كه اينخبر اخير هم از قبيل همان اخبار و از سنخ همان انذار است و محتمل است مراد از قيامت كه قمّى ره نقل فرموده قيامت صغرى باشد يعنى اجل شما نزديك شده و كسى جز خدا نميتواند از آن جلوگيرى نمايد و شما هنوز مشغول لهو و لعب يا غافل از ذكر خدا و در انكار و استكباريد پس روى نياز بدرگاه كارساز آوريد و سجده كنيد خدا را و بندگى و اطاعت نمائيد او را و دست از پرستش بتها برداريد تا مشمول رحمت الهى شويد و چون امر ظاهر در وجوب است در آخر اين سوره واجب است سجده نمودن چنانچه قبلا بيان شد و اللّه تعالى و اوليائه اعلم بمراده در ثواب الاعمال و مجمع از امام صادق عليه السّلام نقل نموده كه كسيكه مداومت نمايد بر قرائت سوره النّجم در هر روز يا در هر شب به نيك نامى و محبوبيّت در ميان مردم زندگانى كند و آمرزيده از دنيا رود و الحمد للّه رب العالمين.

جلد 5 صفحه 98

اطیب البیان (سید عبدالحسین طیب)


وَ المُؤتَفِكَةَ أَهوي‌ (53) فَغَشّاها ما غَشّي‌ (54)

و مؤتفكه‌ ‌که‌ قوم‌ لوط باشند آهوي‌ وارونه‌ شدند ‌که‌ هفت‌ شهر ‌آنها‌ ‌را‌ جبرئيل‌ ‌از‌ زمين‌ كند و بالا برد باندازه‌اي‌ ‌که‌ صداي‌ خروسان‌ و سگهاي‌ ‌آنها‌ ‌را‌ ملائكه‌ مي‌شنيدند و ‌آن‌ شهرها ‌را‌ برگردانيد تمام‌ ‌آنها‌ و عمارات‌ ‌آنها‌ و اشجار ‌آنها‌ زير زمين‌ رفت‌ ‌که‌ معناي‌ وَ المُؤتَفِكَةَ أَهوي‌ ‌است‌.

فَغَشّاها ما غَشّي‌ ‌که‌ سنگ‌ ريزه‌ ‌بر‌ سر ‌آنها‌ باريد ‌که‌ مي‌فرمايد: وَ أَمطَرنا عَلَيهِم‌ مَطَراً فَانظُر كَيف‌َ كان‌َ عاقِبَةُ المُجرِمِين‌َ اعراف‌ آيه 82 و مي‌فرمايد: فَساءَ مَطَرُ المُنذَرِين‌َ شعراء آيه 173 نمل‌ آيه 59 و كلمه و غشّي‌ دلالت‌ مي‌كند ‌بر‌ سختي‌ عذاب‌ ‌آنها‌.

جلد 16 - صفحه 344

اشكال‌: ‌در‌ اكثر آيات‌ ابتداء سقوط ‌آنها‌ ‌را‌ و زير زمين‌ رفتن‌ ‌را‌ بيان‌ ميفرمايد سپس‌ امطار حجارة و ‌اينکه‌ چه‌ اثري‌ دارد. جواب‌: اول‌ زمين‌ كنده‌ شد و بالا رفت‌ سپس‌ امطار حجاره‌ شد ‌بعد‌ زمين‌ واژگون‌ گشت‌.

برگزیده تفسیر نمونه


]

(آیه 53)- قوم لوط چهارمین قومی هستند که به آنها اشاره کرده، می‌گوید:

«و نیز شهرهای زیر و رو شده (قوم لوط) را فرو کوبید» (وَ الْمُؤْتَفِکَةَ أَهْوی).

در ظاهر زلزله شدیدی این آبادیها را به آسمان پرتاب کرد و واژگون ساخت و بر زمین کوبید، و طبق روایات جبرئیل آنها را به قوت خداداد از زمین برکند و وارونه کرد و بر زمین افکند.

سایرتفاسیر این آیه را می توانید در سایت قرآن مشاهده کنید:

تفسیر های فارسی

ترجمه تفسیر المیزان

تفسیر خسروی

تفسیر عاملی

تفسیر جامع

تفسیر های عربی

تفسیر المیزان

تفسیر مجمع البیان

تفسیر نور الثقلین

تفسیر الصافی

تفسیر الکاشف

پانویس

  1. تفسير احسن الحديث، سید علی اکبر قرشی، ج10، ص424

منابع